پایان نامه شناسایی عوامل انگیزشی سفر گردشگران به مناطق شمالی و جنوبی کشور مطالعه موردی شهرستان نور و جزیره قشم

چکیده:

تا به حال پژوهشهای گسترده ای در رابطه با انتخاب مقصد، شخصیت و گونه شناسی گردشگران انجام شده و ثابت شده که رابطه بسیار نزدیکی بین شخصیت گردشگر و انگیزه آنها از انتخاب مقصد وجود دارد. در این زمینه تحقیقاتی هم در ایران انجام شده است، ولی نه به این تفسیر و عنوان. کمبود یک تحقیق هدفمند و مؤثر در این زمینه در ایران، انگیزه اصلی از انجام این پایان نامه است.در این تحقیق، کلیه گردشگرانی که در سال 1391به مناقط شمالی و جنوبی ایران مسافرت کرده اند شامل جامعه پژوهش می باشند. از سویی در تحقیق حاضر بروی جامعه ای از گردشگران تآکید گشته که در طی این مدت در هتلهای شهر نور و جزیره قشم اقامت داشته اند. به دلیل فراوان بودن تعداد هتلها و تعداد گردشگران مقیم در آنها طی 1391 از مفروضات روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بهره مند شده ایم. از این رو بین هتلهای موجود در این دو  شهر  در مرحله اول 10 هتل را به صورت تصادفی انتخاب نموده سپس از بین گردشگران مقیم در هر هتل در مرحله دوم 10 نفر به قید قرعه انتخاب شده اند. در نتیجه جامعه آماری متشکل از 100 نفر نمونه جمع آوری شد.و پس از اتمام مرحله گرد آوری اطلاعات داده های بدست آمده خلاصه،دسته بندی و پردازش شدند.انچه در مرحله ی تجزیه و تحلیل داده ها مهم است این بود که محقق باید اطلاعات و داده ها را در مسیر هدف تحقیق،پاسخگویی به سوال و سوالات تحقیق و نیز ارزیابی فرضیه های خود جهت داده،مورد تجزیه تحلیل قرر دهد.به همین منظور محقق در این مرحله از تحقیق با توجه به روش تحقیق و ماهیت تحقیق برای تجزیه و تحلیل یافته ها از روش های کمی و آماری توصیفی واستنباطی و آزمون تی مستقل با استفاده از نرم افزارspss  استفاده کرد. .  

واژگان کلیدی: شخصیت گردشگری، سفر جاه طلبی، جمعیت شناسی توریستی، مقصد

فصل اول:

کلیات تحقیق

مقدمه:

صنعت مسافرت و جهانگردی به عنوان بزرگترین ومتنوع ترین صنعت دردنیا به حساب می آید.بسیاری از کشورها این صنعت پویا را به عنوان منبع اصلی درآمد،اشتغال زایی، رشد بخش خصوصی وتوسعه ساختارزیر بنایی میدانند.صنعت جهانگردی در سراسر دنیا،به ویژه درکشورهای در حال توسعه،که شکل های دیگر اقتصادی مانند تولید یا استخراج منابع طبیعی به صرفه نیست،بسیار مورد توجه می باشد.

مردم به دلیل های متعدد و متلفی به مسافرت می روند.رشد سریع وقدرتمند جهانگردی در مدتی نسبتا کوتاه،باعث شده است که تاثیر فراوانی بر مسافرت های تجربی بگذارد.درابتدا،مسافرت و جا به جایی به مکان های دور،بعید به نظر می رسید وازنظرمالی بیشتر مردم توانایی این کار را نداشتند.میهمانخانه ها و رستوران هایی در نقاط مختلف به صورت یکی ازاقلام عمده بودجه شهرهای بزرگ در آمدند و همگی درصدد ایجاد مکان هایی کنار فرودگاه ها،راه های اصلی و مناطق روستایی بر آمدند.خدمات مهمی که آژانس های مسافرتی و دست اندرکاران و متصدیان امور مسافرتی ارائه می دادند و سرانجام فناوری پیشرفته،همه باعث شدند که مسافران بالقوه ی کنونی بتوانند سفرهایی سالم،بی خطر،آرام ولذت بخش انجام دهند

 1-1 بیان مساله:

شرایط جغرافیایی و ویژگی های متنوع محیطی در مناطق شمالی و جنوبی کشور از توتنمندی های بسیاری در زمینه فعالیت اقتصادی برخوردار بوده بطوریکه کارکرد های متفاوتی را ایجاد نموده است.در کنار این کارکردها پتانسیل های گردشگری این مناطق از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد.به طور مثال شهرستان نور به دلیل برخورداری از شرایط مطلوب آب و هوایی،تنوع گیاهی و زیستی و سایر جاذبه های گردشگری همواره جزء مناطقی محسوب می شود که مورد هدف گردشگری قرار می گیرد.در مقابل مناطق جنوبی نیز به دلیل شرایط متفاوت آب و هوایی ودیگر جاذبه های محیطی گردشگران زیادی را به سوی خود جلب نموده است.جزیره قشم مثال بارزی در این زمینه بوده که به دلیل ویژگی های خاص جغرافیایی دارای کارکرد گردشگری فراوانی می باشد بطوریکه سالیانه تعداد زیادی از گردشگران به این مناطق وارد می شوند که در تابستان این گردشگران بیشتر به شمال کشورو بالعکس درزمستان به جنوب کشور ایران سفر می کنند.مطالعه و بررسی انگیزه های مسافران از آن رو اهمیت دارد که به برنامه ریزان آنها اطلاع می دهند که مقصد مطلوب کجاست و چه ویژگی هایی باید داشته باشد.بدین ترتیب مدیریت مقاصد گردشگری می تواند بازارهای هدف خود را با توجه به دانسته ها و امکانات سازماندهی نموده و منابع خود را با توجه به دانسته ها وامکانات سازماندهی نموده و منابع خود رابه گونه ای مناسب جهت پاسخگویی به نیازهای بازار هدف تجهیز نماید.به اجمال باید گفت گردشگران با انگیزه های مختلفی از جمله شرایط آب و هوایی،جاذبه های طبیعی،تنوع محصولات،ارزانی و امکان خرید به شمال و جنوب کشور ایران سفر می کنند.

کرانه های دریای مازندران در شمال و کرانه های خلیج فارس ودریای عمان در جنوب قابلیت های بسیاری برای استفاده فراغتی در تابستان و زمستان دارد.جزیره های خلیج فارس مانند قشم،کیش،هرمز با کرانه ها و بریدگی های مناسب و تابش آفتاب مطبوع در زمستان برای مقاصد فراغتی واستراحتگاهی قابل استفاده هستند.وجود مکان های اقامتی و پذیرایی در این جزیره ها و کرانه ها همراه با امکانات ارتباط هوایی آن،رفت وآمد واقامت در آنها را آسان می کند.

تحقیق حاضر در پی آن است با مطالعه انگیزه های سفر ایرانیان به مناطق مورد مورد نظر و بررسی تطبیقی آنها راهکارهایی را برای استفاده بهتر از فرصت های سفر و تامین امکانات،خدمات و فعالیت های گردشگران ارائه نماید واز طرف دیگر اطلاعات دقیقی از انگیزه های سفربه برنامه ریزان و تصمیم سازان برای سیاست گذاری در مقطع کلان ارائه نماید تا با تصمیم گیری و سیاست گذاری بر اساس واقعیت های عرضه و تقاضای گردشگری در زمینه های لازم برای توسعه گردشگری پایدار که منجر به رضایت مندی گردشگران،ایجاد درآمد مطلوب و مناسب برای جوامع بومی و حفظ محیط زیست و فرهنگ بومی ایجاد نماید..

2-1پیشینه تحقیق

بر اساس جواب پژوهشکده تاکنون تحقیقی در این موضوع در کشور انجام نگرفته است.

3-1سوالات تحقیق:

1-انگیزه اصلی مسافرت ایرانیان به شمال کشور(شهرستان نور)چیست؟

2-چه انگیزه هایی باعث سفر ایرانیان به مناطق جنوبی (جزیره قشم)شده است؟  

3-چه تفاوت هایی بین انگیزه های مسافران به مناطق نور و قشم وجود دارد؟

4-عامل دسترسی و زمان چه نقشی درانتخاب مقصد های سفر ایرانیان به شمال(نور)و جنوب(قشم) کشور دارد؟

4-1فرضیات تحقیق:

1-به نظر می رسد سهولت دسترسی و شرایط آب و هوایی و جاذبه های طبیعی مناطق شمالی عامل جذب مسافران می باشد.

2-به نظر می رسد بین پتانسیل های طبیعت گردی،صنایع دستی و منطقه آزاد تجاری و انتخاب جزیره به عنوان مرکز گردشگری رابطه معنا داری وجود دارد.

3-به نظرمی رسد مناطق شمالی کشور به علت همجواری با مراکز اصلی تمرکز جمعیت و دسترسی مناسب در مقایسه با جنوب کشوردر اولویت سفر گردشگران داخلی قرار می گیرد.

4- به نظر می رسدوجود امکانات اقامتگاهی عمومی و رسمی و اجاره خانه های شخصی در شمال کشور و عدم وجود چنین امکانی در جنوب کشور باعث سفر بیشتر گردشگران به مناطق شمالی می گردد.

5-1اهداف تحقیق:

هدف ازاین تحقیق عبارت است از1- شناسایی عوامل انگیزشی سفر گردشگران به مناطق شمالی و جنوبی کشور تا با شناخت انگیزه های سفر گردشگران بتوان متناسب  با تقاضای آنها امکانات،خدمات و زمینه های فعالیتی لازم را برای آنها فراهم نمود.

2-با مطالعه تطبیقی انگیزه های سفرهر دو مقصد می توان به تقسیم بندی بازار و در نهایت به انتخاب بازار های هدف برای هر کدام ازمناطق شمالی وجنوبی کشور اقدام نمودو متناسب با آن از ابزارهای تبلیغاتی و سیاست های بازاریابی استفاده کرد.

 6-1روش تحقیق:

تحقیق فوق ازنظرماهیت یک تحقیق کاربردی و ز نظر روش از روش همبستگی است که می خواهد رابطه بین انگیزه های سفرانتخاب مقصد را به صورت تطبیقی مورد بررسی و مطالعه قرار دهد.

7-1محیط پژوهش:

این تحقیق تجزیه تحلیل شهرستان نور وجزیره قشم را مورد بررسی قرار میدهد.

 8-1روش جمع آوری داده ها:

برای جمع اوری داده های لازم در این کارتحقیقاتی ازسه روش شیوه جمع آوری داده ها استفاده شده است که به شرح زیر است:

 1-8-1مطالعات کتابخانه ای

1-بررسی اسناد و آمارهای موجود سازمان ها و ادارات مرتبط با موضوع تحقیق      

2-گرد آوری اطلاعات میدانی از طریق طراحی وتنظیم پرسشنامه از گردشگران ورودی به شهرستان نور و جزیره قشم

9-1 تعاریف واژگان و مفاهیم:

دراین تحقیق مفاهیم و واژگانی به کارگرفته شده اند که لازم است به منظور مشخص شدن نظر دیدگاه محقق درباره ی آنها توضیح و تعریفی بیان شود.مهمترین واژگان و تعاریف عبارتند از:

1-9-1گردشگری:

واژه توریسم از دو بخش ترکیب یافته است.«تور»به معنای سفر،گشت،مسافرت،سیاحت و«ایسم» پسوندی که اشاره به مکتب،اندیشه ای فلسفی،مذهبی،سیاسی،ادبی و غیره دارد.بنابراین توریسم یعنی مکتبی که پایه فکری آن سیاحت و گرشگری است(کاظمی،1386،14).درمارس 1994،کمیسیون آمار ملل متحد،تعرف ارائه شده ازجهانگردی توسط سازمان جهانی جهانگردی را پذیرفت و بر اساس این تعریف،گردشگری عبارت است از«مجموعه فعالیت های انفرادی که به مکان های خارج از محل زندگی و کار خود به قصد استراحت وانجام امور دیگر مسافرت می کنند و بیش از یک سال متوالی در آن مکان ها نمی مانند.(داس ویل،1384،19)

2-9-1 گردشگر:

کسی که حدافل یک شب در یک اقامتگاه عمومی در محل مورد بازدید به سر می برد.(موحد،1381،24)

3-9-1مسافر:

کسی که بین دو یا چند مکان سفر کند.(وای.گی،1386،22)

4-9-1مسافرت:

عمل جا به جایی به خارج از جامعه برای تجارت یا تفریح و نه برای انجام کار روزمره یا تحصیل.(وای.گی،1386،21)

10-1روش تجزیه و تحلیل داده ها:

پس از اتمام مرحله گرد آوری اطلاعات داده های بدست آمده خلاصه،دسته بندی و پردازش شدند.انچه در مرحله ی تجزیه و تحلیل داده ها مهم است این است که محقق باید اطلاعات و داده ها را در مسیر هدف تحقیق،پاسخگویی به سوال و سوالات تحقیق و نیز ارزیابی فرضیه های خود جهت داده،مورد تجزیه تحلیل قرر دهد.به همین منظور محقق در این مرحله از تحقیق با توجه به روش تحقیق و ماهیت تحقیق برای تجزیه و تحلیل یافته ها از روش های کمی و آماری توصیفی واستنباطی با استفاده از نرم افزارspss  استفاده کرد. .   

فصل دوم:

مبانی نظری تحقیق

مقدمه:

همگان بر این امر اتفاق نظر دارند که صنعت جهانگردی و مسافرت یک صنعت رو به رشد است.برخی عوامل بازار مانند محصولات و خدماتی که با قیمت های گوناگون به شیوه ای نوین و راحت در دسترس مسافران و جهانگردان قرار می گیرد،براین صنعت تاثیر گذار بوده اند.گذشته از این ،جهانگردان و مسافران بین المللی،بازار مسافرت جهانی را کلید توسعه اقتصادی قرار داده اند.در نتیجه ،بسیاری از کشورها دست به رقابت های سنگینی در امر بازاریابی در صنعت جهانگردی زده اند و می کوشند تا کشور خود را به کشورتوریستی تبدیل کنند.

2-1پیشینه تاریخی گردشگری در جهان:

بشراولیه در آغازسطح زمین را برای یافتن غذا،پناهگاه،فرار از خطرات،کسب امنیت و محیط زندگی بهتر موذد گردش و جستجو قرار داد.با گذشت زمان چنین حرکت ها و جنبش هایی به صورت میل گردش همراه با شور و نشاط،ماجرا جویی و اکتشاف تغییر شکل داد.

امروزه میل به سیرو سفر به عنوان گردشگری مطرح گردیده است به گونه ای که برای افراد بیکار و باز نشسته و همچنین طبقه متوسط جامعه،گردشگری به عنوان یک فعالیت فوق العاده،تفریحی و جذاب به حساب میآید.(موحد،1381،33)

شروع مسافرت نزدیک به 5000 سال قبل با توسعه وسیع کشاورزی،شهرها، کشتیرانی وپول به عنوان وسیله ای برای دادوستد،انگیزه مشترک بیشتری از طریق تجارت،فعالیت های نظامی و حاکمیت دولت از فرمانروایی های بزرگی چون سومر،پارس،مصر،آشور،یونان و فرمانروایی روم در مدیترانه و نواحی خاورمیانه به وجود آمد.به عنوان مثال خاندان سلطنتی روم ازجمله اولین افرادی بودند که گردشگری را در اروپا پایه گذاری کردند.قصد اولیه آنها از مسافرت دیدن بستگان خود که در نواحی دور دست روم زندگی می کردند بود.رومی ها به این منظورجاده هایی را احداث کردند تا امر مسافرت آنها را راحت تر کند.آنها همچنین درطول این راه ها هتل هایی را برای اقامت و استراحت تعبیه کرده بودند.امااین مسافرت تنها تا پایان دوران حکمرانی امپراطوران دوام آورد و بعد از آن متوقف شد.در این کشور برای تمام طول سال فعالیت های گردشگری پیش بینی شده بود،طوریکه وقتی مدت معینی از سال به علت شرایط آب و هوایی سیر و سیاحت به صورت نیمه تعطیل در می آمد.فعالیت های دیگری نظیر،فستیوال های هنری،بازارهای مکاره،تماشای بازی ای آکروباتیک و ورزش های دسته جمعی ظهور پیدا کرد.(قره نژاد،1374،5)

Abstract

Up now comprehensive searches has been done  about the relations of selecting destination, personality and demography of tourism and it is proved that there is a close relation between tourist personality and selecting the destination. In this field some searches have been done in Iran but not in this topic. Lack of planning search and efficient in Iran , is the main ambition of this Thesis.

The main goal of this search has been a comparison searching on travelling ambitions of tourists of north and south of Iran ( case study of Nour & Gheshm island). The technique of collecting the information depend on library, documents and also situational (questioner) and analyzing the subjects were done by the technique of searching on statistics and figures by using SPSS software.

Key words: Tourist personality, Travelling ambitions, Demography of tourist, Destination