فهرست:
فصل اول؛ کلیات
1. 1-1: مقدمه. 2
2. 1-2: دینیار 4
3. 1-3: بیان موضوع و هدف تحقیق.. 5
4. 1-4: پیشینه. 6
5. 1-5: روش تحقیق.. 6
6. 1-6: ساختار بحث... 7
فصل دوم؛ سازمان روحانیّت زردشتی و تحوّلات آن
7. 2-1: مغان. 9
8. 2-2: آثرون. 11
9. 2-3: ردان و مرجعیت دینی.. 14
10. 2-4: روحانیت زرتشتی در اوستا 20
11. 2-5: دینیاران در دوره ساسانیان. 28
12. 2-6: منابع درآمد دینیاران زرتشتی.. 30
13. 2-7: ساسانیان و سقوط آنان. 37
14. 2-8: سر آغاز اسلام. 41
فصل سوم: زرتشتیان و جامعه مسلمان
15. 3-1: وضع اجتماعی زرتشتیان از آغاز اسلام تا اواخر عباسیان. 46
3-1-1: خلفای راشدین.. 47
3-1-2: دوران بنی امیه. 49
3-1-3: دوران عباسیان. 52
16. 3-2: عکس العمل و فعالیت دینیاران در مقابل خلفا و عاملانشان. 56
3-2-1: نقش دینیاران در صلح و دوستی.. 57
3-2-2: مکتوب نمودن کتب دینی.. 60
3-2-3: موبد و نقش وی در تغییر زمان اخذ مالیات.. 62
17. 3-3: مناظرات.. 63
3-3-1: مناظره امام رضا (ع) با دینیار زرتشتی.. 64
3-3-2: مناظره مامون با دینیار 65
3-3-3: مناظره ابالیش و آذرفرنبغ. 66
18. 3-4: مباحث اختلافی.. 67
3-4-1: خویدوده. 68
3-4-2: ثنویت... 72
3-4-2-1: بحثی درباره القدریه مجوس هذه الامه. 75
3-4-3: آتش.... 76
19. 3-5: تنی چند از دینیاران. 84
3-5-1: یزدانبخت... 85
3-5-2: فرزانه دوبان. 85
3-5-3: آذرفرنبغ فرخزادان - احیاگر دانشنامه مزدایسنی.. 86
3-5-4: منوچهر. 88
3-5-5: زادِ سپرم. 89
3-5-6: مردان فرخ پسر اورمزد. 91
3-5-7: امید اشوهیشتان. 91
3-5-8: مهدی فروح بن شخسان. 93
فصل چهارم: روحانیّت زردشتی و رویارویی با بدعتگذاران
20. 4-1: فرقه مزدک... 95
4-1-1: سر آغاز مزدکی.. 95
4-1-2: اساس تعالیم مزدک... 97
4-1-3: زرتشت-بوندوس- مزدک... 100
4-1-4: آیا مزدک موبد بود؟. 101
4-1-5: مزدکیان پس از اسلام. 103
21. 4-2: غلات.. 104
22. 4-3: سنباد. 106
23. 4-4: خرمدینان. 107
4-4-1: بابک خرمدین.. 108
24. 4-5: بهآفرید. 110
4-5-1: باورها و سرانجام وی.. 111
4-6: ابومسلم.. 114
4-6-1: زمینه های جنبش و باورهای وی.. 115
4-6-1: قتل ابومسلم.. 118
4-6-2: پس از ابومسلم.. 119
فصل پنجم: روحانیّت زردشتی و رویارویی با مسأله‌ی تغییرِ دین زردشتیان
25. 5-1: مجازات و تحت فشار قرار دادن مرتدّان. 123
5-1-1: مرگارزانی مرتد. 123
5-1-2: فشارهای اقتصادی.. 127
5-1-3: فشارهای خانوادگی.. 129
26. 5-3: پیشگویی و ادبیات نجات بخشی.. 134
نتیجه گیری.. 138
منبع:
آقایی، مجتبی، «معمای توحید زرتشتی »، مجله هفت آسمان،شماره سی و نه (47-78).
آموزگار ژاله و تفضلی احمد، کتاب پنجم دینکرد، تهران، انتشارات معین، 1386.
ابن اثیر، علی بن محمد، اخبار ایران از الکامل ابن اثیر، باستانی پاریزی، تهران، دانشگاه تهران، 1349.
ابن بابویه، محمد بن على، علل الشرائع، هدایت الله مسترحمى، چاپ ششم، تهران،کتاب فروشى مصطفوى 1366.
ابن بابویه، محمد بن على، عیون أخبار الرضا علیه السلام ، محمد تقى آقا نجفی اصفهانی، تهران، بیتا.
ابن بابویه، محمد بن على، من لا یحضره الفقیه، غفارى، چاپ: اول، تهران، نشر صدوق 1367.
ابن بلخی، فارسنامه، به اهتمام گای لسترنج، دنیای کتاب، چاپ دوم، تهران، 1363.
ابن ندیم، الفهرست، رضا تجدد، تهران، اساطیر 1381.
ابو داوود، سلیمان بن اشعث سجستانی ازدی، سنن ابی داوود، تصحیح محمد عدنان درویش داراحیا التراث العربی، 1379ق.
ابوالمعالی محمد الحسینی العلوی، بیان الادیان، به کوشش سید محمد دبیر سیاقی، تهران، انتشارات روزنه 1376 .
اشپولر، برتولد، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی ، جواد فلاطوری، ج1، چاپ ششم، تهران، ،علمی و فرهنگی تهران 1379.
افتخار زاده، محمود رضا، اسلام و ایران، تهران، انتشارات رسالت قلم، 1377.
افتخار زاده، محمود رضا، شعوبیه ناسیونالیسم ایرانی، تهران، دفتر نشر معارف اسلامی، 1376.
امینی، تورج، اسنادی از زرتشیان معاصر ایران، تهران، سازمان اسناد ملی ایران، 1380.
انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، ج7، چاپ دوم ،تهران ،1382.
اوشیدری جهانگیر، دانشنامه مزدیسنا، تهران، نشر مرکز، 1371.
اون والا، مانک رستم، روایات داراب هرمزد، 1922 م.
بارتولد، و. و، ترکستان نامه، کریم کشاورز، ج 1، چاپ دوم ،تهران، آگاه، 1366.
بلاذری، احمد بن یحیی ، فتوحالبلدان، محمد توکل، تهران، نقره، 1367.
بلاذری، احمد بن یحیی ، فتوح البلدان، تصحیح رضوان محمد رضوان، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1978.
بویس، چکیدهی تاریخ کیش زرتشت، مترجم همایون صنعتی زاده، تهران، صفیعلیشاه،1377.
بویس، مری، زرتشتیان باورها و آداب دینی آنها، عسکر بهرامی ،تهران،ققنوس،1385.
بهار، مهرداد ، ادیان آسیایی، تهران ، چشمه، 1386.
بهرامیان، علی، صادق سجادی، «ابومسلم خراسانی»، دایره المعارف بزرگ اسلامی ، جلد6، (226-244).
بیرونی، ابوریحان، آثارالباقیه، اکبر دانا سرشت، چاپ پنجم تهران، امیر کبیر، 1386.
پطروشفسکی، ایلیاپاولویچ، اسلام در ایران، کریم کشاورز، پیام 1354.
ویسپرد، پور داوود، ابراهیم، تهران، اساطیر،1381 .
یشت ها، پورداود، ابراهیم، تهران ، اساطیر، 1377.
تاریخ سیستان، تصحیح محمد تقی بهار، تهران، موسسه خاور، 1314.
تفضلی، احمد، «ابالیش»، دایره المعارف بزرگ اسلامی، جلد دوم، (ص342)
تفضلی، احمد، تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، به کوشش ژاله آموزگار، چاپ ششم، تهران، انتشارات سخن، 1389.
تفضلی، احمد، مینوی خرد، تهران، توس ، 1380.
جاحظ، ابوعثمان، الحیوان، ج 2، حققه فوزی عطوی بیروت، دارصعب، الطبعه، 1982.
جعفریان، رسول، از پیدایش اسلام تا ایران اسلامی،تهران، کانون اندیشه جوان، 1381.
چوکسی، جمشید، ستیز و سازش ، نادر میر سعیدی ، تهران ، ققنوس، 1381.
حمزه اصفهانی، حمزه بن حسن، تاریخ پیامبران و شاهان (تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیاء)، تهران، امیر کبیر، 1367.
وندیداد، دارمستر، ژام، موسی جوان، تهران، دنیاب کتاب ، 1382.
دانشمند، پارسا، «خویشکاری موبدان در آتشکده»، مجله فروهر، سال چهارم، فروردین و اردیبهشت (صص26-28) 1368.
دریایی تورج، سقوط ساسانیان: فاتحین خارجی، مقاومت داخلی و تصویر پایان جهان، منصوره اتحادیه، تهران،نشر تاریخ ایران،1383.
دوستخواه، جلیل، اوستا کهن ترین سرودهای ایرانیان ، ج2، چاپ دوم، مروارید ، 1374.
زند بهمن یشت، راشد محصل، محمد تقی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1370.
گزیده های زاد اسپرم، راشد محصل، محمد تقی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1366.
ورزیدگی های زاداسپرم، راشد محصل، محمد تقی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1389.
دینکرد هفتم، راشد محصل، محمدتقی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1389.
رضازاده لنگرودی، رضا، جنبشهای اجتماعی در ایران پس از اسلام، تهران، فرهنگ نشر نو، 1385.
ریچارد. و، بولت، گروش به اسلام در قرون میانه، محمد حسین وقار، چاپ اول، تهران، نشر تاریخ ایران، ۱۳۶۴.
زرین کوب، عبدالحسین، تاریخ ایران بعد از اسلام، تهران، امیرکبیر، 1368.
زرین کوب، عبدالحسین، تاریخ ایران باستان4 تاریخ سیاسی ساسانیان، چاپ دوم، تهران، انتشارات سمت ،1381.
زرین کوب، عبدالحسین، دو قرن سکوت، تهران، سخن،1384.
زرینکوب، کارنامه اسلام، چاپ هشتم ، تهران، امیر کبیر، 1380.
ارداویرافنامه، ژینیو فیلیپ، ژاله آموزگار، تهران، انتشارات معین- انجمن ایرانشناسی فرانسه، 1372.
شاکد، شائول، از ایران زردشتی تا اسلام، مرتضی ثاقبفر، تهران، ققنوس، 1381.
شایگان، داریوش، ادیان و مکتبهای فلسفی هند، تهران، امیرکبیر 1362.
شهرستانی، ملل و نحل، جلالی نایینی ،جلد اول چاپ 5، تهران، 1384.
شهمردان، رشید، تاریخ زرتشتیان فرزانگان زرتشتی، تهران، انتشارات فروهر،1363.
شهیدی، سیدجعفر، تاریخ تحلیلی اسلام ، تهران، مرکز دانشگاهی، 1362.
صابری، حسین، تاریخ فرق اسلامی ، ج2، چاپ3، تهران، سمت، 1386.
صد در نثر و صد در بندهش، به کوشش ب. ن. دابار، بمبئی 1909م.
صدر حاج جوادی، احمد، دایره المعارف تشیع، تهران، نشر شهید سعید مجتبی، 1375.
صدیقی، غلامحسین، جنبشهای دینی ایرانی در قرنهای دوم و سوم هجری، تهران، پاژنگ، 1372.
طبرسى، احمد بن على الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسی) ، جعفرى، چاپ اول، تهران، 1381.
طبری، محمد بن جریر، تاریخ بلعمی، ابوعلی بلعمی ، تصحیح ملک الشعرای بهار،گردآورنده محمد پروین گنابادی، تهران، هرمس، 1386
عالیخانی، بابک، بررسی لطایف عرفانی در نصوص عتیق اوستایی ، تهران ، هرمس، 1379.
عالیخانی،بابک، « دین زرتشتی از نظر گاه جاویدان خرد»، خرد جاویدان، دانشگاه تهران.
عریان، سعید، راهنمای کتیبههای ایرانی میانه، تهران، پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، 1382.
فرای، ریچارد، عصر زرین فرهنگ ایران، مسعود رجب نیا، تهران، سروش 1375.
فرای، ریچارد، میراث باستانی ایران، مسعود رجب نیا، تهران، علمی و فرهنگی 1377.
فرخزادان،آذرفرنبغ، روایت آذر فرنبغ فرخزادان، حسن رضایی باغ بیدی،تهران، مرکزدایرهالمعارف بزرگ اسلامی،1384.
فرخزادان،آذرفرنبغ، ماتیکان گجستگ ابالیش، ابراهیم میرزای ناظر، تهران، هیرمند، 1376.
فَرنبَغدادگی، بندهش، مهرداد بهار، چاپ سوم، تهران، توس، 1385.
فضیلت، فریدون، دینکرد کتاب سوم، تهران، فرهنگ دهخدا ، 1381.
فکری، کتایون، «وظایف دین مردان در ایران باستان»، مجله پژوهشهای تاریخی ، شماره 1 ، دانشگاه اصفهان، بهار 1388.
قمی، حسن بن محمد بن حسن؛ تاریخ قم، حسن بن علی بن حسن عبدالملک قمی، تصحیح و تحشیه از سید جلالالدین تهرانی، تهران، توس، 1361.
کرباسیان، ملیحه، زنجانی اصل، محمد، کشاکش های مانوی-مزدکی در ایران عصر ساسانی ، تهران، اختران، 1384.
کریستنسن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان، رشید یاسمی، ویراسته حسن رضایی باغبیدی، چاپ پنجم، تهران: صدای معاصر، 1385.
کریستین سن،آرتور، سلطنت قباد و ظهور مزدک، احمد بیرشک، تهران، طهوری، 1374.
کلیما، اوتاکار، تاریخچه مکتب مزدک، جهانگیر رشاد فکری، تهران، توس، 1371.
کلیما، اوتاکر، تاریخ جنبش مزدکیان، جهانگیر فکری رشاد، تهران، توس ، 1386.
کلینى، محمد بن یعقوب، گزیده کافى، محمد باقر بهبودى، چاپ اول، تهران، مرکز انتشارات علمى و فرهنگی، 1363.
گردیزی، ابوسعید عبدالحی، زین الاخبار (تاریخ گردیزی)، چاپ اول ،تهران، دنیای کتاب، 1363.
محمدزاده، مرضیه، «غلات»، دایره المعارف تشیع، جلد 12، (صص119-122).
شایست ناشایست مزداپور، کتایون، تهران، موسسه مطالغات و تحقیقات فرهنگی ، 1369.
مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین، التنبیه و الاشراف، ابوالقاسم پاینده، تهران، علمی و فرهنگی، 1365.
مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، ابوالقاسم پاینده، تهران، وزارت فرهنگ و آموزش عالی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1365.
مسکویه، تجاربالأمم، ابوالقاسم امامی، تهران، انتشارات سروش، 1366.
مشکور، محمد جواد، گفتاری درباره دینکرد، تهران، بیتا، 1325.
معیری، هایده، مغان در تاریخ باستان، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، 1381.
مفتخری، حسین، «اوضاع سیاسى مذهبى ایران در آستانه ظهور اسلام»، فصلنامه تخصصی تاریخ اسلام، سال سوم، تابستان 1381،(صص81-100)
مفتخری، حسین، «جامعهی ایرانی در مواجهه با اعراب مسلمان»، فصلنامه تاریخ اسلام، سال چهارم، زمستان 1382 ،(صص5-32)
مفضل بن عمر، توحید مفضل، محمد باقر بن محمد تقى مجلسى، تهران، چاپ اول، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، 1379.
ممتحن، حسینعلی، نهضت شعوبیه، تهران،انتشارات باورداران، 1368.
منتظری، سید سعیدرضا، زندیق و زنادیق، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب،1389.
موحیان عطار، علی {ویراستار}، گونه شناسی اندیشه منجی موعود در ادیان، چاپ اول، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب، 1389.
نرخشی، ابوبکر محمد بن جعفر، تاریخ بخارا، تهران، توس، 1363.
نوبختی ، فرق الشیعه ، محمد جواد مشکور ، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1353.
نولدکه، تئودور، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، عباس زریاب، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1378.
وندیداد، هاشم رضی، تهران، فکر روز، 1376.
هینلز، جان، شناخت اساطیر ایران، ژاله آموزگار- احمد تفضلی، چاپ ششم، نشر چشمه، تهران، پاییز 1379.
یارشاطر، احسان و دیگران،تاریخ ایران، حسن انوشه، چاپ دوم، تهران، امیرکبیر،1380.
یارشاطر، احسان، حضور ایران در جهان اسلام، فریدون مجلسی، تهران، مروارید، 1381.
یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان ، علینقی منزوی، تهران، سازمان میراث فرهنگی کشور،1380.
یوسفی، غلامحسین، ابومسلم سردار خراسان، تهران،کتابهای جیبی، 1344.
Kreyenbroek,Philip,G, “The Zoroastrian Priesthood after the Fall of the Sasanian Empire,” in Philippe Gignoux, ed., Transition Periods in Iranian History, Actes du Symposium de Fribourg-en-Brisgau, Louvain, 1987.
Kreyenbroek,Philip,G, “Herbad” in encyclopeadia iranica. routledge and kegan Vol 12 , pp226-227 .
Kreyenbroek,Philip,G, On the Concept of Spiritual Authority in Zoroastrianism , JSAI 17, dehli 1985 .
Dhabhar, B, sadder nasr and sadder bundehesh, the Trustees of the parsee punchayet funds and properties. 1990
Mackenzie, D,N. A concise Pahlavi Dictionary, London, oxford university press, 1971.
Mādigān ī Hazār Dādistān (The Book of a Thousand Judgements), ed. By A. Perikhanian, tr. Nina Garsoϊan, Persian Heritage Series no 39, Mazda Publishers and Bibliotheca Persica, Costa Mesa and New York, 1997.
West, E.W.{translated}, Epistles of Manuščihr, The Sacred Books of the East, volume 18, Pahlavi Texts, Part II, Oxford, 1882.
Modi, J.J. The Religious Ceremonies and Customs of the Parsees, Bombay, 1922.
West ,E.w, phlavi text, Ed. by Max muller, delhi,1993.