فهرست:
اول: کلیات
کلیات تحقیق..................................................................................................................................................... 2مقدمه:............................................................................................................................................................ 2
طرح مسئله:............................................................................................................................................. 2
ضرورت انجام تحقیق:........................................................................................................................... 5
سوالات پژوهشی:...................................................................................................................................... 6
اهداف تحقیق............................................................................................................................................. 7
فرضیات..................................................................................................................................................... 8
تاریخچه ارزیابی اثرات محیطزیستی .................................................................................................. 8
انواع روشهای ارزیابی اثرات محیطزیستی در پروژهها و طرحهای توسعه............................ 10
1-7-1- روش فهرستبرداری:......................................................................................................................... 10
چکلیستها و ماتریسهای فعل و انفعالی: ............................................................................. 11
1-7-3- شاخصهای محیطزیستی: ............................................................................................................. 11
1-7-4- روشهای تجربی: .............................................................................................................................. 12
مدلهای ریاضی: ............................................................................................................................ 12
فرآیند تصمیمگیری:............................................................................................................................... 13
تعریف مسئله:..................................................................................................................................... 13
تعیین نیازمندیها:........................................................................................................................... 13
تعیین اهداف:..................................................................................................................................... 14
تعیین گزینهها:.................................................................................................................................. 14
تعیین معیارها:................................................................................................................................... 14
انتخاب یک ابزار تصمیمگیری:................................................................................................... 15
ارزیابی گزینههای موجود برای معیارها:................................................................................... 16
اعتبار دادن به راهحل موجود برای مسئله مورد بحث:....................................................... 16
ارزیابی اثرات توسط ماتریس فازی..................................................................................................... 18
معرفی اجمالی روشهای تصمیمگیری چندمعیاره.................................................................... 20
1-10-1-تصمیمگیری چندهدفه:.................................................................................................................. 21
1-10-2-تصمیمگیری چندشاخصه:.............................................................................................................. 21
معرفی روشهای پرومته:.................................................................................................................... 22
1-11-1-اطلاعات مدلسازی روش ترجیحی پرومته:.............................................................................. 28
1-11-1-1- اطلاعات بین معیارها:............................................................................................................... 28
1-11-2- انواع روشهای رایج پرومته:......................................................................................................... 29
1-11-2-1- رتبهبندی بخشی پرومته- 1: ............................................................................................... 29
1-11-2-2- رتبهبندی کامل پرومته- 2:..................................................................................................... 30
1-11-3- نمودارهای گزینه ها:....................................................................................................................... 31
1-11-4- مدل فعل و انفعالی دیداری گایا:................................................................................................. 32
1-11-4-1- طرح گایا: ..................................................................................................................................... 32
1-11-4-2- نمایش گرافیکی گزینهها و معیارها:..................................................................................... 33
1-11-4-3- تاثیر وزنهای موجود در روش پرومته بر طرح گایا:........................................................ 34
1-11-6- پرومته- 5 روش چندمعیاره تحت محدودیت:......................................................................... 37
7- فرآیند پرومته GDSS:............................................................................................................. 38
فصل دوم: پیشینه تحقیق.................................................................................................................................. 45
2-1- سوابق علمی ............................................................................................................................................ 46
2-1-1- مطالعات داخل کشور......................................................................................................................... 46
2-1-2- مطالعات خارج از کشور.................................................................................................................... 48
فصل سوم: مواد و روش ها................................................................................................................................ 61
3-1- نمودار جریانی تحقیق............................................................................................................................. 62
3-2- منطقه مورد مطالعه................................................................................................................................. 63
3-2-1- موقعیت منطقه مورد مطالعه........................................................................................................... 63
3-2-2- محیط فیزیکی وشیمیایی................................................................................................................. 64
3-2-2-1- توپوگرافی......................................................................................................................................... 64
3-2-2-2- هوا و اقلیم....................................................................................................................................... 65
3-2-2-2-1- اقلیم:............................................................................................................................................ 65
3-2-2-2-2- دما................................................................................................................................................ 65
3-2-2-2-3- بارندگی....................................................................................................................................... 66
3-2-2-2-4- رطوبت نسبی............................................................................................................................. 66
3-2-2-2-5- باد................................................................................................................................................. 66
3-2-2-2- حوزه آبریز و هیدرولوژی:............................................................................................................ 70
3-2-2-3- سنگ و خاک:................................................................................................................................ 70
3-2-3- محیط بیولوژیکی:............................................................................................................................... 71
3-2-3-1- مناطق حساس محیطزیستی:.................................................................................................... 71
3-2-3-2- گونههای گیاهی:........................................................................................................................... 71
3-2-3-2- حیات جانوری:............................................................................................................................... 71
3-2-4- وضعیت اقتصادی- اجتماعی:.......................................................................................................... 72
3-3- تولیدات مجتمع:...................................................................................................................................... 73
3-4- اطلاعات فنی واحدهای مختلف پتروشیمی اراک.......................................................................... 73
3-4-1- مصارف تولیدات مجتمع:.................................................................................................................. 73
3-4-2- خوراک مجتمع:.................................................................................................................................. 74
3-5- دانش فنی و مراحل اجرای طرح:........................................................................................................ 74
3-6- واحد های مجتمع:................................................................................................................................... 75
- شرح واحد ها........................................................................................................................................ 76
شرح فرایند واحد الفین:........................................................................................................... 77
3-7-2- شرح فرآیند واحد هیدروژناسیون بنزین پیرولیز :................................................................... 78
3-7-3- شرح فرآیند واحد پلی‌اتیلن سبک خطی .................................................................................. 78
3-7-4- شرح فرایند واحد پلی اتیلن سنگین .......................................................................................... 79
3-7-5- شرح فرآیند واحد پلی‌پروپیلن (PP) ...................................................................................... 80
3-7-6- شرح فرآیند واحد بوتادین (BD) ...................................................................................... 80
3-7-7- شرح فرآیند واحد اتیلن اکساید و اتیلن گلایکول (EO/EG).......................................... 81
3-7-8- شرح فرآیند واحد اتانل آمین......................................................................................................... 82
3-7-9- شرح فرآیند واحد اسید استیک واستالدئید (AC/AA) ...................................................... 82
3-7-10- شرح فرایند واحد وینیل استات (VA):.................................................................................. 83
3-7-11- شرح فرایند واحد 2 اتیل هگزانول (2EH) ...................................................................... 84
3-7-12- شرح فرایند واحد بخار.................................................................................................................... 85
3-7-13- شرح فرایند واحد آب بدون املاح ............................................................................................ 85
3-7-14- شرح فرایند واحد ET.................................................................................................................. 86
آلودگیهای مجتمع پتروشیمی اراک:............................................................................................... 87
عملیات میدانی........................................................................................................................................ 87
ابزارها و نرم افزارها........................................................................................................................... 87
چگونگی جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها..................................................................... 87
مراحل اجرایی روش پرومته در ارزیابی اثرات محیط زیستی.................................................. 88
3-11-1-انتخاب گزینهها:................................................................................................................................. 89
3-11-2-انتخاب معیارها ........................................................................................................................... 89
3-11-3-انتخاب مقیاس و کمّی سازی معیارها......................................................................................... 90
3-7-2- کنترل هماهنگی ارزشها........................................................................................................ 91
3-7-3- وزن دهی معیارها....................................................................................................................... 91
ارزیابی اوزان برای(Wj) برای معیارها:................................................................................... 92
تعیین طبقات اثرات محیطزیستی:........................................................................................ 93
تعیین دامنهی ارزش هر طبقه و مرز مربوط به هر طبقه............................................... 93
رتبه بندی اثر فعالیتها براساس پرومته................................................................................. 94
3-12-9-1- مقایسه زوجی تمام گزینه ها با توجه به هر معیار:.......................................................... 94
3-12-9-2- محاسبه درجه ارجحیت:.......................................................................................................... 94
3-12-9-3- محاسبه درجه ارجحیت چندشاخصه:.................................................................................. 97
3-12-9-4- ایجاد جریانات فرارتبهای:......................................................................................................... 98
3-12-9-5- ایجاد جریان فرارتبه ای کل:................................................................................................... 99
ماتریس پاستاکیا............................................................................................................................... 100
فصل چهارم: نتایج.............................................................................................................................................. 103
4-1- انتخاب اثرات محیطزیستی از پروژه ارزیابی ساخت و بهرهبرداری مجتمع پتروشیمی اراک 104
4-2- انتخاب معیارهای مناسب جهت بررسی اهمیت اثرات محیطزیست در پروژه مجتمع پتروشیمی اراک 104
4-3- انتخاب مقیاسهای مناسب جهت کمیسازی معیارها................................................................. 105
کنترل هماهنگی ارزشها:................................................................................................................... 107
بیمقیاس کردن:..................................................................................................................................... 108
تعیین وزن معیارها:............................................................................................................................... 108
تعیین طبقات اثرات محیطزیستی:................................................................................................... 109
طبقهبندی اثرات بر اساس مدل پرومته........................................................................................... 110
مقایسه زوجی بین گزینهها:........................................................................................................ 110
4-8-1- تعیین نوع شاخص و تابع مطلوب برای هر معیار:................................................................... 110
محاسبه درجه ارجحیت:................................................................................................................ 110
محاسبه جریانات فرارتبهای مثبت و منفی و جریان فرارتبهای کل:.................................. 111
رتبهبندی نهایی فاز ساختمانی:.................................................................................................. 112
رتبهبندی فاز ساختمانی و بهرهبرداری در نرمافزار Decision Lab:.................................. 113
طبقهبندی اثرات پروژه ساخت و بهرهبرداری از مجتمع پتروشیمی اراک به روش پاستاکیا
جمع‌بندی............................................................................................................................................................. 120
مقایسه نتایج طبقه بندی اثرات با روش پرومته با نتایج حاصل از روش پاستاکیا............ 123
فصل پنجم:بحث و نتیجهگیری....................................................................................................................... 127
5-1- مقدمه:........................................................................................................................................................ 128
5-2- مقایسه انواع روشهای معمول ارزیابی اثرات محیطزیستی در ایران با روش پرومته:........ 131
5-2-1- از معمولترین روشهای سنتی ارزیابی اثرات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:.............. 131
5-2-2- سایر روشهای معمول در ایران:................................................................................................... 132
پیشنهادات:........................................................................................................................................................... 134
پیوست ................................................................................................................................................................. 135
منابع
منبع:
ارزیابی آثار محیطزیستی طرح یک مسئله. 1375. اقتصاد کشاورزی و توسعه. ش 15. ص 291- 299.
اصغرپور، م. 1388. تصمیمگیری چندمعیاره. انتشارات دانشگاه تهران. چاپ هفتم.
انصاری، ا.، سلیمانی، س.، حاجیحسینی، م.، سماعی، ع. 1392. چشماندار مناطق تحت مدیریت محیطزیست استان مرکزی. اداره کل محیطزیست استان مرکزی. انتشارات مهر کتیبه.
توکلی، ب. ثابت رفتار، ک. 1382. ارزیابی اثرات توسعه جاده کنارگذر انزلی. محیطشناسی. ش 32. ص 21-26.
جعفری، ح. لطفی، ع. 1383. ارزیابی آثار محیطزیستی فعالیتهای نفتی فلات قاره خلیج فارس. محیطشناسی. ش 34 .
جعفری، ح.، 1380. کاربرد سیستماتیک مدل تخریب در ارزیابی اثرات توسعه بر روی حوضه آبخیز سد لتیان.، محیطشناسی.، ش 27.، ص 109- 120.
چمنی، ع. مخدوم، م. جعفری، م. خراسانی، ن. چراغی، م. 1384. ارزیابی آثار توسعه بر محیطزیست استان همدان با کاربرد مدل تخریب. محیطشناسی. ش 37. ص 35-44.
حاجیپورفرد، ح. عسکرزاده طرقبه، ح. بذرافشان، ع.، 1382.، بررسی آلایندههای نفتی در آبهای زیرزمینی منطقه پالایشگاه اراک.، محیطشناسی.، ش 32.، ص 47- 56.
خدا بخشی، ب.، جعفری، ح.، 1389.، بررسی کاربرد مدل دستهبندی چندمعیاره الکتره- تی آر آی در تعیین اهمیت آثار محیط زیستی( مطالعه موردی: ارزیابی اثرات محیط زیستی طرح سد و شبکه ی آبیاری- زهکشی اردبیل).، پژوهش های محیط زیست.، سال اول.، ش 2.، ص 31- 42.
دو برادران، س. محمد زاده، ف. 1393. بررسی تاثیر آلاینده های صنایع نفت و گاز بر انسان و محیط زیست. دوماهنامه طب جنوب. پژوهشکده زیست- پزشکی خایج فارس. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی بوشهر. سال هفدهم، شماره 1، ص 85- 98.
راشدی، ح. 1388. بررسی تاثیر بازه زمانی انجام تغییرات پیشگیرانه بر سطح سیگما در فرآیند نگهداری و تعمیرات( مورد کاوی: شرکت بهرهبرداری نفت و گاز زاگرس جنوبی).
ریچاردز، ب.ش.، ترجمه سلمان ماهینی، ع.، 1390.، ارزیابی اثرات توسعه با منطق فازی.، انتشارات مهر مهدیس.، چاپ اول.
سعدی، ا. 1392. امکانسنجی استفاده مجدد از پساب واحدهای اتیلناکساید و اتیلنگلیکول صنایع پتروشیمی به منظور بهرهبرداری در فضای سبز( مطالعه موردی پتروشیمی شازند). دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد.
شاعری، ع. رحمتی، ع. 1391. قوانین، مقررات، ضوابط و استانداردهای محیطزیست انسانی. سازمان حفاظت محیطزیست. چاپ اول.
شرکت مهندسی پویش فرزان. 1375. گزارش نهایی پیشرفت کار پروژه ارزیابی زیستمحیطی و بررسی اثرات مجتمعهای پتروشیمی و پالایشگاه هفتم اراک. اداره کل حفاظت محیطزیست استان مرکزی.
شریعت، م.، منوری، م.، 1375.، مقدمه ای بر ارزیابی اثرات زیست محیطی.، انتشارات سازمان محیط زیست.، تهران.
صالحی موید، م. کریمی، س. 1386. ارزیابی اثرات محیطزیستی(EIA) خط انتقال گاز همدان به بیجار با تاکید بر استفاده از RS و GIS. محیطشناسی. ش 41. ص 33-44.
صالحی، ج.، مرادی، ح.، 1390.، منطق فازی و کاربرد آن در ارزیابی اثرات محیط زیستی.، محیط زیست و توسعه.، سال دوم.، ش3.، ص 37- 44.
صفائیان، ن. شکری، م. جباریان امیری، ب. 1381. ارزیابی اثرات محیطزیستی توسعه در شمال ایران با مدل تخریب. محیطشناسی. 30. ص 1-8.
طاهری، م. 1378. آشنایی با نظریه مجموعههای فازی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. چاپ دوم.
عطائی، م. 1389. تصمیمگیری چندمعیاره. انتشارات دانشگاه صنعتی شاهرود.
کفاش چرندابی، ن.، آل شیخ، ع.، کریمی، 1390.، مکان یابی بهینه ایستگاه های پایش آلودگی هوا با استفاده از روش های فرارتبه ای.، محیط شناسی.، سال سی و هشتم.، ش62.، ص 69- 82.
قدسیپور، ح. 1379. فرآیند تحلیل سلسله مراتبیAHP. مرکز نشر دانشگاه صنعتی امیرکبیر( پلیتکنیک تهران). چاپ دوم.
کیالان، ن. 1392. ارزیابی اثرات تجمعی(CEA) توسعه صنایع پتروشیمی منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه یزد.
ماشینچی، م. 1379. مجموعههای مشکک. انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان. چاپ اول.
مجموعه قوانین و مقررات حفاظت محیطزیست ایران. 1379. سازمان حفاظت محیطزیست. دفتر حقوقی و امور مجلس.
مخدوم، م.، 1385.، شالوده ی آمایش سرزمین.، چاپ هفتم.، ص 27- 28.
مخدوم، م. 1382. ارزیابی آثار توسعه بر محیطزیست. درسنامه کارشناسی ارشد. دانشکده محیطزیست دانشگاه تهران.
مخدوم، م.، 1379.، کتابنامه ی درس ارزیابی اثرات توسعه بر محیط زیست، انتشارات سازمان محیط زیست.
مخدوم، م. 1374. شالوده آمایش سرزمین. انتشارات دانشگاه تهران.
مرکز تحقیقات هواشناسی کاربردی استان مرکزی. 1389.
مرکز تحقیقات هواشناسی کاربردی استان مرکزی. 1390.
مستجابی، ا.، تحلیل اثرات زیست محیطی در صنایع پتروشیمی.، 1386.، مرکز تحقیقات مهندسی فارس، شیراز.
معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری. سرشماری سال 1385.
ملماسی، س. جوزی، ع. منوری، م. جعفریان مقدم، ا. 1389. بررسی اثرات محیطزیستی صنایع پتروشیمی تولیدکننده PET- PTA. انسان و محیطزیست. ص 73-81.
منوری، م. 1380. راهنمای ارزیابی اثرات زیستمحیطی کارخانجات پتروشیمی. معاونت محیطزیست انسانی. مجموعه راهنمای ارزیابی اثرات محیطزیستی. ش 6.
میرغفوری، ح.، عزیزی، ف.، اسدیان اردکانی، ف. 1393. روشهای تصمیمگیری چندشاخصه. انتشارات جهاد دانشگاهی. جهاد دانشگاهی واحد یزد. چاپ اول.
Al- Rashdan, D., Al- Kloub, B., Angela, D., Al- Shemmeri, T., 1999., Environmental impact assessment and ranking the environmental projects in Jordan., European Jornal of Operational Research., 118., pp 30- 45.
Baker, D., Bridges, D., Hunter, R., Johnson, G., Krupa, J., Murphy, J. and Sorenson, K. (2002) Guidebook to DecisionMaking Methods, WSRC-IM-2002-00002, Department of Energy, USA. http://emiweb.
Behzadian, M., Kazemzadeh, R.B., Albadvi, A., Aghdasi, M., 2010., PROMETHEE: A comprehensive literature review on methodologies and applications., European Journal of Operational Research., 200., pp 198- 215.
Blanco Moron, A., Delgado Calvo- Flores, M., Martin Ramos, J.M., Polo Almohano, M.P., 2009.,AIEIA: Software for fuzzy environmental impact assessment., Expert Systems With Applications., 36., pp 9135- 9149.
Boclin, A., Mello, R., 2000., A Decision Support For Environmental Impact Assessment Using A Fuzzy Logic Approach., Ecological Economics., 58., pp 170- 181.
Brans, J.P. and Vincke, Ph. (1985) "A preference ranking organization method", Management Science, 31, 647-656.
Brans, J.P., Vincke, Ph. and Marechal, B. (1986) "How to select and how to rank projects: The PROMETHEEmethod", European Journal of Operational Research, 24, 228- 238.
Brans, J.-P. and Mareschal, B. (1994) .The PROMCALC & GAIA decision support system for multicriteria decision aid., Decision Support Systems, 12, 297-310.
Ch. Achilas., Ch. Vlachokostas., N. Moussiopoulos., G. Banias., 2011., Prioritize strategies to confront environmental deterioration in urban areas: Multicriteria assessment of public opinion and experts views., Cities., 28., 414- 423. .
D’ Avignon, G., Turcotte, M., Beaudry, L., Duperre, Y., 1983.,Degree of specialization of hospitals in Quebec, Laval University., Quebec, Canada.
D. Nikolic., I. Jovanovic., I. Mihajlovic., Z. Zivkovic., 2009., Multi- criteria ranking of copper concentrates according to their quality- An element of environmental management in the vicinity of copper- Smelting complex in Bor, Serbia., Journal of Environmental management., 91., 509- 515.
Duarte, O. G.; I. and Requena; Y. Rosario., 2007., Fuzzy Techniques for Environmental-Impact Assessment in the Mineral Deposit of Punta Gorda (Moa, Cuba)., Environmental Technology,. 28. pp 659-669.
Enea, M., Salemi, G.,2001., Fuzzy approach to the environmental impact evaluation., Ecological Modelling., 135., pp 131- 147.
F. Cavallaro., L. Ciraolo., 2005., A multicriteria approach to evaluate wind energy plants on an Italian island., Energy Policy., 33., 235- 234.
Figueira, J. Greco, S. Ehrgott, M.2005. Multiple criteria decision analysis , State of the art surveys. Springer.
Figueira, J., Greco, S. and Ehrgott, M. (Eds.) (2004) Multiple Criteria Decision Analysis: State of the Art Surveys, springer, new York.
G.Kabir., R. Sultana Sumi., 2014., Power substation location selection using fuzzy analytic hierarchy process and PROMETHEE: A case study from Bangladesh., Energy XXX., 1- 14.
Gonzalez, B., Adenso- Diaz, B., Gonzalez- Torre, P.L., 2002., A fuzzy logic approach for the impact assessment in LCA., Resources, Conservation and Recycling., 37., pp 61-79.
Harris,R.(1998) Introduction to Decision Making, VirtualSalt.
Hatami- Marbini, A., Tavana, M., Moradi, M., Kangi, F., 2013., A fuzzy group ELECTRE method for safety and health assessment in hazardous waste recycling facilities., Safety Science., 51., pp 414- 426.
Hatami- Marbini.A., M. Tavana., 2011., An extension of the ELECTRE I method for group decision-making under a fuzzy environment., Omega., 39., 373- 386.
http://hamiyemohit.blogfa.com/
Kaya, T., Kahraman, C., 2011., An integrated fuzzy AHP- ELECTRE methodology for environmental impact assessment., Expert Systems with Applications., 38., pp 8553- 8562.
Keeney, R.L. and Raiffa, H. (1976) Decisions with Multiple Objectives: Performances and Value Trade-Offs, Wiley, New York.
Kevin F. R, L., Jia- Hong L., 2009., Decision- support for environmental impact assessment: A hybrid approach using fuzzy logic and fuzzy analytic network process., Expert Systems with Applications., 36., pp 5119- 5136.
Kiker, G. A., Bridges, T. S., Varghese, A., Seager, T. P., & Linkovjj, I. (2005). Application of multicriteria decision analysis in environmental decision making. Integrated Environmental Assessment and Management, 1(2), 95–108.
M. Herva., E. Roca., 2013., Review of combined approaches and multi- criteria analysis for corporate environmental evaluation., Journal of Cleaner Production., 39., 355- 371.
Mareschal, B. (1988) .Weight stability intervals in multicriteria decision aid., European Journal of Operational Research, 33, 54-64.
Nasiri, H., Darvishi Boloorani, A., Faraji Sabokbar, H., Jafari, H., Hamzeh, M., Rafii, Y., 2013., Determining the most suitable areas for artificial groundwater recharge via an integrated PROMETHEE II- AHP method in GIS environment( case study: Garabaygan Basin, Iran)., Environ Monit Assess., 185., pp 707- 718.
Nemhauser, G.L., Rinnoy Kan, A.H.G. and Todd, M.J. (1989) Handbooks in Operations Research and Management Science: Volume 1 Optimization, North-Holland, Amsterdam
O. Ferraro, D., M. Ghersa, C., A. Sznaider, G., 2003., Evaluation of environmental impact indicators using fuzzy logic to assess the mixed cropping systems of the Inland Pampa, Argentina., Agriculture, Ecosystems and Environment., 96., pp 1- 18.
Peche, R., Rodriguez, E., 2009., Environmental impact assessment procedure: A new approach based on fuzzy logic., Environmental Impact Assessment Review., 29., pp 275- 283.
Peche, R., Rodriguez, E., 2011., Environmental impact assessment by means of a procedure based on fuzzy logic: A practical application., Environmental Impact Assessment Review., 31., pp 87- 96.
Petts, J., 1999., Handbook of environmental impact assessment .,Vol. 1., Wiley-Blackwell.
Roy, B. (1968) "Classement et choix en présence de points de vue multiple (la méthode electre)., RAIRO, 2, 57-7.
San Cristobal Mateo, J. R. 2012. Multi- Criteria Analysis in the renewable energy industry. University of Cantabria, Santander, Spain.
Silvert, W., 1997., Ecological impact classification with fuzzy sets., Ecological Modelling., 96., pp 1-10.
Silvert, W., 2000., Fuzzy indices of environmental conditions., Ecological Modelling., 130., pp 111- 119.
Steuer, R. E. (1986) Multiple Criteria Optimization: Theory, Computation and Application, Wiley, New York.
UK DTLR (2001) Multi Criteria Analysis: A Manual, Department for Transport, Local Government and the Regions, UK.
Vincke, P. (1992) Multi-criteria Decision-Aid, John Wiley, Chichester.
Vinodh, S., Jeya Girubha, R., 2012., Application of fuzzy VIKOR and environmental impact analysis for material selection of an automotive component., Material and Design., 37., pp 478- 486.
Wathern, P.2001. Environmental Impact assessment. Theory and Practice. West Sussex: Routledge.
X. Xing- Ming ., P. An- Hua., 2013., Material selection using PROMETHEE combined with analytic network process under hybrid environment., Material and Design., 47., 643- 652.