فهرست:
مقدمه 1
فصل 1- کلیات 4
1-1- تعیین موضوع تحقیق و اهمیت آن. 5
1-2- چگونگی یا نحوه انتخاب موضوع. 5
1-3- اهداف و فوائد تحقیق.. 6
1-4- سؤالات اصلی و فرعی تحقیق.. 6
1-5- فرضیات اصلی و فرعی تحقیق.. 6
1-6- نوع و روش تحقیق.. 7
1-7- پیشینه و تاریخچه موضوع تحقیق.. 7
1-8- واژگان کلیدی.. 9
فصل 2- بررسی مفهوم و روش دینداری از دیدگاه آیات و روایات.. 11
2-1- بخش اول- مفهوم دین و دیدگاههای گوناگون درباره آن. 12
2-1-1- مفهوم دینداری.. 16
2-2- بخش دوم- بصیرت دینی.. 18
2-3- بخش سوم- تقلید در احکام فقهی.. 22
2-4- بخش چهارم- شرایط تحقق دینداری.. 24
2-4-1- حوزه اعتقادات.. 24
2-4-1-1- توحید 24
2-4-1-2- عدل 25
2-4-1-3- نبوت 26
2-4-1-4- امامت 27
2-4-1-5- معاد 28
2-4-2- حوزه احکام و عبادات.. 28
2-4-2-1- نماز 29
2-4-2-2- روزه 30
2-4-2-3- خمس و زکات 30
2-4-2-4- حج 31
2-4-2-5- جهاد 32
2-4-2-6- امر به معروف و نهی از منکر. 33
2-4-2-7- تولی و تبری 34
2-4-3- حوزه اخلاقیات.. 37
2-4-3-1- محبت 37
2-4-3-2- توکل 38
2-4-3-3- کذب 40
2-4-3-4- بخل 41
2-5- تفاوت انتساب به یک دین و تدین به آن. 44
فصل 3- تکلیف دینی و دینداری تکلیف محور 46
3-1- بخش اول- مفهوم مکلّف بودن در دین.. 47
3-2- بخش دوم- تکلیف دینی و آزادی انسان. 52
3-3- بخش سوم- مروری بر رابطه حق و تکلیف از دیدگاه اسلام. 55
3-4- بخش چهارم- مفهوم سهله و سمحه بودن شریعت اسلام. 60
3-5- بخش پنجم- مبانی تسهیل و تسمیح در شریعت اسلام. 67
3-6- بخش ششم- قاعده نفی حرج و قاعده لاضرر در فقه اسلامی.. 74
3-6-1- مفهوم قاعده نفی حرج.. 74
3-6-2- مفهوم قاعده لاضرر 79
3-7- بخش هفتم- دینداری تکلیف محور 81
فصل 4- بررسی و نقد سخت گیری در دینداری. 90
4-1- بخش اول- ثبات عقیده و تفاوت آن با سخت کیشی.. 91
4-2- بخش دوم- گونه های انحراف از معیارهای ثبات در عقیده. 94
4-2-1- خرافات 95
4-2-2- غلوّ 96
4-2-3- کثرت گرایی 99
4-2-4- تعصب 100
4-3- بخش سوم- پایبندی عملی به دستورات دینی.. 103
4-4- بخش چهارم- گونه های انحراف از تقید دینی در عمل.. 105
4-4-1-1- وسواس 105
4-4-2- تقلید از عوام 110
4-4-3- بدعت... 112
4-4-4- آداب و رسوم قومی و محلی غلط... 115
4-4-5- امیال شخصی.. 118
4-5- بخش پنجم- بررسی قاعده احتیاط... 121
4-6- بخش ششم- عوامل مؤثر در دینداری عاری از تکلّف.... 123
4-6-1- تقوی 123
4-6-2- اخلاص 124
4-6-3- یقین 127
4-6-4- علم به حکمت عبادات.. 128
فصل 5- جمع بندی و نتیجه گیری. 131
5-1- بخش اول- نتایج کلی.. 134
5-2- بخش دوم- پیشنهادات وراه کارها 134
منابع......................................................................................................................................... ....136
منبع:
- آذربایجانی، مسعود، روانشناسی دین از دیدگاه ویلیام جیمز، پژوهشگاه حوزه دانشگاه، قم،1388ش
- ابن شعبه حرانی، حسین بن علی، تحف العقول، ترجمه جنتی، احمد، موسسه امیرکبیر، تهران ،1382ش
- ابن شعبه حرانی،حسین بن علی، تحف العقول، ترجمه حسن زاده، انتشارات آل علی علیه السلام قم،1382 ش
- ابو مخنف کوفی، لوط بن یحیی، نخستین گزارش مستند از نهضت عاشورا، مؤسسه آموزشى پژوهشى امام خمینی، قم، 1380ش
- اخوان حکیمی، احمد آرام، الحیاه، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، 1380ش
- اسلامی، مدبر علی، پلورالیسم دینی از منظر قرآن، بوستان کتاب، قم، 1388ش
- امامی، سید حسن، حقوق مدنی ، انتشارات اسلامی، تهرا ن
- امین، نصرت بیگم، مخزن العرفان فی تفسیر القرآن، نهضت زنان مسلمان، تهران، 1361ش
- پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحه، ناشر، دنیای دانش، تهران، 1382ش
- پترسون، مایکل و همکاران، عقل و اعتقاد دینی، ترجمه احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، طرح نو، 1376ش
- تبریزی ملکی، میرزا جواد، اسرار الصلوه، پیام آزادی، تهران، 1420ق
- جعفری تبریزی ، محمدتقی، رسائل فقهی، موسسه منشورات کرامت، تهران،1419ق
............................................. ....فلسفه دین، سازمان انتشارات پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی،
1386 ش
................................................... منابع فقه، موسسه منشورات کرامت، 1419 ق
- جوادی آملی، عبدالله، اسلام ومحیط زیست، اسرا، قم، 1388ش
......................................شریعت در آینه معرفت، اسرا، قم، 1384ش
....................................حق و تکلیف در اسلام، اسرا، قم، 1388ش
....................................جامعه در قرآن، اسرا، قم، 1389ش
....................................ادب فنای مقربان، اسرا، قم، 1388ش
....................................جرعه ای از صهبای حج، اسرا، قم ،1388ش
....................................دین شناسی، اسرا، قم، 1387ش
....................................تفسیر تسنیم، اسرا، قم، 1389ش
....................................توحید در قرآن، اسرا، قم،1383ش
...................................................حکمت عبادات، اسرا، قم، 1378ش
.....................................نسبت دین و دنیا، اسرا،قم، 1387ش
- جنتی، احمد، ترجمه تحف العقول، موسسه امیرکبیر، تهران ،1382ش
- حجازی، سید مهدی، وسواس ودرمان آن، اسماعیلیان، قم، 1410ق
- حسکانی، عبید الله بن عبدالله، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، التابعه لوزاره الثقافه و الإرشاد الإسلامی، مجمع إحیاء الثقافه الإسلامیه ، تهران، 1411ق
- خمینی، روح الله، استفتاءات امام خمینی، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1422ق
............................ تحریر الوسیله، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1425ق
..........................................سرّ الصلوه، موسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی، تهران، 1387ش
- خوانساری، جمال الدین، شرح غرر الحکم و درر الکلم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 1366 ش
- دسیلوا، راچمان، پادمان، استانلی، حقایق در باره اختلال وسواس، رشد، تهران، 1385 ش
- دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، تهران، 1377ش
- دیلهلم، سابین، استکی، کایل، شناخت درمانی اختلال وسواس فکری و عملی، سایه سخن ،تهران 1392ش
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، ترجمه و تحقیق، مفردات الفاظ قرآن، (خسروی) مرتضوی، تهران، 1374ش
- رستمی، علی اکبر، آسیب شناسی و روش شناسی تفسیر معصومان علیهم السلام، کتاب مبین، 1380ش
- سبزواری، مولی هادی بن مهدی، اسرار الحکم فی المفتتح و المختتم مطبوعات دینی، قم، 1425 ق
- سروش، عبد الکریم، صراطهای مستقیم، موسسه فرهنگی صراط، تهران،1384 ش
- صدوق (ابن بابویه)، محمد بن علی، امالی(ترجمه کمره ای) کتابچی، تهران، 1376 ش
- طباطبایی، محمد حسین، ترجمه المیزان، (موسوی همدانی)، دفتر انتشارات اسلامی، قم،1374 ش
- طبرسی، علی بن حسن، مشکاه الانوار (ترجمه عطاردی)، عطارد، تهران، 1374 ش
- طبسی، نجم الدین، فقه استدلالی تطبیقی، دلیل ما، قم، 1427ق
- طیب، سید عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، انتشارات اسلام، تهران، 1378 ش
- فرجی، حمید، اصول فقه نموداری، بهنامی، 1389ش
- قرائتى کاشانى، محسن، تفسیر نور، مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن، تهران ،1383ش
- قرشی، سید علی اکبر، تفسیر احسن الحدیث، بعثت، تهران ،1377 ش
- کلینی، محمد یعقوب، تحفه الاولیاء(ترجمه اصول کافی)، دارالحدیث، قم، 1388ش
- گروهی از مترجمان، تفسیر هدایت(ترجمه تفسیر من الهدی القرآن )، بنیاد پزوهش های اسلامی، مشهد،1377 ش
- مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار (،امامت،ترجمه ج23 تا 27، خسروی، موسی،) اسلامیه، تهران،1363ش
- مجلسی، محمد تقی، لوامع صاحبقرانی، اسماعیلیان ، قم، 1414ق
- محمدی ری شهری، محمد، تحکیم خانواده از نگاه قرآن وحدیث، درایه الحدیث، قم ،1387 ش
- مرکز فرهنگ معارف قرآن، دائره المعارف قرآن کریم ، بوستان کتاب ، قم، 1389ش
.......................................................... برگزیده فرهنگ فرآن، بوستان کتاب، قم، 1387ش
- مصطفوی، حسن ، ترجمه، مصباح الشریعه، انجمن اسلامی تهران، 1360 ش
.....................................تفسیر روشن، ج7، ص: 149، نشر کتاب، تهران، 1380 ش
- مطهری، مرتضی، مجموعه آثاراستاد شهید مطهری
- مظاهری، حسین، راهکار های عملی درمان وسواس، الزهراء، اصفهان، 1392ش
- مظفر، محمد رضا، ترجمه اصول فقه مظفر (زراعت مسجد سرایی و . . .) پیام نور آوران، قم، 1390ش
- مظفر نجفی، محمدحسن ، دلائل الصدق نهج الحق، موسسه آل البیت، قم 1422 ق
- مکارم شیرازی، ناصر، دائره المعارف فقه مقارن، انتشارات مدرسه امام علی علیه السلام، قم، 1427ق
................................تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامی،تهران، 1374ش
- مغنیه، محمد جواد، فقه الامام صادق (ع)، انصاریان، قم ، 1421ق
- منسوب به جعفر بن محمد علیه السلام، مصباح الشریعه ترجمه مصطفوی، انجمن اسلامی حکمت وفلسفه، تهران، 1360 ش
- میبدی، حسین، بن معین الدین، دیوان امیر المومنین ، دارنداء الاسلام للنشر، قم، 1411 ق
- نراقی، ملا احمد، معراج السعاده، علی اکبر ،1351ش
- ورام ابن ابی فارس، مسعود بن عیسی، مجموعه ورام آداب و اخلاق در اسلام ترجمه تنبیه الخواطر، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس، مشهد، 1369ش
- ولایی، عیسی، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، مهارت، تهران، 1374ش
- ویل، ویلسون، دیوید، راب، وسواس ودرمان آن ، ارسباران، تهران، 1378ش
- هاشمی رفسنجانی ،علی اکبر، فرهنگ قرآن، بوستان کتاب، قم، 1384ش
- هاشمی، شاهرودی، سید محمود، اصطلاحات فقهی، دائره المعارف، فقه اسلامی، قم، 1426ق
..................................................... و(جمعی از پژوهشگران)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع)، دائره المعارف فقه اسلامی، قم، 1426ق
- یزدی محقق داماد، سید مصطفی، قواعد فقه، مرکز نشر علوم اسلام، تهران، 1406 ق
منابع عربی
- قرآن کریم
- نهج البلاغه
- ابن اثیرجزری، مبارک بن محمد، النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، اسماعیلیان، قم، 1367ق
- ابن بابویه، محمد بن علی، التوحید، جامعه مدرسین، قم، 1398ق
- ابن بابویه، محمد بن علی، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، دار الشریف الرضی للنشر، قم، 1406ق
- ابن بابویه، محمد بن علی، خصال، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم،1362ق
............................................. کمال الدین و تمام النعمه، اسلامیه، تهران، 1395ق
-ابن بابویه، محمد بن علی، معانی الاخبار، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1403ق
......................................... من لا یحضر الفقیه، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1413ق
- ابن حیون، نعمان ابن محمد، شرح الاخبار فی فضایل الائمه، جامعه مدرسین، 1409ق
- ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول، جامعه مدرسین، قم، 1363ق
- ابن فارس، احمد، معجم المقایس، مکتب الاعلام الاسلامی، قم، 1404ق
- ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، دارالفکر للطباعه، بیروت، 1414ق
- بحرانی، سید هاشم ، البرهان فی تفسیر القرآن، موسسه البعثه، تهران، 1415، ق
- تمیمی آمدی، عبد الواحد، غرر الحکم و درر الکلم ، دارالکتاب الاسلامی، قم،1410 ق
- حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، آل البیت، قم، 1409 ق
- حسکانی، عبید الله بن عبدالله، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، التابعه لوزاره الثقافه و الإرشاد الإسلامی، مجمع إحیاء الثقافه الإسلامیه ، تهران ،1411 ق
- حسینی زبیدی، محمد مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، دارالفکر، بیروت، 1414ق
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد ، مفردات الفاظ قرآن، دارالقلم، بیروت، 1412ق
- زحیلى وهبه بن مصطفى، تفسیر المنیر، دار الفکر المعاصر، بیروت، 1418 ق
- سعدی، ابو جیب، القاموس الفقهی لغه و اصطلاحا، دار الفکر، دمشق، 1408ق
- شریف الرضی، محمد حسین، نهج البلاغه ،صبحی صالح، هجرت، قم، 1414ق
- صاحب بن عباد، اسماعیل ،المحیط فی اللغه، عالم الکتاب، بیروت، 1414 ق
- صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم، شرح الاصول الکافی، موسسه مطالعات وتحقیقات فرهنگی، تهران، 1383ش
- صدوق، محمد بن علی، الخصال، جامعه مدرسین، قم، 1362 ق
- طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، موسسه النشر الاسلامی، قم، 1417 ق
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ناشر دارالمعرفه، بیروت، 1406 ق
- طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، مرتضوی، مشهد، 1403 ق
- طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، مرتضوی، تهران، 1375 ش
- طوسی ابوجعفر محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1407ق
- عاملی، یاسین عیسی، الاصطلاحات الفقیه فی الرسائل العلمیه، دار البلاغه للطباعه و النشر والتوزیع، بیروت، 1413 ق
- عروسی هویزی، عبدالعلی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، موسسه اسماعلیان، قم، 1415ق
- عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر عیاشی، چاپخانه علمیه، تهران،1380 ق
- فراهیدی، خلیل ابن احمد، العین، هجرت، قم، 1410ق
- فیومی، احمد بن محمد، المصباح المینر فی غریب اشرح الکلمه، موسسه دارالهجره، قم، 1414 ق
- قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، دارالکتاب، قم، 1404ق
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، دارلکتب الاسلامیه، تهران،1407 ق
- مازندرانی، محمد صالح ، شرح الکافی الاصول و الروضه، المکتبه الإسلامیه ، تهران، 1382ق
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوارالجامعه لدرر اخبار الائمه اطهار، دارالاحیاء التراثی، بیروت،1403ق
.................................. مرآه العقول فی شرح اخبار آل الرسول ، دارالکتب الاسلامی، تهران، 1404ق
- مجلسی، محمد تقی، روضه المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه، موسسه فرهنگی اسلامی کوشانپور، قم، 1406 ق
- مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، وزارت فرهنگ وارشاد، تهران، 1368 ش
- مصطفوی، سید محمدکاظم، مائه القاعده الفقهیه، انتشارت اسلامی، قم، 1421ق
- مفید، محمد، الاختصاص، الموتمر العالمی لالفیه الشیخ المفید، قم، 1413ق
- مکارم شیرازی، ناصر، الفتاوی الجدیده، انتشارات امام علی، قم، 1427ق
............................القواعد الفقهیه