پایان نامه بررسی محتوایی و بلاغی گرشاسب نامه اسدی طوسی

فهرست:

فصل اول کلیات

1-1-1- مقدمه. 1

1-1-2ممدوحین اسدی و طوسی.. 2

1-1-3آثار اسدی طوسی.. 2

1-1-4- مأخذ گرشاسب نامه : 4

1-2- بیان مسئله. 5

1-3- پرسش ها و یا فرضیههای پژوهش... 5

1-4- روش اجرای پژوهش... 6

1-5-اهداف پژوهش... 6

1-6- پیشینهی پژوهش... 6

فصل دوم محتوای گرشاسبنامه. 1

2-1 مقدمه. 1

2-2- حمد خدا 9

2-2-1- خدا یگانه و یکتاست.. 9

2-2-2- خدا بی نیازیست که ما به او محتاجیم. 9

2-2-3- قادر مطلق خداست و هر قدرتی در مقابل او هیچ است. 9

2-2-4- خدا رزّاق است.. 9

2-2-5- منبع تمام نیک و بد خداست.. 9

2-2-6- باید از خدا ترسید. 10

2-2-7-خدا را باید پرستید. 10

2-2-8- پناهگاه حقیقی انسان خداست.. 10

2-2-9- تنها به خدا باید تکیه داد. 10

2-2-10-به خدا باید امیدوار بود. 10

2-2-11- باید از خدا، شاه و خرد پیروی کرد. 10

2-2-12- خدا بر همه گناهان پنهانی آگاه است.. 11

2-2-13- دوری از گناه. 11

2-2- 14- سخن های خدا گزاف نیست.. 11

2-2-15- دعوت به دین داری.. 11

2-2-16- زهد نمایی به خاطر شکم بیارزش است. 11

2-3- توصیههای اخلاقی.. 12

2-3-1- دعوت به خودشناسی.. 12

2-4- اخلاق و خصوصیات رفتاری پادشاه. 12

2-4-1- نیازمند بودن جهان به پادشاه. 12

2-4-2- شاه نباید چهار ویژگی خیرهرأیی، بددلی، زفتی و کاهلی را داشته باشد. 12

2-4-3- خرد و دانش و هوش بهترین هم نشینان پادشاهند. 12

2-4-4- شاه باید برای هر مقامی بهترین را انتخاب کند. 12

2-4-5- شاه باید دادگر باشد. 13

2-4-6- وزیر شاه باید پیر و فرزانه باشد. 13

2-4-7- حاجب شاه باید خوب کار و خردمند باشد. 13

2-4-8- دبیر شاه باید نیکو خط و داننده باشد. 13

2-4-9- سپاه شاه باید همیشه آماده باشد. 13

2-4-10- شاه باید مردم خود را نکو دارد. 13

2-4-11- هر کدام از زیردستان شاه باید فقط کار خودشان را انجام دهند. 13

2-4-12- شاه باید از اتحاد سران سپاه جلوگیری کند. 13

2-4-13- کسی که خطریست برای پادشاهی را باید از تاج و تخت دور کرد. 14

2-4-14- شاه باید به اندازه هنر هر کسی به او توجه کند. 14

2-4-15- پادشاه باید عیب دوستان خود را هم دوست داشته باشد. 14

2-4-16- پادشاه گاهی نیاز است دشمنان داخلی خود را پنهانی نابود کند. 14

2-4-17- پادشاه نباید گزافه گو و دروغ سخن باشد. 14

2-4-18- پادشاه نباید در داوری از کسی طرفداری کند. 14

2-4-19- پادشاه نباید موجب زیان کشاورزان شود. 14

2-4-20- پادشاه نباید اهل مسخره بازی باشد. 15

2-4-21- پادشاه نباید در هنگام خشم زود خند باشد. 15

2-4-22-  نباید بدون دلیل و بیگناه مقام کسی را از او بگیرد. 15

2-4-23- پادشاه باید اهل نیکی کردن باشد. 15

2-4-24- شاه باید بداند که: بی گناهی که بیشتر از او بدگویی می شود صاحب فضل و هنر است. 15

2-4-25- شاه نباید آیین بد نو بگذارد. 15

2-4-26- شاه باید راهزنان را نابود کند. 15

2-4-27- شاه باید فقط با دوست داران واقعی خود یک جا بنشیند. 15

2-4-28- شاه نباید به زن دیگران چشم داشته باشد. 16

2-4-29- شاه نباید در را بر دادخواهان ببندد. 16

2-4-30- شاه چون نیکی کرد و جواب نداد باید سراغ بدی رود. 16

2-4-31- شاه باید سرگذشت گذشتگان را بداند. 16

2-4-32- شاه باید از بدگوی و سخن چین دوری کند. 16

2-4-33- پادشاه باید بر جهان اطراف خود آگاه باشد. 16

2-4-34- شاه به ستمکار نباید پست و مقام بسپارد. 16

2-4-35- شاه نباید هر کسی را به مقام بالا برساند. 17

2-4-36- شاه باید فیلسوفی برای.. 17

2-4- 37- شاه نباید کارها را به افراد ناتوان بسپارد. 17

2-4-38- شاه بدخواه خود را باید نابود کند. 17

2-4-39- شاه نباید بدبین باشد. 17

2-4-40- شاه باید در خوراکی خود دقت کند. 17

2-4-41- شاه باید پزشکان برگزیده. 17

2-4-42- شاه نباید دنبال شهوت باشد. 18

2-4-43- شاه باید هر کسی را پله پله بالا ببرد. 18

2-4-44- شاه در هنگام بار دادن نباید شمشیرداری را در بارگاه جای دهد. 18

2-4-45- شاه نباید در لشکرکشی راز خود را به کسی بگوید.(شاه نباید دشمن را خوار بدارد) 18

2-4-46- شاه برای مشورت هر کدام از موبدان را جدا جدا باید فرا خواند. 18

2-4-47- شاه باید روی خود را گاه گاه به دیگران نشان دهد. 18

2-4-48- شاه باید با فاصله از خود داد دادخواه را بررسی کند. 18

2-4-49- شاه نباید به ناآزموده دل دهد. 18

2-4-50- شاه نباید با زنان ستیزه کند. 19

2-4-51- شاه باید هوشمندانه گنج جمعآوری کند و هوشمندانه آن را هزینه کند. 19

2-4-52- شاه در نامه نباید درشت گویی کند. 19

2-4-52- شاه نباید فرستادگان را زود فرا بخواند. 19

2-4-53- شاه باید با همه به اندازه گفتگو کند. 19

2-4-54- فرستادهی شاه باید دانش پذیر و نهان دان و پاسخگو باشد . 19

2-4-55- شاه در هر سفری باید همراه خود گوهر، اسب نیک و سلاح داشته باشد. 19

2-4-56- شاه باید از احوال دشمن خود هر لحظه آگاه باشد. 19

2-4-57- شاه چون نمی تواند با دشمن بجنگد باید دشمن را با زر فریب دهد. 20

2-4- 58- شاه چون قصد لشکرکشی کرد باید سریع قصد خود را عملی کند. 20

2-4-59- شاه باید به سپاهی خود زر و سیم دهد. 20

2-4-60- شاه در هنگام جنگ نباید اجازه ی چاره گری به دشمن دهد. 20

2-4-61- لشکر شاه باید جای خوابشان پراکنده باشد. 20

2-4-62-  دار باید دلیر و مهربان باشد و شب ها پاسبانان باید بچرخند. 20

2-4-63- پادشاه برای گریختن باید شب را انتخاب کند. 20

2-4-64- پادشاه چون پیروز شد باید از خدا بترسد. 21

2-4-65- پادشاه نباید سریع دشمن خود را بکشد. 21

2-4-66- شاه باید شب هنگام به کار فردای خود بیندیشد. 21

2-4-67- شاه نباید شاهزاده ها را بکشد. 21

2-4-68- شاه نباید از اندازه خود بیرون رود.(باید قدر خود را بداند) 21

2-4-69- شاه نباید بددل باشد. 21

2-4-70- شاه نباید ظالم باشد. 21

2-4-71- شاه باید بر هوای نفس خود مسلط باشد. 21

2-4-72- شاه باید بر تن خود مسلط و دارای هوش و خرد و دانش باشد. 22

2-4-73- شاه باید دارای گوهری بزرگ باشد. 22

2-4-74- شاه باید از زنان، ستم و زفتکاری دوری کند. 22

2-4-75- پادشاه بد کم عمر است. 22

2-4-76- شاه در هر صورت شاه است و هیچ گاه خوار نمی شود. 22

2-4-77- دل پادشاه زود بر میگردد. 22

2-4-78- احوال پادشاه ثابت نیست. 22

2-4-79- باید کمر بسته فرمان شاه را برد. 22

2-4-80- کاری کن که نزدیکان شاه دلسوز او شوند. 23

2-4-81- در نزد شاه چون گنهکاران باش. 23

2-4-82- در نزد شاه در هر کاری دلیری نکن. 23

2-4-83- در نزد شاه از بد آراستن بپرهیز. 23

2-4-84- در حضور شاه در هر صورت باید از او ترسید. 23

2-4-85- چون شاه خشمگین است نباید نزدش بروی. 23

2-4-86- نباید زبان شاه را خواهان باشی.شاه خیرخواه و راستگو باش. 23

2-4-87- در نزد شاه آگاهانه حرف بزن. 23

2-4-88- همیشه سپاسگزار شاه باش. 24

2-4-89- نباید به زیبارویان شاه نظر داشته باشی و مخالف فرمانش قدم برداری. 24

2-4-90- نباید  چیزی از شاه بخواهی که او را خشمگین کند. 24

2-4-91- باید شاه را بستای و دشمنش را نکوهش کنی. 24

2-4-92- باید دوستان شاه را دوست و دشمنانش را دشمن بداری. 24

2-4-93- آنچه در خور شهریار باشد باید به او بدهی. 24

2-4-94- نباید از خندهی شاه دلیر شوی. 24

2-4-95- نباید بر شاه ناز و دلبری کنی. 25

2-4-97- نباید عوض هر کاری چیزی از شاه بخواهی. 25

2-4-98- همیشه فاصله ای را نسبت به شاه رعایت کن. 25

2-4-99- باید مقام خود را از آن پادشاه بدانی.(اگر سرور انجمنی قدردان ا و باش) 25

2-4-100- باید درآموزش شاه با او نرم خو باش و با حیا باش. 25

2-4-101- باید شاه را بپرس. 25

2-4-102- در نزد شاه نباید از نزدیکانش سخن بد بگویی. 25

2-4-103- نباید در خود را با شه برابر نمایی. 26

2-4-104- در فرمان شاه ننگی نیست. 26

2-4-105- دلت را به شاه باید شاد گردانی. 26

2-4-106- شاید که شاه را بد گفت. 26

2-4-107- به خاطر شاه دادگر باید از خدا شاکر باشی. 26

2-5-  چگونگی لشکرکشی.. 26

2-5-1- پیشرو لشکر دلیر باشد. 26

2-5-2- بنه باید در عقب لشکر باشد . وعدۀ زیادی از آن محافظت نمایند. 26

2-5-3- قبل از نبرد زیاد نباید اسبان را تازاند. 27

2-5-4- بی رهنمون نباید سپاه راند. 27

2-5-5-باید دیده بان بر تیغ کوه و طلایه را در هامون گماشت. 27

2-5-6- در جنگ باید اطلاعات دشمن را جمع آوری کرد. 27

2-5-7- دوری از می، نخجیر، زود و زیاد خوابیدن دیر برخاستن در لشکرکشی. 27

2-5-8- باید مواظب شبیخون دشمن بود. 27

2-5-9- اطراف لشکرگاه باید گودال حفر کرد. 27

2-5-10- باید مواظب گودال و چاه کندن دشمن نیز بود و به سادگی نباید شبیخون زد. 27

2-5-11- باید به نوبت پاسبان دلیر و مهربان بر لشکر گماشت. 28

2-5-12- سپاه باید همیشه مسلح باشند. 28

2-5-13- در جنگ باید منی را از سر خود دور کرد. 28

2-5-14- نباید در دشت گل و خار و کند آب و چاه رزم کرد. 28

2-5-15- نباید در جهت مخالف باد جنگید. 28

2-5-16- نباید مخالف تابش آفتاب جنگید. 28

2-5-17- لشکرگاه باید در کنار آب و علف باشد. 28

2-5-18- پیادگان باید پیشرو لشکر باشند. 28

2-5-19- کمانداران باید پشت سر سپرداران باشند. 29

2-5-20- لشکری باید همزمان آمادهی نبرد با چند اسلحه باشد. 29

2-5-21- از هر ده سپاهی باید یک نفرش آتش افکن باشد. 29

2-5-22- بعد از پیاده ها، اسب سواران و بعد از اسب سواران صف پیلان باید اراسته شود. 29

2-5-23-یک صف باید راست و یک صف باید خمیده باشد. 29

2-5-24- باید پیاده ثابت و سواران متحرک باشند. 29

2-5-25- باید گروهی آمادهی نبرد و گروهی در حال آرامش و استراحت باشند. 29

2-5-26- باید مواظب کمین گاهها نیز بود. 29

2-5-27- راه پیل ها باید باز باشد. 30

2-5-28- قسمتی از لشکر را هر کدام از سران سزاوار باید سپرد. 30

2-5-29- بیشتر پهلوانان تنومند را باید برای حملهی آخرین نگه داشت. 30

2-5-30- اول باید خود را از زخم دشمن حفظ کرد سپس به او ضربه زد. 30

2-5-31- باید قلعه های بلند ساخت. 30

2-5-32- قلب لشکر را چنان باید آراست که از دو جناح به راحتی کمک رسیده شود. 30

2-5-33-پیاده سپاه باید در کوه و دره نبرد کند. 30

2-5-34- در جنگ در کوه باید گروهی سر تیغ و پایان کوه را گرفت. 30

2-5-35- در نبرد در دشت سپاه باید به هم حلقه بندند. 31

2-5-36- اگر لشکر دشمن پیاده باشد باید در دشت با آنان نبرد کرد. 31

2-5-37- در جنگ باید آب در مسیر پیل افکند. 31

2-5-38- شیوه نبرد با پیل باید چنین باشد: 31

2-5-39- در هنگام کم بودن لشکر باید جایی تنگ بر گرد خویش گزید. 31

2-5-40- نباید از دو طرف نبرد را آغاز کرد. 31

2-5-41- باید سپاه را دلداری داد. 31

2-5-42- هر کدام از دلیران که موفقیتی در جنگ کسب می کنند باید تشویق کرد. 31

2-5-43- جنگجوی ناتوان را باید از لشکر بیرون راند. 32

2-5-44- جنگجوی دلیر دشمن را باید با گروهی از افراد نابود کرد. 32

2-5-45- در هنگام آشتی هم باید مواظب حرکات دشمن بود. 32

2-5-46- باید هم مواظب کمینگاههای دشمن در حال جنگ و هم مواظب برگشتنش در حال گریختن بود. 32

2-5-47- تا شکست کامل دشمن نباید اقدام به تاراج اموالشان نمود. 32

2-5-48- بهترین زمان برای حمله به دشمن زمانی است که: 32

2-5-49- چون دشمن زنهار خواهد باید به او زنهار داد. 32

2-5-50- نباید خون فراریها را ریخت. 33

2-5-51- در حالت ناتوانی در جنگ باید آشتی کرد. 33

2-5-52-در جنگ گاهی گریختن خود پیروزی است. 33

2-5-53- باید علوفه و آب دشمن را نابود کرد. 33

2-6- در آداب سفر کردن. 33

2-6-1- پیش هر کسی آیین شهرش نکوست. 33

2-6-2- تنهایی نباید سفر کرد. 33

2-6-3- در سفر باید بردنی همراه خود داشت و نباید از کسی خوردنی گرفت. 33

2-6-4- نباید اسب خود را به کسی داد تا بر آن نشیند. 34

2-6-5- نباید در ره تنگ سوار شد و باید از دزدان پرهیز کرد. 34

2-6-6- نباید در شب آتش روشن کرد. 34

2-6-7- نباید به راهی رفت که شناختی از آن نیست و نباید نیازموده هر آبی را خورد. 34

2-6-8- در دشت و آباد جای باید منزل کرد. 34

2-6-9- چون از اسب فرود آیی باید هر طرف را نگریست. 34

2-6-10- به جای پا در هر راه باید دقت کرد. 34

2-6-11- چون گم شدی شب هنگام نباید حرکت کرد. 34

2-6-12- در سفر نباید اسب را اذیت کرد. 35

2-6-13- در سفر نباید اسب را به حال خود رها کرد. 35

2-6-14- در سفر ضمن انتخاب جای خوب نباید گرز و کمند و اسب را از خود دور کرد. 35

2-6-15- در سفر کمان همیشه باید به زه باشد. 35

2-6-16- در سفر باید از بدی و خون ریختن دوری کرد. 35

2-6-17- شب هنگام نباید وارد شهر شد و نباید در کنار آب منزل کرد. 35

2-6-18- در سفر نباید اسب و یار ناآزمودهی نامهربان همراه خود داشت. 35

2-6-19- در شهر بد آب و هوا نباید ماند. 35

2-6-20- در سفر باید مواظب سلامتی خود بود. 36

2-6-21- در سفر از یار بد باید دوری کرد. 36

2-6-22- در سفر راه بی خطر را باید انتخاب کرد. 36

2-7- در وصف روزگار و دنیا 36

2-7-1- دنیا بهشتی پنج روزه است. 36

2-7-2- دنیا بتی فریبنده است. 36

2-7-3- نه کسی در این دنیا زنده خواهد ماند و نه کسی که رفت دیگر برمی گردد. 36

2-7-4- دنیا رباینده ای چابک است. 36

2-7-5- جهان چاهی پر از بیم و آز است. 37

2-7-6- جهان پیرزنی شویکش است. 37

2-7-7- جهان باد است. 37

2-7-8- جهان خانه دیو است. 37

2-7-9- جهان قبرستان است. 37

2-7-10- جهان دهی است که هر کس وارد آن شد ناچار باید بیرون آید. 37

2-7-11- جهان زندان زشت است. 37

2-7-12- جهان اولش رنج و آخرش مرگ است. 38

2-7-13- جهان اژدهایی هفت سراست. 38

2-7-14- جهان در پی گرفتن جان ماست. 38

2-7-15- جهان سرایی دو در است. 38

2-7-16- جهان باغی دودر است. 38

2-7-17- دنیا ظاهری نیک و باطنی ناپسند دارد. 38

2-7-18- ضرر دنیا ده برابر سودش است. 38

2-7-19- روزگار دشمنی آشکار است. 39

2-7-20- روزگار نیرنگساز است. 39

2-7-21- روزگار آبستن از نیک و بد است. 39

2-7-22- روزگار با کسی نخواهد ماند. 39

2-7-23- روزگار بر یک خو نخواهد ماند. 39

2-7-24- روزگار بر یک خو نخواهد ماند. 39

2-7-25- زمانه ناپایدار است. 39

2-7-26- روزگار زود تغیر چهره می دهد. 40

2-7-27- حالات روزگار متفاوت است. 40

2-7-28- کار روزگار حساب و کتاب ندارد. 40

2-7-29- روزگار هر چه بیشتر نعمت بخشد همان اندازه غم و اندوه می بخشد. 40

2-7-30- روزگار ابتدا نعمت میبخشد سپس غم میدهد. 40

2-7-31- فقط آدم نادان و آدم ثروتمند در دنیا خوشند. 41

2-7-32- نباید غم روزگار را خورد. 41

2-7-33- نباید رنج دنیا را برد. 41

2-7-34- باید در زندگی شاد بود. 41

2-8- در وصف دانش و خرد. 41

2-8-1- بهترین خواسته دانش است. 41

2-8-2- هیچ گنجی بالاتر از دانش نیست. 41

2-8-3- دانش در این دنیا نگهبان ما از بدی و توشهی آخرت است. 42

2-8-4- آدم نادان در آن دنیا خوار است. 42

2-8-5- هیچ کس بدبخت تر از درویش بی دانش نیست. 42

2-8-6- نادان گرفتار نادانی خود است. 42

2-8-7- نادان سودی به کسی نمیرساند و شایسته نابود شدن است. 42

2-8-8- انسان نادان مانند مردگان است. 42

2-8-9- از بی دانشان نباید طلب دانش کرد. 42

2-8-10- با بیدانشی هیچ راهی طی نخواهد شد. 43

2-8-11- پایهی هر کس به اندازهی دانش اوست. 43

2-8-12- باید اهل دانش بود. 43

2-8-13- دانش مایهی زندگی روان و سبب آزادی و آزادگی است. 43

2-8-14- بهترین دانش، شناخت پروردگار است. 43

2-8-15- خوشا دانای با اندیشه! 43

2-8-16- دانا درخت بهشتی است. 43

2-8-17- شایسته است از آدم دانا سؤال پرسیده شود. 43

2-8-18- شایسته نیست فرد دانا خاموش باشد. 44

2-8-19- خرد بهین گوهرست. 44

2-8-20- خرد برای غمگساری فرد خردمند کافیست. 44

2-8-21- مرد باید به خردش بنازد نه به خورد و پوشش. 44

2-8-22- از فرمان خرد نباید روی گردانید. 44

2-9- در وصف نیک و بد و نکونامی.. 44

2-9-1-در نیک و بد همزمان باز است. 44

2-9-2-دعوت به نیکی. 44

2-9-3-کسی که نیکی کند یک روز مزد آن را خواهد گرفت. 45

2-9-4-زندگانی که در آن نکوکاری نباشد بیهوده است. 45

2-9-5-نیکی کردن زمانی ارزشمند است که بی چشم داشت و آزار و اذیت باشد. 45

2-9-6-از جایی که نیکی یابی نباید منبع نیکی را قطع کنی. 45

2-9-7-به ناسپاس نباید نیکی کرد. 45

2-9-8-خوی نیک چون فرشته و خوی بد چون دیوست. 45

2-9-9-نیکی کردن و دوری از بدی. 45

2-9-10-به کسی نباید بدی کرد. 47

2-9-11-از زشت خویی باید دوری کرد. 47

2-9-12-شریک بودن در بدی کردن دیگران سزاوار مجازات است. 46

2-9-13-بدی نکن تا بدی نبینی. 46

2-9-14-با کژی کسی به مقصود نمی رسد. 46

2-9-15-گناه کژی هر کسی بر گردن خودش است. 46

2-9-16-جواب نیک و بد را خواهی دید. 46

2-9-17-نیکی و بدی متناسب به موقعیت مشخص می شوند. 46

2-9-18-با همه باید مهربان بود. 47

2-9-19-نیکوکاری تاقیامت همراه نیکوکار است.. 47

2-9-20-بهترین توشه کردارنیک و دانش نیک است. 47

2-9-21-کردار خوب و گفتار راست سبب نیک نامی می شود. 47

2-9-22-گنج حقیقی نام نیک است. 47

2-10- در وصف گفت و گفتار. 47

2-10-1-دوری از دروغ. 47

2-10-2-دروغ آزمودن ز بیچارگیست. 48

2-10-3-دروغ در مقابل راست فروغی ندارد. 48

2-10-4- راستگویی همه جا نیاز نیست. 48

2-10-5-نباید هر حرفی را راست دانست. 48

2-10-6- گاهی روی آوردن به گفتار خوش مایه دوستی دشمن هم میشود. 48

2-10-7-در گفتار باید از چاپلوسی دوری کرد. 48

2-10-8-گفتاری که سبب کیفر می شود را نباید بر زبان آورد. 48

2-10-9-زخم زبان بدتر از زخم نیزه است. 48

2-11- در وصف مال و روزی و دوری از کاهلی.. 49

2-11-1-از مال و دارایی باید به اندازه خورد و به اندازه پوشید. 49

2-11-2-باید از روی خرد خورد و پوشید. 49

2-11-3-نباید پول را ذخیره کرد بلکه باید خورد و پوشید. 49

2-11-4-ثروت هر کسی فقط برای خودش مفید است. 49

2-11-5-گنج اندوزی باید برای دور کردن رنج از خود باشد. 49

2-11-6-باید از عمر و دارایی خود استفاده کرد. 49

2-11-7-هنگام مرگ از گنج و ثروت هیچ چیزی همراه انسان نخواهد بود. 49

2-11-8-در محافظت از مال همه را باید دزد شمرد. 50

2-11-9-روزی که از دست رفت دیگر بر نمیگردد. 50

2-11-10-سه چیز سبب کمی روزی و دانش می شود. 50

2-11-11-کاهلی سبب کمی روزی و دانش می شود. 50

2-11-12-جوان کاهلی روان را تیره میکند. 50

2-11-13-کسی با کاهلی به آسایش نمیرسد. 50

2-11-14-برای رسیدن به بزرگی باید رنج کشید و اهل خطر بود. 51

2-11-15-باید از قدرت و ثروت یافتن کسی که روزی انسان در سفره ی اوست خوشحال شد. 51

2-12- در وصف طمع و آز. 51

2-12-1-طمع جان را به باد می دهد. 51

2-12-2-طمع سبب کوته زبانی می شود. 51

2-12-3-آز در نهاد همه وجود دارد. 51

2-12-4-آزمندترین افراد درویش ترین افرادند. 51

2-12-5-آزمند حقیر و کوچک است. 52

2-12-6-کسی که آزمندست بنده است. 52

2-12-7-آز چاهی بی بن است. 52

2-12-8-آز چون خانه ای صد در است. 52

2-12-9-آز راهی وحشتناک است. 52

2-12-10-آز سبب مرگ روحی فرد می شود. 52

2-12-11-باید از آز دوری کرد. 52

2-12-12-انسانهای طمع کار بی ارزشند. 53

2-13- در وصف تن و جان. 53

2-13-1-در مقابل تن پروری بوسیلهی دانش باید به روان توجه کرد. 53

2-13-2-تن مانند جهان است که جان پادشاه آن است. 53

2-13-3-جان به همه چیز آگاه است. 53

2-13-4-حفظ تن و جان واجب است. 53

2-14- در وصف راز. 54

2-14-1-راز  فاش شدنی است. 54

2-14-2-با زنان نباید راز گفت. 54

2-14-3-با آدم زفت و بیچاره نباید راز را در میان نهاد. 54

2-14-4-به هر ناشناسی نباید راز گفت. 54

2-15- در وصف دشمن و دوست.. 54

2-15-1-در دشمنی دوستی را بپای. 54

2-15-2-در دوستی دشمنی را بپای. 54

2-15-3-نیاز را از دشمن هم باید برآورده کرد. 54

2-15-4-با فقیر و بدبخت دوستی نباید کرد. 55

2-15-5-گرفتن دوست مشکل و پیدا کردن دشمن آسان است. 55

2-15-6-بعد از آشتی نباید دنبال جنگ بود. 55

2-15-7-دشمن زخم خورده تا ابد دشمن است. 55

2-15-8-دشمن پناه داده را نباید اذیت کرد. 55

2-15-9-بعد از پیروزی نباید خون دشمن را ریخت. 55

2-15-10-دشمن را باید به نیروی دیگران از بین برد. 55

2-15-11-نباید نکوهیدگان را یار گرفت. 56

2-15-12-در سختی و آسایش دوستان را باید آزمایش کرد. 56

2-15-13-نباید دشمن را کشت و دوست گردانیدن او. 56

2-15-14-دوست را باید احترام کرد و دشمن را گوشمالی داد. 56

2-15-15-از بدخواه نباید انتظار نیکی داشت. 56

2-15-16-به گفتار و هدیه دادن دشمن نباید اعتماد کرد. 56

2-15-17-باید مواظب گفتار و فریب کاری دشمن بود. 56

2-15-18-دشمن هرگز یک دل نمی شود. 57

2-15-19-بدی دوست بهتر از نیکی دشمنست. 57

2-15-20-هر که مقام دشمن خود را بالا ببرد سبب نابودی خودش می شود. 57

2-16-در وصف جنگ... 57

2-16-1-از جنگ نباید ترسید. 57

2-16-2-در جنگ باید قوی دل بود. 57

2-16-3-به هر خطری نباید دست زد. 57

2-16-4-نباید جان را بیهوده از دست داد. 57

2-16-5-با از خود قوی تر نباید جنگید. 58

2-16-6-کسی قوی تر از تو هم وجود دارد. 58

2-16-7-جایی که پول کارایی ندارد باید از زور استفاده کرد. 58

2-17- در وصف مرگ.. 58

2-17-1-مرگ به ما نزدیک است. 58

2-17-2-انسان مسافر جهان آخرت خواهد شد. 58

2-17-3-تفاوتی میان چگونه مردن نیست. 58

2-17-4-مرگ وقت و سن و سال نمی شناسد. 59

2-17-5-چارهای در برابر مرگ وجود ندارد. 59

2-17-6-از مرگ پیشینیان باید عبرت گرفت. 59

2-17-7-مردی و اندیشه نمی توانند جلوی مرگ را بگیرند. 59

2-17-8-دانش و پرهیز نمی توانند جلوی مرگ را بگیرند. 59

2-17-9-ننازیدن به ظواهر دنیایی چرا که مرگ حتمی است. 59

2-17-10-توانایی آن جهانی در گرو پاکی و دانایی این دنیاست. 59

2-17-11-برای فردای قیامت باید توشه جمعآوری کرد. 60

2-18- در وصف زن و فرزند. 60

2-18-1-شوهر کردن هنر زنان است. 60

2-18-2-از مکر زنان باید ترسید. 6

2-18-3-تفاوت زن نیک با زن بد. 60

2-18-4-ظاهر و باطن زنان متفاوت است. 60

2-18-5-هنر دیگر زنان بچه زاییدن است. 60

2-18-6-خانهنشینی کار زن است. 61

2-18-7-سختترین درد، درد هجران همسر است. 61

2-18-8-همسر درخور باید انتخاب کرد. 61

2-18-9-زن ناپاک و فرزند نادان سبب اندوهاند. 61

2-18-10-فرزند هر کس پیش خودش زیباترین است. 61

2-19- در وصف سوگند و پیمان. 61

2-19-1-اعتمادی به سوگند فرد بیایمان نیست. 61

2-19-2-پیمان شکستن مانند بیدینی است. 61

2-19-3-نباید پیمان و سوگند را نادیده گرفت. 62

2-20- در وصف غم خوردن. 62

2-20-1-هر کسی باید غم خود را بخورد. 62

2-20-2-غم کسی را بخور که غمت را بخورد. 62

2-20-3-نباید غم اتفاق حتمی را خورد. 62

2-20-4-غم از دست رفته را نباید خورد. 62

2-20-5-بر غم دیگران نباید شاید شد. 62

2-21- در وصف خشم و بردباری و خرسندی.. 63

2-21-1-بردباری و خرسندی هر جایی کارآمد نیستند. 63

2-21-2-خرسندی سبب توانگریست. 63

2-21-3-نیرومندترین افراد بردبارترین افرادند. 63

2-21-4-خشم خود را باید فرو خورد. 63

2-21-5-خشم و هوا دشمن انسانند. 63

2-22- در وصف عاقبت بینی.. 63

2-22-1-باید عاقبت بین بود. 63

2-22-2-کسی که عاقبت بین نیست شکست خواهد خورد. 64

2-22-3-عاقبت بین پشیمان نخواهد شد. 64

2-23- در وصف بخت و اقبال. 64

2-23-1-بخت و اقبال هر که خوابید راه نجاتی نخواهد داشت.. 64

2-23-2-به بخت نباید امیدوار بود. 64

2-23-3-در مقابل بخت چاره ای وجود ندارد. 64

2-24- در وصف ذات و سرشت.. 64

2-24-1-ذات و سرشت هر کس در کردار او آشکار می شود. 64

2-24-2-از هر کس متناسب سرشتش باید انتظار داشت. 65

2-24-3-باید به ذات و درون انسانها توجه داشت. 65

2-25- چگونگی انجام دادن کارها 65

2-25-1-در کارها به رهنمون نیاز است. 65

2-25-2- در کارها باید چارهگری کرد. 65

2-25-3-در کارها نباید عجله کرد. 65

2-25-4-کارهای نامناسب بیهوده اند. 65

2-25-5-وقتی کاری بی اندوه و رنج به دست می آید نباید با سختی آن را به دست آورد. 65

2-26- چگونگی رفتار با زیردستان. 66

2-26-1-زیر دستان را باید از نظر مالی تامین کرد. 66

2-26-2-به چاکران باید به اندازهی لیاقتشان مقام داد. 66

2-26-3-کار را بر کهتران نباید خوار گرفت. 66

2-26-4-فرومایه را باید از اطراف خود دور کرد. 66

2-27- خوی انسان تغییرپذیر است. 66

2-28- بهترین هنر سخاوتست. 66

2-29-  دادو رز باید بود. 67

2-30- آنچه برای خود نمی پسندی برای دیگران هم نپسند. 67

2-31- نباید به شادمانی ها نازید. 67

2-32- باید اهل پند و اندرز بود. 67

2-33- باید اهل آزمون بود. 67

2-34- از پرخوری باید دوری کرد. 67

2-35- کردار مهم است نه گفتار. 68

2-36- به کسی نباید آزار رساند. 68

2-37- کسی بزرگ است که نزد خدا بزرگ باشد. 68

2-38- سود یکی در گرو زیان دیگری است. 68

2-39- نباید با تنگ دست مشورت کرد. 68

2-40- نباید زیاد خوابید. 69

2-41- شنیدن کی بود مانند دیدن. 69

2-42- پیری و درد عیبهای مرد را آشکار مینمایند. 69

2-43- باید از زفتی دوری کرد. 69

2-43-1باید از درشتخوی دوری کرد و به نرمی رفتار کرد. 69

2-44 -- از نا استوران ایمنی مجوی.. 69

2-45- به گمانها نباید اعتماد کرد و عمل کرد. 70

2-46- از نهان رشک و کینه ور باید ترسید. 70

2-46-1-از کسی که از تو میترسد باید ترسید. 70

2-47-در وصف هنر. 70

2-47-1- بهترین هنر آنست که حتی دشمن هم پسندد. 70

2-47-1-هنرمند همیشه به رنج است. 70

2-48- دردی که مرهم دارد باید همان مرهمش را گذاشت. 70

2-49- نباید از قوم و خویش برید. 70

2-50- آدم بیشرم از گفتن هیچ حرفی باکی ندارد. 71

2-51- (زیاد خوری می باعث کم خردی میشود.) 71

2-52- نباید گناه کسی را به پای کسی دیگر نوشت.(نه بر گنهکار و نه بر بیگناه نه باید خشم برانی) 71

2-53- (مهمان ناخوانده را هم باید نکو داشت.) 71

2-54- از بد، بدتر هم وجود دارد. 71

2-55- در رفتار و برخورد باید تعادل را حفظ کرد. 71

2-56- همسایه ی بدان نباید شد. 72

2-57- نباید دزدی کرد. 72

2-58- در جوانی باید کام دل جست. 72

فصل سوم:حماسه در گرشاسب نامه

3-1- حماسه. 73

3-2-مختصات حماسه در گرشاسبنامه: 73

3-2-1- در حماسه همه جا سخن از دلاوری و جنگاوری است. 73

3-2-2-همیشه زنی عاشق قهرمان حماسه میشود. 75

3-2-3-حضور گیاهان عجیب و غریب در حماسه. 76

3-2-4-آیندهبینی و پیشگویی در حماسه نقش مهمی دارد. 77

3-2-5-قهرمان حماسه به سفرهای پرخطری می رود و در نهایت تن درست و پیروز به وطن باز می گردد. 78

3-2-6-قهرمان حماسه قهرمانی قومی و ملی یا نژادی است. 78

3-2-7-در حماسه سخن از دیوان، غولان، جادوان و جادویی است. 79

3-2-8-قهرمان حماسه همه آفاق را سیر و سیاحت میکند. 79

3-2-9-قهرمان حماسه اعمالی انجام میدهد که اهمیت ملی یا معنوی دارد. 80

3-2-10-قهرمان حماسه جانور مهیب یا هیولایی را میکشد. 80

3-2-11-قهرمان حماسه در هر بخش از زندگی خود با یک ضد قهرمان مواجه است. 80

3-2-12-در نبردهای تن به تن جنگهای حماسی از انواع سلاح استفاده میشود. 80

3-2-13-یکی از صحنه های مهیج هر حماسه نبرد تن به تن قهرمان با دشمن اصلی و عوامل اوست.در نبرد گرشاسب با زنگی: 81

3-2-14-در حماسه یکی از ابزارهای جنگی فریب است. 82

3-2-15-در حماسه، با عینیت، اقتدار،سادگی و عظمت مواجه ایم. 82

3-2-16-حماسه دارای سبک عالی، معنایی جدی و الفاظی سنگین و فاخر است. 83

3-2-17-در حماسه اعمال قهرمان خارقالعاده و غیر طبیعی است. 83

3-2-18-قهرمان حماسه موجودی مافوق طبیعی است و گاهی از خدازادگان است و به هر حال مایه های الهی و فوق انسانی دارد. 84

3-2-19-در حماسه نیروهای متافیزیکی نقش مهمی دارند. 85

3-2-20-در حماسه هر کدام از خدایان طرفدار یکی از قهرمانان هستند. 85

3-2-21-در حماسه حیوانات نقشهای بزرگی دارند و نمیتوان آنها را جانوران معمولی به شمار آورد. 86

3-2-22-در حماسه شعر بوسیلهی یکی از الهگان شعر به شاعر الهام میشود. 86

3-2-23-مرگ قهرمان حماسه در حضور مردم نیست. 86

فصل چهارم: مکان­های جغرافیایی

4-1-مقدمه. 88

4-2-نام مکان­ها........................................................................................................................................................................................................................ ..89

فصل پنجم: عجایب در گرشاسب نامه

5-1-مقدمه................................................................................................................................................................................................................................. 106

5-2-عجایب در داستانهای گرشاسب نامه......................................................................................................................................................... ..111

فصل ششم: عناصر سامی و زرتشتی

6-1-مقدمه.............................................................................................................................................................................................................................. ...118

6-2- عناصر سامی.. 118

6-3- عناصر زرتشتی.. 124

فصل هفتم :بلاغت

7-1- مقدمه............................................................................................................................................................................................................................... 126

7-2- تشبیه............................................................................................................................................................................................................................... 126

7-2-1-تشبیه از نظر حسی و عقلی بودن طرفین.. 128

7-2-2-تقسیم بندی تشبیه از نظر تعداد و ترکیب طرفین............................................................ 130

7-2-3-تقسیم بندی تشبیه ازنظر تعداد و ترکیب تشبیه.............................................................................................................. ...........133

7-2-4-تقسیم بندی تشبیه از نظر وجود شرط در تشبیه............................................................................................................135

7-2-5-تشبیه ازنظر زاویه تشبیه............................................................................................................................................................................. ...136

7-2-6-تقسیم بندی تشبیه ازنظر اشکاری درکلام..................................................................................................................................... ...137

7-2-7-تقسیم بندی تشبیه ازنظر وجود یا حذف وجه شبیه و ادات.............................................................................................. ...138

7-2-8-تقسیم بندی تشبیه ازنظر جایگاه و حرمت مشبه نسبت به مشبه به در داشتن وجه........................................ ...142

7-3-استعاره........................................................................................................................................................................................................................... ...144

7-4-مجاز.................................................................................................................................................................................................................. ...............146

7-5-کنایه................................................................................................................................................................................................................................ ...150

7-6-بدیع............................................................................................................................................................................................................................. .......154

7-6-1-بدیع لفظی............................................................................................................................................................................................................. ...154

7-6-2-بدیع معنوی.......................................................................................................................................................................................................... ...165

فصل هشتم: نتیجه گیری: .......................................................................................................................................................................................... 173

جدول.............................................................................................................................................................................................................................................. 173

نمودار.............................................................................................................................................................................................................................................. 176

منابع و مآخذ: 180

منبع:

قرآن کریم.

طباطبائی، محمدمحیط،(1369)،«اسدی طوسی و گرشاسب­نامه»، مجموعه مقالات فردوسی و شاهنامه، تهران.

علوی مقدم، محمدرضا اشرف زاده، (1388)، معانی و بیان، چاپ نهم، تهران، سمت.

اسدی طوسی، (1356)، لغت فرس، به کوشش محمود دبیر سیاقی، چاپ دوم، تهران، کتابخانه طهوری.

اسدی، علی­بن­احمد، (1385)، گرشاسب­نامه، به اهتمام و تصحیح حبیب یغمایی، چاپ دوم. تهران: دنیای کتاب.

تجلیل، جلیل، (1385)، معانی و بیان، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.

خالقی­مطلق، جلال،  (1362)،«فرهنگ گرشاسب­نامه» ایران نامه، تهران شماره 1.

راشد محصل، محمدرضا، «شخصیت گرشاسب در ر وایات بازمانده و تحلیل س فر او به روم» مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد شماره­1،بهار 1385.

رضایی،ویدا،(1387)، «ویژگی­های گرشاسب­نامه» آموزش زبان و ادب فارسی، دوره­ی 21، شماره 4.

شفیعی کدکنی، محمد رضا، (1383)، صور خیال در شعر فارسی، ، ویرایش دوم، چاپ نهم، تهران: آگاه

شمیسا، سیر وس(1381)، انواع ادبی، چاپ دهم، تهران، فردوس.

شمیسا، سیروس، (1383)،نگاهی تازه به بدیع، چاپ چهارم، ویرایش دوم، تهران، فردوس.

شمیسا، سیروس، (1384)،بیان و معانی، ویراست دوم، تهران، میترا.

صفا، ذبیح­الله، (1383)، خلاصه تاریخ ادبیات ایران، چاپ هشتم، تهران، فردوس.

صفا، ذبیح­الله،( 1387)، حماسه سرایی در ایران، چاپ هشتم، تهران، امیرکبیر.

طباطبائی، مهدی، (1387)، «بررسی جایگاه و شخصیت زنان در گرشاسب­نامه» فصلنامه زبان و ادب فارسی، شماره 38.

عمید حسن (1389)، فرهنگ عمید، چاپ دوازدهم، تهران، امیر کبیر.

قریب، مهدی، (1351)،«اسطوره­ی کهن گرشاسب در منظومه­ی گرشاسب­نامه »، مجله­ی سیمرغ، شماره­ی 1.

مصاحب، غلامحسین، (1383)، دایره المعارف فارسی، چاپ چهارم، تهران، انتشارات امیرکبیر.

معتضدکیانی، خداداد،(1389)، «تحلیل منش­های قهرمان گرشاسب­نامه» ماهنامه­ی حافظ، نشریه داخلی، شماره 68.

معین، محمد، (1384)، فرهنگ فارسی ، چاپ اول، تهران ،میکائیل.

میبدی، ابوالفضل رشید الدین، به اهتمام علی اصغر حکمت، (1371)، کشف الاسرار و عده الابرار، چاپ پنجم، تهران، انتشارات امیر کبیر.

هدایت، رضاقلی­خان،1259 مجمع الفصحا، چاپ اول ، تهران.

همایی، جلال الدین، (1364)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، چاپ سوم، تهران، طوس.