فهرست:
چکیده فارسی. 1
فصل اول (کلیات)
1-1. مقدمه. 3
1-2. بیان مسأله. 5
1-3. سؤالات تحقیق. 6
1-4. اهداف تحقیق. 6
1-5. اهمیت و ضرورت تحقیق. 7
1-6. پیشینه تحقیق. 7
1-7. فرضیات تحقیق. 8
1-8. روش تحقیق. 8
1-8-1. نوع روش تحقیق. 9
1-8-2. روش و ابزار گردآوری اطلاعات تحقیق. 9
1-8-3. جامعه و نمونهی آماری. 9
1-9. قلمرو تحقیق. 10
1-10. نوآوری تحقیق. 10
1-11. محدودیتهای تحقیق. 10
1-12. تعریف واژههای کلیدی. 11
فصل دوم (مبانی نظری)
2-1. مقدمه. 14
2-2. موسیقی. 14
2-3. تعریف عروض. 15
2-4. تاریخچه علم عروض. 16
2-5. بحر. 16
2-6. وزن. 19
2-7. انواع وزن در ملل مختلف. 19
2-8. مفاهیم اوزان عروضی. 20
2-9. اوزان دوری. 24
2-10. اختیارات شاعری. 24
فصل سوم (مکتب وقوع)
3-1. مقدمه. 27
3-2. مکتب وقوع. 27
3-2-1. تاریخچه مکتب وقوع. 27
3-2-2. واضع مکتب وقوع. 28
3-2-3. زبان اشعار وقوعی. 28
3-2-4. مضمون اشعار وقوعی. 29
3-3. واسوخت. 29
3-3-1. مبدع واسوخت. 30
3-3-2. مضمون اشعار واسوختی. 30
3-4. شاعران وقوعی و واسوختی. 31
3-4-1. بابا فغانی شیرازی. 31
3-4-2. هلالی جغتائی. 32
3-4-3. محتشم کاشانی. 33
3-4-4. وحشی بافقی. 34
فصل چهارم (دادههای تحقیق)
4-1. مقدمه. 37
4-2. اوزان عروضی غزلیات بابا فغانی. 37
4-2-1. غزلیات بحر مضارع. 37
4-2-1-1. مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف(مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن) 38
4-2-1-2. مضارع مثمن اخرب (مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن) 47
4-2-2. غزلیات بحر هزج. 48
4-2-2-1. هزج مثمن سالم (مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن) 48
4-2-2-2. هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف (مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن) 55
4-2-2-3. هزج مسدس محذوف (مفاعیلن مفاعیلن فعولن) 58
4-2-2-4. هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف (مفعول مفاعلن فعولن) 59
4-2-2-5. هزج مثمن اخرب (مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن) 60
4-2-3. غزلیات بحر رمل. 60
4-2-3-1. رمل مثمن محذوف (فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن) 61
4-2-3-2. رمل مثمن مخبون محذوف (فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن) 66
4-2-3-3. رمل مثمن مشکول (فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن) 68
4-2-3-4. رمل مثمن مخبون (فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن) 69
4-2-4. غزلیات بحر مجتث. 70
4-2-4-1. مجتث مثمن مخبون محذوف (مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن) 70
4-2-4-2. مجتث مثمن مخبون (مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن) 75
4-2-5. غزلیات بحر رجز. 76
4-2-5-1. رجز مثمن سالم (مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن) 76
4-2-5-2. رجز مثمن مطوی مخبون (مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن) 77
4-2-6. غزلیات بحر خفیف. 78
4-2-6-1. خفیف مسدس مخبون محذوف (فاعلاتن مفاعلن فعلن) 78
4-2-7. غزلیات بحر منسرح. 79
4-2-7-1. منسرح مثمن مطوی مکشوف (مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن) 79
4-2-8. غزلیات بحر سریع. 80
4-2-8-1. سریع مسدس مطوی مکشوف (مفتعلن مفتعلن فاعلن) 80
4-3. اوزان عروضی غزلیات هلالی جغتائی. 84
4- 3- 1. غزلیات بحر رمل. 84
4- 3- 1- 1. رمل مثمن محذوف (فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن) 84
4- 3- 1- 2. رمل مثمن مخبون محذوف (فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن) 90
4- 3- 1- 3. رمل مثمن مشکول (فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن) 95
4- 3- 1- 4. رمل مسدس محذوف (فاعلاتن فاعلاتن فاعلن) 96
4- 3- 1- 5. رمل مسدس مخبون محذوف (فاعلاتن فعلاتن فعلن) 97
4-3-2. غزلیات بحر هزج. 97
4-3-2-1. هزج مثمن سالم (مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن) 97
4-3-2-2. هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف (مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن) 100
4-3-2-3. هزج مثمن اخرب (مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن) 103
4-3-2-4. هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف (مفعول مفاعلن فعولن) 103
4-3-2-5. هزج مسدس محذوف (مفاعیلن مفاعیلن فعولن) 104
4-3-3. غزلیات بحر مضارع. 104
4-3-3-1. مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف (مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن) 104
4-3-3-2. مضارع مثمن اخرب (مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن) 108
4-3-4. غزلیات بحر مجتث. 109
4-3-4-1. مجتث مثمن مخبون محذوف (مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن) 109
4-3-4-2. مجتث مثمن مخبون (مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن) 112
4-3-4-3. مجتث مثمن مخبون اصلم (مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن) 113
4-3-5. غزلیات بحر رجز. 113
4-3-5-1. رجز مثمن سالم (مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن) 113
4-3-5-2. رجز مثمن مطوی مخبون (مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن) 114
4-3-6. غزلیات بحر خفیف. 115
4-3-6-1. خفیف مسدس مخبون محذوف (فاعلاتن مفاعلن فعلن) 115
4-3-7. غزلیات بحر منسرح. 116
4-3-7-1. منسرح مثمن مطوی مکشوف (مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن) 116
4-3-8. غزلیات بحر متقارب. 116
4-3-8-1. متقارب مثمن سالم (فعولن فعولن فعولن فعولن) 117
4-3-9. غزلیات بحر سریع. 117
4-3-9-1. سریع مسدس مطوی مکشوف (مفتعلن مفتعلن فاعلن) 117
4-4. اوزان عروضی غزلیات محتشم کاشانی. 121
4- 4- 1. غزلیات بحر رمل. 121
4-4-1-1. رمل مثمن محذوف (فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن) 121
4-4-1-2. رمل مثمن مخبون محذوف (فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن) 128
4-4-1-3. رمل مثمن مشکول (فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن) 134
4-4-1-4. رمل مسدس مخبون محذوف (فاعلاتن فعلاتن فعلن) 135
4- 4- 2. غزلیات بحر هزج. 135
4-4-2-1. هزج مثمن سالم (مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن) 135
4-4-2-2. هزج مثمن اخرب (مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن) 141
4-4-2-3. هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف (مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن) 141
4-4-2-4. هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف (مفعول مفاعلن فعولن) 143
4-4-2-5. هزج مسدس محذوف (مفاعیلن مفاعیلن فعولن) 143
4- 4- 3. غزلیات بحر مضارع. 144
4-4-3-1. مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف (مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن) 144
4-4-3-2. مضارع مثمن اخرب (مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن) 149
4-4-4. غزلیات بحر مجتث. 150
4-4-4-1. مجتث مثمن مخبون محذوف (مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن) 150
4-4-4-2. مجتث مثمن مخبون (مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن) 541
4-4-5. غزلیات بحر رجز. 156
4-4-5-1. رجز مثمن سالم (مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن) 156
4-4-5-2. رجز مثمن مطوی مخبون (مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن) 157
4-4-5-3. رجز مثمن مطوی مرفل (مفتعلاتن مفتعلاتن مفتعلاتن مفتعلاتن) 158
4-4-5-4. رجز مثمن مخبون مرفل(مفاعلاتن مفاعلاتن مفاعلاتن مفاعلاتن) 159
4-4-5-5. رجز مثمن مطوی مخلوع (مفتعلن فعولن مفتعلن فعولن) 159
4-4-6. غزلیات بحر منسرح. 160
4-4-6-1. منسرح مثمن مطوی مکشوف (مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن) 160
4-4-6-2. منسرح مثمن مطوی منحور (مفتعلن فاعلات مفتعلن فع) 161
4-4-7. غزلیات بحر سریع. 161
4-4-7-1. سریع مسدس مطوی مکشوف (مفتعلن مفتعلن فاعلن) 161
4-4-8. غزلیات بحر متقارب. 162
4-4-8-1. متقارب مثمن سالم (فعولن فعولن فعولن فعولن) 162
4-4-8-2. متقارب مثمن محذوف (فعولن فعولن فعولن فعل) 163
4-4-8-3. متقارب مثمن اثلم (فع لن فعولن فع لن فعولن) 163
4-4-9. غزلیات بحر خفیف. 164
4-4-9-1. خفیف مسدس مخبون محذوف (فاعلاتن مفاعلن فعلن) 164
4-4-10. غزلیات بحر کامل. 164
4-4-10-1. کامل مثمن سالم (متفاعلن متفاعلن متفاعلن متفاعلن) 165
4-4-10-2. کامل مثمن مرفل احذ (متفاعلاتن فعلن متفاعلاتن فعلن) 165
4-5. اوزان عروضی غزلیات وحشی بافقی. 171
4- 5- 1. غزلیات بحر رمل. 171
4- 5- 1- 1. رمل مثمن محذوف (فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن) 171
4- 5- 1- 2. رمل مثمن مخبون محذوف (فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن) 176
4- 5- 1- 3. رمل مثمن مشکول (فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن) 179
4- 5- 1- 4. رمل مسدس محذوف (فاعلاتن فاعلاتن فاعلن) 179
4- 5- 2. غزلیات بحر هزج. 180
4- 5- 2- 1. هزج مثمن سالم (مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن) 180
4- 5- 2- 2. هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف (مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن) 184
4- 5- 2- 3. هزج مسدس محذوف (مفاعیلن مفاعیلن فعولن) 186
4- 5- 2- 4. هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف (مفعول مفاعلن فعولن) 187
4- 5- 3. غزلیات بحر مضارع. 188
4- 5- 3- 1. مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف (مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن) 188
4- 5- 3- 2. مضارع مثمن اخرب (مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن) 192
4- 5- 4. غزلیات بحر مجتث. 193
4- 5- 4- 1. مجتث مثمن مخبون محذوف (مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن) 193
4- 5- 4- 2. مجتث مثمن مخبون اصلم (مفاعلن فعلاتن مفاعلن فع لن) 194
4- 5- 4- 3. مجتث مثمن مخبون (مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن) 195
4- 5- 5. غزلیات بحر رجز. 196
4- 5- 5- 1. رجز مثمن سالم (مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن) 196
4- 5- 5- 2. رجز مثمن مطوی مخبون (مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن) 197
4- 5- 6. غزلیات بحر منسرح. 198
4- 5- 6- 1. منسرح مثمن مطوی مکشوف (مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن) 198
4- 5- 7. غزلیات بحر خفیف. 199
4- 5- 7- 1. خفیف مسدس مخبون محذوف (فاعلاتن مفاعلن فعلن) 199
4-6. تجزیه و تحلیل مقایسهای و استنباطی. 203
4-6-1. میزان کاربرد بحرهای عروضی. 203
4-6-2. گونههای اصلی وزن. 205
4-6-3. تنوع وزنی. 206
4-6-4. طول وزنها. 212
4-6-5. موسیقی وزن. 212
4-6-6. مضمون غزلها. 214
فصل پنجم (نتیجه)
5-1. مقدمه. 216
5-2. نتایج بررسی. 216
5-3. پیشنهادات. 218
فهرست منابع. 219
چکیده انگلیسی . 222
منبع:
آقاحسینی، حسین و احمدی، اسراءالسادات. «بررسی موسیقی شعر رودکی». پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره جدید، ش 2، تابستان 1388، صص 34-19؛
بابا فغانی شیرازی (1385). دیوان اشعار به تصحیح و اهتمام احمد سهیلی خوانساری. تهران: اقبال؛
برزگر خالقی، محمد رضا و نورزادهی چگینی، وحیده. «بررسی ساختار عروضی قصاید فارسی». فنون ادبی، سال سوم، شماره 2، پیاپی 5، پاییز و زمستان 1390، صص 14-1؛
جدیدالاسلامی، حبیب و صفائی کشتهگر، نسرین. «موسیقی بیرونی دیوان بیدل». فصلنامه مطالعات شبه قاره دانشگاه سیستان و بلوچستان. سال سوم، شماره 6، بهار 1390، صص 88-65؛
جغتائی، مولانا نورالدین هلالی (1368). دیوان به تصحیح سعید نفیسی. تهران: سنائی؛
حافظ، شمسالدین محمد (1376). دیوان به تصحیح دکتر قاسم غنی و علامه قزوینی. مشهد: انتشارات باربد؛
حکیمآذر، محمد. «طرز بابا فغانی». پژوهشنامه زبان و ادب فارسی (گوهر گویا)، سال سوم، شماره اول، پیاپی 9، بهار 1388، صص 102-75؛
دادگر، شراره (1382). وزن شعر معاصر (جلد 1). تهران: نغمهی زندگی؛
ذکاوتی قراگزلو، علیرضا. «بحثی در شعر و فکر بابا فغانی». معارف، دوره 4، شماره 3، آذر- اسفند 1366، صص 118-93؛
رازی، شمسالدین محمدبن قیس ( 1360). المعجم فی معاییر اشعارالعجم به تصحیح مدرس رضوی. تهران: زوار؛
رزمجو، توران. «نگاهی به مکتب واسوخت در تاریخ ادبیات ایران». کتاب ماه ادبیات، شماره 48، پیاپی 162، فروردین 1390، صص 84-80؛
رستگار فسایی، منصور (1380). انواع شعر فارسی. شیراز: انتشارات نوید شیراز؛
زرین کوب، عبدالحسین (1372). شعر بیدروغ شعر بینقاب. تهران: انتشارات علمی؛
زنجانی، برات (1368). مخزنالاسرار نظامی گنجوی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران؛
سراج، سید حسامالدین. «موسیقی شعر». سوره، دوره اول، شماره 8، آبان 1368، صص 57-56؛
سید ترابی، سید حسن (1389). گلبانگ شعر فارسی. رشت: حرف نو؛
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1376). موسیقی شعر. تهران: آگاه؛
شمیسا، سیروس (1362). سیر غزل در شعر فارسی. تهران: فردوس؛
_________ (1375). سبک شناسی شعر. تهران: فردوس؛
صالحینیا، مریم و مهدوی، محمد جواد. «رسایل محتشم: ژانری ناشناخته». فصلنامه علمی-پژوهشی نقد ادبی، س 4، شماره 15، پاییز 1390، صص 209-187؛
طبیب زاده، امید. «بررسی تطبیقی وزنهای کمی و تکیهای هجایی در فارسی و گیلکی». فصلنامه ادب پژوهی، شماره 11، بهار 1389، صص 30-8؛
طوسی، خواجه نصیرالدین (1369). معیارالاشعار با تصحیح و اهتمام دکتر جلیل تجلیل. تهران: نشر جامی؛
فضیلت، محمود (1384). آهنگ شعر فارسی. تهران: سمت؛
فیاض منش، پرند. «نگاهی دیگر به موسیقی شعر و پیوند آن با موضوع، تخیل و احساسات شاعرانه». فصلنامه پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره 4، بهار و تابستان 1384، صص 186-163؛
کارگر، شهرام. «نگاهی ناقدانه به پیشاهنگان مکتب وقوع در تاریخ شعر فارسی». کتاب ماه ادبیات، ش 51. پیاپی 165، تیر 1390، صص 47-42؛
کاشانی، محتشم (1376). دیوان به کوشش مهرعلی گرگانی و با مقدمهی دکتر سید حسن سادات ناصری. تهران: سنائی؛
کمالی، مهدی و کهدوی، محمد کاظم و الهامبخش، سید محمود. «بررسی آماری اوزان غزلهای بیدل دهلوی و مقایسهی آن با وزن غزل فارسی و سبک هندی». فنون ادبی، دانشگاه اصفهان، سال اول، شماره 1، پاییز و زمستان 1388، صص 126-107؛
کیانوش، محمود (1352). شعر کودک در ایران. تهران: آگاه؛
کیمنش، عباس. «تحلیل اوزان عروضی دیوان منوچهری دامغانی و تعیین بحور آن و همخوانی اوزان با موضوعات». مجلهی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، پاییز 1379. صص 356- 335؛
گلچین معانی، احمد (1374). مکتب وقوع در شعر فارسی. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی؛
ماهیار، عباس (1385). عروض شیوهای نو برای آموزش عروض و قافیه. تهران: قطره؛
مسگرنژاد، جلیل (1370). مختصری در شناخت علم عروض و قافیه. تهران: انتشارات علامه طباطبائی؛
ناتل خانلری، پرویز (1373). وزن شعر فارسی. تهران: توس؛
وحشی بافقی، کمالالدین (1366). دیوان به تصحیح حسین نخعی. تهران: امیرکبیر؛
وحشی بافقی، کمالالدین (1390). کلیات دیوان به تصحیح مسعود و حمید هاشمی. تهران: فرهنگ و قلم؛
وحیدیان کامیار، تقی (1367). وزن و قافیه شعر فارسی. تهران: نشر دانشگاهی؛
«ویژگیهای شگفتانگیز اوزان شعر فارسی». فصلنامه تخصصی ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، ش 1 و 2، بهار و تابستان 1383، صص 34-19؛