پایان نامه بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و بهره وری نیروی انسانی اداره اوقاف استان آذربایجان غربی

پایان­نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد

رشته : مدیریت دولتی

گرایش:  مدیریت منابع انسانی

1-1. مقدمه

یکی از اهداف اصلی هر سازمانی، دستیابی به بهره وری است.  برای رسیدن به این هدف، راهی جز توسل به نوعی دیدگاه سیستمی، بومی و کاربردی وجود ندارد. موفقیت­های چشمگیر دهه اخیر سازمان هایی با حداقل امکانات از یک سو و شکست سازمان هایی با بهترین توانایی های مادی از سوی دیگر، بیانگر نقش قابل توجه عوامل غیرمادی و معنوی در موفقیت آنها بوده است که در این میان فرهنگ سازمانی به عنوان عامل مؤثر در عملکرد سازمان تلقی می­گردد. البته عوامل درون سازمانی مانند فرهنگ کار، فرهنگ سازمانی، انتخاب درست کارکنان، انگیزش کارکنان، بهداشت روانی، رهبری اثربخش و عوامل دیگر، به عنوان عوامل اساسی به تنهایی ما را به هدف نهایی سازمان که افزایش بهره وری است، نمی­رسانند؛ بلکه این عوامل را به صورت سیستمی باید مورد توجه، و ارتباط متقابل آنها را با یکدیگر مورد بررسی قرار داد. در این تحقیق به بررسی بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و بهر­ه­وری  نیروی انسانی اداره اوقاف استان آذربایجان غربی می­پردازیم.

1-2. بیان مسأله

امروزه اهمیت بهره­وری با توجه به گسترش سطح رقابت، پیچیدگی­های فناوری، تنوع سلیقه­ها، کمبود منابع و سرعت تبادل اطلاعات بر کسی پوشیده نیست. همچنین بهره­وری و کارایی ارزشمندترین جایگاه را نزد مدیران دارد و همه در جستجوی کارایی بیشتر و اثربخشی فزون­ترند و تلاش­های آنان در همین راستا شکل می­گیرد، تا ثبات سازمان را در دنیای پر رقابت امروز تضمین کنند. بهره­وری همواره سعی دارد آنچه را در حال حاضر موجود است، بهبود بخشد، در واقع بر این عقیده استوار است که انسان می­تواند کارها را هر روز بهتر از روز پیش انجام دهد. علاوه برآن، بهره­وری مستلزم آن است که به­طور پیوسته تلاش­هایی در جهت انطباق فعالیت­های اقتصادی با شرایطی که به­طور دائم در حال تغییر است، صورت پذیرد، در حقیقت بهره­وری ایمان راسخ به پیشرفت انسان­هاست. اسپینس[1](2002) نشان داد که بهبود شرایط محیطی سازمان اثرهای مثبتی بر کارکنان دارد و آنان را متعهد می­سازد که تلاش بیشتری در انجام وظایف سازمانی می­کنند(عامری،  1387). همچنین بهبود بهره­وری یکی از مهمترین راهکارهای توسعه اقتصادی، اجتماعی است. بهبود بهره­وری می­تواند اصلاح و بهبود فرآیندها، بهبود روابط کاری، اصلاح رفتارهای فردی و گروهی، افزایش انگیزه­کاری، افزایش کیفیت زندگی، افزایش سطح رفاه، افزایش اشتغال،  افزایش سطح حقوق و دستمزد به دلیل بهبود تولید و سود در سازمان  را درپی داشته باشد. هنگامی که کشورهای جهان، اعم از توسعه نیافته، درحال توسعه و یا توسعه یافته از مشکلات اقتصادی نظیر تورم، رکودی یا کسادی اقتصادی آسیب می­بینند، به اهمیت بهبود بهره­وری پی­می­برند(رنانی و سبزی، 1388). از سوی دیگر فرهنگ سازمانی  شیوه انجام گرفتن امور را در سازمان برای کارکنان مشخص می­کند؛ ادراکی یکسان از سازمان است که وجود آنها در همه اعضای سازمان مشاهده می­شود و نشان دهنده مشخصات معمول و ثابتی است که سازمان را از دیگر سازمانها متمایز می­سازد و هویت اجتماعی هر سازمان را مشخص می­کند به علت اعتقادها و ارزش­ها شالوده و پایه فرهنگ سازمانی است و این عوامل است که به سازمان قدرت می­دهد و اساس فلسفه سازمانی برای رسیدن به کارایی و اثربخشی(بهره­وری) را بنیان می­نهد(عامری،  1387). فرهنگ هر سازمانی به عنوان عامل اساسی در تشکل بخشیدن بدان مطرح شده و تأثیر بسزایی بر ساختار و طرح سازمان، محیط داخلی و خارجی سازمان، تکنولوژی و نیروی انسانی و از همه مهمتر بر بهره­وری و استراتژی سازمان دارد. فرهنگ، باید و نبایدها را مشخص می­کند و قالب رفتاری سازمان را شکل می­دهد(نصیری­پور و همکاران، 1386). براین اساس تحقیق حاضر در پی پاسخ به سوال اصلی زیر است:

آیا ارتباط معناداری بین فرهنگ سازمانی و بهر­ه­وری نیروی انسانی اداره اوقاف استان آذربایجان غربی وجود دارد؟

1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق

یکی از اهداف اصلی هر سازمانی، دستیابی به بهره وری است. برای رسیدن به این هدف، راهی جز توسل به نوعی دیدگاه سیستمی، بومی و کاربردی وجود ندارد. موفقیت های چشمگیر دهه اخیر سازمان هایی با حداقل امکانات از یک سو و شکست سازمان هایی با بهترین توانایی های مادی از سوی دیگر، بیانگر نقش قابل توجه عوامل غیرمادی و معنوی در موفقیت آنها بوده است که در این میان فرهنگ سازمانی به عنوان عامل مؤثر در عملکرد سازمان تلقی می گردد. البته عوامل درون سازمانی مانند فرهنگ کار، فرهنگ سازمانی، انتخاب درست کارکنان، انگیزش کارکنان، بهداشت روانی، رهبری اثربخش و عوامل دیگر، به عنوان عوامل اساسی به تنهایی ما را به هدف نهایی سازمان که افزایش بهره وری است، نمی­رسانند؛ بلکه این عوامل را به صورت سیستمی باید مورد توجه، و ارتباط متقابل آنها را با یکدیگر مورد بررسی قرار داد. فرهنگ در یک سازمان، به مثابه شخصیت در یک انسان است. وجود یک فرهنگ قوی و منسجم، افراد ضمن کسب آگاهی بیشتر پیرامون اهداف و استراتژی­های سازمان نسبت به ارزش ها و هنجارها، احساس مسئولیت، تعهد و از کار احساس رضایت می کنند، که این در کنار مدیریت قوی موجب بهبود روحیه، انگیزش عملکرد سازمانی بهره وری کارکنان می گردد. فرهنگ غنی سازمان همانند یک نیروی غنی و انرژی زا، سازمان را به وسیله نیروی انسانی کارا هدایت نموده، احساس و ادراک یکسان به اهداف سازمان داده، انگیزه ای قوی در افراد، ایجاد و اخلاقیات و معنویات را در محیط، نظام مند می­گرداند، به طوری که تعدادی از پژوهشگران معتقدند فرهنگی که برای مقام و شان افراد، ارزش قائل است موجب تقویت روحیه و عملکرد شغل می شود.

1-4. اهداف تحقیق

اهداف کلی:

شناسایی و استخراج ابعاد فرهنگ سازمانی  اداره اوقاف استان آذربایجان­غربی

شناسایی و استخراج ابعاد  بهره­وری نیروی انسانی اداره اوقاف استان آذربایجان­غربی

تعیین ارتباط بین ابعاد فرهنگ سازمانی و بهره­وری نیروی انسانی اداره اوقاف استان آذربایجان غربی

اهداف کاربردی:

پس از تعیین ارتباط بین فرهنگ سازمانی و بهره­وری نیروی انسانی اداره اوقاف استان آذربایجان غربی، مدیران و تصمیم­گیران  این اداره می­توانند برنامه­های دقیقی برای افزایش عملکرد بهره­وری سازمانی از طریق تقویت ابعاد خاص فرهنگ سازمانی و نیز پیاده سازی فرهنگ جدید سازمانی را افزایش داده و از منابع در دسترس خود به صورت بهینه استفاده نمایند.

با توجه به جامع بودن مدل تحقیق امکان تعمیم به سایر بخش­ها نظیر شرکت­های تولیدکننده محصولات صنعتی و غذایی، بانک­ها و موسسات مالی و سایر سازمانهای دولتی و غیردولتی وجود دارد.

1-5. روش تحقیق

تحقیق حاضر بر حسب هدف، از نوع کاربردی  و  برحسب روش  در زمره تحقیقات همبستگی قرار می­گیرد. روش اجرا بدین صورت است که پس از شناسایی متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق و شاخص­های اندازه­گیری آنها، پرسشنامه محقق ساخته تدوین گردیده و پس از جمع­آوری اطلاعات، با استفاده از نرم­افزار SPSS تجزیه و تحلیل می­گردد.

1-6. جامعه آماری تحقیق

جامعه آماری این پژوهش کارکنان اداره اوقاف آذربایجان غربی به تعداد   122 نفر می­باشند.

1-7. سوالات تحقیق

سوال اصلی:

آیا فرهنگ سازمانی ارتباط معناداری با بهره­وری نیروی انسانی اداره اوقاف استان آذربایجان غربی دارد؟

سوالات فرعی:

1.

2.

3.

4.

5.

1-8. فرضیه­های تحقیق

فرضیه اصلی تحقیق:

 فرهنگ سازمانی ارتباط معناداری با بهره­وری نیروی انسانی اداره اوقاف استان آذربایجان غربی دارد.

فرضیات فرعی تحقیق:

فرضیه فرعی 1: درگیرشدن در کار ارتباط معناداری با بهره­وری نیروی انسانی اداره اوقاف استان آذربایجان غربی دارد.

فرضیه فرعی 2: سازگاری ارتباط معناداری با بهره­وری نیروی انسانی اداره اوقاف استان آذربایجان غربی دارد.

فرضیه فرعی 3: انطباق­پذیری ارتباط معناداری با بهره­وری نیروی انسانی اداره اوقاف استان آذربایجان غربی دارد.

فرضیه فرعی 4: رسالت ارتباط معناداری با بهره­وری نیروی انسانی اداره اوقاف استان آذربایجان غربی دارد.

فرضیه فرعی 5: انطباق­پذیری مهمترین بعد موثر بر بهره­وری نیروی انسانی اداره اوقاف استان آذربایجان غربی است.

1-9. مدل مفهومی تحقیق

فرهنگ سازمانی

درگیری شدن در کار

سازگاری

انطباق­پذیری

بهره وری  نیروی انسانی

رسالت

چچچچچچچ

شکل 1-1: مدل مفهومی تحقیق

1-10. تعریف مفهومی متغیرهای تحقیق

بهره­وری سازمان[2]: نسبت خروجی به ورودی، بهره­وری نیروی انسانی و سرمایه (کتابچی و چلیک، 2013).

فرهنگ سازمانی[3] : فرهنگ سازمانی  شیوه انجام گرفتن امور را در سازمان برای کارکنان مشخص می­کند؛ ادراکی یکسان از سازمان است که وجود آنها در همه اعضای سازمان مشاهده می شود(عامری، 1387)

درگیر شدن در کار[4] : سازمان­های اثربخش افرادشان را توانمند می­سازند، سازمان را بر محور تیم­های کاری تشکیل می­دهند و قابلیت­های منابع انسانی را در همه سطوح توسعه می­دهند(رحیم­نیا و علیزاده، 1387).

سازگاری: رهبران و پیروان در رسیدن به توافق مهارت یافته­اند  و فعالیت­های سازمانی به خوبی هماهنگ و پیوسته شده است(رحیم­نیا و علیزاده، 1387).

انطباق­پذیری: سازمان­هایی که به خوبی منسجم هستند به سختی تغییر می­یابند. لذا یکپارچگی درونی و انطباق­پذیری بیرونی را می توان مزیت رقابتی سازمان به حساب آورد (رحیم­نیا و علیزاده، 1387).

رسالت: سازمان­های موفق درک روشنی از اهداف و جهت خود دارند و چشم انداز و اهداف خود را به روشنی ترسیم کرده­اند(رحیم­نیا و علیزاده، 1387)

[1]Spins

[2] Productivity

[3] Organizational culture

[4] Bureaucratic culture

1-1. مقدمه

در عصر حاضر سازمان­ها نقش­ها و مأموریت­هایی فراتر از نقش­های سنتی خود بر عهده گرفته­اند. رقابت فزاینده، کمبود منابع، تمایل به جهانی­شدن اقتصاد و تحول فرهنگی سبب شده تا سازمان­ها فقط به کسب مهارت­های تخصصی و فنی اکتفا نکرده و خود را به دانش­ها و مهارت­های دیگری آراسته سازند. امروزه گفتمان «توسعه پایدار» در کشورهای رو به رشد و در حال توسعه، به طور بسیار جدی مطرح است. کشورهای جهان سوم برای کاهش فاصله خود با کشورهای صنعتی جهان، رسیدن به توسعه را در صدر برنامه­های عملیاتی و اجرایی خود قرار داده­اند. مهم­ترین عامل مؤثر در تحقق آن از نظر صاحب­نظران مواردی مانند بهره­برداری بهینه از منابع طبیعی، به­ویژه منابع تجدیدناپذیر، تولید محصول با کیفیت و رشد و بالندگی بهره­وری را مطرح کرده­اند(بهرام­زاده و همکاران، 1384). از سوی دیگر فرهنگ هر سازمانی به عنوان عامل اساسی در تشکل بخشیدن بدان مطرح شده و تأثیر بسزایی بر ساختار و طرح سازمان، محیط داخلی و خارجی سازمان، تکنولوژی و نیروی انسانی و از همه مهمتر بر بهره وری و استراتژی سازمان دارد. فرهنگ، باید و نبایدها را مشخص می کند و قالب رفتاری سازمان را شکل می دهد. با وجود یک فرهنگ قوی و منسجم، افراد ضمن کسب آگاهی بیشتر پیرامون اهداف و استراتژی های سازمان نسبت به ارزش ها و هنجارها، احساس مسئولیت، تعهد و از کار احساس رضایت می کنند، که این در کنار مدیریت قوی موجب بهبود روحیه، انگیزش عملکرد سازمانی بهره وری کارکنان می گردد. در این فصل به بررسی ادبیات نظری در خصوص فرهنگ سازمانی و بهره­ور پرداخته و نتایج تحقیقات داخلی و خارجی انجام شده در این بخش آورده می­شوند.

1-2. بخش اول: فرهنگ سازمانی

1-2-1. مفهوم فرهنگ

فرهنگ: فرهنگ، نظامی نسبتاً منسجم متشکل از دو جزء مادی و غیرمادی است (پناهی، 1375، 96).

 فرهنگ سازمانی: فرهنگ سازمانی مجموعه­ای از فرضیات اساسی است که افراد سازمان در رو به رو شدن با مسائل برای انطباق با محیط و دستیابی به وحدت و انسجام داخلی، ایجاد و کشف  کرده­اند، و توسعه داده­اند و ثابت شده است که سودمند و باارزش است و در نتیجه به عنوان روش صحیح ادراک، تفکر و احساس به اعضای جدید انتقال می­یابد (شاین، ،1992.(

سطوح فرهنگ: فرهنگ را می­توان از یک نظر در دو سطح پیدا و پنهان دسته­بندی کرد؛ سطح پیدای آن شامل ارزش­ها و مصنوعات است و سطح ناپیدای آن را باورها، اعتقادات و مفروضات اساسی تشکیل می­دهد. در یک دسته­بندی دیگر فرهنگ را به سه سطح کلی مفروضات اساسی، ارزش­ها و مصنوعات تقسیم می­کنند (همان، 1992 ،77).

ارزش­ها: برخی اصول کلی، ثابت و مطلق است که در هیچ وضعیتی تغییر نمی­کند؛ اما مصداق آن­ها تغییرپذیر است (مصباح یزدی،1376، 7).

باورها و اعتقادات: ذهنیت مشترک ناخودآگاه جامعه، و عمیق­ترین لایه فرهنگی است که مبنای  ارزش­ها و نگرش­ها است (فرهی و موحدی، 1377).

"ادوارد تایلر[1]" مردم­شناس انگلیسی فرهنگ و تمدن را به یک معنا و مفهوم به­کار برده، فرهنگ یا تمدن را مجموعه­ای پیچیده از معرفت، عقاید، اخلاقیات، قوانین، آداب و رسوم و همه قابلیت­ها و عاداتی دانسته که انسان به عنوان عضوی از جامعه می­پذیرد(زیاری، 1378، 25).

به­طوری­که فرهنگ تمامی ­ساز و برگ فنی، مکانیکی، مغزی و اخلاقی را که مردم دوره­ای خاص با به­کارگرفتن آن­ها به هدف­های خاص خود می­رسند، شامل می­شود(علی­احمدی و همکاران، 1383، 4). فرهنگ­های متفاوت، نظام­های اقتصادی متفاوتی را خلق می­کنند و توان تغییر اهداف اقتصادی و سیاسی یک جامعه را دارند. از آن­جا که درک کامل یک ساخت و یک نظام اقتصادی بدون دانستن پایه و اصول فرهنگی آن نظام میسر نیست. برخی صاحب­نظران معتقدند که توسعه فرهنگی وسعت­بخشیدن به قابلیت­های انسانی، در زمینه­های فرهنگی و کسب بهترین بهره در افزایش استانداردهای زندگی که با فرآیند فن­آورانه ترکیب شده است، مطرح می­شود(کاظمی، 1374، 12).

اساسی­ترین و زیربنایی­ترین راه­حل، ایجاد تغییر و تحول در فرهنگ است. فرهنگ، نظام پیچیده­ای از تفکر، احساس و عمل است. برای ایجاد تغییر در کل نظام فرهنگی، تغییر و تحول در اجزای تشکیل­دهنده آن ضروری است. به علت تعامل، همبستگی و تناسب بین اجزاء یک نظام، تغییر در یک جزء به سایر اجزاء راه می­یابد و کل نظام را متحول می­سازد، مهم نقطه آغازین است. وقتی درباره لزوم ایجاد تغییر، معرفت حاصل شود، در طرز تفکر و نحوه نگرش افراد نیز تغییر به­وجود می­آید و به­تدریج، رفتارها و کردارهای افراد در سازمان با پندارها و معرفت­های جدید همساز می­شود(زاهدی، 1372، 4). فرهنگ حاکم بر هر جامعه، فرهنگ سازمانی را احاطه کرده است و با آن ارتباطی پیچیده و درهم تنیده دارد. هرچند فرهنگ سازمانی از آن تغذیه می­کند ولی درعین حال وجودی مستقل است. باید به این مسأله توجه گردد که چه عواملی موجبات ارتقای سطح فرهنگ یک جامعه را فراهم می­آورد و می­تواند به عنوان یک عامل مؤثر در این راستا تلقی گردد (آذرنگ، 1380، 9).

1-2-2. نقش فرهنگ در سازمان

می­توان گفت فرهنگ در یک سازمان مانند شخصیت در یک انسان است. فرهنگ سازمانی پدیده­ای است که در سازمان است و همه اعضاء اتفاق­نظر دارند که یک دست ناپیدا افراد را در جهت نوعی رفتار نامرئی هدایت می­کند. شناخت و درک چیزی که فرهنگ سازمان را می­سازد، شیوه ایجاد و دوام آن به ما کمک می­کند تا بهتر بتوانیم رفتار افراد در سازمان را توجیه کنیم (طوسی، 1382، 3). فرهنگ سازمانی بر تمام جنبه­های سازمان تأثیر می­گذارد. مطالعات و تحقیقات نشان می­دهد که فرهنگ بر تدوین اهداف و استراتژی­ها، رفتار فردی و عملکرد کارکنان، انگیزش و رضایت شغلی، خلاقیت و نوآوری، نحوه تصمیم­گیری، و میزان مشارکت کارکنان در امور، میزان فداکاری و تعهد، انضباط، سخت­کوشی، سطح اضطراب و مانند آن تأثیر می­گذارد (امیرکبیری و طهرانی، 1385، 203).

1-2-3. مفهوم فرهنگ سازمانی

بر اساس تئوری زمینه اجتماعی فریس و همکاران[2] (1999)، فرهنگ سازمانی نوعی از محیط  اجتماعی سازمانی است که استقرار سیستم مدیریت منابع انسانی در سازمان را تحت تأثیر قرار می­دهد. فرهنگ سازمانی منعکس­کننده برخی از الگوهای پنهان از رفتارهای رهبری در سازمان است. اگرچه برخی از پژوهشگران فرهنگ و راهبرد را مترادف با یکدیگر مى­دانند، و برخی دیگر فرهنگ سازمانی را به عنوان  برآیندی از راهبرد­های سازمانی قلمداد می­نمایند. فرهنگ به عنوان انگیزه­ها، ارزش­ها، باورها، هویت­ها و تفسیرها یا معانی وقایع مهمی است که در نتیجه تجربه معمول اعضای سازمان یا جامعه­ای حاصل می­شود.

مطالعه فرهنگ­های سازمانی در سطوح تحلیل مختلف (سازمانی در برابر اجتماعی)، رویکردهای روش­شناختی متفاوت (مفهومی، کیفی و کمی) و سازه­های مرتبط متنوع به انجام رسیده است(حسینی و همکاران، 1389، 56).

 به گفته یکی از صاحب­نظران برجسته، فرهنگ سازمانی عبارت است از الگویی از پیش­فرض­های اساسی که گروهی خاص در مواجه با مشکلات برای انطباق خود با محیط بیرونی و دستیابی به یکپارچگی و انسجام درونی، خلق، کشف یا ایجاد کرده است. الگویی که کارکردی خوب داشته، کسب اعتبار نموده و می­توان آن را به عنوان راهی درست به اعضای سازمان آموخت تا از همان زاویه و در همان قالب بیندیشند و احساس کنند و عمل نمایند(شین[3]، 1990، 110).

مفهوم فرهنگ سازمانی به عنوان یک عنصر اساسی در مطالعه مؤسسات آموزش عالی مورد توجه قرار گرفته است. ظهور مفهوم فرهنگ در تحقیقات آموزش عالی را باید در گرایش دانشمندان علوم اجتماعی به بررسی فرهنگ سازمانی جستجو کرد. اغلب مطالعه­ها درباره فرهنگ سازمانی در پی کشف و تفسیر بن­مایه­های فرایندهای سازمان هستند. فرهنگ سازمانی در کارکنان این توانایی را پدید می­آورد تا بازدارنده­های بنیادی بقا و سازگاری با محیط را از میان بردارند، فرایندهای درونی را پی افکنند و سرانجام، سازگاری و بقای سازمان را در بستر زمان پابرجا سازند(مظفری و همکاران، 1387، 6).

1-2-4. تعریف فرهنگ سازمانی

تعاریف متعددی از فرهنگ سازمانی به عمل آمده است. برخی فرهنگ سازمان را یک نظام اعتقادی می­دانند که بین اعضای یک سازمان مشترک است. برخی آن را سلسله­ای از ارزش­های مشترک همبسته می دانند، که با مفاهیم نمادی چون داستان­ها، اسطوره­ها و تکیه­کلام­ها منتقل می­شود. برخی دیگر معتقدند، فرهنگ تنها راه منحصر به فردی است که سازمان بر اساس آن فعالیت خود را انجام می­دهند. به­عبارتی، فرهنگ جنبه انسانی سازمان است که با همبستگی هدف مشخص می­شود. همچنین فرهنگ سیستمی است متشکل از ارزش­ها (چه چیزی مهم است و چه چیزی مهم نیست) و عقاید (چطور افراد عمل می­کنند و چطور عمل نمی­کنند) که در تعامل متقابل با نیروی انسانی، ساختار سازمانی و سیستم کنترل بوده و در نتیجه هنجارهای رفتاری را در سازمان بنا می­نهد (منوریان و بختایی 1385، 7).

فرارو[4] (1998) فرهنگ سازمانی را به عنوان هر چیزی که افراد به صورت اعضای نظام اجتماعی­شان، دارند، فکر می­کنند و انجام می­دهند، تعریف می­کند؛ و این معیار اساسی رفتار اجتماعی و اقدام یکپارچه­شده می­باشد. فرهنگ­های سازمانی منش و شخصیت یک سازمان را نشان می­دهند که این هم روابط کاری روزانه کارکنان را اداره می­کند و آن­ها را در خصوص چگونگی رفتار و مراوده­کردن درون سازمان و تشکیل­شدن سلسله مراتب، هدایت می­نماید (تی­سنگ[5] 2010،۲).

 بسیاری از صاحب­نظران در این مورد اتفاق­نظر دارند که مقصود از فرهنگ سازمانی سیستمی از استنباط مشترک است که اعضا نسبت به یک سازمان دارند و همین ویژگی موجب تفکیک دو سازمان از یکدیگر می­شود (رابینز ۱۳۷۸،۳۷۲).

تعریف فرهنگ سازمانی به دلیل مشخصات پیچیده آن، مشکل است؛ زیرا بخشی از صورت­های فرهنگ، غیرملموس بوده و قابل مشاهده نیست. با وجود این سختی، به نظر می­رسد که بیشتر نویسندگان بر این نکته اتفاق­نظر دارند که فرهنگ سازمانی نقطه محوری و مرکزی عملکرد سازمان است (منوریان و همکاران، 1387، 11).

 فرهنگ سازمانی به عنوان مجموعه­ای از باورها و ارزش­های مشترک بر رفتار و اندیشه اعضای سازمان اثر می­گذارد و می­توان نقطه شروعی برای حرکت و پویایی و یا مانعی در راه پیشرفت به شمار آید. فرهنگ سازمانی از اساسی­ترین زمینه­های تغییر و تحول در سازمان است (ایران­زاده و محمودی،1389،1).

شین[6] فرهنگ سازمانی را الگویی از مفروضه­های اساسی می­داند که بسیار با ارزش تلقی می­شود. این مفروضه­ها توسط یک گروه خاص هنگامی که یاد می­گیرند چگونه با مشکلات ناشی از انطباق بیرونی و وحدت درونی در سازمان کنار بیایند ابداع، کشف و توسعه پیدا می­کند (هومن، 1381،5). دنیسون و میشرا[7] (2007) در پژوهشی تحت عنوان بررسی نظریه فرهنگ سازمانی و اثربخشی شواهدی را مبنی بر وجود ارتباط میانی 4 ویژگی فرهنگ سازمانی (تعارض، ثبات، انطباق، رسالت) با عملکرد سازمان، نتایج نشان می­دهد که عملکرد سازمان با توجه به میزان بازگشت سرمایه و رشد فروش قابل اندازه­گیری است و فرهنگ سازمانی نیز با بازده سازمان ارتباط مؤثر و مهمی دارد(داوودی و همکاران،  1391، 129).

[1] Edward Tayler

[2] Feriss et al.

[3] Shein

[4] Ferraro

[5] Tseng

[6] Shein

[7] Denison & Mishra,