پایان نامه نقد و بررسی فضیلت ابوبکر بر اساس آیه هفده سوره مبارکه لیل از منظر اهل سنت

فهرست:

مقدمه. 1

فصل اول:کلیات.. 3

1.1.معرفی مسئله تحقیق 3

2.1بیان اهمیت و ضرورت مسئله تحقیق 3

3.1.سابقه و پیشینه مسئله تحقیق.. 6

برجستگیهای اثر. 8

4.1. سؤالات تحقیق.. 9

1.4.1. سؤال اصلی.. 9

2.4.1. سؤالات فرعی.. 10

5.1. فرضیه تحقیق.. 10

6.1. روش تحقیق.. 10

1.7.مصطلحات تحقیق...............................................................................................................12

فصل دوم:آیه هفده سوره لیل و دلالت آن از منظر اهل سنت... 13

بخش اول: ارائه تفسیر روان و مختصر از آیه.. 13

بخش دوم: شأن نزول آیه از دیدگاه اهل سنت... 17

اختلاف در آیه.. 23

بخش سوم: دیدگاه مفسران اهل سنت و نحوه دلالت آیه بر فضیلت ابوبکر. 27

فصل سوم: اشکالات و ایرادات... 34

بخش اول: اشکالات و ایرادات واژه شناسی.. 34

بخش دوم: اشکالات و ایرادات روایات شأن نزول.. 36

گفتار اول: ایرادات و اشکالات سندی.. 36

1.ضعف طریق.. 37

2.تضعیف رجال.. 40

راوی واحد 44

گفتار دوم: ایرادات و اشکالات متنی.. 53

1.اختلاف در متن روایات.. 53

2.مخالف با زمان نزول سوره. 59

چند سوال بدون پاسخ... 61

فصل چهارم: اشکالات و ایرادات بر مفسران اهل سنت و نحوه دلالت آیه.. 70

بخش اول: ناسازگاری با شرایط انفاق. 70

گفتار اول: امکانات مالی ابوبکر. 71

مسلم ترین شاهد 75

گفتار دوم: زمان انفاق. 79

1.2.مدت اقامت و محاصره در شعب ابی طالب... 79

2.2.دوره هجرت.. 83

3.2. دوره اقامت در مدینه.. 85

گفتار سوم: جهت انفاق. 85

گفتار چهارم: نیت عمل 87

انفاق ارزشمند در قرآن 94

بخش دوم: پاسخ با ادلّه قرآنی.. 96

پاسخ اول: پیامبر غنی.. 97

پاسخ دوم: با کرامت ترین فرد نزذ خداوند متعال. 99

پاسخ سوم: مشهورترین انفاق ها 100

پاسخ چهارم: محبوب ترین فرد نزد خداوند متعال و پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم. 104

بخش سوم: نفی فضیلت با تمسک به تاریخ قطعی.. 106

اقرار ابوبکر. 107

مخالفت خاندان وحی.. 112

مخالفت های صحابه پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم.. 115

عباس بن عبدالمطلب... 116

خالد بن سعید.. 116

ابو سفیان بن حرب.. 117

مخالفت عمر و اقرار وی.. 118

گفتار چهارم: مخالفت با عقل.. 119

فصل پنجم: خلاصه و نتیجه گیری.. 121

پیشنهادهای کاربردی.. 127

کتابنامه

منبع:

*قرآن کریم؛ترجمه: فولادوند محمد مهدى‏ فولادوند، تحقیق: هیئت علمى دارالقرآن الکریم              (دفترمطالعات تاریخ ومعارف اسلامى)،اول،دار القرآن الکریم(دفتر مطالعات تاریخ ومعارف اسلامى)، تهران‏،1415 ق‏ .

*نهج البلاغه ؛ترجمه: سیدجعفرشهیدى،چهاردهم‏،شرکت‏انتشارات‏علمى‏وفرهنگى‏، تهران‏،1378 .

الآجُرِّیُّ البغدادی، أبو بکر محمد بن الحسین بن عبد الله ، الشریعه ،المحقق: الدکتور عبد الله بن عمر بن سلیمان الدمیجی ،دوم،دار الوطن، الریاض، السعودیه 1420 ه - 1999 م .

الآلوسی ،شهاب الدین محمود بن عبد الله الحسینی ،روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی،المحقق: علی عبد الباری عطیه ،اول،دار الکتب العلمیه – بیروت،1415 ه .

أبو السعود ، محمد بن محمد بن مصطفى العمادی، إرشاد العقل السلیم إلى مزایا الکتاب الکریم،بی چا،بی نا،بی جا،بی تا .

أبو المظفر السمعانی ، منصور بن محمد بن عبد الجبار ابن أحمد المروزى، تفسیر القرآن ،المحقق: یاسر بن إبراهیم وغنیم بن عباس بن غنیم ،اول،دار الوطن، الریاض – السعودیه ،1418ه- 1997م .

أبو بکر ابن أبی شیبه ، عبد الله بن محمد بن إبراهیم بن عثمان بن خواستی العبسی ، الکتاب المصنف فی الأحادیث والآثار،المحقق: کمال یوسف الحوت،اول،مکتبه الرشد - الریاض، 1409.

أبو جعفر النحاس ، أحمد بن محمد، معانی القرآن،المحقق: محمد علی الصابونی،جامعه أم القرى ، مکه المرمه ،1409 ه .

أبو حامد الغزالی، محمد بن محمد بن محمد، المستصفى،تحقیق: محمد عبد السلام عبد الشافی،اول،دار الکتب العلمیه ، 1413ه - 1993م .

أبو حفص الحنبلی، عمر بن علی ابن عادل الدمشقی ، اللباب فی علوم الکتاب،اول،دار الکتب العلمیه ، بیروت لبنان - 1419 ه -1998 .

ابو حیان اندلسى، محمد بن یوسف بن علی بن یوسف بن حیان، البحر المحیط فى التفسیر،تحقیق: صدقی محمد جمیل‏،بی چا،دار الفکر، بیروت‏،1420ه‏‏ .

أبو زهره ، محمد بن أحمد بن مصطفى بن أحمد ، خاتم النبیین صلى الله علیه وآله وسلم، بی چا،دار الفکر العربی ،القاهره ، 1425 ه. .

أبو سعد الآبى ،منصور بن الحسین الرازی، نثر الدر فی المحاضرات،المحقق: خالد عبد الغنی محفوط،اول،دار الکتب العلمیه - بیروت /لبنان،1424ه - 2004م .

أبو شُهبه ، محمد بن محمد بن سویلم، السیره النبویه على ضوء القرآن والسنه ،سوم،دار القلم ، دمشق، 1427 ه .

ابو الصلاح تقى بن نجم‏ الحلبى، تقریب المعارف‏،محقق / مصحح: تبریزیان( الحسون)،اول،الهادى‏،قم‏،1404 ق‏ .

أبو اللیث السمرقندی، نصر بن محمد بن إبراهیم ،بحر العلوم، تحقیق: د.محمود مطرجی،بی چا،دار الفکر – بیروت .

ابوالفتح کراجکى‏، محمد بن علی،کنز الفوائد،بی چا،بی نا،بی جا،بی تا .

أبو نعیم الأصبهانی ،أحمد بن عبد الله بن أحمد بن إسحاق بن موسى بن مهران ،حلیه الأولیاء وطبقات الأصفیاء، السعاده - بجوار محافظه مصر، 1394ه - 1974م .

أبو هلال العسکری،الحسن بن عبد الله بن سهل بن سعید بن یحیى بن مهران، ‏ الفروق اللغویه ،حققه وعلق علیه: محمد إبراهیم سلیم،دار العلم والثقافه للنشر والتوزیع، القاهره ، مصر،بی تا .

أبو یعلى الموصلی،احمد بن علی بن مثنی التمیمی، مسند أبی یعلى،تحقیق : حسین سلیم أسد،اول، دار المأمون للتراث،بی جا،بی تا،،1407 - 1987 م .

أحمد بن محمد بن حنبل بن هلال بن أسد الشیبانی،مسند الإمام أحمد بن حنبل،محقق: شعیب الأرنؤوط - عادل مرشد، وآخرون،اول،مؤسسه الرساله ،1421 ه - 2001 م .

، ، فضائل الصحابه ،المحقق: د. وصی الله محمد عباس ،مؤسسه الرساله ،اول، بیروت، 1403 – 1983 .

أحمد حسین یعقوب ،الخطط السیاسیه لتوحید الأمه الإسلامیه ، دوم، دار الفجر – لندن، 1415ه .

، أین سنه الرسول وماذا فعلوا بها ؟ ، أین سنه الرسول وماذا فعلوا بها،اول، الدار الإسلامیه للطباعه والنشر والتوزیع - بیروت - لبنان ،1421 - 2001 م .

الأزدی البلخى،مقاتل بن سلیمان بن بشیر ،تفسیر مقاتل بن سلیمان،عبد الله محمود شحاته،اول،دار إحیاء التراث، بیروت،1423 ه .

الألبانی، أبو عبد الرحمن محمد ناصر الدین، بن الحاج نوح بن نجاتی بن آدم ،صحیح الجامع الصغیر وزیاداته،المکتب الإسلامی،بی چا،بی نا،بی جا،بی تا .

  ، ، صحیح وضعیف سنن ابن ماجه ،برنامج منظومه التحقیقات الحدیثیه - المجانی - من إنتاج مرکز نور الإسلام لأبحاث القرآن والسنه بالإسکندریه ،بی چا،بی نا،بی جا،بی تا .

  ، ، إرواء الغلیل فی تخریج أحادیث منار السبیل ،إشراف: زهیر الشاویش ،دوم ،المکتب الإسلامی ، بیروت،1405 ه - 1985م .

الامینى‏،عبد الحسین،الغدیر فی الکتاب و السنه و الأدب‏،اول، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه‏،قم‏،1416 ه .

إبراهیم الأبیاری ،إبراهیم بن إسماعیل ،الموسوعه القرآنیه ،بی چا،مؤسسه سجل العرب،بی نا،بی جا،1405 ه .

إبراهیم الحربی ،ابو اسحاق إبراهیم بن إسحاق بن بشیر بن عبد الله البغدادی،  إکرام الضیف،تحقیق : أبو عمار عبد الله بن عائض الغرازی / راجعه وقدم له : مقبل بن هادی الوادعی،اول، مکتبه الصحابه بطنطا،1407 - 1987 م .

ابن ابی الحدید،عزالدین ابو حامد عبد الحمید بن هبه الله بن محمد بن الحسین،شرح نهج البلاغه (ابن ابی الحدید)، مصحح:محمدابوالفضل‏ابراهیم،بی چا،کتابخانه عمومی آیه الله مرعشی نجفی،قم،بی تا .

ابن أبی حاتم الرازی،عبد الرحمن بن محمد بن إدریس بن المنذر،تفسیر القرآن العظیم لابن أبی حاتم،محقق:أسعد محمد الطیب،سوم،مکتبه نزار مصطفى الباز - المملکه العربیه السعودیه ، 1419ه. .

ابن أبی زمنین ،أبو عبد الله محمد بن عبد الله، تفسیر ابن زمنین،أبو عبد الله حسین بن عکاشه ؛ محمد بن مصطفى الکنز،اول ،الفاروق الحدیثه ، القاهره ،1423 - 2002م .

ابن أبی عاصم، أبو بکر أحمد بن عمرو بن الضحاک بن مخلد الشیبانی، الآحاد والمثانی ،المحقق: د. باسم فیصل أحمد الجوابره ،اول،دار الرایه ، الریاض، 1411 – 1991 .

ابن الأثیر ،عز الدین علی بن أبی الکرم محمد بن محمد بن عبد الکریم بن عبد الواحد الشیبانی الجزری ،الکامل فی التاریخ،اول،تحقیق: عمر عبد السلام تدمری،دار الکتاب العربی، بیروت – لبنان،1417ه / 1997م .

، ، علی بن أبی الکرم محمد بن محمد بن عبد الکریم بن عبد الواحد الشیبانی الجزری،أسد الغابه فی معرفه الصحابه ،المحقق: علی محمد معوض - عادل أحمد عبد الموجود،اول،دار الکتب العلمیه ،1415ه - 1994 م .

ابن الأثیر، أبو السعادات مجد الدین المبارک بن محمد بن محمد بن محمد ابن عبد الکریم الشیبانی الجزری،النهایه فی غریب الحدیث والأثر،تحقیق: طاهر أحمد الزاوى - محمود محمد الطناحی،المکتبه العلمیه - بیروت، 1399ه - 1979م .

ابن اعثم ، أبو محمد أحمد بن اعثم الکوفى، الفتوح،اول،تحقیق على شیرى ، دارالأضواء، بیروت ، 1411/1991 .

ابن العبرى‏، غریغوریوس الملطى ، تاریخ مختصر الدول،تحقیق انطون صالحانى الیسوعى،سوم ، دار الشرق، بیروت، 1992 م .

ابن العمرانى‏، محمد بن على بن محمد، الإنباء فى تاریخ الخلفاء،تحقیق قاسم السامرائى،اول، دار الآفاق العربیه ، القاهره ، 1421 ه ،2001 م  .

ابن الجوزی، أبو الفرج جمال الدین عبد الرحمن بن علی بن محمد،الموضوعات،ضبط وتقدیم وتحقیق: عبد الرحمن محمد عثمان ،اول، محمد عبد المحسن صاحب المکتبه السلفیه بالمدینه المنوره ، المدینه المنوره ، ،ج 1، 2: 1386 ه - 1966 م،ج 3: 1388 ه - 1968 .

، ، زاد المسیر فی علم التفسیر،المحقق: عبد الرزاق المهدی،اول،دار الکتاب العربی، بیروت، 1422 ه .

، ، صفه الصفوه ،بی چا،المحقق: أحمد بن علی،دار الحدیث، القاهره ، مصر،1421ه/2000م .

، ،الضعفاء والمتروکون،المحقق: عبد الله القاضی،اول،الناشر: دار الکتب العلمیه - بیروت، 1406 .

، ، المنتظم فى تاریخ الأمم و الملوک،تحقیق محمد عبد القادر عطا و مصطفى عبد القادر عطا،اول، دار الکتب العلمیه ، بیروت،1412 ه /1992م  .

ابن حبان ، أبو حاتم محمد بن حبان بن أحمد بن حبان بن معاذ بن مَعْبدَ، الإحسان فی تقریب صحیح ابن حبان صحیح ابن حبان،ترتیب: الأمیر علاء الدین علی بن بلبان الفارسی ،حققه وخرج أحادیثه وعلق علیه: شعیب الأرنؤوط،اول،مؤسسه الرساله ، بیروت، 1408 ه - 1988 م .

ابن حجر العسقلانی،شهاب الدین أبو الفضل أحمد بن علی بن محمد بن أحمد ،الإصابه فی تمییز الصحابه ،تحقیق: عادل أحمد عبد الموجود وعلى محمد معوض،اول،دار الکتب العلمیه ، بیروت،1415 ه .

  ، ،تهذیب التهذیب،اول،مطبعه دائره المعارف النظامیه ، الهند، 1326ه .

، ، فتح الباری لابن حجر،دوم،دار المعرفه للطباعه والنشر بیروت – لبنان،بی تا .

  ، ، لسان المیزان ،المحقق: دائره المعرف النظامیه – الهند،دوم، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات بیروت – لبنان، 1390ه /1971م .

ابن حجر الهیتمی،شهاب الدین أحمد بن محمد بن علی،الصواعق المحرقه على أهل الرفض والضلال والزندقه ،المحقق:عبد الرحمن بن عبد الله الترکی ؛ کامل محمد الخراط،اول،مؤسسه الرساله ، لبنان،1417ه - 1997م .

ابن حزم الأندلسی ،أبو محمد علی بن أحمد بن سعید ،جوامع السیره وخمس رسائل أخرى لابن حزم،المحقق: إحسان عباس،اول،دار المعارف، مصر، 1900 م .

ابن حمدون،أبو المعالی بهاء الدین محمد بن الحسن بن محمد بن علی، التذکره الحمدونیه ،اول،دار صادر، بیروت،1417 ه .

ابن خلدون،عبد الرحمن بن محمد بن محمد،دیوان المبتدأ والخبر فی تاریخ العرب والبربر ومن عاصرهم من ذوی الشأن الأکبر تاریخ ابن خلدون،المحقق: خلیل شحاده ،دوم،دار الفکر، بیروت،1408 ه - 1988 م .

ابن سعد، أبو عبد الله محمد بن سعد بن منیع،الطبقات الکبرى،تحقیق: محمد عبد القادر عطا،اول،دار الکتب العلمیه - بیروت، 1410 ه - 1990 م .

  ، ، الطبقات الکبری ،ترجمه محمود مهدوى دامغانى ، انتشارات فرهنگ و اندیشه، تهران 1374ش .

ابن سید الناس‏ الیعمری،ابو الفتح فتح الدین محمد بن محمد، عیون الأثر،اول،دار القلم‏،بیروت‏،1414ه .

 ابن شبه، عمر بن شبه (واسمه زید) بن عبیده بن ریطه النمیری البصری، تاریخ المدینه لابن شبه ،حققه: فهیم محمد شلتوت، بی چا، طبع على نفقه : السید حبیب محمود أحمد ،جده ، 1399 ه

ابن شهر آشوب مازندرانى‏، محمد بن على،المناقب لابن شهرآشوب‏،بی چا،علامه‏،قم‏،1379 ه‏ .

ابن طاووس،سید احمد‏، عین العبره فی غبن العتره ،بی چا،دار الشهاب‏،قم‏،بی تا .

ابن طاووس، سید احمد، ‏بناء المقاله الفاطمیه فی نقض الرساله العثمانیه ،اول،مؤسسه آل البیت علیهم السلام ‏، قم‏،1411 ه .

ابن طولون حنفی،‏ شمس الدین محمد بن على بن احمد بن على بن خمارویه‏، الأئمه الاثنا عشر ،بی چا، ،رضى‏، قم‏،بی تا .

ابن طیفور ،أبو الفضل أحمد بن أبی طاهر، بلاغات النساء ،صححه وشرحه: أحمد الألفی،اول،مطبعه مدرسه والده عباس الأول، القاهره ،1326 ه - 1908 م .

ابن عاشور التونسی،محمد الطاهر بن محمد بن محمد الطاهر،التحریر والتنویر «تحریر المعنى السدید وتنویر العقل الجدید من تفسیر الکتاب المجید»،الدار التونسیه للنشر – تونس،1984 ه .

ابن عادل الدمشقى ، أبو حفص عمر بن على، اللباب فی علوم الکتاب المحقق: الشیخ عادل أحمد عبد الموجود والشیخ علی محمد معوض ،اول ،دار الکتب العلمیه ، بیروت، 1419 ه -1998م .

ابن عبد البر،أبو عمر یوسف بن عبد الله بن محمد ،الاستیعاب فی معرفه الأصحاب،المحقق: علی محمد البجاوی،اول،دار الجیل، بیروت،1412 ه - 1992 م .

  ، ، التمهید لما فی الموطأ من المعانی والأسانید ،تحقیق : مصطفى بن أحمد العلوی ,‏محمد عبد الکبیر البکری،وزاره عموم الأوقاف والشؤون الإسلامیه ، مغرب، 1387 ه .

ابن عبد ربه الأندلسی،ابو عمر شهاب الدین أحمد بن محمد بن عبد ربه ابن حبیب ابن حدیر بن سالم: العقد الفرید ،اول،دار الکتب العلمیه – بیروت،1404 ه  .

ابن عدی،أبو أحمد عبد الله بن عدی بن عبد الله بن محمد ابن مبارک بن القطان الجرجانی، الکامل فی ضعفاء الرجال،تحقیق: عادل أحمد عبد الموجود-علی محمد معوض،اول،الکتب العلمیه - بیروت-لبنان، 1418ه1997م .

ابن عساکر ، أبو القاسم علی بن الحسن إبن هبه الله ، تاریخ مدینه دمشق وذکر فضلها وتسمیه من حلها من الأماثل، تحقیق : علی شیری،بی چا، دار الفکر للطباعه والنشر والتوزیع ، بیروت ، لبنان،1415 ه .

ابن عمر، محمد بن عبد الله ، خلاصه سیرت رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم‏،دوم،علمى و فرهنگى‏،تهران‏،1382 ش‏ .

ابن فارس،ابوالحسن أحمد بن فارس بن زکریاء ، معجم مقاییس اللغه ، محقق / مصحح: هارون، عبد السلام محمد، اول‏،مکتب الاعلام الاسلامی‏،قم‏،1404 ه .

ابن قتیبه الدینوری،أبو محمد عبد الله بن مسلم، غریب القرآن،المحقق: أحمد صقر،بی چا،دار الکتب العلمیه ،1398 ه - 1978 م .

  ، ، المعارف،تحقیق: ثروت عکاشه ،دوم،الهیئه المصریه العامه للکتاب، القاهره ،1992 م .

  ، ، الإمامه و السیاسه  بتاریخ الخلفاء، تحقیق علی شیری،اول،دارالأضواء، بیروت ، 1410ه  ،1990م .

ابن کثیر القرشی، عماد الدین إسماعیل بن عمر ، تفسیر القرآن العظیم (ابن کثیر)،محقق: محمد حسین شمس الدین،اول،دار الکتب العلمیه ، منشورات محمد علی بیضون – بیروت،1419 ه .

  ، ،السیره النبویه ،تحقیق:مصطفى عبد الواحد ،بی چا، دار المعرفه للطباعه والنشر والتوزیع ،بیروت،لبنان،1396 - 1976 م .

  ، ،البدایه والنهایه ،،اول،المحقق:علی شیری،دار إحیاء التراث العربی،1408، ه - 1988 م .

  ، ، مسند أمیر المؤمنین أبی حفص عمر بن الخطاب وأقواله على أبواب العلم،المحقق: عبد المعطی قلعجی،اول،دار الوفاء ،المنصوره ،1411ه /1991م .

ابن ماجه أبو عبد الله محمد بن یزید القزوینی، سنن ابن ماجه،تحقیق: محمد فؤاد عبد الباقی،بی چا،دار إحیاء الکتب العربیه ، بی جا،بی تا .

ابن مسکویه،أبو علی أحمد بن محمد بن یعقوب، تجارب الأمم وتعاقب الهمم،المحقق: أبو القاسم إمامی،دوم،سروش، طهران،2000 م .

ابن منظور، محمد بن مکرم‏، لسان العرب‏، محقق / مصحح: میر دامادى‏،سوم،دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع- دار صادر،بیروت‏،1414 ه .

ابن الندیم،أبو الفرج محمد بن إسحاق بن محمد الوراق البغدادی، الفهرست،المحقق: إبراهیم رمضان،دوم،دار المعرفه بیروت ،لبنان،1417 ه - 1997 م .

إسحاق بن راهویه،ابویعقوب إسحاق بن إبراهیم بن مخلد، مسند اسحاق بن راهویه ،تحقیق : الدکتور عبد الغفور عبد الحق حسین برد البلوسی،اول،مکتبه الإیمان، المدینه المنوره ، 1412 ه .

اسکافى‏، ابو جعفر محمد بن عبد الله ، نقض العثمانیه ،بی چا،مکتبه آیه الله المرعشی‏،قم‏،1378- 1383 ش‏.

  ‏، ،المعیار و الموازنه فی فضائل الإمام أمیر المؤمنین على بن أبى طالب صلوات الله علیهما،اول،بی نا،بیروت‏،1402 ه .

باعونى ، شمس الدین محمد بن احمد بن ناصر بن خلیفه‏ ،‏ جواهر المطالب فی مناقب الإمام على بن أبى طالب علیهما السلام‏،اول،مجمع إحیاء الثقافه الإسلامیه ،قم‏ ،1415 ه .

بحرانى،سید هاشم ‏، حلیه الأبرار فی أحوال محمد و آله الأطهار علیهم السلام‏،اول،مؤسسه المعارف الإسلامیه ،قم‏،1411 ه .

البخاری ابوعبدالله، محمد بن إسماعیل بن إبراهیم بن المغیره ،الجامع المسند الصحیح المختصر من أمور رسول الله صلى الله علیه وسلم وسننه وأیامه صحیح البخاری،محقق: محمد زهیر بن ناصر الناصر،شرح وتعلیق: د. مصطفى دیب البغا ،اول،دار طوق النجاه ،دمشق ،1422ه .

  ، ، التاریخ الأوسط ،المحقق: محمود إبراهیم زاید،اول،دار الوعی , مکتبه دار التراث - حلب , القاهره ،1397 – 1977 .

بدر الدین العینی ، أبو محمد محمود بن أحمد بن موسى بن أحمد بن حسین، عمده القاری شرح صحیح البخاری ،بی چا، دار إحیاء التراث العربی،بیروت،بی تا .

البزار، أبو بکر أحمد بن عمرو بن عبد الخالق بن خلاد بن عبید الله العتکی، مسند البزار البحر الزخار،المحقق: محفوظ الرحمن زین الله، (حقق الأجزاء من 1 إلى 9)وعادل بن سعد (حقق الأجزاء من 10 إلى 17)وصبری عبد الخالق الشافعی (حقق الجزء 18)،اول،مکتبه العلوم والحکم - المدینه المنوره ، (بدأت 1988م، وانتهت 2009م) .

البغوی،أبو محمد الحسین بن مسعود،معالم التنزیل فی تفسیر القرآن = تفسیر البغوی،المحقق:محمد عبد الله النمر - عثمان جمعه ضمیریه - سلیمان مسلم الحرش،چهارم،دار طیبه للنشر والتوزیع،بی جا،1417 ه - 1997 م .

البکری، عبد الرحمن أحمد ،من حیاه الخلیفه عمر بن الخطاب،هفتم، الإرشاد للطباعه والنشر - بیروت – لندن،10 - 5 - 2005م .

البَلَاذُری،أحمد بن یحیى بن جابر بن داود، جمل من أنساب الأشراف،تحقیق: سهیل زکار وریاض الزرکلی،دار الفکر ، بیروت،1417 ه - 1996 م .

بلخى،مقاتل بن سلیمان‏،تفسیر مقاتل بن سلیمان‏،المحقق: عبد الله محمود شحاته،اول،دار إحیاء التراث‏،بیروت‏،1423 ه .

البیاضی، زین الدین أبی محمد علی بن یونس: الصراط المستقیم إلى مستحقی التقدیم،تحقیق: محمد الباقر البهبودی،بی چا،مرکز الأبحاث العقائدیه ،بی جا ،بی تا.

بیضاوى، ناصر الدین أبو سعید عبد الله بن عمر بن محمد الشیرازی، أنوار التنزیل و أسرار التأویل‏،تحقیق: محمد عبد الرحمن المرعشلى‏،اول،دار احیاء التراث العربى‏،بیروت‏1418 ه .

البیهقى‏،ابوبکر أحمد بن الحسین بن علی بن موسى، دلائل النبوه ومعرفه أحوال صاحب الشریعه ‏،اول،دار الکتب العلمیه ،بیروت‏،1405 ه .

، ،السنن الکبرى ،المحقق: محمد عبد القادر عطا،سوم،دار الکتب العلمیه ، بیروت ، لبنان، 1424 ه - 2003 م .

، ، السنن الصغیر للبیهقی ،المحقق: عبد المعطی أمین قلعجی،اول ،جامعه الدراسات الإسلامیه ، کراتشی پاکستان،1410ه - 1989م .

، ، شعب الإیمان، حققه وراجع نصوصه وخرج أحادیثه: د عبد العلی عبد الحمید حامد،اول، مکتبه الرشد للنشر والتوزیع بالریاض بالتعاون مع الدار السلفیه ببومبای بالهند، 1423 ه - 2003 م .

الترمذی، أبو عیسى محمد بن عیسى بن سَوْره بن موسى بن الضحاک،الجامع الکبیر - سنن الترمذی،المحقق: بشار عواد معروف،بی چا،دار الغرب الإسلامی – بیروت، 1998 م .

التفتازانی،سعد الدین مسعود بن عمر بن عبد الله ، شرح المقاصد فی علم الکلام،بی چا،دار المعارف النعمانیه پاکستان،1401ه - 1981م .

التقی الفاسی، أبو الطیب محمد بن أحمد بن علی، شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام،اول،دار الکتب العلمیه ،1421ه-2000م .

الثعلبى ، أحمد بن إبراهیم ،الکشف والبیان عن تفسیر القرآن، تحقیق: الإمام أبی محمد بن عاشور، بی چا،دار إحیاء التراث العربی،بیروت ، 1422، ه .

الجاحظ،ابو عثمان عمرو بن بحر بن محبوب الکنانی بالولاء ،العثمانیه ،تحقیق وشرح : عبد السلام محمد هارون،بیی چا،مکتبه الجاحظ دار الکتاب العربی ، مصر، مصر،1374 ه 1955 م .

الجزائری، أبو بکر جابر بن موسى بن عبد القادر بن جابر ، أیسر التفاسیر لکلام العلی الکبیر،پنجم،مکتبه العلوم والحکم، المدینه المنوره ، عربستان سعودی،1424ه/2003م .

جعفر شرف الدین، الموسوعه القرآنیه ، خصائص السور،المحقق: عبد العزیز بن عثمان ،اول،دار التقریب بین المذاهب الإسلامیه – بیروت،1420 ه .

الجوهری، ابوبکر احمد بن عبدالعزیز،السقیفه وفدک،تحقیق:تقدیم وجمع وتحقیق:الدکتور الشیخ محمد هادی الأمینی،دوم،شرکه الکتبی للطباعه والنشر،بیروت،لبنان،1413 - 1993 م .

الجوهری الفارابی، أبو نصر إسماعیل بن حماد، الصحاح تاج اللغه وصحاح العربیه ، تحقیق: أحمد عبد الغفور عطار،دار العلم للملایین، بیروت، چاپ:چهارم، 1407 ه‍ - 1987 م

حافظ بن أحمد بن علی الحکمی، معارج القبول بشرح سلم الوصول إلى علم الأصول،المحقق : عمر بن محمود أبو عمر،اول،دار ابن القیم – الدمام ، 1410 ه - 1990 م .

الحاکم، أبو عبد الله محمد بن عبد الله بن محمد بن حمدویه بن نُعیم بن الحکم، المستدرک على الصحیحین ،تحقیق: مصطفى عبد القادر عطا،اول،دار الکتب العلمیه ،بیروت، 1411 ه – 1990م .

الحسکانی، عبید الله بن احمد ، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل‏ ،الشیخ محمد باقر المحمودی،اول، سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاد اسلامى‏، تهران ،قم ،1411 - 1990 م .

حسن بن یوسف بن مطهر حلى ، کشف الیقین فی فضائل أمیر المؤمنین علیه السلام‏ ،محقق / مصحح: درگاهى، حسین‏،اول،وزارت ارشاد،تهران‏،1411 ه .

، کشف الیقین فی فضائل أمیر المؤمنین علیه السلام ،‏ ترجمه حمید رضا آژیر،اول،وزارت فرهنگ و ارشاداسلامى‏،تهران‏،1379 ش .

حسینى استرآبادی ،سید شرف الدین، ‏ تأویل الآیات الظاهره فی فضائل العتره الطاهره ،بی چا،جامعه مدرسین‏،قم‏،1409 ه .

حلی،حسن بن یوسف بن مطهر، منهاج الکرامه فی معرفه الإمامه ،اول، التحقیق:عبدالرحیم مبارک ،موسسه پژوهش ومطالعات عاشوراء،قم،بی تا .

الحَمِیدی ابن أبی نصر ،محمد بن فتوح بن عبد الله بن فتوح بن حمید الأزدی ،الجمع بین الصحیحین البخاری و مسلم ،المحقق: د. علی حسین البواب،دوم،الناشر: دار ابن حزم ، بیروت، 1423ه - 2002م .

خازن، أبو الحسن علاء الدین علی بن محمد بن إبراهیم بن عمر الشیحی،لباب التأویل فی معانی التنزیل تفسیر خازن ،المحقق: تصحیح محمد علی شاهین،اول،دار الکتب العلمیه – بیروت،1415 ه .

الخطیب البغدادی ،أبو بکر أحمد بن علی بن ثابت بن أحمد بن مهدی، الجامع لأخلاق الراوی وآداب السامع،المحقق: د. محمود الطحان،بی چا،مکتبه المعارف،الریاض،بی تا .

الخطیب الشربینی ، شمس الدین محمد بن أحمد ، السراج المنیر فی الإعانه على معرفه بعض معانی کلام ربنا الحکیم الخبیر تفسیر السراج المنیر،بی چا،مطبعه بولاق (الأمیریه ) ،القاهره ،1285 ه .‏

خلاف، عبد الوهاب ، السیاسه الشرعیه فی الشئون الدستوریه والخارجیه والمالیه ، دار القلم، بی چا، 1408 ه- 1988م

خلیفه بن خیاط، أبو عمرو ابن خلیفه الشیبانی ،تاریخ خلیفه بن خیاط ،المحقق: د. أکرم ضیاء العمری،دوم،دار القلم , مؤسسه الرساله ، دمشق , بیروت، ،1397 ه .

الخوارزمی،الموفق بن احمد بن محمد المکی ، المناقب،تحقیق:الشیخ مالک المحمودی،مؤسسه النشر الاسلامى،دوم،التابعه لجماعه المدرسین بقم المشرفه، ،1414ه .

الدار قطنی، علی بن عمر بن احمد بن مهدی، العلل الوارده فی احادیث النبوه،تحقیق : محفوظ الرحمن زین الله السلفی،اول،دار طیبه – الریاض ، 1405ه  .

الدولابی ،أبو بِشْر محمد بن أحمد بن حماد بن سعید بن مسلم ، الکنى والأسماء،اول،المحقق: أبو قتیبه نظر محمد الفاریابی،دار ابن حزم - بیروت/ لبنان،1421 ه - 2000م .

دیلمى، حسن بن محمد، إرشاد القلوب إلى الصواب (للدیلمی)، اول، الشریف الرضی - قم، 1412 ه .

الذهبی،شمس الدین أبو عبد الله محمد بن أحمد بن عثمان بن قَایْماز، تاریخ الإسلام ووفیات المشاهیر والأعلام،بی چا،المکتبه التوفیقیه ،بی جا،بی تا .

، ، سیر أعلام النبلاء،بی چا،دار الحدیث،القاهره 1427ه-2006م .

، ، المنتقى من منهاج الاعتدال فی نقض کلام أهل الرفض والاعتزال،المحقق: محب الدین الخطیب،بی چا،بی نا،بی جا،بی تا

الذهبی،محمد السید حسین ،التفسیر والمفسرون،بی چا،مکتبه وهبه ، القاهره ،بی تا .

الرازی،أبو عبد الله محمد بن أبی بکر بن عبد القادر، أنموذج جلیل فی أسئله وأجوبه عن غرائب آی التنزیل،تحقیق: د. عبد الرحمن بن إبراهیم المطرودى،اول،دار عالم الکتب المملکه العربیه السعودیه - الریاض، 1413 ه، 1991 م .

الرازیّ، أبو العباس بدر الدین أحمد بن محمد بن أحمد المظفر ابن المختار، کتاب حجج القرآن،المحقق: أحمد عمر المحمصانی الأزهری،دوم،الناشر: دار الرائد العربی - لبنان، 1402ه- 1982م.

الرازی،فخرالدین محمد بن عمر بن الحسن بن الحسین،مفاتیح الغیب التفسیر الکبیر، سوم،دار إحیاء التراث العربی – بیروت،1420 ه .

الراغب الاصفهانى،ابوالقاسم حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن‏،المحقق: صفوان عدنان داود،اول،دارالعلم الدار الشامیه ،دمشق بیروت‏،1412 ه .

الراغب اصفهانى، أبو القاسم الحسین بن محمد ، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن،دوم،مرتضوی، تهران،1374ش .

رضوانى‏، على اصغر،شیعه شناسى و پاسخ به شبهات‏ ،دوم،نشر مشعر،تهران‏ ،1384 ش‏.

الزَّبیدی،مرتضى، محمّد بن محمّد بن عبد الرزّاق الحسینی، أبو الفیض، تاج العروس من جواهر القاموس، المحقق: مجموعه من المحققین، دار الهدایه ،بی چا، بی تا

الزرکشی بدر الدین، أبو عبد الله بدر الدین محمد بن عبد الله بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن،المحقق: محمد أبو الفضل إبراهیم،اول، دار إحیاء الکتب العربیه عیسى البابى الحلبی وشرکائه،بیروت،1376 ه - 1957 م .

، ، النکت على مقدمه ابن الصلاح،المحقق: د. زین العابدین بن محمد بلا فریج،اول،أضواء السلف ،الریاض، 1419ه - 1998م .

الزرندی الحنفی، جمال الدین محمد بن یوسف بن الحسن بن محمد، نظم درر السمطین فی فضائل المصطفى والمرتضى والبتول والسبطین،اول،بی نا،بی تا،1377 - 1958 م .

الزمخشری،أبو القاسم محمود بن عمرو بن أحمد،الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل،سوم،دار الکتاب العربی – بیروت،1407 ه .

، ، الفائق فی غریب الحدیث، اول، دارالکتب العلمیه ، بیروت، 1417ق

، ، أساس البلاغه ،اول،دار صادر ، بیروت، 1979م.

الزیلعی جمال الدین ، أبو محمد عبد الله بن یوسف بن محمد، تخریج الأحادیث والآثار الواقعه فی تفسیر الکشاف للزمخشری،تحقیق: عبد الله بن عبد الرحمن السعد،اول، دار ابن خزیمه ،الریاض،1414ه .

سبط ابن الجوزی ‏، شمس الدین ابوالمظفر یوسف بن قز اوغلى بن عبدالله بغدادى‏، تذکره الخواص‏،اول،منشورات الشریف الرضى‏،قم‏ ،1418 ه .

السبکی ،تاج الدین عبد الوهاب بن تقی الدین، طبقات الشافعیه الکبرى،المحقق: د. محمود محمد الطناحی د. عبد الفتاح محمد الحلو،دوم،هجر للطباعه والنشر والتوزیع،1413ه .

السِّجِسْتانی،أبو داود سلیمان بن الأشعث بن إسحاق بن بشیر بن شداد بن عمرو الازدی ،سنن أبی داود،المحقق: محمد محیی الدین عبد الحمید،بی چا،المکتبه العصریه ، صیدا ، بیروت،بی تا .

السدوسی، أبو الخطاب قتاده بن دعامه بن قتاده بن عزیز، الناسخ والمنسوخ ، حاتم صالح الضامن ،سوم ،مؤسسه الرساله ، بیروت ، 1418ه/ 1998م .

سلیمان بن خلف،أبو الولید سلیمان بن خلف بن سعد بن أیوب بن وارث، التعدیل والتجریح , لمن خرج له البخاری فی الجامع الصحیح،المحقق: د. أبو لبابه حسین،اول،دار اللواء للنشر والتوزیع - الریاض، 1406 ه – 1986 م.

السمعانی أبو المظفر، منصور بن محمد بن عبد الجبار ابن أحمد المروزى ، تفسیر القرآن تفسیر السمعانی،تحقیق یاسر بن إبراهیم و غنیم بن عباس بن غنیم،اول،دار الوطن، الریاض،عربستان سعودی،1418ه- 1997م .

السهیلی، أبو القاسم عبد الرحمن بن عبد الله بن أحمد ، الروض الأنف فی شرح السیره النبویه لابن هشام،محقق: عمر عبد السلام السلامی،اول،دار إحیاء التراث العربی، بیروت،1421ه 2000م.

سید بن طاووس حسنى‏، الطرائف‏،بی چا،خیام‏،قم‏،1400 ه .

السیوطی،جلال الدین عبد الرحمن بن أبی بکر ،الدر المنثور فی تفسیر بالمنثور،بی چا،دار الفکر،بیروت،بی تا .

، ، الإتقان فی علوم القرآن،المحقق:محمد أبو الفضل إبراهیم،بی چا،الهیئه المصریه العامه للکتاب،1394ه/ 1974 م .

، ، الخصائص الکبرى،دار الکتب العلمیه – بیروت،بی تا .

، ، لباب النقول فی أسباب النزول،ضبطه وصححه: الاستاذ أحمد عبد الشافی،الناشر:دار الکتب العلمیه بیروت ، لبنان ،بی تا .

، ،تاریخ الخلفاء،تحقیق:حمدی الدمرداش،اول،مکتبه نزار مصطفى الباز،1425ه-2004م .

، ، جامع الأحادیث (ویشتمل على جمع الجوامع للسیوطى والجامع الأزهر وکنوز الحقائق للمناوى، والفتح الکبیر للنبهانى)،ضبط نصوصه وخرج أحادیثه: فریق من الباحثین بإشراف على جمعه ،طبع على نفقه : د حسن عباس زکى،بی نا،بی جا،بی تا.

شبراوى ،جمال الدین ابومحمد عبدالله بن محمد بن عامر ‏، الإتحاف بحب الأشراف‏،اول،دار الکتاب‏،قم‏ ،1423 ه .

شریف لاهیجى، محمد بن على،تفسیر شریف لاهیجى،‏تحقیق: میر جلال الدین حسینى ارموى( محدث)،اول،دفتر نشر داد،تهران‏،1373 ش‏ .

الشنقیطی، محمد الأمینمحمد الأمین بن محمد المختار بن عبد القادر الجکنی ،أضواء البیان فی إیضاح القرآن بالقرآن،بی چا،دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع،بیروت، لبنان،1415 ه- 1995 م .

شوشترى،محمدتقى،بهج‏الصباغه فی‏شرح‏نهج‏البلاغه ،اول،موسسه‏انتشارات‏امیرکبیر،تهران‏،1376 ش.

الشوکانی الیمنی، محمد بن علی بن محمد بن عبد الله ، فتح القدیر،اول،دار ابن کثیر، دار الکلم الطیب - دمشق، بیروت ،1414 ه .

الشهاب الخفاجی ،أحمد بن محمد بن عمر المصری،حَاشِیه ُ الشِّهَابِ عَلَى تفْسیرِ البَیضَاوِی عِنَایه ُ القَاضِى وکِفَایه ُ الرَّاضِى عَلَى تفْسیرِ البَیضَاوی،بی چا،دار صادر،بیروت،بی تا .

الشهرستانی،أبو الفتح محمد بن عبد الکریم بن أبى بکر أحمد، الملل والنحل،بی چا،مؤسسه الحلبی،بی جا،بی تا .

الشیرازی، آل المجدد السید حسن الحسینی، نقض رساله الحبل الوثیق فی نصره الصدیق للحافظ جلال الدین السیوطی،بی چا،مرکز الأبحاث العقائدیه ،بیجا،بی تا .

صابر حسن محمد ابو سلیمان‏، أضواء البیان فی تاریخ القرآن‏،اول،،دار عالم الکتب‏،الریاض‏،1420 ه 2000 م .

الصاحب بن عباد، إسماعیل بن عباد بن العباس ، المحیط فی اللغه ،اول،عالم الکتاب ، بیروت،1414 ه .

الصالحی الشامی ، محمد بن یوسف ، سبل الهدى والرشاد، فی سیره خیر العباد، وذکر فضائله وأعلام نبوته وأفعاله وأحواله فی المبدأوالمعاد،تحقیق وتعلیق: الشیخ عادل أحمد عبد الموجود، الشیخ علی محمد معوض،اول،دار الکتب العلمیه بیروت ، لبنان، 1414 ه - 1993 م .

الصفدی،صلاح الدین خلیل بن أیبک بن عبد الله ،الوافی بالوفیات،بی چا،المحقق: أحمد الأرناؤوط وترکی مصطفى ،دار إحیاء التراث ،بیروت ،1420ه- 2000م .

صفی الرحمن المبارکفوری،الرحیق المختوم،اول،دار الهلال،بیروت،بی تا .

طباطبایى سید محمد حسین‏، المیزان فى تفسیر القرآن‏،پنجم،دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه قم‏،قم‏،1417 ه .

الطبرانی،ابوالقاسم سلیمان بن أحمد بن أیوب بن مطیر اللخمی الشامی، المعجم الکبیر ،تحقیق : تحقیق وتخریج : حمدی عبد المجید السلفی،بی چا،دار إحیاء التراث العربی،القاهره،بی تا .

  ، ، الأحادیث الطوال،التحقیق: حمدی بن عبدالمجید السلفی،دوم،مکتبه الزهراء – الموصل،1404 - 1983 .

، ، المعجم الأوسط،المحقق: طارق بن عوض الله بن محمد , عبد المحسن بن إبراهیم الحسینی،بی چا،دار الحرمین ، القاهره ،بی تا .

، مسند الشامیین،المحقق: حمدی بن عبدالمجید السلفی،اول،مؤسسه الرساله ، بیروت، 1405 ه / 1984م .

طبرسى، فضل بن حسن‏، مجمع البیان فى تفسیر القرآن،‏تحقیق: با مقدمه محمد جواد بلاغى‏، سوم‏،انتشارات ناصر خسرو،تهران‏،1372 ش‏ .

طبرى،عماد الدین حسن بن على ‏، اخبار و احادیث و حکایات در فضائل اهل بیت علیهم السلام‏، مترجم عبد الملک بن اسحاق بن فتحان واعظ قمى،اول،نشر مشعر،تهران‏ ،1386 ش‏ .

الطبرى، ابو جعفر محمد بن جریر ، الطبرى، ابو جعفر محمد بن جریر ، جامع البیان فی تأویل القرآن‏، المحقق: أحمد محمد شاکر،اول‏، مؤسسه الرساله ‏،بی جا 1420 ه - 2000 م

، ، تاریخ الطبری تاریخ الرسل والملوک،دوم،دار التراث ، بیروت،1387 ه .

الطبری ،محب الدین أبو العباس أحمد بن عبد الله، ذخائر العقبى فی مناقب ذوى القربى ،بی چا ،دار الکتب المصریه ، ونسخه الخزانه التیموریه ،قاهره ،1356 ه .

،  ، الریاض النضره فی مناقب العشره ،دوم،دار الکتب العلمیه ،بی جا،بی تا  .

طبرى آملى، عماد الدین أبی جعفر محمد بن أبی القاسم‏، بشاره المصطفى لشیعه المرتضى،دوم،المکتبه الحیدریه ،نجف‏،1383 ه .

الطحاوی، أبو جعفر أحمد بن محمد بن سلامه بن عبد الملک بن سلمه ، شرح مشکل الآثار، تحقیق: شعیب الأرنؤوط،اول،مؤسسه الرساله ،1415 ه، 1494 م .

الطریحی،فخرالدین،مجمع البحرین ،تحقیق:السید أحمد الحسینی،دوم،مکتب النشر الثقافه الإسلامیه ،بی جا،1408 - 1367 ش .

العاصمی الحنبلی،محمد بن عبد الرحمن بن محمد بن عبد الله بن عبد الرحمن بن محمد بن قاسم، أبو بکر الصدیق أفضَلُ الصَّحَابه ، وَأحقّهم بالخِلافه ،بی چا،بی نا،بی جا،بی تا .

العاملی,السید جعفر مرتضى، الصحیح من سیره النبی الأعظم صلی الله علیه وآله وسلم،چهارم،دار الهادی للطباعه والنشر والتوزیع، بیروت / دار السیره ، بیروت ،1415 - 1995 م .

عبد الرحمن المبارکفوری ، أبو العلا محمد عبد الرحمن بن عبد الرحیم، تحفه الأحوذی بشرح جامع الترمذی ،اول، دار الکتب العلمیه - بیروت – لبنان،1410 ه / 1990 م .

عبد الرزاق الصنعانی،ابوبکر عبد الرزاق بن همام بن نافع الحمیری ، المصنف ،المحقق: حبیب الرحمن الأعظمی، دوم،المکتب الإسلامی – بیروت، 1403 ه .

عبد الملک بن هشام، أبو محمد عبد الملک بن هشام بن أیوب الحمیری المعافری،السیره النبویه لابن هشام،تحقیق: مصطفى السقا وإبراهیم الأبیاری وعبد الحفیظ الشلبی،دوم،شرکه مکتبه ومطبعه مصطفى البابی الحلبی وأولاده بمصر،1375ه - 1955 م .

عروسى حویزى عبد على بن جمعه‏، تفسیر نور الثقلین‏، تحقیق: سید هاشم رسولى محلاتى‏،چهارم،انتشارات اسماعیلیان‏،قم‏،1415 ه .

عضد الدین الإیجی،عبد الرحمن بن أحمد بن عبد الغفار؛میر سید شریف‏،شرح المواقف‏،تصحیح:بدر الدین نعسانى‏،اول،الشریف الرضی‏،قم‏،1325 ه .

العصامی ،عبد الملک بن حسین بن عبد الملک المکی، سمط النجوم العوالی فی أنباء الأوائل والتوالی،المحقق: عادل أحمد عبد الموجود- علی محمد معوض،اول،دار الکتب العلمیه ، بیروت،1419 ه - 1998 م .

العقیلی ،ابو جعفر محمد بن عمرو بن موسی بن حماد، الضعفاء الکبیر،تحقیق : الدکتور عبد المعطی أمین قلعجی،دوم، دار الکتب العلمیه ، بیروت،1418 ه .

القلمونی الحسینی، محمد رشید بن علی رضا بن محمد شمس الدین بن محمد بهاء الدین بن منلا علی خلیفه ، الخلافه ،الزهراء للاعلام العربی - مصر ، بی چا، بی تا . 

الفاکهی أبو عبد الله، محمد بن إسحاق بن العباس ،أخبار مکه فی قدیم الدهر وحدیثه،المحقق: د. عبد الملک عبد الله دهیش،دار خضر – بیروت،1414 ه .

فراهیدى، خلیل بن أحمد، کتاب العین،دوم، نشر هجرت ، قم، 1409 ه .

فیض کاشانى، ملا محسن‏، تفسیر الصافى‏ ، تحقیق: حسین اعلمى‏، دوم‏،انتشارات الصدر،تهران‏،1415 ه .

الفیومى، أحمد بن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی،دوم ،موسسه دار الهجره - قم، 1414ه .

القاضی أبو یعلى ، محمد بن الحسین بن محمد بن خلف ابن الفراء، الأحکام السلطانیه للفراء،صححه وعلق علیه : محمد حامد الفقی،دار الکتب العلمیه - بیروت ، لبنان، چاپ:دوم،  1421 ه - 2000 م

قرشى سید على اکبر،‏ تفسیر أحسن الحدیث ،بنیاد بعثت‏،تهران، 1377 ش .

القرطبی شمس الدین ،محمد بن أحمد بن أبی بکر بن فرح الأنصاری الخزرجی ،الجامع لأحکام القرآن تفسیر القرطبی،تحقیق : أحمد البردونی وإبراهیم أطفیش،دوم،دار الکتب المصریه ،القاهره ،1384ه .

القشیری عبد الکریم ،عبد الکریم بن هوازن بن عبد الملک ،لطائف الإشارات تفسیر القشیری،المحقق: إبراهیم البسیونی،سوم،الهیئه المصریه العامه للکتاب،مصر،بی تا .

قطب راوندى‏، ابو الحسن یا ابو الحسین، سعید بن عبد الله بن حسین بن هبه الله بن حسن‏،الخرائج و الجرائح‏، اوّل‏،مدرسه الإمام المهدی عجّل الله تعالى فرجه الشریف‏، قم‏،1409 ه

قمى ،على بن ابراهیم‏، تفسیر قمى‏، تحقیق: سید طیب موسوى جزایرى‏،چهارم،دار الکتاب‏،قم‏،1367 ش .

القمی النیسابوری،نظام الدین الحسن بن محمد بن حسین ،غرائب القرآن ورغائب الفرقان،المحقق: الشیخ زکریا عمیرات،اول،دار الکتب العلمیه – بیروت،1416 ه .

الکتانی عَبْد الحَیّ ،محمد عَبْد الحَیّ بن عبد الکبیر ابن محمد ،التراتیب الإداریه والعمالات والصناعات والمتاجر والحاله العلمیه التی کانت على عهد تأسیس المدنیه الإسلامیه فی المدینه المنوره العلمیه ،المحقق: عبد الله الخالدی،دوم،دار الأرقم ، بیروت،بی تا .

اللالکائی : أبو القاسم هبه الله بن الحسن بن منصور ، شرح أصول اعتقاد أهل السنه والجماعه ،تحقیق: أحمد بن سعد بن حمدان الغامدی،هشتم،دار طیبه ، السعودیه ،1423ه / 2003م .

الماوردی أبو الحسن، علی بن محمد بن محمد بن حبیب، أعلام النبوه ،دار ومکتبه الهلال،اول،بیروت،1409 ه .

، ، الأحکام السلطانیه ، دار الحدیث، القاهره ،بی چا، بی تا،  

المتقی الهندی،علاء الدین علی بن حسام الدین ابن قاضی، کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال،المحقق: بکری حیانی - صفوه السقا،پنجم،مؤسسه الرساله ، 1401ه/1981م .

مجلسى، محمدتقى بن مقصودعلى‏، روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه،محقق / مصحح: موسوى کرمانى، حسین و اشتهاردى على پناه‏،دوم،مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور،قم‏، 1406 ه .

مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى‏، بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار علیهم السلام ،محقق / مصحح: جمعى از محققان‏، دوم‏،دار إحیاء التراث العربی‏،بیروت‏ ،1403 ه ‏.

المحلی،جلال الدین محمد بن أحمد؛جلال الدین عبد الرحمن بن أبی بکر السیوطی؛تفسیر الجلالین،اول،دار الحدیث – القاهره ؛بی تا .

محمدالبُرِّی،محمد بن أبی بکر بن عبد الله بن موسى الأنصاری التِّلمسانی، الجوهره فی نسب النبی وأصحابه العشره ،نقحها وعلق علیها: د محمد التونجی،اول،دار الرفاعی للنشر والطباعه والتوزیع، الریاض،1403 ه - 1983 م .

محمد بکر إسماعیل، دراسات فی علوم القرآن،دوم،دار المنار،بی جا،1419ه-1999م .

محمد بیومی مهران،الإمامه وأهل البیت،دوم، مرکز الغدیر للدراسات الإسلامیه ،بی جا،1415 - 1995 م .

محمد بن حبیب البغدادی، أبو جعفر محمد بن حبیب بن أمیه بن عمرو ، المنمق فى اخبار قریش،تحقیق خورشید احمد فاروق،اول،عالم الکتب،بیروت، 1405ه ،1985م .

محمد سید طنطاوی، التفسیر الوسیط للقرآن الکریم،اول،دار نهضه مصر للطباعه والنشر والتوزیع، الفجاله ، القاهره ، 1998 م .

محمد عزه دروزه محمد عزه (وتنطق عِزّت) بن عبد الهادی دروزه ‏، التفسیر الحدیث،بی چا،دار إحیاء الکتب العربیه ،قاهره‏،1383 ش .

محمدیوسف الکاندهلوی،محمدیوسف بن محمد إلیاس بن محمد إسماعیل،حیاه الصحابه ،اول،حققه، وضبط نصه، وعلق علیه: بشار عوّاد معروف،مؤسسه الرساله للطباعه والنشر والتوزیع، بیروت – لبنان، 1420 ه - 1999 م .

المدنى، السید على خان: الدرجات الرفیعه فی طبقات الشیعه ،تحقیق : تقدیم : السید محمد صادق بحر العلوم،بی چا،منشورات مکتبه بصیرتی ،قم،1397ش .

مدیر شانه چی،کاظم،درایه الحدیث،هفتم،دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،1387 ش .

مراغى،احمد بن مصطفى‏، تفسیر المراغى‏،بی چا،داراحیاء التراث العربى‏،بیروت‏،بی تا .

مرتضى الزبیدی، أبو الفیض محمد بن محمد بن محمد بن عبد الرزاق ،تاج العروس من جواهر القاموس،‏محقق / مصحح: على، هلالى و سیرى، على‏،اول،دارالفکر،بیروت‏،1414 ه .

مرعشى‏، سید نور الله، الصوارم المهرقه فی رد الصواعق المحرقه ، نهضت‏،بی چا،تهران‏ ،1367 ش‏ .

المزی جمال الدین ،یوسف بن عبد الرحمن بن یوسف، تهذیب الکمال فی أسماء الرجال،المحقق:بشار عواد معروف،اول،مؤسسه الرساله ، بیروت،1400 ه ،1980م .

المسعودی ، أبو الحسن على بن الحسین بن على، مروج الذهب و معادن الجوهر،تحقیق اسعد داغر، دوم ، دار الهجره ،بی جا ، 1409 .

مسلم بن الحجاج، أبو الحسن القشیری النیسابوری، المسند الصحیح المختصر بنقل العدل عن العدل إلى رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم ،المحقق: محمد فؤاد عبد الباقی،دار إحیاء التراث العربی، بیروت،بی تا .

مشکور،محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامى‏،دوم،آستان قدس رضوى‏،مشهد،1372 ش‏ .

مصطفوى، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم،اول، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی - تهران ، 1368ش .

مصطفى العدوى، أبو عبد الله مصطفى بن العدوى شلبایه المصری ،سلسله التفسیر لمصطفى العدوی،دروس صوتیه قام بتفریغها موقع الشبکه الإسلامیه ، بی چا،بی نا،بی جا،بی تا .

المطهر بن طاهر المقدسی ،البدء والتاریخ ،بی چا، مکتبه الثقافه الدینیه ، بی جا،بی تا .

مظفر نجفى، محمد حسن‏، دلائل الصدق لنهج الحق‏ ،محقق / مصحح: مؤسسه آل البیت علیهم السلام‏،قم‏ ،1422 ه .

المظهری، محمد ثناء الله، التفسیر المظهری،المحقق: غلام نبی التونسی،بی چا،مکتبه الرشدیه ،الباکستان،1412 ه .

المعلمی ، عبد الرحمن بن یحیى بن علی بن محمد العتمی الیمانی ، التنکیل بما فی تأنیب الکوثری من الأباطیل،مع تخریجات وتعلیقات: محمد ناصر الدین الألبانی ،دوم،،المکتب الإسلامی، ، 1406 ه - 1986 م .

معمر بن عقیل بن عبد الله ابن یحیى، فصل الحاکم فی النزاع والتخاصم فیما بین بنی أمیه وبنی هاشم،اول، دار البیان العربی - بیروت – لبنان،1414 - 1993 م .

مفید، محمدبن محمد بن نعمان الحارثی، الإفصاح فی الإمامه ،اول،المؤتمر العالمی للشیخ المفید، قم‏،1413 ه .

مفید، محمد بن محمد، دفاع از تشیع (ترجمه الفصول المختاره للمفید)،اول، انتشارات مؤمنین،قم، 1377 ش .

مقاتل بن عطیه ، المناظرات بین فقهاء السنه وفقهاء الشیعه (تحقیق الوردانی)، إعداد وتعلیق: صالح الوردانی،اول، الغدیر للدراسات والنشر، بیروت، لبنان ،1419 - 1999 م .

المقریزی،أحمد بن علی بن عبد القادر،إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال والأموال والحفده والمتاع،اول،المحقق: محمد عبد الحمید النمیسی،دار الکتب العلمیه ، بیروت،1420 ه ،1999 م .

مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه‏،اول،دار الکتب الإسلامیه ،تهران‏،1374 ش .

ملاحویش آل غازى عبدالقادر، بیان المعانی،بی چا،مطبعه الترقى،دمشق، 1382 ه .

موسوى همدانى، سید محمد باقر، ترجمه تفسیر المیزان‏، پنجم ،دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه،قم‏،1374 ش .

مهدوى‏دامغانى، محمود ،جلوه‏تاریخ‏درشرح‏نهج‏البلاغه‏ابن‏ابى‏الحدید(ترجمه شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید)،اول،نشرنى‏،تهران،1372ش .

میر حامد، حسین،تهمت های ناروا به ساحت مقدس رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم (ترجمه شوارق النصوص)،مترجم:محمد رضا کریمی،دلیل ما،قم،1390 ش .

المیلانى، السید علی ،‏تشیید المراجعات و تفنید المکابرات‏،چهارم‏،مرکز الحقائق الإسلامیه ،قم‏،1427 ه .

، ، معجم الامامه فی أهم الکتب الکلامیه ،اول، مهر،قم،1413 ه .

النسائی، أبو عبد الرحمن أحمد بن شعیب بن علی الخراسانی، السنن الکبرى،المحقق: حسن عبد المنعم شلبی ،اول،مؤسسه الرساله - بیروت، 1421 ه - 2001 م .

نُور الدَّین الحَلَبی ، أبو الفرج علی بن إبراهیم بن أحمد بن برهان الدین ،السیره الحلبیه إنسان العیون فی سیره الأمین المأمون، سوم، دار الکتب العلمیه – بیروت،1427ه .

نور الدین الهیثمی ،أبو الحسن نور الدین علی بن أبی بکر بن سلیمان، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد،بی چا،حسام الدین القدسی،مکتبه القدسی، القاهره ، ه، 1994م .

نورى، حسین بن محمد تقى، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل‏،محقق / مصحح: مؤسسه آل البیت علیهم السلام‏،اول،مؤسسه آل البیت علیهم السلام‏،قم‏،1408 ه .

النووی،أبو زکریا محیی الدین یحیى بن شرف، تهذیب الأسماء واللغات،بی چا،دار الکتب العلمیه ، بیروت،بی تا .

، ، خلاصه الأحکام فی مهمات السنن وقواعد الإسلام،المحقق : حسین إسماعیل الجمل،اول،مؤسسه الرساله ،بیروت ، 1418ه - 1997م .

النویری، شهاب الدین، أحمد بن عبد الوهاب بن محمد بن عبد الدائم القرشی التیمی البکری، نهایه الأرب فی فنون الأدب، دار الکتب والوثائق القومیه ، القاهره ، چاپ اول، 1423 ه

الواحدى،على بن احمد النیشابوری الشافعی،اسباب نزول القرآن( واحدى)،تحقیق: کمال بسیونى زغلول‏،اول،دار الکتب العلمیه ،بیروت‏،1411 ه‏ .

الواقدی،محمد بن عمر بن واقد،فتوح الشام،اول،دار الکتب العلمیه ، 1417ه /1997م .

وهبه الزحیلی،د وهبه بن مصطفى ، التفسیر المنیر فی العقیده والشریعه والمنهج،دوم،دار الفکر المعاصر،دمشق، 1418 ه .

، ،التفسیر الوسیط للزحیلی،اول،دار الفکر، دمشق،1422 ه .

هاشمى خوئى‏،میرزا حبیب الله،منهاج‏البراعه فی‏شرح‏نهج‏البلاغه (خویى)،مصحح: سیدابراهیم‏میانجى‏ ،چهارم،مکتبه الاسلامیه ،تهران‏،1358ش .

یحیى بن معین ،أبو زکریا یحیى بن معین بن عون بن زیاد بن بسطام بن عبد الرحمن،تاریخ ابن معین (روایه الدوری)،المحقق: د. أحمد محمد نور سیف،اول،مرکز البحث العلمی وإحیاء التراث الإسلامی ،مکه المکرمه ،1399 ه /1979 م .

الیعقوبی،أحمد بن أبی یعقوب بن جعفر بن وهب ابن واضح،تاریخ الیعقوبی،بی چا،مؤسسه نشر فرهنگ أهل بیت علیهم السلام،قم،بی تا .

یوسفى غروى،محمد هادى، موسوعه التاریخ الإسلامى،‏اول،مجمع اندیشه اسلامى‏،قم‏،1417 ه  .