پایان نامه بررسی سلامت پریودنتال دندان‌ های مولر اول دائمی مجاور به مولر دوم شیری پس از درمان با روکش استیل

پایان نامه جهت دریافت درجه دکترای  دندانپزشکی 

چکیده

مقدمه

      باتوجه به اهمیت دندانهای شیری درایجاد اکلوژن ایده آل، حفظ و نگهداری آنها دراثر پوسیدگی امری ضروری است.یکی از روشهای ترمیم دندانهای شیری استفاده از روکشهای استیل زنگ نزن می باشد.حفظ سلامت انساج نگهدارنده دندان یکی از ضروریات است. هدف از انجام این مطالعه تعیین وضعیت سلامت پریودونتال دندانهای مولر اول دائمی مجاوربه مولر دوم شیری پس از در مان  با روکشهای استیل زنگ نزن می باشد.

موادوروش کار

      این تحقیق برروی  30 دانش آموز 8تا11 ساله از مدارس سطح شهرمشهد در قالب یک مطالعه کارآزمایی بالینی کراس اوور به صورت pilot انجام گرفت. نمونه ها با توجه به معیارهای ورود وخروج مورد معاینه قرار گرفته وانتخاب شدند.درجلسه اول درمان پس از کسب رضایت نامه آگاهانه از والدین 2کلیشه رادیوگرافی بایت وینگ از دوسمت فکین کودک جهت بررسی فاصله لبه کرست استخوان آلوئل تا محل اتصال مینا وسمان ناحیه مزیال دندان مولر اول دائمی ودیستال دندان مولردوم شیری فک پایین، انجام گرفت؛سپس عمق سالکوس کلیه نواحی دندان 6 وE اندازه گیری شد.شاخص لثه ای و شاخص پلاک دندانی با استفاده از شاخص sillness&loe در مولراول دائمی ومولر دوم شیری ثبت شد و سپس فلورایدتراپی انجام و دستورات بهداشتی داده شد.درجلسه دوم درمان پالپ انجام ،و روکش گذاشته شد. 6ماه پس از درمان جهت بررسی وضعیت سلامت پریودنتال دندان مولر اول دائمی مجاور دندان  مولر دوم شیری درمان شده،2کلیشه رادیوگرافی گرفته شد ومورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق جهت تجزیه و تحلیل آماری از نرم افزار SPSS نسخه 5/11 و همچنین از آزمونهای کلموگروف-اسمیرنف،ویلکاکسون و t زوجی استفاده گردید.

یافته ها

این مطالعه نشان داد که شاخص پلاک و لثه در دندان E به طور معنی داری بعداز قرار دادن روکش بهبودیافته بود(به ترتیب046/0 p=و 004/ 0 p=) . شاخص پلاک و لثه در دندان 6 نیز به طور معنی داری بهبود یافت ( به ترتیب 046/0 p= و 002/0 p=).در صورتی که فاصله لبه کرست استخوان آلوئل تا محل اتصال مینا و سمان و عمق سالکوس تغییر معنی داری را نشان نداد.

نتیجه گیری

قرار دادن روکش استیل زنگ نزن بر دندان مولردوم شیری سبب بهبود وضعیت شاخص پلاک و لثه بر آن دندان ومولراول دائمی مجاورش شده و هیچ تاثیر مخربی بر دندان مولر اول دائمی مجاور نداشت.

واژگان کلیدی

           انساج پریودنتال-روکش استیل زنگ نزن- مولراول دائمی-مولر دوم شیری

مقدمه

تحقیقات مختلف دردندانپزشکی نشان داده است که چگونگی وضعیت سلامت  دهان و دندان برکیفیت زندگی،از طریق اثر گذاری بر سلامت عمومی فردی واجتماعی نقش دارد.درد،ناراحتی،بی خوابی های شبانه و عدم شرکت کودکان در کلاس درس بدلیل وجود پوسیدگی دندانی همگی دلایلی است که بر کیفیت زندگی کودکان تاثیر دارد. هدف اصلی دندانپزشکی که برروی کودکان کار می‌کند، پیشگیری از بروز بیماری های دهان و دندان،ترمیم کردن آنها و جایگزین کردن دندانهای از دست رفته و در نهایت ایجاد و نگهداری یک سیستم دندانی کارا،بدون درد و زیبا می‌باشد.

با توجه به اهمیت دندان های شیری در ایجاد تکامل اکلوژن ایده آل،حفظ و نگهداری آنها در اثر پوسیدگی،ضربه یا اختلالات تکاملی با استفاده از روشهای مختلف ترمیمی امری ضروری است.معمولی ترین موادی که جهت ترمیم وبازسازی دندانهای شیری در دندانپزشکی بکار میرود شامل کامپوزیتها،سیستم های مختلف رزینی،گلاس آینومرها،آمالگام و.... ودرنهایت روکشهای استیل زنگ نزن می‌باشند.در ترمیم این دندان ها با روکش ،حفظ سلامت انساج نگهدارنده دندان روکش شده ودندانهای مجاور آن، یکی از ضروریات اولیه این درمان می‌باشد.ازآنجائیکه مطالعه وتحقیقات موجود دراین زمینه بیشتر گذشته نگر بوده و مداخله ای در مطالعه نداشته و دارای نقاط ضعف وکاستی هایی می‌باشد؛لذا این مطالعه باهدف بررسی سلامت پریودنتال دندان های مولراول دائمی مجاور به مولردوم شیری پس ازدرمان  با روکش استیل انجام شده است.

1-1  روکشهای استیل زنگ نزن[1]

روکش استیل زنگ نزن، ترمیمی با دوام و ارزان بوده و به آسانی و سریعاً گذاشته می‌شود ولی متاسفانه تعدادی  از دندانپزشکان این درمان را به عنوان یک روش تهاجمی محسوب می‌کنند، بدین سبب، موارد تجویز آن در دندان های شیری به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته است زیرا آنها تصمیم به ترمیم دندان با روکش را به معنای تراش بیش از حد دندان وهزینه بالا و درنهایت به مخاطره انداختن دندان می‌دانند.

دندان‌های شیری دندان هایی  باطول عمر محدود هستند.با انتخاب ترمیم "مناسب" باطول عمر مورد انتظار ،دندانپزشکان می‌توانند در ارائه ترمیمی دائمی که هیچگاه نیاز به تعویض نداشته باشد موفق شوند.این امر اصولاً در دندان های دائمی غیر ممکن است،زیرا طول عمر مورد انتظار برای ترمیم ها بسیار کوتاهتر از طول عمر مورد انتظار برای دندانهاست (1).

حذف پوسیدگی در دندانهای شیری،بعلت نازکتر  بودن مینا وعاج درمقایسه با دندانهای دائمی سبب تضعیف نسوج باقی مانده تاج دندان و همچنین ناحیه تماس در مولرهای شیری بشکل سطح بوده وبرای قرار گرفتن ناحیه ختم آمالگام یا کامپوزیت در ناحیه خودبخود تمیز شونده، یک باکس تقریباً بزرگ نیاز است که این خود سبب تضعیف دندان میشود همچنین بدلیل کوچک بودن اندازه دندان های مولر شیری پس از برداشتن پوسیدگی هااغلب ،دیواره های باکالی و لینگوالی نگهدارنده نازک و ضعیف می‌شوند.بنابراین اگر لازم است که ترمیم مولر اول شیری بیش از 2سال باقی بماند تراش های کم عمق همراه با دیواره های ضعیف اغلب سبب شکست ترمیم های کلاس 2 می‌شود(1). از طرفی با توجه به اینکه پوسیدگی در دندانهای شیری بیشتر سبب ابتلاء پالپ میشود و دراین درمان سقف پالپ چمبر که خوداتصال دهنده وحمایت کننده دیواره های باکال،لینگوال،مزیال و دیستال می‌باشد،برداشته شده در  نتیجه این دندانهادر فشارهای اکلوزالی منجر به شکستگی تاج -ریشه می‌شود باتوجه به مطالب ذکر شده در بالا استفاده از روکشهای استنلس استیل احتمالاًمورد اعتمادترین ترمیم برای این دندانهای شیری می‌باشد.

درچندین مطالعه گذشته نگر دوام SSC با ترمیم های دیگر مقایسه ونشان داده شده است که درتمامی آنها ،این روکش ها بطور قابل توجهی طول عمر و پایداری بیشتری در مقایسه با ترمیم های نوع دیگر داشته است (5،4،3،2).

مطالعه Seals نشان داد که SSC یک ترمیم مقاوم و مستحکم است که در دندان های شیری پالپوتومی ویا پالپکتومی شده و دندان‌هایی با نقایص تکاملی و پوسیدگی های وسیعی که چندین سطح دندان را دربرگرفته است ؛ به کارمی رود زیراکاربرد آمالگام دراین دندانها  سبب شکست درمان خواهد شد. کاربرد SSC در کودکان با استعداد به پوسیدگی که دارای دندان های قدامی و مولر پوسیده هستند، سبب نگهداری طولانی مدت تر دندان ها می‌شود.  چه از نظر استحکام و چه از نظر دوام، روکش بر آمالگام دوسطحی برتری دارد(6).

طبق مطالعه Hickelو همکاران درصد شکست سالانه در پوسیدگی های تحمل کننده استرس در مولرهای شیری به ترتیب: 14-0% درSSC ،35/3-0% در ترمیم های آمالگام،8/25-0% در ترمیم گلاس آینومر، 29/1-2% در ترمیم های غیر تروماتیک،15-0% در ترمیم های کامپوزیت و 11-0% در ترمیم های کامپومربوده است. علل عمده شکست: پوسیدگی ثانویه،نواقص مارژینال،شکستگی ها و سایش بوده است(7).

Croll بیان داشت که حدود 50 سال است که دندانپزشکان از SSC ها جهت ترمیم دندان های شیری و دائمی خلفی استفاده می‌کنند زیرا دارای مزایایی چون راحتی ، قیمت کم، استحکام و قابلیت اعتماد درمقایسه با سایر ترمیم ها هستند(8).

نتایج مطالعه Mata  وهمکارش نشان دادند که کاربرد   SSC دردندانهای شیری سبب طول عمر بیشتر وکاهش درمان مجدد می شود (9).

طبق مطالعه  Attari  وهمکارش، روکش های فلزی از پیش ساخته شده در درمان دندان های شیری به شدت تخریب شده راتایید وبیان داشت میزان موفقیت بسیار بالاتر از سایر روش های ترمیمی دارد(10).

بر اساس مطالعه Yengopal وهمکاران ، متخصصین سلامت دهان می‌بایست بهترین گزینه را در انتخاب نوع ترمیم جهت ترمیم دندان ها در دوران کودکی به کار برند.این ترمیم وقتی در دهان قرار می‌گیرد باید تامین کننده چندین هدف از جمله:استحکام،زیبایی،کاهش علائم و.... باشند(11).

بر اساس مطالعه Frahbakhshpoor وهمکارش ،سال ها است که روکش های استنلس استیل به عنوان ترمیم هایی بسیار با دوام با موارد کاربرد مشخص برای بازسازی دندانهای شیری پالپوتومی یا پالپکتومی شده، دندان های با نقایص تکاملی و ضایعات وسیع پوسیدگی که چندین سطح را درگیر کرده اند، مطرح شده اند. از آنجا که این روکشها با پوشش کامل سطوح دندان، از ایجاد پوسیدگی در آینده حفاظت کرده و نیز به دلیل دوام و پایداری بالای آنها، لازم است توجه ویژه ای به استفاده از SSCدر کودکانی که تحت بی هوشی عمومی درمان میشوند، معطوف گردد(12).

LeveringوMesser دوام و طول عمر SSC و ترمیم های آمالگام دوسطحی را مقایسه نموده و دریافتند روکشهایی که در کودکان کوچکتر از4سال و بزرگتر از 4 سال گذاشته شده اند ، میزان موفقیت تقریباً دوبرابر آمالگام  را در هر سال به مدت 10 سال کارکرد داشته اند.آنها پیشنهاد کردند وقتی اختیار انتخاب بین ترمیم آمالگام دوسطحی و SSC در کودک زیر 4 سال وجود دارد،احتمال شکست آمالگام تقریباً دوبرابراین روکش ها است.در مواقعی که دوام مورد نظر باشد، این روکش انتخاب قطعی است(4). آنها در مطالعه دیگری هزینه ترمیم دندانهای شیری را مقایسه کرده و نشان دادند که آمالگام تعویض شده با  SSC پرهزینه ترین ترمیم است (13). دو عامل دیگر که در تصمیم گیری کاربردSSC اهمیت دارد الف: نقش والدین در زمینه مراقبت درمنزل ب: مراجعه مرتب به دندانپزشک جهت کنترل مرتب دندانها.

در کودکی که مستعد به پوسیدگی است ویا کودکی که مراجعه مرتب جهت کنترل دندانها را ندارد ویاوالدین نقش مهمی درمراقبتهای درمنزل ندارنداین نوع ترمیم ، حفاظت از عودپوسیدگی را تامین می‌کند (1).

2-1 تاریخچه روکشهای استنلس استیل

روکش های فلزی از پیش شکل داده شده[2] در سال 1950 به وسیلهHumphrey به دندانپزشکی کودکان عرضه شدند(14). از آن زمان به بعد این روکش ها به مواد ترمیمی ارزشمندی برای دندانهای شیری به شدت تخریب شده تبدیل شده اند.

همان طور که قبلا ذکر شد روکش های استیل زنگ نزن عموماً برتراز ترمیم های وسیع چندسطحی آمالگام در نظر گرفته شده وطول عمر کلینیکی بیشتری از ترمیم های آمالگام دو یا سه سطحی دارند.روکش ها دراندازه های مختلف به صورت پوششی فلزی با آناتومی از پیش شکل داده شده ساخته می‌شوند وبطور اختصاصی برای تطابق با دندان در صورت لزوم تریم وکانتور داده می‌شوند(1).

کشف SSC طی سالهای 1900الی 1915 رخ داد.البته آغاز این کشف مربوط به تلاش های بسیاری است که از سال 1821 آغاز شد.در سال 1821 Berhier فرانسوی متوجه شد که وقتی آهن با کروم ترکیب می‌گردد در برابر برخی اسیدها مقاوم می‌گردد(15). Steel یک آلیاژ آهن و کربن است که با اضافه کردن حداقل 5/10%کروم به آن Stainless Steel نامیده می‌شود. مقاومت این آلیاژ نسبت به خوردگی به خاطر وجود کروم می‌باشد(16).در سال 1872 Messer،WoodوClark جهت مقاومت بیشتر این آلیاژ از ترکیب 35-30%کروم و 2-5/1% تنگستن استفاده کردند. سپس در سال 1875یک فرد فرانسوی دیگر به نام Brustlein به اهمیت حضور کربن درترکیب با کروم پی برد. روکش استنلس استیل به حضور میزان بسیار کمی از کربن در حد 15/0% احتیاج دارد(15).

اجزاء دیگری نیز از قبیل نیکل،منگنزوسایرفلزات هم در ترکیب آن شرکت دارندترکیبات مختلفی ازاستیل موجودند که عبارتند از:Ferritic، Martenistic ،Austentic که نوع اخیر آن بیشترین کاربرد را در وسایل دندانپزشکی داشته و پرمصرفترین آن ss8-18 می‌باشد که شامل:73-65% آهن ، 20-17%کروم ، 13-8%نیکل وکمتر از 2% فلزات منگنز،سیلیکون وکربن است(16).

3-1انواع روکش استنلس استیل

دو نوع SSC به صورت متداول در درمان دندانهای کودکان مورد استفاده قرار می گیرد:

روکش های از پیش تریم شده(روکش های استیل زنگ نزن[3M]   Unitek وروکش های Denovo): این روکش ها کناره های مستقیم و کانتور نشده دارندولی هلالی شده اندتا از خط موازی با ستیغ لثه ای پیروی کنند.این روکش ها به کانتور دادن و کمی تریم کردن نیاز دارند.

روکش های از پیش کانتور داده شده (روکش های Ni-Chro Iron و روکش های استیل زنگ نزنUnitek[3M]):این روکش ها از قبل هلالی شده همچنین کانتور داده شده اند.اما ممکن است نیاز به مقداری تریم کردن وکانتور دادن لازم باشد ولی معمولاً این نیاز حداقل است.اگر تریم نمودن این روکش ها لازم شد،کانتور از پیش داده شده ازبین رفته وروکش نسبت به قبل از تریم،شل تر روی دندان می‌نشیند.

Abstract

Introduction

According to the importance of primary teeth to make ideal occlusion,it is important to take care of them from caries. One method to restorate primary teeth , is the use of stainless steel crowns. Also It is necessary to conserve teeth periodontium.The aim of this study was to evaluate periodontal health of first permanent molar adjacent  to second primary molar after treatment with SSC.

Material and methods

It was a cross over pilot study on 30 students aged 8-11years old from Mashhad schools. The samples were selected and examined according to inclusion and exclusion criterias.In first session of treatment after taking informed consent from student's parents,two bite-wing radiographies were obtained from two sides of student's both jaws to evaluate the distance from cementoenamel junction to alveolar bone crest(mesial surface of first permanent molar and distel surface of second primary molar). Then sulcus depth was measured from all sides of first permanent and second primary molars. Sillness & Loe plaque and gingival indices from first permanent and second primary molars were recorded. Flouride therapy and health care recommendations were done. In second session after pulp treatment the crown inserted. To evaluate the periodontal health condition of first permanent and second primary molars, two radiographies were obtained and assessed  after six months. In this study SPSS11.5  was used for statistical data analysis and also Clomogrof-smironof ,Wilcoxon and Paired t-test were used.

Results

Plaque and ginagival indieces of second primary molar were significantly improved (respectively: p=0/046,p=0/004) and also Plaque and ginagival indices of first permanent molar were significantly improved(respectively: p=0/046,p=0/002). Sulcus depth and the distance from cementoenamel junction to alveolar bone crest was not significant.

Conclusion

 Usage of SSC on second primary molar will improve Plaque and ginagival indieses of second primary molar and  the adjacent first permanent molar and also didn't have any adverse effect on that tooth.

Keywords

Periodotium-stainless steel crown-first permanent molar-second primary molar