فهرست:
مقدمه..........................................................................................................................................................................1
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1: اهمیت مسئله .................................................................................................................................................3
1-2: اهداف تحقیق .................................................................................................................................................8
1-3: سؤالات کلیدی تحقیق .................................................................................................................................9
1-4: روش تحقیق .................................................................................................................................................10
فصل دوم: انگیزش و یادگیری
2-1: انگیزش ..........................................................................................................................................................12
2-1-1: هدف یا غایت ..........................................................................................................................................13
2-1-2: سائق .........................................................................................................................................................13
2-2: یادگیری ........................................................................................................................................................13
2-3: انگیزش و یادگیری .....................................................................................................................................14
2-4: الگوهای یادگیری ........................................................................................................................................15
2-4-1: یادگیری به کمک مشاهده ..................................................................................................................16
2-5: نظریه های یادگیری ...................................................................................................................................17
2-5-1: نظریه شرطی (رفتارگرایی) ..................................................................................................................18
2-5-2: نظریه شناختی ........................................................................................................................................18
2-5-2-1: نظریه رشد ذهنی پیاژه ....................................................................................................................19
2-5-2-2: مفاهیم اصلی نظریه پیاژه ................................................................................................................20
2-5-2-3: استفاده عملی از نظریه پیاژه برای بهبود فرآیند آموزش – یادگیری ....................................21
2-5-3: نظریه یادگیری اجتماعی ......................................................................................................................22
2-5-3-1: نظریه برونر .........................................................................................................................................23
2-5-3-2: کاربرد نظریه برونر در تولید انیمیشن آموزشی ..........................................................................25
فصل سوم:آموزش هنر به کودکان
3-1: آموزش هنر ...................................................................................................................................................27
3-2: آموزش هنر به کودکان ..............................................................................................................................27
3-3: نقش بزرگسالان در نقاشی کودک ...........................................................................................................28
3-4: نقش مدرسه در نقاشی کودک .................................................................................................................29
3-5: ابزار .................................................................................................................................................................31
3-6: غلط گیری ....................................................................................................................................................32
3-7: نسخه برداری.................................................................................................................................................32
3-8: نکات کلیدی در آموزش نقاشی به کودک .............................................................................................33
3-9: اهداف آموزش هنر به کودکان .................................................................................................................34
3-9-1: اهداف شیوه آموزشی های – اسکوپ ................................................................................................36
3-10: آموزش هنر به کودکان پیش دبستانی ................................................................................................37
3-10-1: مفاهیم بصری ......................................................................................................................................37
3-10-2: مفاهیم ارتباطی ...................................................................................................................................38
3-10-3: مفاهیم ابزاری ......................................................................................................................................38
3-11: کاربرد هنر در آموزش ............................................................................................................................38
3-11-1: رشد اجتماعی – عاطفی ...................................................................................................................41
3-11-2: رشد شناختی ......................................................................................................................................41
3-11-3: رشد اجتماعی – فرهنگی .................................................................................................................42
3-11-4: پیشرفت تحصیلی ...............................................................................................................................42
3-11-4-1: نوشتن ..............................................................................................................................................43
3-11-4-2: املاء ..................................................................................................................................................43
3-11-4-3: انشاء .................................................................................................................................................44
3-11-4-4: آموزش فلسفه ................................................................................................................................44
3-11-4-5: ریاضی و حساب ............................................................................................................................45
3-12: نقش تربیتی هنر .....................................................................................................................................45
3-12-1: ایجاد آرامش ........................................................................................................................................45
3-12-2: توانایی پالایش و شگفتی و هیجان .................................................................................................46
3-12-3: داشتن نقش اصلاحی غیرمستقیم ..................................................................................................46
3-12-4: شکوفایی ارزش های اصیل انسانی .................................................................................................47
3-12-5: ایجاد خلاقیت و اعتماد به نفس ......................................................................................................47
3-13: تأثیر هنر بر ناتوانی های یادگیری .......................................................................................................48
فصل چهارم: کودکان پیش دبستانی
4-1: کودکی ..........................................................................................................................................................51
4-2: کودکی اول (نوزادی، شیرخوارگی) .........................................................................................................52
4-3: کودکی دوم (کودکی میانه) .....................................................................................................................52
4-3-1: نموّ بدنی ..................................................................................................................................................53
4-3-2: تحول شناختی.........................................................................................................................................53
4-3-3: تحول عاطفی............................................................................................................................................56
4-3-4: تحول اخلاقی ..........................................................................................................................................57
4-3-5: اجتماعی شدن ........................................................................................................................................58
4-3-6: تحول اجتماعی در ارتباط با همسالان ...............................................................................................59
4-3-7: تحول زبانی ..............................................................................................................................................61
4-4: کودک سوم (کودک پایانی) ......................................................................................................................61
فصل پنجم: نقاشی کودکان
5-1: تاریخچه ........................................................................................................................................................64
5-2: اهمیت توجه به نقاشی کودکان ...............................................................................................................68
5-2-1: خلاقیت ....................................................................................................................................................70
5-2-2: ارزش های بیانی نقاشی ........................................................................................................................71
5-2-2-1: نیاز طبیعی در خدمت تکامل انسان ............................................................................................71
5-2-2-2: ارزیابی رشد ذهنی کودک و آزمون هوش ...................................................................................71
5-2-2-3: شناخت و تحلیل مسائل عاطفی و روانی .....................................................................................72
5-2-2-4: برون ریزی هیجانات ........................................................................................................................72
5-2-3: هنر درمانی ..............................................................................................................................................73
5-3: مراحل تکامل ..............................................................................................................................................78
5-4: نقاشی از دیدگاه کودک ...........................................................................................................................83
5-5: انگیزه کودک از کشیدن نقاشی ..............................................................................................................86
5-6: تفاوت های فردی ......................................................................................................................................90
5-7: نقاشی کودکان به مثابه هنر .....................................................................................................................92
5-8: هنر کودکان در مقایسه با بزرگسالان ...................................................................................................97
5-9: تقویت درک هنری کودک .....................................................................................................................100
فصل ششم: کودک، رسانه و انیمیشن
6-1: رسانه ...........................................................................................................................................................105
6-2: انواع رسانه ..................................................................................................................................................105
6-3: تلویزیون ......................................................................................................................................................106
6-4: مخاطب کودک ..........................................................................................................................................108
6-5: تأثیر تلویزیون بر کودکان .......................................................................................................................109
6-6: نحوه برقراری ارتباط کودک با تلویزیون ..............................................................................................113
6-7: علاقه کودکان به تماشای برنامه های تلویزیون .................................................................................116
6-8: چگونگی و میزان تماشای تلویزیون در دوران کودکی .....................................................................120
6-9: تأثیرات انیمیشن بر کودکان ..................................................................................................................124
6-10: کودک و انیمیشن ..................................................................................................................................126
6-11: تاریخچه انیمشن های آموزشی ..........................................................................................................127
6-11-1: روند تولیدات انیمیشن در سیما ....................................................................................................130
6-11-2: روند تولید انیمیشن های آموزشی در صبا ..................................................................................131
فصل هفتم: انیمیشن و دنیای کودک
7-1: انیمیشن .....................................................................................................................................................135
7-2: تاریخچه انیمیشن .....................................................................................................................................135
7-3: تکامل انیمیشن در جهت سرگرمی کودکان........................................................................................136
7-4: جذابیت های انیمیشن برای کودکان....................................................................................................138
7-4-1: تکنیک نقاشی متحرک.......................................................................................................................138
7-4-2: تکنیک عروسکی...................................................................................................................................139
7-4-3: تکنیک مقوای بریده ...........................................................................................................................139
7-4-4: تکنیک خمیری.....................................................................................................................................139
7-4-5: تکنیک سه بعدی..................................................................................................................................139
7-5: ویژگی های مشترک انیمیشن با کودک...............................................................................................140
7-6: فواید استفاده از انیمیشن آموزشی .......................................................................................................143
فصل هشتم: نتایج یک آزمون
8-1: جامعه، نمونه، روش نمونه گیری ..........................................................................................................144
8-2: ابزار یا متغیر مستقل.................................................................................................................................145
8-3: متغیر وابسته ..............................................................................................................................................145
8-4: شاخص های پژوهش ...............................................................................................................................146
8-4-1: موضوع ...................................................................................................................................................146
8-4-2: رنگ.........................................................................................................................................................147
8-4-2-1: نوع رنگ ...........................................................................................................................................147
8-4-2-2: اشباع ................................................................................................................................................147
8-4-2-3: درخشندگی .....................................................................................................................................147
8-4-3: شکل ......................................................................................................................................................148
8-4-4: محتوای آموزشی .................................................................................................................................149
8-4-5: تأکید ......................................................................................................................................................149
8-4-6: کادر ........................................................................................................................................................150
8-5: روش اجرا ...................................................................................................................................................150
8-6: یافته ها .......................................................................................................................................................152
8-6-1: موضوع ...................................................................................................................................................153
8-6-2: رنگ ........................................................................................................................................................155
8-6-3: شکل ......................................................................................................................................................157
8-6-4: محتوا .....................................................................................................................................................159
8-6-5: تأکید ......................................................................................................................................................161
8-6-6: کادر ........................................................................................................................................................163
8-7: بررسی جزئیات .........................................................................................................................................165
فصل نهم: بحث، تحلیل و نتیجه گیری ..................................................................................................167
فصل دهم: گزارش پروژه عملی ................................................................................................................190
منابع
منابع فارسی .........................................................................................................................................................194
پایان نامه ها .........................................................................................................................................................198
منابع انگلیسی .....................................................................................................................................................199
منبع:
منابع فارسی:
آرشیو مؤسسه صبا
استروسکایا. 1372. تأثیر تعلیم و تربیت در شخصیت کودک. ترجمه نازلی اصغرزاده. تهران: نشر دنیای نو.
اعرابی، حسین. 1386. روان شناسی نوین و کاربرد آن در سینما و تأتر. تهران: مرکز فرهنگی مکتب پناه.
آل اسحق، محمد. 1369. اسلام و روان شناسی. به همت حجت الاسلام محلاتی، شیرازی و دیگران. قم: نشر روح.
آلبرز، جوزف. 1368، تأثیر متقابل رنگ ها. ترجمه عربعلی شروه. تهران: نشر نی.
افلاطون. 1353. جمهوری، ترجمه حسن لطفی. تهران: انتشارات خوشه.
انصاری، جابر. 1368. مردم شناسی و روان شناسی هنری. تهران: انتشارات اسپرک.
دور، امه. 1374. تلویزیون و کودکان- رسانه ای خاص برای مخاطبانی خاص. ترجمه علی رستمی. تهران: سروش.
اولیوریو فراری،آنا. 1373.نقاشی کودکان و مفاهیم آن.ترجمه عبدالرضا صرافان.تهران:دستان.
ایتن، یوهانس. 1381. عناصر رنگ. ترجمه بهروز ژاله دوست. انتشارات عفاف.
برزین، شیرین. 1391. کودک فعال- یادگیری فعال. مجله رشد آموزش پیش دبستانی. 3 (3)، بهار 1391.
برک، لورا. 1389.. روان شناسی رشد. جلد1 - از لقاح تا کودکی. ترجمه یحیی سیدمحمدی. نشر ارسباران.
بندازی، جیان آلبرتو. 1385. یکصد سال سینمای انیمیشن. ترجمه سعید توکلیان. تهران: دانشکده صدا و سیما. چاپ اول.
بوتونیه، فاوز و دیگران. 1334. کودک هنرمندی که از خود بی خبر است.نشریه سخن. 7 (6).
بوتونیه، فاوز و دیگران. 1350. شیوه های بیان کودکان و نقاشی. مترجم علی محمد برادران رفیعی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد. 27 (7).
بهرامی، هادی. 1358. روانشناسی کودک. انتشارات دانشگاه ابوریحان بیرونی.
پارسا، محمدرضا. 1374. روان شناسی یادگیری. انتشارات سخن.
پژوهشی، اردشیر. 1374، تکنیک های نقاشی در دوره ابتدایی: موضوع نقاشی- قسمت سوم. مجله رشد معلم. شماره 110.
توماس، گلین وی. سیلکر، آنجل ام جی. 1380. مقدمه ای بر روان شناسی نقاشی کودکان. ترجمه عباس مخبر. تهران: نشر طرح نو.
توماس، گلین وی. سیلک، آنجله ام جی. 1387. مقدمه ای بر روان شناسی نقاشی کودکان. ترجمه محمد تقی فرامرزی. تهران: نشر دنیای نو.
جواهریان، مهین. 1378.تاریخچه انیمیشن ایران.چاپ اول.تهران:دفتر پژوهش های فرهنگی.
جونز، ارنست و دیگران. 1366. رمز و مثل در روانکاوی. ترجمه جلال ستاری. تهران: توس.
خداپناهی، محمدکریم. 1376. انگیزش و هیجان. انتشارات سمت.
خوشبخت، فرناز. 1387. فرهنگ جامع انیمیشن- جلد1. نشر ماتیکان.
خوش کنش، ابوالقاسم. 1385. هنردرمانی: تعریف، تاریخچه، روش شناسی و سنجش. کنگره سراسری هنردرمانی در ایران.
دادستان، پریرخ. 1384. ارزشیابی شخصیت کودک بر اساس آزمون های ترسیمی. چاپ چهارم. تهران: انتشارات رشد.
دوبس، موریس و پیرن، هانری. 1366. تفاوت های فردی و روان شناسی اختلافی. ترجمه دکتر محمد حسین سروری. تهران: انتشارات سخن پاییز.
داندیس، دونیس اِ. 1371. مبادی سواد بصری. ترجمه مسعود سپهر. تهران: سروش.
رشیدپور، ابراهیم. 1354. تلویزیون و اطفال. دفتر انتشارات رادیو و تلویزیون. چاپ دوم.
روتانکوفسکی، سینتیا. 1998. هنر کودکان. دایره المعارف زیبایی شناسی آکسفورد. ترجمه منیژه اذکائی.
روتانکوفسکی، سینتیا. 1374. نوشته ها و نقاشی های کودکان. نشریه اندیشه و هنر. 7 (1).
زاده محمدی، علی. 1387. بررسی اثر رویکردهای هنردرمانی شناختی رفتاری بر هوش هیجانی کودکان و نوجوانان دختر بی سرپرست و بدسرپرست. کنگره سراسری هنردرمانی در ایران.
سیف، علی اکبر. 1379. روان شناسی پرورشی نوین. تهران: انتشارات آگاه.
شرفی، حسن. 1389. طراحی و تدوین برنامه درسی هنر دوره ابتدایی براساس رویکرد تولید هنری و تلفی.، طرح پژوهشی. پژوهشکده تعلیم و تربیت وزارت آموزش و پرورش.
شریعتمداری، علی. 1374. رسالت تربیتی و علمی مراکز آموزشی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی.
عدالتی شاطری، صدیقه. 1382. آموزش املا از طریق نقاشی به دانش آموزان ناشنوا. نشریه تعلیم و تربیت استثنایی.
فدایی، فربد. جم نژاد، مینا. مزینانی، ربابه. 1381. تأثیر نقاشی بر کاهش اضطراب بیماران اسکیزوفرنیک. توانبخشی. شماره 3.
قوطرش، خالد. 1366. روشی برای استفاده از بیان، نقاشی و انشاء. ترجمه قاسم کریمی. نشریه تربیت. سال دوم. ویژه نامه تابستان 1366.
عارف نیا، فرشته. 1375. نقاشی کودک و خلاقیت. مجله نامه فرهنگ. شماره 24.
علیانسب، جیران. 1390. ادراک هنری کودک از دیدگاه ویگوتسکی- قسمت اول از نوروپیسکولوژی شناختی تاریخ اندیشه ایرانی. بازیابی شده از:
http://farhang-jahanbakhsh.blogfa.com/post-30.aspx
کرمن، ال. 1379. نقاشی کودکان. ترجمه محمد منصور و پریچهر دادستان. تهران: رشد.
کرمن، لوئیز. 1373 تحلیل روان شناختی نقاشی کودکان. ترجمه نقابیان. تهران: توس.
گونتر، بری. مک آلر،جیل. 1380. کودک و تلویزیون. ترجمه نصرت فتحی. تهران: سروش. چاپ دوم.
لرکیان، مرجان. 1390. هنر و زندگی کودکان. مجله رشد آموزش پیش دبستانی. 4 (2).
لرکیان، مرجان. 1391. مربیان و تحول هنری کودکان. مجله رشد آموزش پیش دبستانی. 3 (3) . بهار 1391.
لسک، جودیت و لسک، برایان. 1377. درسنامه مددکاری اجتماعی و روان شناسی کودک. ترجمه سید جلال صدرالسادات و ابوالفضل سعیدی و سعید حسن زاده. تهران: انتشارات سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور.
لوشر، ماکس. 1373. روان شناسی رنگ ها، ترجمه ویدا ابی زاده، انتشارات درسا.
محدثی، جواد. 1376. هنر در قلمرو مکتب. دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم.
محمدی، علی. 1387. شفا خواستن از هنر. انتشارات سپیده دانایی.
مختاری، فرحناز. 1377. روان شناسی نقاشی کودکان. تهران: انتشارات اقاقی.
مرزبان، پرویز. 1385. خلاصه تاریخ هنر، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
مظلومی، رجبعلی. 1364.کلیدهای تربیتی.تهران:انتشارات پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
مقدسی،حمیده.1372.روان شناسی هنر برای کودکان عادی و استثنایی.تهران:چاپار فرزانگان.
مقدم، کاوه و همکاران. 1390. تأثیر آموزش نقاشی و سفالگری بر بهبود مهارت های دیداری-فضایی و حافظه دیداری دانش آموزان با مشکلات حساب. فصل نامه ایرانی کودکان استثنایی. 2 (11). مهر محمدى،محمود. 1383.چیستى،چرایى و چگونگى آموزش عمومى هنر.انتشارات مدرسه.
نصیری، حسین. خجستهنیا، محمد. 1376. روابط عمومی در چهارده گفتار، نشر اداره کل تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
نوری، فریده. 1382. هنر و کودکان معلول. نشریه تعلیم و تربیت استثنایی.
هالاس، جان. 1371. استادان انیمیشن. فارابی ترجمه محمد شهبا. تهران: بنیاد سینمایی.
هیلگارد، اتکینسون. 1386. زمینه روان شناسی. ترجمه دکتر محمدتقی براهنی و همکاران. چاپ چهاردهم. انتشارات رشد.
واثقی،مینو.1356.آموزش هنر.دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی.
وزیرنیا، سیما.گنجی، طاهره.1380.نقاشی کودک.رشد ویژگی موضوع کارکرد.انتشارات قطره.
وزیری، علینقی. 1338. زیبایی شناسی در هنر و طبیعت. تهران: دانشگاه تهران.
پایان نامه ها:
براری، اسماعیل. 1370. سینما و دنیای کودکان. رساله کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر.
برغشی، عبدالعباس. 1374. تخیل کودک و انیمیشن. رساله کارشناسی ارشد. دانشکده صدا و سیما.
دبیری، مهرداد. 1376. نقش انیمیشن بر فرآیند یادگیری کودکان. رساله کارشناسی ارشد. دانشگاه هنر.
ذاکری، غلامعلی. 1378. بازگشت به نقاشی در زندگی معاصر. رساله کارشناسی ارشد نقاشی. استاد راهنما. حسینی راد. دانشگاه تربیت مدرس.
عطاری، بهناز. 1389. اثربخشی آموزش هنر نقاشی بر کاهش میزان اضطراب دانش آموزان پسر ابتدایی. رساله کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس.
نوری، فریده. 1380. بررسی تأثیر نقاشی درمانی بر کاهش رفتارهای پرخاشگرانه دانش آموزان پسر عقب مانده ذهنی. رساله دوره کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران. دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی.
منابع انگلیسی:
Andreas , cynthia.(2005). The effects of Art education on Promotion of visual_Perceptual skills. USA : Florida University Press
Burkitt, E. & Barret, M. & Davis, A. (2003) Children’s colour choices for completing drowings of effectively characterized topics. Journal of child Pysichiatry. 44.
Carrigan, J. (1993). Painting therapy. A Swiss experience for people with mental retardation. American journal of Art therapy. 32.
Case, Caroline & Dalley, Tessa. (2006). The Hand book of Art Therapy,2nd ed. London:Routledge
Case, Carolne & Dalley, Tessa. (2006). Working with children in Art Therapy.2nd ed. London:Routledge.
Case,Caroline & Dalley,Tessa. (2008). Art Therapy for children from Infancy to Adolescence. USA: Newyork and Lodon: Routledge.
Coles, R. (1990). Their eyes meeting the world: Drawings and Paintings of children. Boston. Houghton Mifflin.
Dobbs, Stephen Mark (2004); Discipline-Based Art Education; Edited By Elliot W. Eisner & Michael D. Day; Handbook of Research and Policy in Art Education, National Art Education Association (NAEA) and Lawrence Erlbaum Associates, Publishers (LEA), Mahwah New Jersey and London.
Dyson, A. (1990). Symbol markers, Symbol weavers. How children link play, picture and print. Young children.45.
Eisner, Elliot W (2002); The Arts and the Creation of Mind. Yale University Press, New Haven and London.
Gee, Constance Bumgarner (2004); Sprit, Mind and Body: Arts Education the Redeemer. Edited By Elliot W. Eisner and Michael D. Day; Handbook of Research and Policy in Art Education, National Art Education Association (NAEA) and Lawrence Erlbaum Associates, Publishers (LEA), Mahwah New Jersey and London.
Henley, D. (2002).Clay Works in Art Therapy. London: Jessica Kingsley.
Iwai, Kaori(2003). The Contribution of Arts Education to Childern's Lives, paper presented at the UNESCO Regional Meeting on Arts Education in the European Countries Canada and the United States of America, Finland.
Killeen, Donald J. (2004), Transforming Education Through The Arts Challenge . (TETAC), Final Project Report, The National Arts Education Consortium. Department of Art Education, The Ohio State University.
Parker, J. & Asher, S. R. (1987) Peer reletions and later personal adjustment: Are low-accepted children at risk? Psychological Bulletin, 102(3).
Raines, S. (1990) Representational competence: (Re) Presenting experiences throuth words, actions and images. Childhood Education, 66.
sifert, T. L. & Hoffnang, R. J. & Hoffnang, M. (1997) Lifespan development. Boston. Houghton Mifflin.
Simon, R. M. (1996) Symbolic images in Art therapy. London. Routhledg.
Stewart, Laurenv & Henson, Rik & Kampe, Khut & Walsh & Vincent & Turner & Robert & Frith, uta. (2003). Brain. Changes after learning to read and play music.Institue of cognitive neuroscience. Elsevier Inc.
Unesco Institute For Education childrens Art 11 concentries.1960
Wiley, J. & Inc, S. (1997) Expressing communicative ability, symptoms of mental illness and aggressve behavior. Journal of clinical Psychology: 53(4).
Williams, G. H. & Woods, M. M. (1977). Developmental art therapy. Baltimor: University park press.
Zaidel.A et al. (2005).Neuropsychology. USA: Psychology Press.
Zaidel.A et al. (2006).Neuropsychology of Art.USA: Psucology Press.
Zentner, M. R. (2001). Preferences for colours and colour-emotion combinations in early childhood. Developmental Sciences, 4.