پایان نامه بررسی ساختاری و کارکرد خوشه برنج در وضعیت موجود و مطلوب

فهرست:

فصل اول : کلیات تحقیق

1-1- مقدمه ...........................................................................................................................................................................................

1

2-1- بیان مسئله پژوهش....................................................................................................................................................................

2

3-1- ضرورت واهمیت انجام پژوهش.................................................................................................................................................

4

4-1- اهداف تحقیق ................................................................................................................................................................................

6

5-1- سوالات تحقیق ..............................................................................................................................................................................

7

6-1- تعریف اصطلاحات و متغیرهای تحقیق ...................................................................................................................................

7

فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق

1-2- مقدمه..............................................................................................................................................................................................

8

2-2- تاریخچه فعالیت های صنعتی در ایران ...................................................................................................................................

11

3-2- مفاهیم مربوط به خوشه­های نعتی.............................................................................................................................................

13

1-3-2- تاریخچه و سیر تکاملی خوشه های صنعتی.......................................................................................................................

13

2-3-2- سابقه تئوری خوشه ها ..........................................................................................................................................................

16

3-3-2- بنگاه­های کوچک و متوسط ..................................................................................................................................................

21

4-3-2- مفهوم و تعریف خوشه ...........................................................................................................................................................

23

5-3-2- خوشه سازی ............................................................................................................................................................................

31

6-3-2- شبکه ها و خوشه ها ..............................................................................................................................................................

33

1-6-3-2- شبکه های عمودی ............................................................................................................................................................

33

2-6-3-2- شبکه های افقی .................................................................................................................................................................

34

3-6-3-2-  خوشه های رشته­ای .........................................................................................................................................................

35

7-3-2- اهمیت خوشه ...........................................................................................................................................................................

36

1-7-3-2- اهمیت خوشه های صنعتی .............................................................................................................................................

36

2-7-3-2- اهمیت و تاثیر بزرگی و کوچکی خوشه بر موفقیت آن .............................................................................................

37

8-3-2- کارکرد خوشه ...........................................................................................................................................................................

38

1-8-3-2- کارکرد خوشه های صنعتی در تعامل با بازار کار ........................................................................................................

39

4-2- خوشه های صنعتی، تعریف و عناصر تشکیل دهنده آن .....................................................................................................

40

1-4-2- تعریف خوشه صنعتی .............................................................................................................................................................

40

2-4-2- خوشه های صنعتی و عناصر تشکیل دهنده آن ...............................................................................................................

41

3-4-2- آیا می توان خوشه صنعتی را ایجاد کرد؟ ..........................................................................................................................

45

4-4-2- مزایا و فواید حاصل از ایجاد خوشه صنعتی ......................................................................................................................

45

5-4-2- وجه تمایز خوشه های صنعتی با صنایع کوچک سازمان نیافته و منفرد ....................................................................

49

6-4-2- چرا خوشه ها (کلاسترها) برای رقابت حیاتی هستند؟ ...................................................................................................

50

7-4-2- خوشه بندی صنعتی و بهره وری نیروی کار .....................................................................................................................

51

5-2- انواع خوشه از دیدگاه صاحب نظران ........................................................................................................................................

52

6-2- مدلهای اقتصادی تحلیل خوشه ها ...........................................................................................................................................

55

1-6-2- اقتصاد مبتنی بر خوشه ..........................................................................................................................................................

57

7-2- برنامه توسعه خوشه­ای ...............................................................................................................................................................

57

1-7-2- پروژه توسعه خوشه­ای ...........................................................................................................................................................

58

2-7-2- مسئولیت اجرائی یک پروژه توسعه خوشه­ای ...................................................................................................................

59

3-7-2- گامهای اصلی پروژه توسعه خوشه­ای ..................................................................................................................................

59

4-7-2- زمان مورد نیاز برای اجرای یک پروژه توسعه خوشه­ای .................................................................................................

60

8-2- بررسی توسعه خوشه های صنعتی در کشور و چالشهای مربوطه .....................................................................................

60

1-8-2- مسایل و معضلات ...................................................................................................................................................................

60

2-8-2-  الزامات ......................................................................................................................................................................................

62

3-8-2- تفاوت بین سیاستهای توسعه خوشه ای و سیاست های سطح صنعت .......................................................................

66

4-8-2- ترکیب مدیریت زنجیره تأمین و خوشه صنعتی ...............................................................................................................

66

5-8-2- تفاوت بین سیاستهای توسعه خوشه ای و سیاست های سطح صنعت .......................................................................

67

6-8-2- تفاوت توسعه منطقه ای و توسعه خوشه ای.......................................................................................................................

67

9-2- پروژه توسعه خوشه های صنعتی و نقش نهادها در راستای توسعه ..................................................................................

68

1-9-2- رویکرد بنیادی در توسعه خوشه های صنعتی ..................................................................................................................

68

2-9-2- انواع روش های توسعه خوشهای........................................................................................................................................

68

3-9-2- پروژه توسعه خوشه ای ..........................................................................................................................................................

69

4-9-2- مسئولیت اجرای یک پروژه توسعه خوشه ای ...................................................................................................................

69

5-9-2- مشخصات عامل توسعه خوشه .............................................................................................................................................

70

6-9-2- گام های اصلی در فرایند توسعه یک خوشه صنعتی .......................................................................................................

70

7-9-2- ا زمان مورد نیاز برای اجرای یک پروژه توسعه خوشه ای ..............................................................................................

71

8-9-2- توسعه خوشه صنعتی از دیدگاه صاحب نظران .................................................................................................................

71

10-2- توسعه خوشه های صنایع کوچک و متوسط از نگاه یونیدو .............................................................................................

74

1-10-2- ویژگی های کلیدی و مهم رویکرد یونیدو ......................................................................................................................

75

2-10-2- مراحل رویکرد یونیدو ..........................................................................................................................................................

77

3-10-2- مراحل تفضیلی فاز مطالعه شناختی بر اساس رویکرد یونیدو ....................................................................................

80

11-2- ضرورت های توجه به توسعه خوشه ای در ایران ...............................................................................................................

84

12-2- تنگناهای توسعه خوشه­های صنعتی در کشور ....................................................................................................................

89

13-2- تدابیر و راهبردهای توسعه خوشه­های صنعتی در کشور ..................................................................................................

92

14-2- توجه به خوشه های صنعتی در برنامه های نظام جمهوری اسلامی ایران ....................................................................

95

15-2- خوشه های صنعتی درافق برنامه پنجم ................................................................................................................................

97

16-2- پروژه های توسعه خوشه ای در استان گیلان .....................................................................................................................

105

1-16-2- خوشه فرآوری و بسته بندی زیتون گیلان .....................................................................................................................

105

2-16-2- خوشه فرآوری چای گیلان .................................................................................................................................................

106

3-16-2- خوشه ادوات شالیکوبی گیلان ...........................................................................................................................................

109

17-2- آشنایی با محصول کشاورزی برنج .........................................................................................................................................

110

18-2- چهارچوب مطالعه شناختی خوشه ها ...................................................................................................................................

114

1-18-2- الگوی ساختاری خوشه .....................................................................................................................................................

115

19-2- مروری بر مطالعات انجام شده در ادبیات خوشه صنعتی ..................................................................................................

119

1-19-2- مطالعات شناختی خوشه ....................................................................................................................................................

119

1-1-19-2- مطالعه شناختی خوشه در کشور های دیگر .............................................................................................................

119

1-1-2-19-2- مطالعه شناختی خوشه چرم در ایتالیا ..................................................................................................................

120

2-1-2-19-2- مطالعه شناختی خوشه سرامیک موربی هند .......................................................................................................

123

3-1-2-19-2- مطالعه شناختی خوشه پلاسیتک لاهور پاکستان ..............................................................................................

124

4-1-1-19-2- امکان ایجاد خوشه صنعتی جدید با استفاده از سازمان مجازی در روسیه ...................................................

125

5-1-1-19-2- انواع خوشه های صنعتی در اتیوپی .......................................................................................................................

126

6-1-1-19-2- خوشه صنعتی، نمایندگی دولت و توسعه کارآفرینی- مطالعه موردی در چین ...........................................

127

2-1-19-2- مطالعه شناختی خوشه در ایران ..................................................................................................................................

128

1-2-1-19-2- شناسایی خوشه­های صنعتی استان تهران ...........................................................................................................

128

2-2-1-19-2- ارائه مدل مفهومی عوامل موثر بر شکل گیری خوشه های صنعتی ...............................................................

128

3-2-1-19-2- ارزیابی و اولویت بندی موانع توسعه خوشه های صنعتی (مطالعه موردی قطعه سازان خودرو استان سمنان) ......................................................................................................................................................................................................

129

4-2-1-19-2- خوشه صنعتی ادوات کشاورزی جویبار .................................................................................................................

129

5-2-1-19-2- روش امکان سنجی و تحلیل اثر بخشی توسعه خوشه های صنعتی خرمای کشور .....................................

130

2-19-2- مطالعات توسعه­ای خوشه ...................................................................................................................................................

131

1-2-19-2- بررسی امکان توسعه صنایع نساجی ایران با استفاده از مدل توسعه خوشه صنعتی ........................................

131

2-2-19-2- بررسی عوامل بازدارنده و پیشران در مسیر رشد و توسعه خوشه های صنعتی (مطالعه موردی خوشه نساجی یزد) ...............................................................................................................................................................................................

131

3-2-19-2- ارایه مدلی جهت استقرار خوشه صنعتی در پتروشیمی .........................................................................................

132

4-2-19-2-بررسی نقش توسعه خوشه­های صنعتی برفرآیند توسعه محصول جدید درخوشه قطعات خودروی سمنان

133

4-2-19-2- تحلیل و بررسی عوامل موثر بر ایجاد و توسعه خوشه صنعتی با استفاده از روش دلفی )مطالعه موردی: خوشه صنعتی خرمای سراوان ...............................................................................................................................................................

134

20-2- چهارچوب مطالعه شناختی در این تحقیق ..........................................................................................................................

134

1-20-2- تجزیه و تحلیل کسب و کار در سطح بنگاه (مطالعه وضعیت درونی خوشه) ..........................................................

134

2-20-2-  تجزیه و تحلیل کسب و کار در سطح صنعت و خوشه (مطالعه وضعیت بیرونی خوشه) ....................................

138

3-20-2- تحلیل نهادی خوشه ............................................................................................................................................................

141

4-20-2- تحلیل سطح روابط و همکاری میان اعضای خوشه ......................................................................................................

148

5-20-2- مدل شناختی خوشه صنعتی در این تحقیق .................................................................................................................

151

فصل سوم : روش اجرای تحقیق

1-3- مقدمه ..............................................................................................................................................................................

152

2-3- طرح پژوهش ................................................................................................................................................................................

152

3-3- جامعه آماری پژوهش ..................................................................................................................................................................

152

4-3- روش نمونه گیری .........................................................................................................................................................................

153

5-3- نمونه آماری پژوهش ....................................................................................................................................................................

153

6-3- ابزار پژوهش ...................................................................................................................................................................................

154

7-3- شواهد مربوط به روایی ابزار پژوهش ........................................................................................................................................

155

8-3- روش تحلیل داده­ها .....................................................................................................................................................................

157

9-3- خلاصه ............................................................................................................................................................................................

158

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده­ها

1-4- مقدمه .............................................................................................................................................................................................

160

2-4- بررسی کمی واحد های شالیکوبی ............................................................................................................................................

160

3-4- آشنایی با برنج ..............................................................................................................................................................................

161

4-4- سطح زیر کشت، تولید و مصرف برنج ......................................................................................................................................

161

5-4- برنامه های راهبردی و توسعه ای .............................................................................................................................................

162

6-4- نمونه آماری پژوهش ....................................................................................................................................................................

163

7-4- بررسی پرسش های پژوهش ......................................................................................................................................................

163

1-7-4- آزمون فرضیات با استفاده از آماره t-test و z ................................................................................................................

163

1-8-4- اولویت بندی متغییر های تحقیق با استفاده از آزمون فریدمن ....................................................................................

212

فصل پنجم : نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات

1-5- مقدمه .............................................................................................................................................................................................

217

2-5- نتایج تحقیق...................................................................................................................................................................................

217

1-2-5- پاسخ به سئوالات تحقیق ......................................................................................................................................................

217

3-5- محدودیت های تحقیق ...............................................................................................................................................................

224

4-5- ارائه پیشنهاد ها ............................................................................................................................................................................

225

1-4-5- پیشنهادات کاربردی ...............................................................................................................................................................

225

5-5- پیشنهادات تحقیقات آتی ...........................................................................................................................................................

226

منبع:

آقاجانی، حسنعلی؛ صفایی، بهزاد؛ «ارائه مدل مفهومی عوامل موثر بر شکل گیری خوشه های صنعتی»؛ اولین کنفرانس بین المللی مدیریت و نوآوری، 1389

ابویی اردکان، محمد؛ معتمدی، مهدیه؛ «بررسی عوامل بازدارنده و پیشران در مسیر رشد و توسعه خوشه های صنعتی (مطالعه موردی خوشه نساجی یزد)»؛ بهبود مدیریت؛ پاییز 1391؛ (پیاپی 17): 226-203

اشمیتز، ندوی و دیگران ؛خوشه های صنعتی، مترجمین عباس زندباف و عباس مخبر، تهران: طرح نو. (1381)  

افخمی و رضوی  ؛ شبکه ها و خوشه های صنعتی ، سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی، تهران ( 1381)      

ایران نژاد ، ژیلا و محمدرضا رضوی؛ خوشه های صنعتی ،نشر نو،تهران . (1381)

ایزدخواه، روح ا...، 2005، خوشه های صنعتی راهبرد اساسی ایجاد مزیت های منطقه ای در کشور و نقش دولت در گسترش آنها، دومین همایش پارکها و مراکز رشد علم و فناوری ایرانصص 166-154

بدری فریمان، کیانی، جبار؛ خوشه های صنعتی و نقش آن در پایداری صنایع کوچک و متوسط، (پاییز 1385 )

منصوری، عیسی؛ عزیزمحمدلو، حمید؛ پروژه های توسعه خوشه ای (برنامه ها و دستاوردها)، سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران، 1388

مؤسسه تحقیقات برنج کشور؛ "برنامه راهبردی محصول برنج" ؛ جلد اول: بررسی و معرفی وضع موجود

پیمان، حسین، توسعه خوشه صنعتی شالیکوبی گیلان، گزارش مرحله شناختی، سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران- گیلان(1390)

تکلوزاده، مقداد؛ ضیغمی­نژاد، رؤیا؛ «روش امکان سنجی و تحلیل اثر بخشی توسعه خوشه های صنعتی خرمای کشور»، همایش ملی و جشنواره علمی خرمای ایران، 1391

حسن­پور دهنوی، مجید؛ لغوی، علی؛ «بررسی امکان توسعه صنایع نساجی ایران با استفاده از مدل توسعه خوشه صنعتی»؛ ششمین کنفرانس ملی مهندسی نساجی ایران، 1386

خاکی، غلام رضا، روش تحقیق در مدیریت، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، مرکز انتشارات علمی، چاپ دوم، (1382)

خوشه های صنعتی استان خوزستان www.khiec.ir/smallindustriesi

خوشه های صنعتی – وضعیت www.bsmt.ir/http (خرداد 1390)

دلاور، علی، (1384)، "مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی"، انتشارات رشد

دین محمدی، مصطفی؛ دل انگیزان، سهراب، زین العابدینی، صادق؛ بررسی جایگاه خوشه های صنعتی در کسب مزیت رقابتی و توان صادراتی (مورد کاوی صنایع پوشاک و نساجی چین)، 1385

دین محمدی، مصطفی؛ دل انگیزان، سهراب؛ خوشه بندی فضایی صنایع با فناوری بالا و سرریزهای آن بر بازار کار منطقه ای و ملی،1386

رابلوتی، روبرتا، خوشه صنعتی الگوی موفق توسعه درون­زا، ترجمه عباس مهرپویا و مجید جهانگیری، تهران، انتشارات رسا،(1382)

داداش پور، هاشم، خوشه های صنعتی- یادگیری- نوآوری و توسعه منطقه ای، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی h-dadashpoor@modares.ac.ir (تیرماه 1388)

زنوز، هادی؛ برمکی، افشین؛ «شناسایی خوشه­های صنعتی استان تهران»؛ فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسیهای اقتصادی سابق)، دوره 8، شماره 1، بهار 1390، صفحات 22-1

شناسنامه سبز، وزارت صنایع و معادن و رویکردهای زیست محیطی در این حوزه، 1382، صص 135-121

شقاقی، عبدالرضا و شفیعی، مسعود، سند استراتژی مشارکت موثر و رقابتی،سازمان یونیدو، تهران، انتشارات رسا، 1384

شهابی، علی؛ عوامی، میثم؛ «ارزیابی و اولویت بندی موانع توسعه خوشه های صنعتی (مطالعه موردی قطعه سازان خودرو استان سمنان)»؛ نخستین کنگره ملی توسعه خوشه صنعتی قطعات خودرو)، 1391

صفایی، بهزاد؛ احمدی، محسن؛ «تبیین اثرات عوامل مؤثر بر پیدایش خوشه صنعتی، به عنوان ابزاری برای تسهیل تولید ملی؛ مطالعه موردی خوشه صنعتی ادوات کشاورزی جویبار»؛ اولین همایش ملی بررسی راهکارهای ارتقاء مباحث مدیریت، حسابداری و مهندسی صنابع در سازمانها؛ 1391

عسگری، محسن، مطالعه شناختی خوشه کاشی و سرامیک استان یزد، پایان نامه کارشناسی ارشد، (1388 )

فرشادی ، حمید ، مطالعه شناخنی خوشه صنعتی کلوچه در استان گیلان، پایان نامه برای کارشناسی ارشد (M.A) ، موسسه آموزش عالی کار قزوین (1390-91)

کرد، باقر؛ خاشی، الیاس؛ «تحلیل و بررسی عوامل موثر بر ایجاد و توسعه خوشه صنعتی با استفاده از روش دلفی) مطالعه موردی: خوشه صنعتی خرمای سراوان»؛ دومین همایش ملی توسعه پایدار کشاورزی و محیط زیست سالم؛ 1392

کریمی،مهدی،ارزیابی تاثیرات خوشه های صنعتی بر توسعه منطقه ای نمونه موردی گل و گیاه شهرستان محلات_ پایان نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی- (زمستان1389)

مبانی نظری و مستندات برنامه چهارم توسعه (1383) ؛ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، تهران

مجیدی ، جهانگیر (1381) ؛ کلاستر یا خوشه های صنعتی ، سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی .

منصوری، عیسی؛ راهنمای توسعه خوشه ای صنعتی، سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران، زمستان 1383

منصوری، عیسی؛ آشنایی با خوشه صنعتی، سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی، (1384)

منیری، سیدمهدی؛ خوشه صنعتی 1391

موسایی، احمد؛ منصوری مؤید، فرشته؛ قضاتلو، احمد؛ «ارایه مدلی جهت استقرار خوشه صنعتی در پتروشیمی»؛ دانش و توسعه؛ پاییز 1388؛ 16(28):1-21.

نادری، عزت­الله و سیف نراقی، مریم، (1382)، "روش­های تحقیق در علوم انسانی (با تأکید علوم تربیتی )"، دفتر تحقیقات انتشارات بدر

ناطق، محمد ؛ محترم قلاتی، رحیم؛ ضرورت خوشه سازی بنگاه­های کوچک و متوسط، ماهنامه تدبیر-سال هفدهم -شماره 173،(1385)

وکیل­الرعایا، یونس؛ توانگر، احمد؛ «بررسی نقش توسعه خوشه های صنعتی بر فرآیند توسعه محصول جدید در خوشه قطعات خودروی سمنان»؛ نخستین کنگره ملی توسعه خوشه صنعتی قطعات خودرو؛ 1391