فهرست:
عنوان...............................................................................................................................................صفحه
تقدیم .............................................................................................................................................الف
تقدیر .............................................................................................................................................ب
چکیده .............................................................................................................................................. 1
فصل اول: نمایشنامه و تئاتر
مقدمه ...............................................................................................................................................12
بیان مسئله ........................................................................................................................................12
طرح سوالهای اصلی تحقیق .............................................................................................................13
فرضیه های تحقیق ...........................................................................................................................14
اهداف تحقیق ..................................................................................................................................15
1-1 بخش اوّل: نمایشنامه.................................................................................................................16
1-1-2 معنای لغوی نمایشنامه ........................................................................................................17
1-1-3 معنای اصطلاحی نمایشنامه .................................................................................................17
1-2 بخش دوم: تاریخچه نمایشنامه نویسی درجهان غرب ....................................................................18
1-2-1 قبل از میلاد مسیح ...............................................................................................................18
1-2-1-1 آریستوفان .......................................................................................................................19
1-2-1-2 اشیل...............................................................................................................................20
1-2-1-3 سوفکل .........................................................................................................................22
1-2-2 میلاد مسیح.........................................................................................................................23
1-2-2-1 ویلیام شکسپیر ..............................................................................................................25
1-2-3 ادبیات پوچی .....................................................................................................................29
1-2-3-1 ساموئل بکت ................................................................................................................30
1-2-3-1-1 درانتظار گودو.............................................................................................................30
1-2-3-2 اوژن یونسکو ................................................................................................................31
1-3 بخش سوم: نمایشنامه در جهان عرب ..............................................................................................34
1-3-1 نمایشنامه در مصر...............................................................................................................36
1-3-2 نمایش مدرن در یمن .........................................................................................................37
1-3-3 چند تن از نمایشنامه نویسان عرب ......................................................................................38
1-3-3-1 احمد شوقی ..................................................................................................................38
1-3-3-2 محمد تیمور ..................................................................................................................41
1-4 جدول معروف ترین نمایشنامه نویسان جهان .............................................................................46
فصل دوم : معرفی مکاتب نیهیلیسم، ابزوردیسم و اگزیستانسیالیسم
2-1 بخش اول : نیهیلیسم ................................................................................................................53
2-1-1 مقدمه .................................................................................................................................53
2-1-2 معنای لغوی نیهیلیسم ...........................................................................................................54
2-1-3 معنای اصطلاحی نیهیلیسم ....................................................................................................54
2-1-4 اقسام نیهیلیسم .....................................................................................................................54
2-1-5 نسبت غرب با نیهیلیسم ........................................................................................................55
2-1-5-1 نیست انگاری کاسموسانتریک یونانی- رومی .......................................................................56
2-1-5-2 نیست انگاری مستتر و شبه شریعت مآبانه قرون وسطایی .......................................................57
2-1-5-3 نیست انگاری مضاعف و اومانیستی مدرن .........................................................................59
2-1-5-4 مشترکات نیهیلیسم .........................................................................................................59
2-1-6 نسبت بین نیهیلیسم و الحاد....................................................................................................61
2-1-7 تفکرات شکل گیرنده نیهیلیستی و غیر نیهیلیستی.....................................................................61
2-1-7-1 فلسفه خوش بینی ............................................................................................................62
2-1-7-2 فلسفه بدبینی ...................................................................................................................63
2-1-7-3 گروه میانه .......................................................................................................................64
2-1-8 فلسفه پوچی و علل گرایش به آن ..........................................................................................64
2-1-8-1معمّای آفرینش ................................................................................................................65
2-1-8-2 راز مرگ .........................................................................................................................66
2-1-8-3 شک ..............................................................................................................................67
2-1-8-4 ماده گرایی ......................................................................................................................68
2-1-8-5 شکست در هدف گیری ها ...............................................................................................69
2-2 بخش دوم : ابزوردیسم ...............................................................................................................70
2-2-1 مقدمه....................................................................................................................................70
2-2-2 معنای لغوی و اصطلاحی ابزورد ...........................................................................................72
2-2-3 تئاتر آخرالزمانی ...................................................................................................................73
2-2-4 عناصرموجود در تئاتر ابزورد .................................................................................................74
2-2-5 سبک تئاتر ابزورد .................................................................................................................75
2-3 بخش سوم : اگزیستانسیالیسم .....................................................................................................79
2-3-1مقدمه ...................................................................................................................................79
2-3-2 معنای لغوی و اصطلاحی اگزیستانسیالیسم .............................................................................80
2-3-3 سرآغاز اگزیستانسیالیسم .......................................................................................................80
2-3-4 دیدگاه های اگزیستانسیالیستی ...............................................................................................81
2-3-5 از خود بیگانگی و خود فریبی ...............................................................................................85
فصل سوم : آلبر کامو و توفیق الحکیم
3-1 بخش اول : آلبرکامو ..................................................................................................................87
3-1-1 زندگی نامه و آثار..................................................................................................................87
3-1-2 جایزه ادبی نوبل ...................................................................................................................92
3-1-3 آثار کامو .............................................................................................................................95
3-2 بخش دوم : توفیق الحکیم .........................................................................................................97
3-2-1 زندگی نامه .........................................................................................................................97
3-2-2 توفیق الحکیم و نمایشنامه....................................................................................................100
3-2-3 آثار توفیق الحکیم ..............................................................................................................110
فصل چهارم : بررسی مصادیق نیهیلیسم و ابزوردیسم در نمایشنامه ی کالیگولا و قطار
4-1مقدمه .....................................................................................................................................114
4-2 خلاصه نمایشنامه ی کالیگولا ..................................................................................................116
4-3 خلاصه نمایشنامه ی قطار .......................................................................................................120
4-4 بررسی ساختاری نمایشنامه های کالیگولا و قطار.......................................................................122
4-4-1 پیرنگ در نمایشنامه ی کالیگولا ..........................................................................................122
4-4-2 پیرنگ در نمایشنامه ی قطار ...............................................................................................131
4-4-3 زبان دردونمایشنامه ............................................................................................................136
4-4-4 شخصیت ..........................................................................................................................137
4-4-4-1تعریف شخصیت............................................................................................................137
4-4-4-2 شخصیت های نمایشنامه کالیگولا ..................................................................................140
4-4-4-3 شخصیت های نمایشنامه قطار..........................................................................................141
4-4-4-4 اصلی، مخالف، فرعی ومقابل در نمایشنامه ی «کالیگولا»......................................................142
4-4-4-5 شخصیت اصلی، مخالف، فرعی ومقابل در نمایشنامه ی «قطار».............................................142
4-4-5 زمان و مکان در دو نمایشنامه ............................................................................................144
4-4-6 درون مایه یا مضمون ........................................................................................................145
4-4-6-1 معنای درون مایه ..........................................................................................................145
4-4-6-2 درون مایه و نتیجه اخلاقی ............................................................................................145
4-4-6-3 نمایشنامه کالیگولا و مضمون نیهیلیسم ............................................................................146
4-4-6-4 نمایشنامه قطار و مضمون ابزوردیسم ..............................................................................153
4-5 بیگانگی .............................................................................................................................158
4-6 نمادها ................................................................................................................................159
4-7 پرداخت اشخاص بازی ........................................................................................................159
4-8 تقابل جهان ماده و معنا ........................................................................................................161
4-9 حرفه و جنسیت ..................................................................................................................161
4- 10تبدیل انسان به اشیا ...........................................................................................................163
4- 11آشنایی زدایی، گامی در رسیدن به ازرودیسم..........................................................................163
نتایج .........................................................................................................................................168
الملخّص....................................................................................................................................172
چکیده انگلیسی ..........................................................................................................................173
فهرست منابع و مآخذ ..................................................................................................................175
منبع:
أعلام و رواد فی الادب العربی: کاظم حظیظ، الشرکه العالمیه للکتاب، بیروت، 1978م.
الادب العربی المعاصر فی مصر: شوقی ضیف، قاهره، 1971م.
الجامع فی التاریخ الأدب العربی: الأدب الحدیث، حناالفاخوری، دارالجیل بیروت، لبنان، ط1، 1986.
الشخصیات العشرون: محمود تیور، قاهره، دارالمعارف،1997م.
المسرحیات المجهوله : فواد دوّاره، مطابع الهیئه ، المصریه العامّه للکتاب، 1985.
المنجد فی الأعلام.
الموسوعه العربیه المیسره : محمد شفیق غربال، بیروت، ج1،1401ق/1981م.
أولیات المسرح فی الیمن: دکتر عبدالعزیز المقاح، ترجمه زکیه ادیم، آذرماه،1391ه.ش.
بررسی تطبیقی قهرمانان پوچی در آثار آلبر کامو، ژان پل سارتر و سال بلو:عقیلی آشتیانی،علی اکبر، مروارید، تهران.
پایان نامه ی خانم خدیجه ی بخشی زاده با عنوان تحلیل محتوایی بوستان سعدی از دریچه ی عناصر داستانی آن.
تاریخ ادبیات معاصر عرب: الخیاط، جلال و علوان، علی عباس و شریف، أزهر و نمر ذباب، یوسف و مهدی حسین.
تاریخ الادب العربی: عمر فروخ، دار العلم للملایین، بیروت، ط1،1985.
تاریخ ادبیات زبان عربی: حنا الفاخوری،ترجمه عبد المحمد آیتی، انتشارات توس،تهران : 1388.
تاریخ اللغه و الآداب العربیه : پلا، شارل ، ترجمۀ رفیق ابن ونّاس و دیگران، بیروت، 1997م.
تاریخ تئاتر جهان، هوشنگ آزادی ور، اسکاربراکت، ج3.
تحلیل ساختاری و نمایشنامه ی شهرزاد توفیق الحکیم،حسن بهادری،استادراهنما: دکترهادی شعبانی، استادمشاور: حسن مجیدی، تابستان1390.
تعهد اهل قلم: آلبر کامو، ترجمه مصطفی رحیمی، انتشارات نیلوفر، تهران1385.
توفیق الحکیم و سیر نمایشنامه نویسی او: دکتر سهیلا پرستگاری، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، بهار1382.
توفیق الحکیم: مقدمه ی روحانی.
توفیق الحکیم: دیباچه ی کسمائی.
. تئاتر و اضطراب بشر: توشار، پیرامه،ترجمه افضل وثوقی، چ3، انتشارات واحد فوق برنامۀ بخش فرهنگی دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی، تهران،1366.
جستارهایی در ادبیات داستانی معاصر،شهریار زرشناس، انتشارات کانون اندیشه جوان، چاپ دوم، تهران،1388.
خلأ ارزش ها در نمایشنامه «خلأ»: حسین پاینده.
درام نویسان جهان(1)، منصور خلج، انتشارات سوره مهر، تهران،1387.
درام نویسان جهان(2)، منصور خلج، انتشارات سوره مهر، تهران،1387.
درونمایه: نویسنده: و . پ . کنی، مترجم: ترابی نژاد،مهرداد؛ مجله: ادبیات داستانی » پاییز و زمستان 1379 - شماره 53.
دلهره هستی، آلبرکامو، ترجمه محمدتقی غیاثی، موسسه انتشارات نگاه، تهران، 1386.
دیدگاه های فکری، اجتماعی تو فیق الحکیم: علی سلیمی قلعه یی.
ساختار داستانی و موسیقایی در إراده الحیاه : دکتر هومن ناظمیان، مجله الجمعیه العلمیه الایرانیه للغه العربیه و آدابها، العدد13،شتاء 1388.
سیری در زندگی و آثار آلبرکامو: همایون علی آبادی.مجله تئاتر.
طلائع المسرح العربی : محمود تیمور، نهضه مصر، 1997م.
عشره آلاف خطوه مع الحکیم: فتحی الأبیاری، مطابع الهیئه المصریه العامه للکتاب،1987.
عناصر داستان: جمال میرصادقی، نشرسخن، آبان1388.
فرهنگ معاصر عربی عربی به فارسی: آذرتاش آذرنوش، نشر نی، تهران 1379.
فرهنگ معاصر کوچک انگلیسی به فارسی ، سلیمان حییم، انتشارات فرهنگ معاصر ، تهران، 1387،ویراست چهارم.
فرهنگ معین : علی اکبر دهخدا.
فلسفه به روایت سینما، فالزن کریستوفر1957 م، ترجمه ناصرالدین علی تقویان، تهران، قصیده سرای 1382.
.فلسفه پوچی :آلبرکامو. ترجمه دکتر محمد تقی غیاثی، انتشارات پیام، تهران،زمستان1349ش.
فلسفه خلقت انسان، عبدالله نصری، انتشارات کانون اندیشه جوان، چاپ ششم، تهران، 1386.
فلسفه کامو، ریچارد کمبر، ترجمه خشایار دیهیمی، طرح نو، تهران، 1385.
فن الأدب، توفیق الحکیم، دارالشروق، القاهره، ط2، 1989م.
فن الأضحاک فی مسرحیات توفیق الحکیم، امیل کپا، دارالجیل بیروت،لبنان، 1997.
قطار: نمایشنامه در یک پرده: توفیق الحکیم، ترجمه قاسم غریفی، انتشارات سوره مهر، تهران1387.
کالیگولا:آلبرکامو، ترجمه ابولحسن نجفی، نشر کتاب زمان، تهران،1388.
کتاب شهر فرنگ توفیق الحکیم: علی اکبر کسمایی.
لغه الفصحی و العامّه فی المسرح: غنیمی هلال، محمد، النقد المسرحی، قاهره .1975.
مجله العربی، العدد491، اکتوبر، 19991 م.
. مصادر الدراسه العربیه : داغر، یوسف اسعد، بیروت، 1956م.ج2.
مقاله ابزورد یا پوچی : راضیه مقدم، کانون فرهنگی چوک، www.chouk.ir
مقاله تئاتر آخرالزمانی یا " ابزورد" : نوید نیک منش، مجله ادبیات و هنر،شماره پنجم، منتشره در 15 اردیبهشت ماه 1389.
مقدمه ای بر فیلمنامه نویسی و کالبدشکافی یک فیلمنامه: ابراهیم مکی،انتشارات سروش، تهران،1370.
مؤلفات(ومیض الروح): محمد تیمور ، قاهره، 1391ق/1971م.ج1.
نشریه ی دانشکده ادبیات و علوم انسانی،سال هفتم، شماره هشتم، انتشارات دانشگاه اصفهان، سال1351.
نگاهی به داستان معاصر عرب: نساج،حامد، ترجمۀ محمد جواهر کلام، تهران، 1372ش.
. نمایشنامه در ادب معاصر مصر: مجید صالح بک، استاد راهنما: دکتر محمود شکیب،1375-1376.
نمایش در ادب معاصر عرب: رسول تقوی، استاد راهنما:دکتر سید ابراهیم دیباجی، استاد مشاور: دکتر فیروز حریرچی،1377-1378.
نمایش « نه من» ساموئل بکت، مترجم علی باش.
نیهیلیسم، شهریار زرشناس، کانون اندیشه جوان، تهران، 1386.
معرفی سایت های اینترنتی
تئاتر: teatrepak.blogfa.com .برگرفته شده از نمایشنانه بازی آخر ساموئل بکت.
www.asemooni.com
www.rahpoo.com
www.mehrnews.com محمد اسدی نژاد.