فهرست:
چکیده فارسی.. n
تشکر. n
تقدیم.. n
فهرست مطالب... ......................................................................................................................................الف
فهرست شکل ها ح
فهرست جدول ها د
فصل اول: سرآغاز
1-1. بیان مسأله. 2
n توده هوای عموما گرم وخشک ناشی از پرفشاره جنب حاره 2
nتوده های هوای سرد و خشک ناشی از پرفشار سیبری.. 2
n توده های هوای اقیانوسی مدیترانه ای ناشی از ورود بادهای غربی 2
n توده هوای نسبتا گرم و مرطوب ناشی از ورود زبانه های کم فشار سودانی 3
1-1-1. اهمیت سرماهای بحرانی از نظر محققان.. 3
n به لحاظ مفهومی.. 3
n به لحاظ کمی.. 3
n به لحاظ پیامدها و زیان ها 4
1-1-2. اهداف تحقیق.. 5
1-2. پیشینه تحقیق.. 5
n تحقیقات مربوط به شرایط و چگونگی تشکیل پرفشار سیبری 6
n تحقیقات مربوط به روابط پویشی پرفشار سیبری با دیگر سامانه های دور در قالب پیوند از دور 6
n تحقیقات مربوط به قلمرو گسترش زبانه های هوای سرد پرفشار سیبری 7
n تحقیقات مربوط به شرایط زمانی و مکانی پرفشار سیبری در سرزمین ایران 8
فصل دوم: بنیادها و سرزمین پژوهش
2-1. بنیادهای پژوهش.... 10
2-1-1. هوا 10
2-1-2. آب وهوا 11
2-1-3. دما 11
2-1-4. تغییرات دمایی.. 11
2-1-5. آستانه. 12
2-1-6. حداکثر دمای روزانه. 12
2-1-7. حداقل دمای روزانه. 12
2-1-8. روز سرد. 12
2-1-9. دمای بحرانی.. 12
2-1-10. وزش هوا 12
2-1-11. فرارفت هوای سرد. 12
2-1-12. فشار 13
2-1-13. شیب تغییرات فشار 13
2-1-14. توده های هوا 13
2-1-15. مفهوم همدید. 13
2-1-16. نقشه های هوا 13
2-1-17. ایستگاه همدید. 14
2-1-18. آب و هواشناسی همدید. 14
2-1-19. ناوه (زبانه کم فشار) 14
2-1-20. پشته (زبانه پرفشار) 15
2-1-21. پرفشارها (آنتی سیکلون) 15
2-1-22. پرفشارهای گرمایی.. 15
2-1-23. پرفشار های پویشی.. 16
2-1-24. نقشه سطح متوسط دریا 16
2-1-25. نقشه های ترازهای بالای جو. 16
2-1-26. نقشه های هم ارتفاع ژئوپتانسیل.. 16
2-1-27. پرفشار سیبری.. 17
2-1-28. عامل اصلی تشکیل پرفشار سیبری.. 18
2-1-29. گسترش پرفشار سیبری روی ایران.. 19
2-1-30. پرفشار جنب حاره 19
2-1-31. بادهای غربی.. 19
2-1-32. کم فشار سودان.. 19
2-1-33. واچرخند عربستان.. 20
2-2. سرزمین پژوهش.... 20
2-2-1. سیمای طبیعی ایران مرکزی.. 20
2-2-2. پهنه های آبی اثر گذار بر ایران مرکزی.. 22
< دریای مدیترانه. 22
<دریای سرخ و خلیج عدن.. 22
<دریای سیاه 22
2-2-3. پراکنش دما 23
2-2-4. میانگین دمای ماهانه. 24
2-2-5. دمای بیشینه مطلق ماهانه. 25
2-2-6. دمای کمینه مطلق ماهانه. 26
2-2-7. بارش سالانه. 27
2-2-8. میانگین ماهانه بارش.... 28
2-2-9. پراکنش فشار 30
2-2-10. میانگین ماهانه سمت و سرعت باد غالب در هشت ایستگاه نمونه 32
فصل سوم: مواد و روش ها
3-1. پرسش‌های پژوهش.... 36
3-2. فرضیات پژوهش.... 36
3-3. گزینش سرزمین پژوهش و ایستگاه های داده سنجی.. 36
3-4. منابع داده ها 38
3-5. تعیین ویژگی های عمومی آب‌وهوایی سرزمین پژوهش.... 38
3-6. مراحل شناسایی و استخراج موج های سرما 39
3-7. معیار تعیین موج های سرما 42
3-8. معیار تعیین موج سرمای بحرانی.. 42
3-9. معیار تعیین روز اوج سرمای بحرانی.. 42
3-10. مراحل آزمون فرضیه نخست تحقیق.. 43
3-10-1. تهیه داده های ترازی.. 43
3-10-2. تبدیل داده های فشرده به متن.. 43
3-9-3. تعیین محدوده طراحی الگوهای همدید. 43
3-10-4. تبدیل داده های رقومی به نقشه. 44
3-10-5. ترسیم نقشه های ارتفاعی.. 45
3-10-6. تعیین بیرونی ترین پربند بسته برای هر سرما 46
3-10-7. تعیین پربند پشتیبان پرارتفاع سیبری.. 47
3-11. مراحل آزمون فرضیه دوم. 47
3-11-1. رسم نقشه های بردار باد. 47
3-11-2. رسم نقشه های خطوط جریان باد. 48
3-11-3. رسم نقشه های دما 48
3-11-4. کمی کردن نقشه های بردار باد. 48
3-11-5. اسکریپت نویسی میانگین بردارهای باد. 48
3-11-6. اسکریپت نویسی تعیین جهت و سمت غالب بردارهای باد 49
3-11-7. فراخوانی اسکریپت dat.gs به محیط GrADS. 50
3-11-8. کارتوگرافی و تکنیک رسم نقشه ها 52
فصل چهارم: نتایج و بحث
4-1. تحلیل آماری 47 موج سرماهای بحرانی 53
4-1-1. سه ویژگی سرماهای بحرانی.. 55
<دوام. 55
<شدت... 56
<گسترش مکانی.. 56
4-1-2. نتایج آماری سرماهای بحرانی ایران مرکزی.. 57
4-2. نتایج همدید سرماهای بحرانی ایران مرکزی.. 58
4-2-1. نقش پرفشار سیبری در سرماهای بحرانی ایران مرکزی 58
<تراز دریا 65
<تراز 1000 ه.پ... 67
<ترازهای 750 و 500 ه.پ... 69
<تحلیل موقعیت پربند پشتیبان.. 73
<تحلیل الگوهای همدید- تراز 1000 ه.پ... 74
<تحلیل الگوهای همدید- تراز 750 ه.پ... 75
<تحلیل الگوهای همدید- تراز 500 ه.پ... 76
4-2-2. نقش فرارفت های شرقی در سرماهای بحرانی ایران مرکزی 77
<سمت باد، دما و خطوط جریان در ترازهای بالا. 77
<تحلیل سرعت و سمت میانگین باد. 87
<تحلیل الگوهای بردار باد در تراز 1000 ه.پ... 88
فصل پنجم: جمع بندی
5-1. آزمون فرض.... 90
5-2. نتیجه گیری.. 91
5-3. پیشنهادها 92
5-4. تنگناهای تحقیق.. 92
<سرچشمه ها 93
<چکیده لاتین
منبع:
امیدوار،کمال. 1386، بررسی و تحلیل شرایط همدیدی و ترمودینامیکی رخداد بارش در منطقۀ شیرکوه یزد، پژوهش های جغرافیایی، 59: 81 - 98.
احمدی، محمود، قویدل رحیمی، یوسف،1390؛ تحلیل و مدل سازی دماهای فرین پایین فراگیر منطقه شمال غرب ایران ، پژوهش های دانش زمین دانشگاه شهید بهشتی، 6: 77-92.
آرنس، دونالد؛ 1391، هواشناسی نوین، محمدرضا بابایی، تهران، نشر آییژ.
علیجانی، بهلول و براتی، غلامرضا. 1378؛ روابط سیستمی پرفشارهای مهاجر و یخبندان های بهاره ی ایران؛ تحقیقات جغرافیایی؛ 55 : 132-150.
بلیغی، مهدی. 1375؛ ورود پرفشار سیبری به خراسان و تاثیر آن بر آب وهوا منطقه، رساله کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر بهلول علیجانی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه تربیت معلم.
براتی، غلامرضا؛ موسوی، سید شفیع. 1384؛جابجای مکانی موج های زمستانی گرما در ایران؛مجله جغرافیا و توسعه، 5: 41-52.
پرک، فاطمه. 1389؛ تحلیل سینوپتیک نقش دریای سرخ در تقویت و تأمین رطوبت سامانه های سودانی عبوری و تأثیر آن در ترسالی و خشکسالی های جنوب غرب کشور، کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر هوشنگ قایمی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه بهشتی.
جوانمرد، سهیلا و همکاران. 1382؛ بررسی همبستگی تغییرات فشار قزاقستان-دریای عمان با نوسان های بارش ایران، تحقیقات جغرافیایی، 71: 134تا150.
جعفرپور، ابراهیم. 1388؛ اقلیم شناسی، تهران، نشر دانشگاه تهران.
چوخاچی زاده مقدم، محمدباقر. 1376؛ تحلیل سینوپتیکی اثر پرفشار سیبری بر دمای شمال شرق ایران، رساله دکتری، به راهنمایی دکتر بهلول علیجانی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه تهران.
حبیب، تقی زاده. 1366؛ بررسی سیل اخیر از نظر هواشناسی، رشد آموزش زمین شناسی، 6: 51-56.
حلبیان، امیرحسین و مهران شبانکار. 1389؛ تحلیل همدید ارتباط پرفشار جنب حاره در تراز 600 هکتوپاسکال با بارش روزانه در ایران، تحقیقات جغرافیایی، 94: 48-82.
خلج، علی. 1381؛ تحلیلی بر تأثیر رشته کوه زاگرس روی سیستمهای سینوپتیکی موثر بر اقلیم ایران مرکزی، محمد خیراندیش، دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، رشته جغرافیای طبیعی(اقلیم شناسی).
ذوالفقاری، حسن، 1383؛ فرهنگ آب و هواشناسی، تهران، نشر یادوآره کتاب.
ربانی، فاطمه. 1384؛ تحلیل نقش سامانه پرفشار سیبری بر روی یخبندانهای بهاره شمال خراسان، رساله کارشناسی ارشد، رساله کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر حسن لشکری، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه شهید بهشتی.
زرین، آذر و عباس مفیدی. 1385؛ تحلیلی بر ماهیت و ساختار مراکز پرفشار و کم فشار، رشد آموزش زمین شناسی، شماره ۴۶ : 53-61.
شعبانی، بهاره و همکاران. 1392؛ مدل سازی و پیش بینی دمای حداکثر و حداقل ماهانه دشت مشهد با استفاده از مدلهای سری، آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، 5: 896-906.
شبانکار، مهران؛ بررسی اثر پرفشار سیبری بر روی دما و بارش ایران، رساله دکتری، به راهنمایی دکتر محمدرضا کاویانی و ابوالفضل مسعودیان ، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه اصفهان.
طالقانی، محمود. 1388؛ ژئومورفولوژی ایران، تهران، نشر قومس.
علیجانی، بهلول. 1369؛ چگونگی تشکیل فرابار سیبری و اثر آن بر آب وهوا شرق ایران، تحقیقات جغرافیایی، 7: 251-241.
علیجانی، بهلول و ماندانا امام هادی. 1383؛ توده های هوای موثر بر ایران در دوره سرد سال، تحقیقات جغرافیایی، 75: 35 -53.
عزیزی، قاسم و حسن یوسفی. 1384؛ زمانیابی ورود پرفشار سیبری به سواحل جنوبی دریای خزر، مدرس علوم انسانی، 4: 193-211.
علیجانی، بهلول. 1383؛ اقلیم شناسی سینوپتیک، تهران، نشرسمت.
عساکره، حسن. 1388؛ الگوسازی ARIMA برای میانگین سالانه دمای شهر تبریز، تحقیقات جغرافیایی، 92: 3-24.
عباسی، محبوبه. 1388؛ موقعیت یابی و تحلیل اقلیمی خشک ترین و مرطوب ترین ماه در غرب ایران، کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر غلامرضا براتی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه شهید بهشتی.
علیجانی، بهلول. 1390؛ تحلیل دماها و بارش های بحرانی روزانه در ایران، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 20: 30-9.
عساکره، حسین. 1390؛ مبانی اقلیم شناسی آماری، زنجان، نشر دانشگاه زنجان.
علیجانی، بهلول. 1391؛ آب و هوای ایران، تهران، چاپ یازدهم، نشر دانشگاه پیام نور.
فرجی، اسماعیل. 1386؛ هوا و اقلیم شناسی، تهران، نشر کارنو.
فرج زاده، منوچهر. 1386؛ تکنیکهای اقلیم شناسی، تهران، نشر سمت.
فلاح قالهری، غلام عباس. 1390؛ اصول و مبانی آب و هواشناسی، تهران، نشر پژوهشکده اقلیم شناسی.
قویدل رحیمی، یوسف. 1389؛ نگاشت و تفسیر سینوپتیک اقلیم با استفاده از نرم افزار Grads، تهران، نشر سها دانش.
قویدل، یوسف و جواد خوشحال دستجردی. 1389، جستاری پیرامون سختی آب وهوا زمستانی تبریز و ارتباط آن با نوسانات شمالگان، مدرس علوم انسانی، 1: 179-196.
قوی دل رحیمی، یوسف1390؛ تعیین آستانه آماری و تحلیل سینوپتیک دماهای ابر سرد مراغه، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی،22: 62-45.
کاویانی، محمدرضا، مسعودیان،ابوالفضل، شبانکار،مهران. 1387؛ شناسایی رفتار زمانی-مکانی پرفشار سیبری در تراز دریا، تحقیقات جغرافیایی، 87: 27-48.
کردمحله، ماندانا. 1388؛ تحلیل همدیدی- آماری موج سرمای زمستان 86 و تأثیر آن در افزایش مصرف سوخت در کشور، به راهنمایی حسن لشکری، کارشناسی ارشد، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه شهید بهشتی.
کریمی، صادق و همکاران. 1391؛ تحلیل همدید امواج سرماهای فراگیر ایران-مورد سرمای دی و بهمن 1383 استان چهارمحال و بختیاری، جغرافیا و توسعه، 29: 55-76.
لشکری،حسن. 1375؛ مطالعه پراکندگی جغرافیایی وقوع آنتی سیکلونها بر روی ایران، رشد جغرافیا، 41: 4-14.
لشکری، حسن، 1382، مکانسیم تکوین، تقویت و توسعه مرکز کم فشار سودان و نقش آن بر بارش های جنوب و جنوب غرب ایران، پژوهش های جغرافیایی، 46: 2-18.
لشکری، حسن. 1387؛ بررسی تحلیل سینوپتیکی موج سرمای فراگیر 1382 در ایران، پژوهش های جغرافیای طبیعی، 66: 18-1.
لشکری، حسن. 1390؛ اصول و مبانی تهیه و تفسیر نقشه ها و نمودارهای اقلیمی، تهران، نشر دانشگاه بهشتی.
محمدی، حسین. 1384؛ مفاهیم و اصطلاحات آب و هواشناسی، نشر دانشگاه تهران.
مسعودیان، ابوالفضل. 1386؛ آب و هوای ایران، اصفهان، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه اصفهان.
مسعودیان،ابوالفضل، منتظری، مجید. 1389؛ شناسایی الگوهای فرارفت دمایی ایران در سال های سرد، پژوهش های جغرافیای طبیعی، 74: 79-94.
مسعودیان، ابوالفضل، و محمد دارند.1390؛ تحلیل همدید سرماهای فرین ایران، جغرافیا و توسعه، 22: 185-165.
Chengelan, B. 1984, Synoptic Meteorology In China. Beijing: China Press.
Chan, J. C. L., and C.Y. Li, 2004. The East Asian Winter Monsoon. East Asia Monsoon, C.P. Chang Ed.. Vol., 54-106.
Ding, Y., 1990. Build-up, Air Mass Transformation and Propagation of Siberian High and Its Relation to Cold Surge in East Asia. Meteoro. Atmos. Phys., 44: 281-292.
Ding, Y. and T. N. Krishnamurti, 1987. Heat Budget of The Siberian High And The Winter Monsoon. Mon. Wea. Rev., 115: 2428-2449.
D. Y. Gong And C. H. Ho,2002. The Siberian High And Climate Change Over Middle to High Latitude Asia. Appl. Climatol.72: 1-9.
Deschenes, O., And E. Moretti, 2009. Extreme Weather Events, Migration .National Bureau of Economic Research., 91(4): 659–681.
Guentchev, G.S., 2007. Changes in Atmospheric Circulation over Europe and Relationship to Temperature Extreme in Bulgari, A Dissertaion Submitted to Michigan State University for Degree of Philospohy Department of Geography.
C. E. Hanson, J.P. Palutikof, M.T.J Livermore. L. Barring. M. Bindi. J. Corte Real. R. Duaro. C. Giannkopoulos. P. Good. T. Holt. Z. Kundzewicz. G. Leckebusch. M. Moriondo. M. Radziejewski. J. Santos. P. Schlyter. M. Schwarb. I. Stjernquist. U. Ulbrich., 2007. Modelling ،The Impact of Climate Extremes: An Overview of The MICE Project, Climatic Change, 81:163-177.
Ha, J; J, Yoon; H, Kim, 2009. Relationship Between Winter Temperature and Mortality in Seoul, South Korea, from ١٩٩٤ to٢٠٠٦, Science of the Total Environment, 407:2158-2164.
H. M. Hasanean. M. Almazroui. P. D. Jones. A. A. Alamoudi. 2012. Siberian High Variability and Its Teleconnections With Tropical Circulations And Surface Air Temperature Over Saudi Arabia. Springer., 1-16.
J. T. Houghton, Y. Ding, D. J.Griggs, M. Noguer. P.J. van der Linden., X. Dai. K. Maskell. C.A. Johnson. 2001. The Scientific Basis Tribution of Working Group I to The Third Assessment Report of The Intergovernmental Panel on Climate Change. IPPC., Cambridge University Press.
Karl T.R., And Coauthors. 1993. Asymmetric Trends of Daily Maximum and Minimum Temperature. Bull. Amer. Meteor.74: 1007 – 1023.
Kunkel, K. E., R. A. Pielke, And S. A. Changnon. 1999, Temporal Fluctuations in Weather and Climate Extremes That Cause Economic and Human Health Impacts: A review, Bull. Am. Meteorol. Soc., 80: 1077–1098.
Lydolph, Paul., 1977. World Survey of Climatology, Department of Geography University of Wisconsin Milwaukee, Climates of The Soviet Union .Volume, 7.
Lingis, P. R. Thompson, C. 2005. The Siberian High :its Relation with Northern Hemisphere Temperature Anomalies and The Arctic Oscillantion, Geophysical Research Abstract, Vol.9:04992.
Rosenwaike, I., 1966: Seasonal Variation of Deaths in The United States, 1951–1960. J. Am. Stat. Assoc., 61:706–719.
Sahsamanoglou, H. S. Markrogiannis, T.J. and Kallimopoulo. P.P.(1991),Some Aspect of the Basic Characteristies of The Siberian Anticyclone. Int. J.Climatol,11: Pp.827-839.
Sakamoto-Momiyama, M., 1977. Seasonality in Human Mortality: A Medico-Geographical Study. University of Tokyo press, Tokyo.
Takahashi, H. 1990. Migration of The Cold air Mass Related to Rain Belt Formation of the Chienese Continent and Atmospheric Systems during The Baiu Season (In Japanese). Geographical Review of japan; Series A, 64:10-24.
Takaya, K., and Nakamura, H., 2005: Mechanisms of Intraseasonal Amplification of The Cold Siberian High. Journal of the Atmospheric Sciences. 4424., Pp. 1-52.
W.A. Gough. Benita Y. Tam. Tanzina Mohsin. Shannon M.J. Allen., 2014. Extreme cold weather alerts in Toronto, Ontario, Canada and The Impact of A Changing Climate. Journal of The Elsever. Pp. 1-9.
سایت خبرگذاری تابناک http://www.tabnak.ir
سایت خبرگذاری فارس http://www.farsn.com
سایت سازمان مدیریت بحران کشور http://www.ndmo.org