پایان نامه مقایسه فراوانی اختلال وسواس فکری عملی در کودکان مبتلا و غیر مبتلا به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال

پایان نامه جهت دریافت درجه دکترای حرفه‌ای در رشته  پزشکی

چکیده فارسی

عنوان : مقایسه فراوانی اختلال وسواس فکری– عملی در کودکان مبتلا و غیر مبتلا  به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال 1393

مقدمه : یبوست در دوران کودکی مشکل شایعی است که به دلیل بروز علائمی چون تاخیر در دفع مدفوع، سختی دفع و بی‌اختیاری مدفوع ناشی از بوجود آمدن و احتباس توده های متراکم مدفوعی در رکتوم سبب آزار کودک و والدین و تحمیل هزینه های درمانی می‌شود. اختلال وسواس فکری- عملی نشانگان عصبی- روانپزشکی پیچیده ای است که مشخصه اصلی آن افکار ناخواسته، تکراری و مزاحم و نیز رفتارهای تکراری و آزار دهنده و آیین مندی اعمال وسواسی است که به منظور اجتناب از اضطراب یا خنثی نمودن افکار وسواسی صورت میگیرد. هدف از مطالعه حاضر بررسی شیوع اختلال وسواس فکری در کودکانی است که مبتلا به اختلال یبوست عملکردی می‌باشند.

روش کار :  تعداد 97 کودک 4 تا 18 ساله مبتلا به یبوست عملکردی (گروه مورد) و 97 کودک سالم (گروه شاهد) مراجعه کننده به بیمارستان امیرکبیر اراک وارد مطالعه شدند. بیماران فوق هیچگونه مشکل زمینه‌ای، بیماری های مزمن، مشکلات ساختاری، مصرف دارو نداشتند و از نظر جنسی، سنی و اطلاعات دموگرافی با گروه شاهد همساز سازی شدند و بعد از پر کردن پرسشنامه مربوطه اطلاعات بدست آمده وارد نرم افزار آماری SPSS شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها : در توزیع فراوانی سطوح وسواس – جبری بر اساس پرسشنامه foa در کودکان گروه مورد 7/56 درصد اختلال وسواس بصورت ضعیف و 2/43 درصد بصورت متوسط داشتند و در گروه شاهد 2/76 درصد اختلال وسواس نداشتند و 7/23 درصد اختلال وسواس ضعیف داشتند که با توجه به 001/0 = P value بدست آمده اختلاف آماری معنی‌داری بین دو گروه مورد و شاهد وجود داشت.

بحث و نتیجه گیری : یبوست عملکردی تاثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی کودکان و خانوده‌های آنها دارد. نتایج حاصل از مطالعه ما بطور کلی نشان داد که اختلال وسواس عملی و فکری در کودکان مبتلا به یبوست عملکردی شایع‌تر بوده است و می‌توان با درمان مشکل روانی در کودکانی که مبتلا به انواع مقاوم یبوست می‌باشند به بهبودی بیشتر آنها کمک نمود.

واژگان کلیدی : اختلال وسواس فکری– عملی - کودکان - یبوست عملکردی

1- بیان مسئله

یبوست را می توان انجام عمل دفع روده بزرگ در زمان طولانی تر از زمان طبیعی آن تعریف کرد ( کمتر از سه بار در هفته )، یا دفع ناکافی مدفوع . در حالت طبیعی باقی مانده مواد غذایی مصرف شده در یک صبحانه صبح روز بعد به روده بزرگ می رسد ، عمل دفع به طور معمول 12 تا 72 ساعت یا کمی بیشتر بعد از مصرف غذا صورت می گیرد . نوع غذای دریافتی تا حدی بر طول زمان دفع تاثیرگذار است . برای مثال : غذاهای غنی از فیبر در طول مسیر گوارش در مقابل آنزیم های هضمی مقاومت کرده و با جذب مقداری آب حجیم می شوند که خود محرک عمل دفع است(1).

به عبارتی برای آن که بگوییم شخصی مبتلا به یبوست شده است، باید 2 یا بیش‌تر از نشانه‌های زیر را حداقل به مدت 3 ماه داشته باشد:

الف) زور زدن بیش از حد در حین اجابت مزاج

ب) مدفوع سفت و خشک

ج) احساس تخلیه ناکامل بعد از اجابت مزاج

د) دو بار یا کمتر عمل دفع در هفته

علائمی مانند احساس پری در مقعد، احساس نفخ وگاز، احساس نیاز به دفع فوری مدفوع اما عدم توانایی در دفع کامل، درد شکم و گرفتگی عضلات شکم، تهوع نیز ممکن است همراه با یبوست وجود داشته باشد(2).

یبوست در دوران کودکی مشکل شایعی است که به دلیل بروز علائمی چون تاخیر در دفع مدفوع، سختی دفع و بی‌اختیاری مدفوع ناشی از بوجود آمدن و احتباس توده های متراکم مدفوعی در رکتوم سبب آزار کودک و والدین و تحمیل هزینه های درمانی می‌شود.

غذاها و مایعات سفر دور و دراز خود را در دستگاه گوارش با عبور سریع از دهان تا معده آغاز می‌کنند. عضلات معده شل می‌شوند تا گنجایش غذای بلعیده شده را داشته باشند، اما مایعات در طی 20 دقیقه وارد روده کوچک شده و مواد جامد چند دقیقه دیرتر به آنجا می‌رسند. اگر چه این فرایند از معده و دهان آغاز می‌شود، اما بیشتر فرایند گوارش در روده کوچک اتفاق می‌‌افتد.  با ورود مواد غذایی و مایعات به جریان خون، محتویات روده فشرده‌تر و سفت‌ترمی‌شوند(3).

دیواره روده دارای عضلاتی است که به طور ریتمیک منقبض‌ شده و مواد غذایی را به جلو می‌رانند. شبکه عظیمی از اعصاب، این انقباضات را با یکدیگر هماهنگ کرده وهورمون‌های مختلف این فرایند را تنظیم می‌کنند(3).

در افراد سالم در حدود شش ساعت طول می‌کشد تا غذا از روده کوچک عبور کند. سپس مواد غذایی وارد روده بزرگ یا کولون (یا قولون) می‌شوند. آب اضافی غذا در روده بزرگ جذب شده و میلیون‌ها باکتری که در آنجا زندگی می‌کنند، بو و رنگ خاص مدفوع را به آن می‌دهند(1).

 انقباضات غیرارادی عضلات دیواره روده بزرگ محتویات غذایی را از میان آن به جلو می‌رانند. زمان مورد نیاز برای عبور مواد از کولون متفاوت بوده و در افراد سالم به طور متوسط به 18 تا 20 ساعت می‌رسد.

بعد  نوبت به راست ‌روده در انتهای کولون می‌رسد. روده بزرگ  قادر است مقدار زیادی مدفوع را ذخیره کند. زمانی که راست‌روده از مدفوع پر می‌شود، علائمی مبنی بر نیاز به تخلیه مخابره می‌کند. در این حالت دو حلقه عضلانی که مجرای مقعد را بسته و از نشت مواد به خارج جلوگیری می‌کنند، شروع به شل شدن می‌کنند. در عین حال عضلات روده بزرگ منقبض می‌شوند تا مدفوع را به خارج برانند و انقباض ارادی عضلات  شکمی این امر را تسهیل می‌کند. اختلال در این فرایند پیچیده می تواند مشکلات زیادی ایجاد کند(3).

بیشتر علل یبوست به شیوه زندگی مربوط می‌شوند، به ویژه میزان ناکافی فیبر در غذا و ورزش نکردن.

البته در مواردی یک بیماری زمینه‌ای کارکرد روده را کند می‌کند. اگر چه یبوست می‌تواند به دلیل یک بیماری جدی ایجاد شده باشد، اما به خودی خود خطری برای سلامتی به شمار نمی‌آید(4).

یبوست از جمله به این علل ممکن است رخ دهد :

 عوامل مربوط به شیوه زندگی نظیر کمبود فیبر در غذا، مصرف کالری زیاد، بی‌تحرکی و کم آبی.

 داروها از جمله  آنتی‌اسیدهای حاوی آلومینیوم، داروهای "مهار کننده های کانال کلسیم" مانند آدالات که از جمله برای درمان فشارخون ‌بالا به کار می‌روند، آنتی‌هیستامین‌ها یا داروهای ضدحساسیت، ‌داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای مانند ایمی‌پرامین، داروهای مخدر مانند کدئین، داروهای ضد التهاب غیراستروییدی مانند آسپیرین، ایبوپروفن و غیره، داروهای ضدکولینرژیک و ضد پارکینسون.

 مکمل‌های غذایی از جمله مکمل‌های آهن و کلسیم.

 بیماری های غد درون‌ریز شامل دیابت و کم کاری تیروئید.

 اختلالات متابولیسم،نظیر میزان کم پتاسیم و میزان بالای کلسیم خون.

 بیماری های عصب‌شناختی مانند ام‌اس یا اسکلروز متعدد، پارکینسون و بیماری‌های نخاع.

 اختلالات روانشناختی شامل افسردگی و اضطراب.

 بیماریهای روده شامل تومورها، سندرم روده تحریک پذیر، بیماری‌های التهابی روده، تنگ شدن مجرای دفع ( بر اثر ایجاد جوشگاه زخم) و بیماری‌های راست‌روده(5).

یبوست به خودی خود سبب بیماری جدی نمی شود. اما زور زدن می‌تواند عوارضی را در روده سبب شود که با درد همراه هستند. هموروئید یا بواسیر شایع‌ترین این عوارض است. بواسیرها سیاهرگ‌های متورمی هستند که می توانند  خونریزی از مقعد را سبب شوند. در صورت لخته‌شدن خون در آنها درد شدیدی عارض می‌شود. زور زدن همراه با مدفوع سفت می‌تواند پارگی بافت مقعد و ایجاد فیسور یا  شقاق را سبب شود(5).

شقاق‌ها به حدی دردناکند که بیماران برای فرار از درد از اجابت مزاج امتناع می‌کنند. در مردان و زنان پیرتر، مدفوع سفت و خشک می‌تواند در راست ‌روده متراکم شده و از اجابت مزاج طبیعی جلوگیری کند. زور زدن همچنین می‌تواند سبب خروج بافت راست ‌روده از مقعد شود. این عارضه که به آن "افتادگی راست‌روده" (پرولاپس رکتوم) می‌گویند ممکن است نیاز به درمان جراحی داشته باشد.

 غذاهای کم فیبر که عموما یبوست مزمن ایجاد می‌کنند، با "دیورتیکولوز" و "دیورتیکولیت" همراه هستند. اینها بیماری های شایع کولون هستند که می‌توانند خونریزی یا التهاب همراه با تب را سبب شوند(6).

 شیوع یبوست دوران کودکی در کل جمعیت از 7/0% تا 6/29% متفاوت است(1). مطالعات شایع ترین علت یبوست اطفال را علل غیرارگانیک (یبوست عملکردی) دانسته‌اند(6و7).

حدود 18-89% کودکان مبتلا به یبوست عملکردی دچار بی اختیاری مدفوعی همراه می‌شوند که یک عامل پیشگویی کنندگی منفی در درمان این بیماران است (8).

استفاده از ملین‌ها، تغییر رژیم غذایی، مصرف بیشتر مایعات و آموزش توالت رفتن از جمله روش‌های غیرتهاجمی درمان یبوست اطفال است ولی استفاده از این روش ها موفقیت درمان را تصمین نمی‌کند در ضمن  پلی اتیلن گلیکول موثرترین و کم عارضه ترین ملین است که به صورت طولانی مدت در اطفال قابل استفاده می‌باشد (9).

تقریباً بیش از 3% ویزیت متخصصین کودکان و 25% فوق تخصص‌های گوارش اطفال مربوط به یبوست است. شایعترین فرم یبوست، یبوست فانکشنال (عملکردی) است که همراه با مشکلات ارگانیک و آناتومیک و همچنین به علت مصرف دارو نمی‌باشد(9).

معیاهارهای تشخیصی یبوست عملکردی در کودکان بزرگتر و بالغین (سن بیش از 4 سال) بدین صورت است که در مدت دو ماه حداقل دو مورد یا بیشتر از موارد زیر وجود داشته باشد. دوبار یا کمتر از 2 بار دفع مدفوع در توالت در هر هفته ، یک بار یا بیشتر از یک بار بی‌اختیاری مدفوع در هر هفته ، سابقه رفتارها و وضعیت‌های احتباسی ، سابقه دفع مدفوع دردناک و سخت ، وجود توده مدفوعی بزرگ در رکتوم، سابقه مدفوع با قطر بزرگ که می‌تواند توالت را مسدود نماید(9).

Abstract

Title: Frequency of obsessive-compulsive disorder in children with functional constipation and other patients referred to the pediatric clinic of Technology in 1393

Supervisors: Dr. Hashemi S.M. Pediatric Gastroenterologist, Assistant Professor

         Dr. Salehi B. Neurologist, Associate Professor

Advisors: Dr. Yousefi P., Nephrologists', Associate Professor

     Dr. Rafiee M., Biostatistics, Associate Professor

By: Seyfi R.

Introduction:

Childhood constipation is a common problem due to the delay in symptoms such as stools, difficult defecation and fecal incontinence due to the emergence of and retention of stool in the rectum causes of child abuse and dense mass of parents and health care costs. Obsessive-compulsive disorder syndrome is a complex neuro-psychiatric the main characteristic of the unwanted thoughts, repetitive and annoying annoying and repetitive behaviors and rituals and ceremonies are offered that in order to avoid or suppress anxiety obsessive thoughts occur. The purpose of this study was to investigate the prevalence of OCD in children with functional constipation are impaired.

Material & Method:

All children from 4 to 18 years old due to functional constipation were enrolled as the control group. These patients have no underlying problems, chronic, structural problems, drug use were Sex and age and demographic information compatible with the control group were After filling out the questionnaire and the data obtained were analyzed using SPSS software was used.

Results:

The frequency of obsessive - compulsive foa based questionnaire in children with obsessive-compulsive disorder is weak 56.7 and 43.2 of a percent had moderate 76.2 percent in the control group and 23.7 of obsessive-compulsive disorder had poor P value = 0.001 obtained with regard to the significant differences between cases and controls.

Conclusion:

A significant impact on quality of life in children with functional constipation and Khanvdhhay them. The results of our study showed that OCD is generally practical and intellectual function in children with constipation are common and can treat a variety of mental health problems in children with intractable constipation have helped to further improve them.

Keywords:

Obsessive Compulsive Disorder - Children - functional constipation