پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی

word 8 MB 30386 97
1393 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری
قیمت قبل:۷۴,۱۰۰ تومان
قیمت با تخفیف: ۳۴,۴۰۰ تومان
دانلود فایل
  • بخشی از محتوا
  • وضعیت فهرست و منابع
  • پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشدM .Sc

    رشته جغرافیای طبیعی_ ژئومورفولوژی در برنامه­ ریزی محیطی

    چکیده

    شهر در محیط جغرافیایی نه بر اساس ظرفیت و امکانات بلکه بر اساس اضطرار و ضرورت­ها گسترش پیدا می­کند. این مساله در شهرهای امروزی به شدت به­چشم می­خورد نکته­ی قابل توجه آنکه شهر باید در هماهنگی تمام با قرارگاه طبیعی خود قرار بگیرد و ضروری است که انسان بتواند با بستر زمین یک رابطه­ی منطقی برقرار کند. از این رو در پژوهش حاضر به بررسی عوامل ژئومورفولوژیک موثر بر توسعه فیزیکی شهر اراک پرداخته شده است و  مدل داده مفهومی برای توسعه­ی فیزیکی شهر طراحی شده است، به­گونه­ای که برای سایر شهرها نیز الگو قرار گیرد. واحد کاری بر اساس لندفرم­های منطقه تعریف گردید. مطالعه­ی توسعه­ی فیزیکی شهر اراک براساس شاخص­هایی نظیر ارتفاع، فاصله از خطوط گسل، نقشه­ی ژئومورفولوژیکی، کاربری، پیوستگی شهر اراک، لرزه­خیزی، شیب، فاصله­ی مناسب تا کویر میقان و ارتفاع رواناب انجام شد. شاخص­های مورد نظر بر اساس توابع عضویت فازی استاندارد گردید. سپس روابط شاخص­ها  بر اساس ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس یک طرفه (ANNOVA) و خوشه­بندی در واحد­های لندفرم ارزیابی شد. جهت مشخص نمودن اولویت لندفرم­ها برای توسعه­ی فیزیکی آتی شهر، مدل تاپسیس اجرا گردید. در راستای اجرای مدل، وزن متغیرها براساس نظرخواهی از متخصصین توسط مدلAHP انجام شد. نتایج تحلیل نشان داد، اولویت اول برای توسعه فیزیکی شهر اراک، در شمال غربی این شهر قرار دارد. بستر فضای پیشنهادی از نظر طبیعی مورد بررسی قرار گرفت.

    کلید واژه: ژئومورفولوژی، توسعه­ ی فیزیکی، مدل داده­ی مفهومی، شهر اراک

    فصل اول

     

                         مقدمه­ی پژوهش

    1-1    مقدمه

    «قدرت عمل انسان در محیط طبیعی به اقتضای تعداد فزاینده ی جمعیت و تکامل سریع ابزار و وسایل، روز به روز ابعاد وسیع­تری به خود می­گیرد»(رهنمایی، 1387: 9). «در این شرایط توسعه­ی­ فیزیکی شهرها معمولا بدون توجه به فاکتورهای طبیعی اتفاق می­افتد. از جمله تبعات این نوع توسعه­ های فیزیکی در شهرها: تخریب باغ­ها و زمین­های زراعی به نفع ساخت و سازها، دست­اندازی به حریم رودخانه­ها و ارزش­های زیست محیطی، توسعه در شیب ­های تند، همجواری­های نامناسب در کاربری­ها می باشد. برای به حداقل رساندن اثرات نامطلوب زیست محیطی حاصل از چنین فرایندی، لازم است علاوه بر سایر فاکتورهای اقتصادی - اجتماعی و سیاسی به فاکتورهای طبیعی و خصوصیات زمین به عنوان پایه اصلی توسعه فیزیکی توجه کافی مبذول گردد»(کرم و محمدی، 60:1388).

    «گسترش بی رویه شهرها یک مشکل جهانی است و پیش­بینی می­گردد تا سال 2025 افزون بر 65 درصد جمعیت جهان در شهرها زندگی کنند در عین حال افزایش سریع پراکندگی شهری، اثرات زیان باری در محیط بر جای می­گذارد»(Kaya, 2006:19 ).

    «تا زمانی که الگوی رشد شهرها ارگانیک بوده و عوامل درون­زا و محلی تعیین­کننده­ی رشد شهری بوده اند، زمین شهری نیز کفایت کاربری­های سنتی شهری را می­داده و حسب شرایط اقتصادی، اجتماعی و امنیتی شهر، فضای شهر را به طور ارگانیک سامان می­داده است»(ماجدی، 1378: 6)، اما امروزه زمین شهری برای جمعیت سرازیر شده به آن کافی نمی­باشد و مطالعات اساسی را در زمینه­ی زمین و ژئومورفولوژی شهری و یافتن مکان بهینه برای استقرار و توسعه­ی فیزیکی شهرها را می­طلبد.

    «توسعه­ی شهر بر روی سطح زمینی صورت می­گیرد که از مواد و اشکال ویژه­ای به وجود آمده است. این مواد و اشکال ممکن است ذاتأ برای فعالیت­های خاصی مناسب باشند و شهرها را در مراحل مختلف توسعه با مخاطرات روبه­رو سازند. از سوی دیگر بیشتر عوارض زمین با محیط فعلی خود  سازگار نیستند. اغلب آن­ها تحت یک مجموعه­ی آب و هوایی با شرایط متفاوت از قبیل یخچال­ها یا ورقه­های یخی قدیمی به وجود آمده­اند. این عوارض ممکن است تا زمانی پایدار بمانند که با گیاهان پوشیده شوند یا تحت شرایط غالب بارش یا زهکشی قرار گیرند. با وجود این اگر این پایداری برهم بخورد شاید در حالت تعادل با شرایط جدید سازگار شوند. توسعه­ی شهر تغییرات تاسف باری را در این شرایط به وجود می­آورد»(روستایی و جباری، 1391: 21).

    «بررسی ویژگی های جمعیتی در شهر اراک ضرورت این شهر را به توسعه فیزیکی به صراحت آشکار می­نماید. شهر اراک تا قبل از شروع تحولات صنعتی با رشد پایین جمعیت مواجه بوده است. طی دوره شکل­گیری شهر تا سال 1335 تنها 89 هزار نفر در این شهر ساکن بوده اند. همانطور که در جدول و نمودار زیر مشاهده می­شود جمعیت شهر اراک از 71925 نفر در سال 1345 به 484212 نفر در سال 1390 رسیده است. شروع تحولات جمعیتی از اواسط دهه­ی 40 شمسی همزمان با صنعتی شدن و پذیرش نقش­های جدید، اتفاق می­افتد و به تبع آن، روند رشد جمعیتی و مهاجرتی به این شهر تا اواسط دهه­ی70­ شمسی ادامه می­یابد. بعد از این دهه رشد جمعیتی شهر غالباَ بر پایه­ی رشد طبیعی جمعیت بوده است.

    با استفاده از مدل رشد نمایی مشخص شده است که جمعیت شهر اراک تا سال1400 به 526431 نفر خواهد رسید که نسبت به جمعیت سال 85 معادل 79 هزار نفر افزایش جمعیت خواهد داشت.

    بنابراین شهرنشینی شتابان در دوره های اوج ، گسترش کالبدی و جهت و شدت رشد شهر را تحت تاثیر چشمگیری قرار داده است»(تلخابی، 1391).

    1-2    بیان مساله

    افزایش جمعیت انسانی در شهرها ضرورت روز افزونی برای اشغال زمین­های اطراف هر شهر بوجود آورده است که این نیاز با بستر طبیعی ، محیط زیست و شاخص های ژئومورفولوژیک هر منطقه دارای ارتباطی تنگاتنگ می­باشد. به گونه­ای که امروزه در بیشتر شهرهای ایران هماهنگی بین رشد فیزیکی شهر و محیط طبیعی دیده نمی شود. اگر روند گسترش شهر بدون تناسب با ظرفیت ها و امکانات طبیعی شکل گیرد، پیامدهای ناخوشایندی را در فضای کالبدی- زیستی درون شهری بوجود می آورد. ازجمله­ی این پیامدها: بروز مخاطرات طبیعی، برهم زدن تعادل محیط زیست و اختلال در امر خدمات رسانی می باشد. پس ضرورت است تا انسان بتواند، با بستر زمین یک رابطه­ی منطقی برقرار کند.

    منطقه­ی مورد مطالعه یعنی شهر اراک ازجمله شهرهایی است که با احداث صنایع در دهه­ی 50 و استان شدن آن در سال 1356، رشدی شتابان داشته است و با مسائل متعدد محیطی مانند تاثیرات همسایگی با کویر، تاثیر آلودگی آب بر اراضی کشاورزی و ساختار نامناسب توپوگرافی مواجه شده است و این سبب عدم پیوستگی مکانی در شهر اراک گردیده که به دنبال خود مسائل مدیریتی را ایجاد نموده است. بررسی و مطالعه­ی متغیرهای ژئومرفولوژیک تأثیر­گذار در توسعه­ی فیزیکی شهر اراک مانند: ارتفاع، شیب، فاصله از کویر میقان، ارتفاع رواناب، ژئومورفولوژی، نقاط لرزه خیز، کاربری، فاصله از خطوط گسل و فاصله از شهر، می­تواند کمک شایانی به ایجاد مدل مکانی مطلوب جهت توسعه­ی فیزیکی شهر نماید. اگر این امر در برنامه­ریزی­ها و طرح­های تهیه شده مورد توجه قرار نگیرد، عواقب نامطلوبی به دنبال دارد. بنابراین تا حد امکان باید سعی کرد جلوی گسترش شهر به سمت نواحی نامطلوب را گرفت و با تدابیر و برنامه­ریزی­های مورد نظر به چیدمان مکانی مناسبی برای توسعه­ی ­شهر پرداخت.

    چیدمان یا ساختار مکانی داده­ها در برنامه­های کاربردی تحت عنوان مدل داده مفهومی[1]مطرح است که الگوریتم ساده­ای برای ساختارهای مکانی پیچیده فراهم می­سازد. این امر به استفاده­ی کاربردی از نتایج پژوهش کمک می­کند. لذا طراحی مدل مفهومی از ضرورت­های پژوهش­های جغرافیایی است. سؤال پژوهش :

    مهم­ترین عامل ژئومرفولوژیک در توسعه­ی فیزیکی  شهر اراک کدام است؟

    1-3    فرضیه پژوهش

    فاصله­ی مناسب از پلایای میقان مهم­ترین عامل در توسعه­ی فیزیکی شهر اراک است.

    1-4    اهداف پژوهش:

    - شناخت پدیده­ها و فرایندهای ژئومورفولوژیک مؤثر بر توسعه­ی فیزیکی شهر و امکانات و محدودیت هایی که این عوامل برای توسعه­ی فیزیکی شهر فراهم کرده اند.

    - تدوین مدل داده مفهومی به­گونه­ای که قابل استفاده برای شهر­های دیگر قرار گیرد.

    - تعیین جهت مناسب و نحوه گسترش فیزیکی شهر برای جوابگویی به نیاز های فعلی و پیش

    بینی برای نیاز­های آینده.

     

    فصل دوم

                     پیشینه و مبانی نظری

    2  

    2-1    پیشینه­ی پژوهش

    توسعه ­ی فیزیکی در شهر‌ها از ادبیاتی غنی برخوردار است چرا که با شتاب شهر­نشینی و نیاز گسترده برای اشغال فضا، برنامه­ریزان به این مهم توجه نشان داده­اند. در سطح دنیا و کشور ایران تحقیقات گسترده ای در زمینه­ی توسعه­ی فیزیکی انجام شده است که مهم­ترین تحقیقات صورت گرفته در داخل کشور به شرح زیر می‌باشد:

    در پژوهشی با موضوع «بررسی تنگناهای طبیعی توسعه­ ی فیزیکی شهر سنندج» ثروتی و همکاران، (1387) برای رسیدن به هدف از نقشه­های توپوگرافی، زمین­شناسی، کاربری اراضی، داده­های هواشناسی، منابع کتابخانه­ای و تحقیقات میدانی بهره گرفته­­اند. درمحدوده­ی مطالعاتی به این نتایج رسیده­اند که عواملی همچون ارتفاعات آبیدر، تپه­های داخل شهر و رودخانه قشلاق تنگناهایی را برای توسعه­ی شهر بوجود آورده­اند. به گونه­ای که تنها4.81 درصد از محدوده­ی مورد مطالعه، مناسب توسعه­ی شهر برشمرده می شود. کرم و محمدی،) 1388( درپژوهشی دیگر تحت عنوان« ارزیابی وپهنه بندی تناسب زمین برای توسعه­ی فیزیکی شهر کرج و اراضی پیرامونی» تناسب زمین برای توسعه­ی فیزیکی کلانشهر کرج از طریق 9 فاکتور و معیار طبیعی مشتمل بر شیب، سنگ­شناسی، فاصله از گسله­ها، فاصله از شبکه زهکشی، لرزه خیزی، عمق آب زیرزمینی، پوشش، کاربری زمین و نوع لند فرم و با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP) ( [2]در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت گرفت.

    پژوهشی با عنوان « ارزیابی توسعه­ی فیزیکی شهر شیراز با تأکید بر عوامل طبیعی » نظریان و همکاران، (1388) جهات مناسب برای توسعه­ی شهر پیشنهاد شده است و همچنین شرایط محدودکننده و خطرساز گوشزد شده است و با استفاده از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی به ترسیم و تحلیل نقشه ها پرداخته است. زارعی (1388) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان « موانع ژئومورفولوژیکی توسعه فیزیکی شهرشیراز » با استفاده از مدل AHP در نرم افزار GIS پهنه بندی زمین برای توسعه­ی فیزیکی شهر بر پایه­ی 8 معیار ( شیب، جنس زمین، سطح ایستابی آب‌های زیرزمینی، پوشش گیاهی، حریم رودخانه، فاصله ازگسل، ارتفاع و بافت خاک )صورت گرفت و نقشه پهنه بندی زمین بدست آمد. سه پهنه با اولویت دار با تناسب بالا (21516هکتار) با تناسب کم تا متوسط (23069 هکتار) و نامناسب (23289هکتار) برای توسعه فیزیکی شهر شیراز را نشان می‌دهد.

    روزبهانی و همکاران، ( 1389 ) در پژوهشی با عنوان « تاثیر ژئومورفولوژی بر توسعه شهرآشتیان » با روش میدانی-توصیفی-تحلیلی به شناسایی نقاط ضعف و قوت توسعه شهری منطقه با تاثیر پذیری ژئولوژیکی و ژئومورفولوژیکی  اقدام نموده است. رضائی و ملکرودی (1389) به موضوع « محدودیت­های ژئومورفولوژیکی توسعه فیزیکی شهر رودبار » پرداخته­اند. نتایج حاصل از تحقیق نشان می­دهد که توسعه فیزیکی شهر رودبار تحت تاثیر عوامل محدود کننده زیادی قرار دارد. در این بین شیب، حرکات دامنه­ای، گسل و خطر لرزه خیزی به ترتیب مهم­ترین تأثیر را در توسعه فیزیکی شهر دارند. مناطق مستعد توسعه محدود و گسترش شهر با هزینه بالا و احتمال خطر پدیده­های مورفولوژیکی همراه است. نجفی در پایان نامه دوره کارشناسی ارشد خود موضوع « قابلیتها و محدودیت های توسعه فیزیکی شهرایلام » (1389) را بررسی نموده است. وی با استفاده از نرم افزار GIS و مدل تحلیل سلسله مراتبی  AHPو نرم افزارExpert choice به تهیه و تحلیل نقشه پهنه­بندی جهات توسعه فیزیکی شهر ایلام پرداخته است. به این نتیجه رسیده است که به­جز اراضی واقع در شمال غرب ایلام سایر جهات بدلیل مشکلات افزایش شیب، قرارگرفتن در حریم مسیل‌ها و حرکات دامنه‌ای مخاطره آفرین می‌باشد و این عوامل در روند توسعه فیزیکی محدودیت ایجاد می کند. وارثی و همکار (1389) در پژوهشی با عنوان « تحلیلی بر روند توسعه کالبدی – فیزیکی شهر فیروزآباد، اصفهان» به منظور شناسایی اراضی مناسب برای توسعه کالبدی شهر، ابتدا وضعیت موجود شهر و گونه­شناسی فیزیکی آن را مورد بررسی قرار داده اند. در مرحله بعد، پس از جمع آوری اطلاعات مورد نیاز و با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در نرم افزار GIS و پس از طی مراحل مختلف شامل ورود متغیرها و معیارها، تهیه لایه های اطلاعاتی جدید، طبقه بندی و ارزش گذاری متغیرها و لایه­های اطلاعاتی و ترکیب این لایه­ها، مکان­های مناسب برای توسعه آتی شهر را مشخص نموده اند. متغیرها و لایه های اطلاعاتی در نظر گرفته شده برای تعیین اراضی مناسب برای توسعه آتی شهر در این شهر، شامل لایه های قابلیت اراضی، سطوح ارتفاعی، شیب، شبکه ارتباطی، گسل، جهت شیب، گورستان، رودخانه، آثار تاریخی و نقاط روستایی اطراف شهر بوده است.

    عادلی و همکار(Adeli, et al.,2011)  در پژوهشی تحت عنوان « کاربرد ژئومورفولوژی در برنامه ریزی شهری: مطالعه موردی در انتخاب مکان دفع زباله» عوامل ژئومورفولوژیک از قبیل: سنگ، خاک، شیب، گسل، ناپایداری زمین و عوامل اقتصادی- اجتماعی، عوامل اکولوژیک و عوامل آب وهوایی را مورد ملاحظه قرار داده­اند و بر آن بوده­اند تا بهترین مکان دفع زباله با کمترین خطرات اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی را معرفی نمایند. در پایان 9 مکان مناسب دفع زباله در شهر بناب انتخاب نموده­اند.

    پناهی حسین آبادی (1390) در پایان نامه ای با عنوان « بررسی محدودیت های ژئومورفولوژیک توسعه فیزیکی شهرکرمانشاه » سعی داشته است محدودیت های ژئومورفولوژیکی توسعه فیزیکی شهر کرمانشاه را شناسایی نماید. وی باکمک عکس­ها و تصاویر ماهواره ای روند توسعه فیزیکی شهر را طی دوره­های مختلف مشخص نمود. آنگاه با استفاده ازDEM  1:25000 سازمان نقشه برداری کشور اطلاعات مورد نیاز منطقه به دست آمد، سپس براساس دو مدل فازی و بولین در نرم افزار ARC GIS به پهنه­بندی زمین برای توسعه فیزیکی بر پایه عوامل طبیعی و عوامل انسانی اقدام نموده است.

    اولین پژوهش در مورد مدل داده مفهومی در قالب رساله­ی کارشناسی ارشد در جغرافیای طبیعی تحت عنوان "ارزیابی مخاطرات ژئومورفولوژیک با مدل مفهومی جغرافیایی در حوضه کن- تهران" توسط سعیده قره چاهی در دانشکده­ی علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی در سال 1390 انجام شده است.

    حسینی و همکاران (1391) در بررسی با عنوان « پهنه بندی جغرافیای محدودیت­های توسعه کالبدی شهر رشت با استفاده از GIS » به شناخت تنگناهای طبیعی و انسانی توسعه  فیزیکی شهر رشت و تحلیل گسترش فضایی آن با مدل آنتروپی شانون، پرداخته­اند؛ همچنین راه­کارهای منطقی جهت توسعه آتی شهرارائه داده­اند. احمدی و همکاران (Ahmadi, et al., 2013) در پژوهشی با عنوان «بررسی نقش دانش ژئومورفولوژی در برنامه ریزی شهری و توسعه پایدار» در بررسی نقش دانش ژئومورفولوژی در برنامه ریزی شهری و توسعه پایدار اشاره دارند به اینکه شهرهای واقع در مناطق خشک و مناطق نیمه خشک (نمونه موردی: شهر قم) در مسائل طبیعی به ویژه مسائل مربوط به ژئومورفولوژی  نیاز اساسی وجود دارد که در برنامه ریزی­ها در نظر گرفته شوند. بی توجهی به اصول و مکانیزم  مورفولوژیک در برنامه­ریزی ها تعادل دینامیک و مورفولوژیک را بهم می­زند و سبب ایجاد خسارات جبران ناپذیری می­شود.

    نوری و همکاران (Nuori, et al., 2013) در مطالعه‌ای با عنوان «استفاده از مدل­های تصمیم­گیری چند معیاره برای تصمیم گیری­های زیست محیطی و اولویت بندی فضایی در شهرهای جدید» به انتخاب مکان برای 4 شهر جدید اصفهان پرداخته­اند. روش به کار گرفته، مدل Ahp و Topsis بوده است. میزان اثر هریک از عوامل در اولویت انتخاب مکان بر اساس روش دلفی و پر کردن پرسشنامه تعیین شده است. معیار‌های مورد بررسی شامل موارد زیر بوده است: فیزیکی، بیولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و پراکنش آلودگی. معیار فیزیکی در اولویت تعیین محل شهر جدید انتخاب گردید. معیار فیزیکی شامل موارد زیر می‌باشد: آب وهوا، منابع آب، ژئومورفولوژی وسنگ شناسی، توپوگرافی و لند‌فرم و قابلیت اراضی.

    نمونه­ای از تحقیقات انجام گرفته در سطح جهان:

    به‌دلیل حجم داده­ی تولید شده در پژوهش‌ها و همچنین کاربردی نمودن نتایج تحقیقات، محققین در رشته‌های مختلف تخصصی اقدام به طراحی مدل مفهومی می­نمایند  (Mylopoulos, 1991).

      آویجتادورگوبتا ورافی احمد 2004 )  Avijit.,) در پژوهشی باعنوان « ژئوموروفولوژی شهری و شهر­های مناطق حاره­ای ساخت و ساز از پژوهش­های علمی تا نحوه عمل گسترش سریع شهرها در مناطق حاره­ای را مورد بررسی قرارداده‌اند. نتایج حاصل شده از پژوهش نامبرده به این ترتیب می‌باشد: گسترش شهرها در مناطق حاره‌ای تاثیر جدی و منفی بر محیط طبیعی داشته که این تاثیر بیشتر به خاطر توسعه فیزیکی شهرها، افزایش سطح آب های زیرزمینی و همچنین استفاده بیش از حد از منابع طبیعی این مناطق است.

    هندرسون و انلی (Henderson & O’Neil., 2004) در بررسی با عنوان «مدل­های مفهومی بجهت حمایت عملیات، برنامه ریزی محیط زیست، مدلسازی سیستم گسترده و تکنولوژی­­های ارزیابی» برای استفاده از مدل‌های مفهومی دستورالعملی ارائه داده‌اند، این دستورالعمل برای بهتر شدن برنامه­ریزی سیستم گسترده و بهره‌برداری از پروژه‌های منابع آب، نیروهای شرکت مهندسین ارائه شده است. مدل‌های مفهومی ابزاری برای نشان دادن روابط، تجزیه وتحلیل ساختار، عملکرد و روابط سلسله مراتبی سیستم‌های تحت تاثیر ارائه می‌دهند. حرکت به­سمت پروژه‌های بازسازی اکوسیستم و به­سمت پایداری اقتصادی و سیستم‌ها مناسب بوم شناختی، توجه فعالیت نیروها بصورت یک سیستم گسترده شامل موارد زیر را باعث می‌شود: شناخت پاسخ منابع طبیعی به محرک تنش‌زا و تغییرات محیطی، ارائه خدمات قابل اعتماد (بعنوان مثال: کاهش خطرات سیل ونگهداری تنوع زیستی)، طراحی و مدیریت نمودن پروژه‌ها به شیوه‌ای پایدار.

    لی و همکاران Lee, et al., 2004)) در پژوهشی با عنوان «سیستم اطلاعات جغرافیایی برای برنامه نویسی فعالیت بشر در محیط شهری کوچک مقیاس در علوم اطلاعات جغرافیایی »مدل‌های داده سه بعدی را برای بازنمایی هندسی و توپولوژیک فرآیندها و اشیا سه بعدی بررسی نمودند. و یک مدل داده سه بعدی برای پاسخ اضطراری به محیط‌های ساخته شده شهری را در چند سطح پیشنهاد نمودند. 1- مدل هندسی سه بعدی برای اندازه‌گیری و نشان دادن اشیا فضایی سه بعدی. 2- مدل توپولوژیک که به تنهایی اشاره دارد به روابط توپولوژیک بین اشیا با استفاده از مدل مبتنی بر شبکه. 3- مدل شهر سه بعدی به جهت تجسم اشیا سه بعدی در چند دیدگاه.

    (تصاویر ، نمودار ها و جداول در فایل اصلی وجود دارد)

    Abstract

    The role of Geomorphologic Factors on Physical Development of Arak in order to codification a Conceptual Data Model

    In geographical terms, a city expands according to necessities and urgency rather than to capacity and facilities. This fact is highly visible in today cities when it is necessary to adapt city to its natural site and also for humans to relate reasonably to ground. Thus, the present study proposes to investigate geomorphologic factors influential in physical development of city of Arak through designing a data conceptual model for the city in a way usable for other cities as an example. Work units are defined by regional land forms. Study of Arak’s physical development was undertaken considering criteria such as height, distance from fault line, geomorphologic map, function, urban continuity, Seismicity, declivity, proper distance from Meighan Desert and runoff height. These criteria were standardized through fuzzy method. Then the relationships among them were evaluated using Pearson Covariance Coefficiant, One-way Analysis of Variance (ANOVA), and clustering in land forms. TOPSIS was used to determine the oriority of land forms for future physical development of the city. In doing this, the weight of all variables were set by AHP after consulting experts. Analysis gave the first priority of physical development to north western part of the city. Regional character was investigated in terms 

  • فهرست:

    فصل اول

    1-1 مقدمه.......................... 2

    1-2 بیان مساله.............. 4

    1-3 فرضیه پژوهش.... 5

    1-4 اهداف پژوهش: 5

    فصل دوم

    2-1 پیشینه­ی پژوهش.... 7

    2-2 مبانی نظری مدل داده مفهومی.. 13

    2-2-1......... مرور مدل داده................................................................................................................. 13 

    2-2-2سطوح انتزاعی مدل داده...................................................................................................13

    2-2-3مدلسازی داده ی مکانی.................................................................................................. 14

    2-2-4 طراحی مدل داده­ی مفهومی جهت توسعه­ی فیزیکی.................................................. 15

    2-2-5 مدل داده­ی مفهومی.............................................................................................................. 16

    2-2-6 پایگاه داده­ی مکانی................................................................................................................ 17

    فصل سوم

    3-1 ویژگی­های طبیعی منطقه. 21

    3-1-1 موقعیت جغرافیایی................................................................................................................ 21

    3-1-2 زمین شناسی.......................................................................................................................... 22

    3-1-3 شرایط اقلیمی.......................................................................................................................... 26

    3-1-4 ناهمواری­ها............................................................................................................................... 30

    3-1-5 واحدهای فرم اراضی............................................................................................................. 33

    3-1-6 زهکشی طبیعی...................................................................................................................... 35

    3-1-7 جنس خاک.............................................................................................................................. 36..............................................................................................................................

    3-2 مواد و روش­ها 36

    3-2-1 منابع داده................................................................................................................................. 36

    3-2-2 مراحل پژوهش........................................................................................................................ 37

    فصل چهارم

    4-1 نتایج حاصل از اجرای مدل تاپسیس.... 60

    4-2 ارزیابی نتایج مدل با روش کمی و مشاهدات میدانی.. 66

    4-3 تحلیل منطقه پیشنهادی.. 76

    4-4 نتایج مدل داده و بحث روی آن.. 77

    فصل پنجم

    5-1 نتیجه گیری.. 83

    5-2آزمون فرضیه: 83

    5-3 پیشنهادات.............. 84

    منبع:

    -انصاری، م. اسکوئی، ب. آنسورس، م .( 1389). تفسیر یک بعدی و دو بعدی داده های مگنتوتلوریک به منظور تشخیص ساختارهای زمین شناسی زیرسطحی در امتداد یک نیمرخ شرقی- غربی در منطقه اراک. مجله فیزیک زمین و فضا ، شماره 3، صفحات 1-13.

    2-اهری­پور، ر. (1385). مبانی رسوب شناسی. انتشارات دانشگاه دامغان، صفحات 74و 140

    3- پناهی حسین آبادی، ر .(1391). بررسی محدودیت­های ژئومورفولوژیک توسعه فیزیکی شهرکرمانشاه. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی.

    4- ثروتی، م. خضری، س. رحمانی، ت. ( 1387). بررسی تنگناهای طبیعی توسعه فیزیکی شهرسنندج. پژوهش های جغرافیای طبیعی، شماره 67، صفحات 13- 29.

    5- حسینی، س ع. ویسی، ر. محمدی، م .(1391). پهنه‌بندی جغرافیایی محدودیت­های توسعه کالبدی رشت با استفاده از GIS . چهارمین کنفرانس مدیریت و برنامه ریزی شهری، مشهد مقدس.

    6- حسین زاده، س ر. جهادی طرقی، م. (1386). اثرات گسترش شهر مشهد بر الگوی زهکشی و تشدید سیلاب­های شهری. پژوهش­های جغرافیایی، شماره 61، صفحات 145- 159.

    7- زارعی، ا. ( 1388). موانع ژئومورفولوژیکی توسعه فیزیکی شهر شیراز. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.

    8- رضایی، پ. استاد ملکرودی، پ. (1389). محدودیت­های ژئومورفولوژیکی توسعه فیزیکی شهر رودبار. فصل نامه جغرافیای طبیعی، شماره7. صفحات 41- 52.

    9- روزبهانی، م ح. محمدی، ش. تقوی گودرزی، س .(1389). تاثیرژئومورفولوژی بر توسعه شهر آشتیان، همایش کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامه ریزی محیطی،دانشگاه آزاد اسلامی خرم آباد.

    10- رهنما، م ر. کاظمی بی نیاز، م. (1390). مقایسه ی تطبیقی تحلیلی مدل­های سلسله مراتبی، محاسبه گر رستری و هم پوشانی وزن برای شناسایی و اولویت بندی توسعه­ی بافت­های مرکزی شهرها. مجله پژوهش­های جغرافیای انسانی،  شماره 78 .

    11- طرح مطالعه و شناخت بافت تاریخی شهر اراک.( 1388). مهندسین مشاور نقش سپر پارسه، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان مرکزی.

    12- طرح توسعه و عمران شهر اراک.(1362) مهندسین مشاور عرصه، مرحله دوم، پیشنهادات .

    13- طرح توسعه و عمران ناحیه اراک. (1383). مهندسین مشاور زیستا.

    14- طرح جامع شهر اراک .(1383). مهندسین مشاور زیستا، وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان مسکن و شهرسازی استان مرکزی.

    15- طرح مکان­یابی اراضی مورد نیاز مسکن شهر اراک .( 1388). مهندسین مشاور شارمان، وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان مسکن و شهرسازی استان مرکزی.

    16- علایی طالقانی، م. (1375). ژئومورفولوژی وعمران ناحیه ای دشت اراک. رساله دکتری، دانشگاه تهران.

    17- قره چاهی، س. (1390).ارزیابی مخاطرات ژئومورفولوژیک با مدل مفهومی جغرافیایی در حوضه کن- تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.

    18- قهرودی تالی، م. پورموسوی ، س م. خسروی، س.(1391). بررسی پتانسیل تخریب لرزه خیزی با به کارگیری مدل های چند شاخصه مطالعه ی موردی: منطقه ی یک شهر تهران. مجله پژوهش های ژئومورفولوژی کمی، شماره ی 3،صفحات 57-68.

    19- کرم، ا. محمدی، ا .( 1388). ارزیابی وپهنه بندی تناسب زمین برای توسعه فیزیکی شهر کرج و اراضی پیرامونی (AHP) برپایه ی فاکتورهای طبیعی و روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی. فصل نامه جغرافیای طبیعی، شماره 4،صفحات 59- 74.

    20- کوهساری، م . حبیبی، ک.(1385). تلفیق مدل AHP و منطقIO  در محیط GIS جهت مکان­گزینی تجهیزات جدید شهری(مورد مطالعه: مکان یابی آرامستان جدید شهر سنندج. سومین همایش سیستم­های اطلاعات مکانی.

    21- ماجدی، حمید.(1387).زمین مسئله اصلی توسعه شهری. مجله آبادی. شماره 33 ، صفحه6.

    22- مرادی، م ا. اختر کاوان، م. (1388). روش شناسی مدل­های تحلیل تصمیم گیری چند معیاره. مجله آرمانشهر. شماره 2، صفحات 113-125 .

    23- مومنی، م.  شریفی سلیم، ع. (1390). مدل ها و نرم افزارهای تصمیم گیری چند شاخصه. انتشارات علم و دانش، چاپ اول.

     

    24- مهدوی، م. (1390). هیدرولوژی کاربردی. چاپ هشتم، انتشارات دانشگاه تهران.جلد دوم، صفحه 147.

     

    25- مشهدی، ذ. (1379). اثرات توسعه شهری در ژئومورفولوژی دشت اراک. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه شهیدبهشتی.

    26- نجفی، ا. (1389). قابلیت­ها و محدودیت­های توسعه فیزیکی شهرایلام. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.

    27- نظریان، ا. کریمی، ب .(1388).ارزیابی توسعه فیزیکی شهر شیراز با تاکید بر عوامل طبیعی. فصل نامه جغرافیایی چشم انداز زاگرس، شماره1، صفحات 6- 18.

    28- وارثی، ح. علی نژاد، طی. (1389). تحلیلی بر روند توسعه کالبدی – فیزیکی شهر فیروزآباد. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی شهری، شماره 7،صفحه 21.

    29- Adelia, Z. Khorshiddoust, A. (2010) . Application of geomorphology in urban planning:  Case study in  landfill site selection. Procedia Social and Behavioral Sciences. 19,662–667.

    30- Ahmadi, A. Khosravi, S. Moarefy, A. Mikaeili, P. Rashidbeigi, E. (2013) . An Assessment of the Role of Geomorphologic knowledge in urban planning and sustainable development (Case Study: Qom city). World of Sciences Journal. 3, 79- 92.

     

    31- Avijit, G. Rafi A. ( 2004) . Geomorphology and the urban tropics: building an interface between research and usage. Geomorphology .31, 133- 149.

    33- Alijani, B. Ghahroudi Tali, M. Arabi, N. (2008) . Developing a climate model for Iran using GIS., Theoretical and Applied Climatology. 92, 103-112.

    34- Arens, C. Stoter, JE. Oosterom, P. (2005) . Modelling 3D spatial objects in a geo-DBMS using a D primitive. Computers & Geosciences. 2, 165-177.

    35- Alkema, D. Geneletii D. Cavallin, V. Fabbri, A. Zanchi, A. Bonomi, T. et al. (2000) . Integrated datasets, GIS and 3-D system analysis for enviromental Impact assessment in a large Alpin valley north of Torento (Italy) . International Archives of Photogrammetry and Remote Sensing.Amsterdam. Vol. XXXIII, Part B.

    36- Andrew F. Casper, A. Steven, M. Davis, Greg, S. Brian, Z. (2010) . Improving Conceptual Model Development: Avoiding Underperformance Due to Project Uncertainties ecosystem management and restorationresearch program. ( EMRRP) ( ERDC TN-EMRRP-EBA-5)

    37- Ciborowski, A. (1982) .  Physical development planning and urban design in earthquake-prone areas. Engineering Structures, 153–160.

    38- Geymen, A. Baz, I. (2007) . The potential of remote sensing for monitoring land cover changes and effects on physical geography in the area of Kayisdagi Mountain and its surroundings (Istanbul). Environ Monit Assess, 140, 33–42.

    39- Ghahroudi Tali, M. (2001) . Structure of Database in Iran's River  Basin . York University and Tarbiat Moalem University. .Jepson, W. Liggett, R. Friedman, S. 2001. An Integrated Environment for Urban Simulation. In R.

    40- Goudie, A. Viles, H. (2010) . Landscapes and Geomorphology: A Very Short Introduction (Very Short Introductions) , Oxford.

    41- Henderson, J . Neil, O. (2004). Conceptual Models to Support Environmental Planning and Operations. ERDC/ TN System- wide Modeling, Assessment, and Reostoration Technologies (smart), 4-9.

    42- Heywood, I. Cornelius, S. Carver, S. (2006). an Introduction to Geographical

     Information Systems. Third edition ,72- 74

    43- Jennifer, A. Curtis, Lorraine, E. Charles N. Alpers, S.  Yarnel, M. (2005) . Conceptual model of sediment processes in the upper Yuba River watershed. Geomorphology, 68, 149–166.

    44- Longley, P. Goodchild, M. Maguire, D. Rhind, D. (2005) . Geography Information Systems and Sience. 2nd Edition, 178.

    45- Marenco, L. Nadkarni, P. Skoufos, E. Shepherd, G. Miller, P. Neuronal database integration: the Senselab EAV data model. Proceedings of the AMIA Symposium, 1999, 102–106.

    46- Margoluis, R. Stem, C. Salafsky, N. Brown, M. (2009). Using conceptual models as a planning and evaluation tool in conservation. Evaluation and Program Planning, 32 , 138–147.

    47- Nouri, J. Maghsoudlou, B. Aboushahab. Z. (2013). Utilization multi attribute decision making models for spatial prioritization and environmental decision making in new towns. International  Jurnal Environ Science Technology, 10, 443–454.

    48- Marinoni.O. Higgins, A. Coad, P. Navarro Garcia, J. (2013). Directing urban development to the right places: Assessing the impact of urban development on water quality in an estuarine environment. Landscape and Urban Planning, 113, 62-77.

    49- Sener, S. Sener, E. Nas, B. Karaguzel, R. (2010.( Combining AHP with GIS for landfill site selection: Acase study in the Lake Beys_ehir catchment area (Konya, Turkey). Waste Management, 30, 2037- 2046


موضوع پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی, نمونه پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی, جستجوی پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی, فایل Word پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی, دانلود پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی, فایل PDF پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی, تحقیق در مورد پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی, مقاله در مورد پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی, پروژه در مورد پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی, پروپوزال در مورد پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی, تز دکترا در مورد پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی, تحقیقات دانشجویی درباره پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی, مقالات دانشجویی درباره پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی, پروژه درباره پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی, گزارش سمینار در مورد پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی, پروژه دانشجویی در مورد پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی, تحقیق دانش آموزی در مورد پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی, مقاله دانش آموزی در مورد پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی, رساله دکترا در مورد پایان نامه نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی

پایان نامه دوره کارشناسی ارشد در رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری چکیده توسعه فیزیکی و رشد شهر های ایران تا چند دهه­ی پیش، هماهنگ و متناسب با نیازهای جامعه شهری بود. با بروز تحولات جدید، شهرها به سرعت تغییرات و دگرگونی هایی را پذیرا شدند. این دگرگونی­ها به شکل رشد سریع جمعیت و گسترش فیزیکی شتاب آمیز شهرها، و به صورت نامتعادل و ناهماهنگ بوده است. مهمترین مساله­ای که در برابر توسعه ...

چکیده : گسترش کالبدی یا فیزیکی روزافزون سکونتگاهها اعم از شهری و روستایی که امروزه در کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه شتاب فزاینده ای یافته اند، امری اجتناب ناپذیر است.که بعضا بشکل ارگانیک در طول زمان خصوصا در مورد سکونتگاههای روستایی مشاهده می شود.که از جمله پیامدهای آن تغییر کاربری اراضی بخصوص کاربریهای مولد در بخش کشاورزی خواهد بود. در این تحقیق بررسی روند تغییر کاربری ...

پایان‎نامه تحصیلی جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته: جغرافیای طبیعی، گرایش: ژئومورفولوژی در برنامه‌ریزی محیطی چکیده تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و بهره‌گیری از روش‌های اسنادی و کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی به بررسی محدودیت‌های ژئومورفولوژیکی در توسعۀ فیزیکی شهرستان بندر انزلی و شناسایی و معرفی مناطق آسیب‌دیدۀ آن پرداخته است؛ زیرا توسعۀ فیزیکی شهرها عموماً در ارتباط ...

مقدمه: پژوهش حاضر اختصاص به بررسی و مطالعه تنگناهای توسعه فیزیکی شهرشیراز از زاویه نگرش علم ژئومورفولوژی دارد. در یک تعریف کلی ژئومورفولوژی عبارت است از: علم شنایی اشکال ناهمواریهای سطح زمین است و وظیفه آن شناخت و دسته بندی (طبقه بندی) این اشکال جهت برنامه ریزی در محیط می باشد. شکل عوارض زمین و یا پدیده های ژئومورفولوژیکی نقش موثری در شکل گیری سکونتگاه های انسانی به خصوص شهرها ...

پایان­نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته جغرافیا و برنامه­ریزی شهری فصل اول : کلیات تحقیق 1- 1- طرح مسئله گسترش شهرنشینی و رابطه آن با آسیب­های اجتماعی و اقتصادی از مشخصه­های اصلی الگوی توسعه شهری کشور در چند دهه اخیر است و رشد و توسعه شتابان و توزیع نامتعادل در دوره جدید، یکی از عوامل اصلی بروز آسیب­های اجتماعی به شمار می رود. چنانچه رشد شتابان شهرنشینی و توسعه کلان ...

پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد رشته‌ی مهندسی نقشه برداری گرایش سنجش از دور چکیده به ‌روزآوری پایگاه‌ های داده زمینی در محیط شهری کاری سخت و پر هزینه می‌باشد. تکنیک‌های سنجش از دور ماهواره‌ای به طور وسیعی در استخراج و کنترل تغییر پوشش زمین در مقیاس‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفته‌اند که منجر به ایجاد نتایج مفیدی شده‌اند. انجام این کار به کمک روشهای استخراج اتوماتیک تغییر آسان‌تر می ...

چکيده اين پايان نامه به بررسي روند تکوين و توسعه فيزيکي شهر بهاباد مي پردازد . جهت رسيدن به اين امر متغيرهايي نظير راههاي ارتباطي ، عوامل اقتصادي ( کشاورزي ،صنعت ، خدمات )حوزه نفوذ شهر و مديريت شه

پایان نامه برای اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته: جغرافیا وبرنامه ریزی توریسم چکیده: به دلیل افزایش جمعت و فشاری که به تبع آن بر منابع طبیعی و محیط زیست وارد می شود٬ گردشگری نیز می تواند اثرات مطلوب و نامطلوبی بر محیط زیست بر جای گذارد. شهر لاهیجان به دلیل اینکه یکی از توریست پذیر ترین شهرهای استان گیلان است و دارای پتانسیل های مطلوب طبیعی و انسان ساخت می باشد می تواند در گسترش ...

پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد M .Sc رشته سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی – منابع آب و خاک چکیده افزایش جمعیت و توسعه ی بی رویه شهرها به ویژه در حاشیه آنها، بدون توجه به ویژگی های محیطی و انسانی باعث صدمات جبران ناپذیری به محیط و ساکنان آن شده است. به همین علت مباحث توسعه پایدار در شهرها، به ویژه کلان شهرها همواره از موضوعاتی بوده است که مورد توجه برنامه ریزان شهری ...

پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری چکیده بحث مکانیابی مجتمع های مسکونی در حال حاضر از موضوعات بسیار مهم و تاثیر گذار در بحث کاربری اراضی شهری می باشد و از آنجایی که امروزه مراکز شهری از تجهیزات عمرانی بسیار پیچیده ای برخوردارند و ساختمان ها ابعاد وسیعی به خود گرفته اند و شهرها وسعت قابل توجهی یافته اند اهمیت ژئومورفولوژی شهری وقتی آشکار می شود که خسارات وارده ...

ثبت سفارش