پایان نامه فرمولاسیون قرص سریع باز شونده دهانی آملودیپین 5 میلی‌ گرم و بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی آن

فهرست:

صفحه

خلاصه فارسی.............................................................................................................................................................. 1

فصل اول: کلیات

1-1. ضرورت و اهمیت موضوع................................................................................................................................ 3

1-2. بیان مساله ........................................................................................................................................................... 4

1-3. اهداف.................................................................................................................................................................... 4

فصل دوم: بررسی متون و مطالعات دیگران در این زمینه

بخش اول: قرص‌های سریع باز شونده

2-1. قرص...................................................................................................................................................................... 8

2-1-1. مزایای قرص‌ها............................................................................................................................................... 9

2-1-2. معایب قرص‌ها............................................................................................................................................. 10

2-1-3. انواع قرص‌ها .............................................................................................................................................. 10

2-1-3-1. قرص‌های خوراکی................................................................................................................................ 11

2-1-3-2. قرص‌های مورد استفاده در حفره دهان.......................................................................................... 16

2-1-3-3. قرص‌هایی که از سایر راه‌ها غیر از دهان مصرف می‌شوند........................................................ 18

2-1-3-4. قرص‌هایی که برای تهیه محلول‌ها به کار برده می‌شوند........................................................... 19

2-1-4. قرص‌های سریع رهش.............................................................................................................................. 20

2-1-4-1. مزایای قرص‌های سریع رهش........................................................................................................... 20

2-1-4-2. معایب قرص‌های سریع رهش........................................................................................................... 22

2-1-4-3. موارد قابل توجه در تهیه قرص‌های سریع رهش........................................................................ 22

2-1-5. فرمولاسیون‌های قرص سریع رهش...................................................................................................... 24

2-1-5-1. مواد موثر در فرمولاسیون قرص سریع رهش............................................................................... 24

2-1-5-2. مواد جانبی در فرمولاسیون قرص سریع رهش............................................................................ 24

2-1-5-2-1. رقیق کننده‌ها................................................................................................................................... 25

2-1-5-2-2. چسباننده‌ها....................................................................................................................................... 26

2-1-5-2-3. روان کننده‌ها.................................................................................................................................... 26

2-1-5-2-4. رنگ دهنده‌ها................................................................................................................................... 27

2-1-5-2-5. شیرین کننده‌ها............................................................................................................................... 27

2-1-5-2-6. طعم دهنده‌ها................................................................................................................................... 27

2-1-5-2-7. باز کننده‌ها........................................................................................................................................ 28

2-1-5-2-7-1. انواع باز کننده‌ها......................................................................................................................... 28

2-1-5-2-7-2. باز کننده‌های جدید.................................................................................................................. 29

2-1-5-2-7-3. عوامل موثر در باز شدن قرص‌ها............................................................................................ 30

2-1-5-2-7-4. مکانیسم عمل باز کننده‌ها...................................................................................................... 31

2-1-6. روش‌های تولید قرص‌های سریع رهش............................................................................................... 40

2-1-6-1. تراکم مستقیم........................................................................................................................................ 40

2-1-6-2. گرانولاسیون خشک.............................................................................................................................. 40

2-1-6-3. گرانولاسیون مرطوب............................................................................................................................ 41

2-1-7. تکنولوژی‌های نوین ساخت قرص‌های سریع رهش.......................................................................... 42

2-1-7-1. تکنولوژی Zydis.................................................................................................................................... 42

2-1-7-2. تکنولوژی Orasolv.............................................................................................................................. 43

2-1-7-3. تکنولوژی Durasolv............................................................................................................................ 44

2-1-7-4. تکنولوژی Wow tab............................................................................................................................. 45

2-1-7-5. تکنولوژی Flashdose.......................................................................................................................... 46

2-1-7-6. تکنولوژی Flashtab............................................................................................................................. 46

2-1-7-7. تکنولوژی Oraquick............................................................................................................................ 46

2-1-8. آزمون‌های کنترل فیزیکوشیمیایی قرص‌های سریع رهش............................................................ 47

2-1-8-1. خصوصیات ظاهری قرص................................................................................................................... 47

2-1-8-2. آزمون یکنواختی شکل دارویی ........................................................................................................ 48

2-1-8-3. آزمون یکنواختی وزن.......................................................................................................................... 48

2-1-8-4. آزمون یکنواختی محتوا....................................................................................................................... 48

2-1-8-5. سختی...................................................................................................................................................... 49

2-1-8-6. آزمون فرسایش‌پذیری.......................................................................................................................... 50

2-1-8-7. آزمون زمان باز شدن............................................................................................................................ 50

2-1-8-8. آزمون تعیین مقدار ماده‌ موثره دارویی........................................................................................... 50

2-1-8-9. آزمون پایداری........................................................................................................................................ 51

بخش دوم: آملودیپین

2-2-1. مکانیسم اثر.................................................................................................................................................. 53

2-2-2. متابولیسم و فارماکوکینتیک دارو.......................................................................................................... 54

2-2-3. موارد و مقدار مصرف................................................................................................................................. 54

2-2-4. موارد احتیاط در مصرف........................................................................................................................... 55

2-2-5. موارد منع مصرف.......................................................................................................................................... 55

2-2-6. عوارض جانبی................................................................................................................................................ 55

2-2-7. تداخلات دارویی............................................................................................................................................ 55

2-2-8. نکات قابل توصیه........................................................................................................................................... 55

فصل سوم: مواد و روش‌ها

3-1. دستگاه‌های مورد استفاده................................................................................................................................. 57

3-2. مواد مورد استفاده............................................................................................................................................... 58

3-3. خصوصیات بعضی مواد موجود در فرمولاسیون.......................................................................................... 59

3-3-1. کراس کارملوز سدیم.................................................................................................................................... 59

3-3-2. کراس پوویدون............................................................................................................................................... 60

3-3-3. سدیم استارچ گلیکولات.............................................................................................................................. 61

3-3-4. منیزیم استئارات............................................................................................................................................ 62

3-3-5. مانیتول............................................................................................................................................................. 62

3-3-6. سلولز میکروکریستالین................................................................................................................................. 64

3-3-7. سدیم ساخارین.............................................................................................................................................. 64

3-3-8. آسپارتام.............................................................................................................................................................. 65

3-3-9. سدیم لوریل سولفات....................................................................................................................................... 66

3-3-10. تالک.................................................................................................................................................................. 66

3-3-11. F-Melt............................................................................................................................................................. 67

3-4. کارهای انجام یافته................................................................................................................................................ 67

3-4-1. مطالعات پیش فرمولاسیون انجام شده بر روی پودر آملودیپین......................................................... 67

3-4-1-1. بررسی خواص ارگانولپتیک پودر آملودیپین....................................................................................... 68

3-4-1-2. تعیین ریزش پودر آملودیپین.................................................................................................................. 68

3-4-1-3. بررسی تراکم‌پذیری پودر آملودیپین...................................................................................................... 69

3-4-1-4. تعیین طیف UV آملودیپین.................................................................................................................... 69

3-4-1-5. رسم طیف FTIR آملودیپین................................................................................................................... 69

3-5. تهیه فرمولاسیون‌های قرص سریع باز شونده‌ دهانی آملودیپین.............................................................. 70

3-5-1. روش و تهیه فرمولاسیون‌های قرص سریع باز شونده دهانی آملودیپین به روش تراکم مستقیم         70

3-5-1-1. تهیه فرمولاسیون‌های قرص سریع باز شونده‌‌ی آملودیپین- سری A.......................................... 70

3-5-1-2. تهیه فرمولاسیون‌های قرص سریع باز شونده‌ی آملودیپین- سری B.......................................... 71

3-5-1-3. تهیه فرمولاسیون‌های قرص سریع باز شونده‌ی آملودیپین- سری C.......................................... 72

3-6. آزمون‌های کنترل فیزیکوشیمیایی انجام شده بر روی فرمولاسیون‌های قرص سریع باز شونده..... 73

3-6-1. بررسی خواص ظاهری قرص‌ها..................................................................................................................... 73

3-6-2. بررسی سختی قرص‌ها.................................................................................................................................... 73

3-6-3. بررسی میزان فرسایش‌پذیری قرص‌ها........................................................................................................ 73

3-6-4. تعیین ضخامت و قطر قرص‌ها...................................................................................................................... 74

3-6-5. بررسی یکنواختی وزن قرص‌ها..................................................................................................................... 74

3-6-6. آزمون‌های زمان باز شدن قرص‌ها................................................................................................................ 74

3-6-7. رسم نمودار استاندارد آملودیپین در 239 نانومتر در محیط HClo.1N....................... 74

3-6-8. تعیین مقدار آملودیپین.................................................................................................................................. 75

3-6-9. آزمون انحلال و نحوه‌ی آزادسازی دارو....................................................................................................... 75

3-6-10. آزمون بررسی طعم بر روی فرمولاسیون برتر........................................................................................ 76

فصل چهارم: نتایج

4-1. نتایج حاصل از مطالعات پیش فرمولاسیون انجام شده بر روی پودر آملودیپین................................. 79

4-1-1. نتایج حاصل از بررسی خصوصیات ارگانولپتیک پودر آملودیپین....................................................... 79

4-1-2. نتایج مربوط به تعیین ریزش پودر آملودیپین......................................................................................... 79

4-1-3. نتایج مربوط به بررسی تراکم‌پذیری پودر آملودیپین............................................................................. 81

4-1-4. نتایج مربوط به طیف UV پودر آملودیپین در محیط NHCl1/0....................................................... 82

4-1-5. نتایج مربوط به طیف FTIR پودر آملودیپین........................................................................................... 83

4-1-6. نتایج مربوط به تعیین مقدار قرص آملودیپین......................................................................................... 84

4-1-7. نتیجه‌گیری کلی مطالعات انجام شده بر روی پودر آملودیپین............................................................ 85

4-2. نتایج مربوط به فرمولاسیون‌ها و کنترل فیزیکوشیمیایی قرص‌های سریع باز شونده آملودیپین... 85

4-2-1. نتایج حاصل از آزمون‌های کنترل فیزیکوشیمیایی روی فرمولاسیون‌های آملودیپین- سری A 86

4-2-2. نتایج حاصل از آزمون‌های کنترل فیزیکوشیمیایی روی فرمولاسیون‌های آملودیپین- سری B 86

4-2-3. نتایج حاصل از آزمون‌های کنترل فیزیکوشیمیایی روی فرمولاسیون‌های آملودیپین- سری C 87

4-2-4. نتایج بررسی طعم و مزه روی فرمولاسیون منتخب (فرمولاسیون‌های سری D)........................... 88

4-3. نتایج حاصل از انحلال فرمولاسیون برتر......................................................................................................... 89

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

5-1. بحث و نتیجه‌گیری مربوط به فرمولاسیون‌ها و کنترل فیزیکوشیمیایی قرص‌های سریع بازشونده‌‌ی آملودیپین به روش تراکم مستقیم............................................................................................................................................................................... 93

5-2. نتیجه‌گیری کلی در رابطه با فرمولاسیون بهتر به روش تراکم مستقیم................................................ 94

5-3. بررسی شیرین کننده در قرص‌های سریع باز شونده‌ی آملودیپین به روش تراکم مستقیم............ 94

چکیده انگلیسی........................................................................................................................................................... 95

منابع

منبع:

1) Collette D.M. Pharmaceutical preprations. In: Collete D. M., Aulton MG. Pharmaceutical practice. Edinburgh: Living stone; 1990. p. 145-156.

2) کاتزونگ، برترام. فارماکولوژی پایه و بالینی. ترجمه مهرناز رضوانفرد. تهران: اندیشه رفیع؛ 1389. جلد اول. صص 231،232.

3) کاتزونگ، برترام. فارماکولوژی پایه و بالینی. ترجمه مهرناز رضوانفرد. تهران: اندیشه رفیع؛ 1389. جلد اول. ص 211.

4 (بازسفید، سارا "فرمولاسیون و کنترل فیزیکوشیمیایی قرص جوشان ایبوبروفن" پایان‌نامه دکتری داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی، شهید بهشتی تهران: ص۸۴،۸۰،۷۴،۷۲.

5) Guad RS, Gupta D. Practical pharmaceutics ed. India: CBS publishens and distributions 2002 p. 242-249.

6) کتانی، صبا "فرمولاسیون قرص دهانی سریع باز شونده‌ی کاربامازپین ۱۰۰ میلی‌گرم و بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی آن" پایان‌نامه دکتری داروسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم دارویی تهران؛ ۱۳۸۹-۹۰ ص ۹-۵۹.

7) Ansel H.C. Peroral solids and tablets. In: Ansel H.C. Pharmaceutical Dosage forms and Drug delivery systems. The ed. Philadel-phia: loppincot willicus and wilknis: 2000.p.164-228.

8) Collete D.M. Pharmaceutical preprations. In collete D.M., Aulton MG. Pharmaceutical practice. Edinburgh: Living stone; 1990. p.145-156.

9) Benker G.S, Peck G.E. Tablet formulation and design in: Liberman H.A and lechman L. Pharmacopeia Dosage form: tablets. ed. NewYork: Marcel Dekker; 1990. p. 369-417.

10) Narin J.G. Solution emulsion suspensions and extracts. In Gennaro A.R. Remington the science and practice of pharmacy. 20th ed. Pensylvania: Mack publishing company; 2000.p.721-752.

11) Connolly R.J, Brestler A. Tablet’s productions, in: Liberman H. A and lachman L. Pharmaceutical Dosage form: tablets .2nd ed. NewYork. Marcel /Dekker; 1990-p.369-417.

12) Banker G.S. Andreso N.R. Taldest. In: Lachman I., Liberman H.A. Kaing J.L. The theory and practice of Industrial pharmacy. 3red. Philadelphia: lea & Febiger; 1986. p. 293-345.

13) فرامرزیان، محمود. مبانی صنعتی ساخت روکش دادن قرص‌ها. انتشارات مانی با همکاری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، ۱۳۷۸. صص ۲۰۴-۲۱۰،۲۱۱-۲۲۴،۲۲۶-۲۴۸،۲۵۵-۲۶۲.

14) Eouani C., Piccerelie p., prinderre P, Bourrent P., Joachim J. Invitro Comparative study of buccal mucoadhesive Performance of different polymeric film. 52nd ed US: Eur J pharmbiopharm; 2007. P45-55.

15) Allen Lv., Popvich HC. Ansel, Tablets, In: Ansel’s pharmaceutical dosage forms and drug delivery systems. 8th ed phyladel-phia. Lippincott Wiliams and Wilkins: 2005.p.228-238.

16) Bonger RH, Wilkosz MF, Fast dissolving tablets. available form: http://www.uspharmacist.com accessed October 16, 2004.

17) Raghavendra Rao NG, Patel T, Gandhi S. Development and evaluation of carbamazepine Fast Dissolving Tablets prepared with a complex by direct compression technique. Asi J Pharm 2009; (3): 97-103.

18) Swamy PV, Shalidulla SM, Shirsand SB, Hiremath SN, Younes Ali. Orodispersible tablets of carbamazepine prepared by direct compression method using full factorial dosage. J. Pharm 2008; 1(1): 1-5.

19) طیبی، هدی."فرمولاسیون و بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی قرص سریع رهش ایبوپروفن". پایان‌نامه‌ی دکتری داروسازی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی؛ ۱۳۸۲-۸۳. ص ۷۳-۹۵.

20) طبری، فهیمه. "فرمولاسیون و بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی قرص سریع باز شونده‌ی پیروکسیکام" پایان‌نامه‌ی دکتری داروسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم دارویی؛۱۳۸۸-۸۹. ص.۶۵-۹۱.

21) Kearney P. The zydis oral fast dissolving tablets 2004-available form http://www.uspharmacist.com accessed October 16,2009.

22) Banker GS., Rhodes CT. Tablet dosage form, In: Modern Pharmaceutics lion 4th ed NewYork: Marcel Dekker; 2002. p. 287, 293-306.

23) Rubinsten M.H. Tablets. In: Aulton ME. Pharmaceutics the science of Dosage form Design. London: Charchill livings tones; 1998. P.304-321.

24) Rudinc E, Schwortz J.B. Oral solid dosage forms. In Gennaro A. R. Remington’s the science and practice of pharmacy 19th ed pensylvania: Mack publishing company; 1990. (2): 1633-1645.

25) Kibbe AK. Handbook of Pharmaceutical Excepients. 3rd ed. London: American Pharmaceutical Association, 2000.pp1,102,175,214,276,324,336,392,433,522,539,468.

26( رفیعی تهرانی، م. قرص سازی. تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاهی تهران؛ ۱۳۷۷ صص، ۱۶-۲۵،۶۵-۱۳۲.

27) مهدی‌زاده، امیر. داروسازی صنعتی. جلد اول. محل نشر: شرکت البرز؛ 1374، صص ۵۴-۱۰۴،۹۰-۱۲۴.

28) Lehr CM., Bouwstra JA., Schacht EH., Junginger HE. Invitro evaluation of mucoadhesive properties of chitson and some other natural polymers.78th ed. US: JPharm; 1992. p 43-48.

29) United States Pharmacopeia 24-National Formulary. Euston: United States pharmacopial convention Inc; 2000-volume J.P. 222-3.

30) British Pharmacopeia. London: The stationary office; 2005.Volume 1. p. 348-90.

31) اولتون، م. قرص و قرص سازی، در فارماسیوتیکس دانش طراحی اشکال دارویی. ترجمه هادی افراسیابی، مهدی تفقدی، احمد سجادی، فرزانه صادقی، صابر فضلی بزاز، مشهد: انتشارت دانشگاه علوم پزشکی مشهد؛ ۱۳۸۵. ص ۱۶۲-۱۸۵.

32) حاجی بابایی، م. اطلاعات دارویی ایران. گروه داروسازی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران؛ 1389. ص 184.

33) www.medicinenet.com/amlodipine/article.html

34) توکلی، غزال. "فرمولاسیون قرص سریع بازشونده دهانی دنپزیل 10 میلی‌گرم و بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی آن" پایان‌نامه دکتری داروسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم دارویی تهران؛1391-1390، ص 78.