پایان نامه روند تاثیر خشکسالی برروی شاخص های کمی و کیفی توسعه پایدار در شهرستان ورامین (بخش کشاورزی)

فهرست:

فهرست

عنوان                                                                                  صفحه

فصل اول : مقدمه و کلیات

مقدمه ...........................................................................................................1

بیان مسئله .................................................................................................... 2

 هدف........................................................................................................... 5

سوال های تحقیق ............................................................................................ 6

فرضیه .........................................................................................................7

روش و ابزار تحقیق ....................................................................................... 7

محدودیت ها ................................................................................................. 8

روائی مطالعه ............................................................................................... 8

پایایی مطالعه ................................................................................................ 8

فصل دوم : مبانی نظری تحقیق

مقدمه ......................................................................................................... 9

تعاریف و مفاهیم آب و هوا و عناصر آن ............................................................ 10

2-1- آب هوا (اقلیم) .......................................................................................11

2-2- عناصر آب و هوایی

2- 2-1-  دما ...............................................................................................14

2-2-2 – تاثیر تابش بر دما ............................................................................. 15

2-2-2-1- مناطق انرژی تابشی ایران ............................................................... 16

2-2-3- بارش ............................................................................................. 17

2-2-3-1- نواحی بارشی ایران ........................................................................ 18

2-3 – عوامل آب و هوایی

2-3-1- عرض جغرافیایی و تابش .................................................................... 20

2-3-2- دوری و نزدیکی به دریا ..................................................................... 21

2-3-3- ارتفاع از سطح دریا .......................................................................... 22

2-3-4 – رطوبت .........................................................................................22

2-3-4-1- رطوبت مطلق و رطوبت نسبی ..........................................................23

2-3-5 باد ................................................................................................. 24

2-4- خشکسالی .......................................................................................... 26

2-4-1- انواع عمده خشکسالی ........................................................................ 26

2-4-2- خشکسالی در ایران ........................................................................... 28

پدیده ال نینو ............................................................................................... 29

2-4-3- انواع خشکسالی ............................................................................... 31

خشکسالی هواشناسی .................................................................................... 32

خشکسالی کشاورزی .................................................................................... 33

خشکسالی هیدرولوژیکی ............................................................................... 34

2-4-4- آغاز و خاتمه خشکسالی ..................................................................... 38

2-4-5- فراوانی خشکسالی ............................................................................ 38

2-4-6- وسعت منطقه ای خشکسالی ................................................................. 39

2-4-7- دوره تناوبی رخداد خشکسالی .............................................................. 39

2-5- تعاریف و مفاهیم توسعه ......................................................................... 41

2-5-1- شاخص های توسعه ........................................................................... 45

2-6- مفاهیم توسعه پایدار .............................................................................. 47

2-6-1- شاخص های توسعه پایدار ................................................................... 49

2-7-1- تعریف روستا .................................................................................. 50

2-7-2- توسعه روستایی ............................................................................... 50

2-8-1- برنامه چیست ؟ ................................................................................ 52

2-8-2- برنامه ریزی و جایگاه آن در اهداف توسعه ای ......................................... 54

فصل سوم : معرفی ناحیه مورد مطالعه  ( شناخت وضعیت موجود ناحیه)

3-1- موقعیت ، وسعت و تقسیمات کشوری ........................................................ 55

3-2- جغرافیای طبیعی

3-2-1 ناهمواری ها .................................................................................... 58

3-2-2- زمین شناسی ................................................................................... 61

3-3 آب و هوا

3-3-1 دما ................................................................................................. 63

3-3-2- بارش ............................................................................................ 65

3-3-3- رطوبت نسبی .................................................................................. 67

3-3-4- تبخیر و تعرق .................................................................................. 68

3-3-5- یخبندان .......................................................................................... 70

3-3-6- بادها .............................................................................................. 70

3-4- پوشش گیاهی ...................................................................................... 71

3-5- ویژگی های جمعیتی

3-5-1- - تعداد جمعیت در سالهای 1375 ، 1385 ، 1390 .................................. 73

3-5-2- میزان جمعیت در سال آماری 1385 به تفکیک بخش ................................. 74

3-5-3- میزان جمعیت در سال آماری 1390 به تفکیک بخش ................................. 75

3-5-4- نرخ رشد در سه دوره آماری ............................................................... 77

3-5-5-تعداد خانوار ..................................................................................... 78

3-5-6 میزان جمعیت بر اساس سن های و جنسیت سال 1385................................ 80

3-5-6- بار تکفل در دوره آماری 1385 ........................................................... 81

3-5-7-تعدادجمعیت باسواد و بی سواد به تفکیک بخش .......................................... 82

3-5- 8- میزان جمعیت به تفکیک دهستان در سال 1385....................................... 84

3-5-9- تعداد جمعیت با سواد وبی سواد به تفکیک دهستان و جنسیت ........................ 87

3-6- وضعیت اقتصادی ................................................................................. 89

3-6-1- وضع فعالیت جمعیت 10 ساله و بیشتر به تفکیک جنس ............................... 89

3-6-2- جمعیت شاغل 10 ساله و بیشتر بر اساس گروههای عمده شغلی .................... 91

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل

تجزیه و تحلیل ............................................................................................. 93

4- 1- شرایط آب و هوایی

4-1-1- بررسی  وضعیت اقلیمی شهرستان ورامین بر اساس مدل های اقلیمی .............. 94

4-1-2- بررسی وضعیت دما و بارش و عملکرد آن .............................................. 99

4-2 – تاثیر شرایط اقلیمی و آب و هوایی بر کشاورزی ........................................ 100

4-2-1- ساختار توپوگرافی

4-2-1-1 مزایای ساختار توپوگرافی ............................................................... 100

4-2-1-2- معایب ساختار توپوگرافی ............................................................... 101

4-2-2- ساختار هیدرولوژیکی و منابع آبی

4-2-2-1- مزایای ساختار هیدرولوژیکی و منابع آ.............................................. 101

4-3- خاکشناسی و طبقه بندی اراضی ............................................................. 103

4-3-1- معادن ........................................................................................... 103

4-3-2- رویش طبیعی ................................................................................. 103

4-4- کشاورزی ......................................................................................... 106

4-4-1- منابع آبی کشاورزی شهرستان ............................................................ 107

4-4-2- وسعت اراضی  شهرستان .................................................................. 108

4-4-3- نوع مالکیت ................................................................................... 114

4-4-4- شیوه کشت ..................................................................................... 114

4-4-5- میزان تولیدات کشاورزی در دو دورآماری 1385 و 1390 ....................... 116

4-4-6- میزان تولیدات کشاورزی درسال 1385 ................................................ 118

4-5- سنجش توسعه یافتگی شهرستان ورامین .................................................... 120

4-5-1-روش موریس .................................................................................. 121

4-5-1- عملیات موریس در شهرستان ورامین به تفکیک دهستان ............................ 122

4 -5-2- عملیات تاپسیس

4-5-2-1- چگونگی عملیات تاپسیس ............................................................... 125

4-5-2-2- عملیات تاپسیس در شهرستان ورامین به تفکیک دهستان ......................... 126

4-5-3- عملیات تاکسونومی

4-5-3-1- چگونگی عملیات تاکسونومی .......................................................... 128

4-5-3-2- عملیات تاکسونومی در شهرستان ورامین به تفکیک دهستان .................... 131

4-5-4- نتایج حاصل از سه روش .................................................................. 136

4-6- رابطه موجود میان فاصله از مرکز و میزان توسعه یافتگی ............................ 138

فصل پنجم : نتیجه گیری

5- 1- نتیجه گیری ...................................................................................... 140

5-2- پیشنهاد ها ......................................................................................... 146

منابع مآخذ ................................................................................................ 149

پیوست 

منبع:

منابع مآخذ فارسی :

آسایش ، حسین ، اصول و روش های برنامه ریزی روستایی ، انتشارات پیام نور ، 1385

آسایش ، حسین ، اقتصاد روستایی ، انتشارات پیام نور ،1381

آسایش ، حسین ، نگاهی تحلیل گرایانه به عمران روستایی در ایران ، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی ، شماره 34 ، 1372

ازکیا ، مصطفی ، غفاری ، غلامرضا ، توسعه روستایی با تأکید بر جامعه روستایی ایران ، نشر نی ، 1383

ازکیا ، مصطفی ، مقدمه ای بر جامعه شناسی توسعه روستایی ، انتشارات روزنامه اطلاعات ، 1364

احمدی ، محسن ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، تاثیر خشکسالی بر کشاورزی ایلام ، دانشگاه آزاد شهرری ، 1389

اصغری مقدم ، محمد رضا ، در آمدی بر جایگاه مطالعات عوامل طبیعی در برنامه ریزی روستایی ، انتشارات سرا ، 1384

اکبری ، مهدی ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، تأثیر نوسانات اقلیمی بر کیفیت منابع آب ( مطالعه موردی : حوزه آبریز جاجرود در دشت ورامین ) ، دانشگاه تهران ، دانشکده جغرافیا ، 1386

افتخاری ، رفیع ، توسعه مداوم ، مصرف ، افزایش جمعیت و تورم جهانی ، ماهنامه جهاد سازندگی ، سال دوازدهم ، شماره های 51 و 52 ، فروردین و اردیبهشت 1371

افتخاری ، عبد الرضا ، پور طاهری ، مهدی ، سجاسی قیداری ، حمدالله ، سنجش و ارزیابی معیار های موثر بر عملکرد کشاورزان عادی و موفق روستایی ( مطالعه موردی : روستاهای شهرستان خدابنده ) ، پژوهش های جغرافیای انسانی ، شماره 72 ، تابستان 1381

افتخاری ، رکن الدین ، مدیریت چالش روستایی ، جامعه روستایی و تغییر چالش ، بیستمین کنگره بین الللی توسعه روستایی ، دانشگاه تهران ، 1385

ای کلارک ، جان ،  اصول و مبانی جغرافیای جمعیت ، ترجمه مسعود مهدوی ، انتشارات قومس ، 1385

استوار میمندی ،ابراهیم ، پایان نامه کارشناسی ارشد ،  ال نینو ورابطه آن با بارش های ایران ، دانشگاه تربیت مدرس ، 1379

بایبوردی و همکاران ، محمد ، گزارش هم اندیشی آب و خاک ، موسسه مطالعات و پژوهش های برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی ، شماره محور 28 ، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت برنامه ریزی ، همایش چالش ها و چشم انداز های توسعه ایران ، 1387

بختیار ، صادق ، حقی ، زهرا ، بررسی امنیت غذایی ، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه ، شماره 44-43 ، 1382

بدری ، سید علی ، افتخاری ، رکن الدین ، ارزیابی پایداری – مفهوم و روش ، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی ، شماره 69 ، 1382

بری ابرقویی و همکاران ، حسین ، کاربرد شاخص های آماری هواشناسی در جهت ارزیابی شدت خشکسالی در مقیاس کشور ، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی ، 1382

پاپلی یزدی ، محمد حسین ، امیر ابراهیمی ، محمد ، نظریه های توسعه روستایی ، انتشارات سمت ، 1390

پیرس و همکاران ، دنیای بیکران اقتصاد محیط زیست ، ترجمه عوض کوچکی و دیگران ، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد ، 1377

تودارو ، مایکل ، توسعه اقتصادی در جهان سوم ، ترجمه غلامعلی فرجادی ، انتشارات ، سازمان برنامه و بودجه ، 1366

 حامد مقدم ، احمد ، احمد ، توسعه روستایی ، انتشارات جهاد سازندگی خراسان ، 1369

حکمت نیا ، حسن ، انصاری ، ژینوس ، برنامه ریزی مسکن شهر میبد با رویکرد توسعه پایدار ، پژوهش های جغرافیای انسانی ، شماره 79 ، بهار 1391

خراسانی ، محمد امین ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، مناسبات مالی روستایی – شهری و نقش آن در توسعه روستایی ( مطالعه موردی : دهستان عسگریه شهرستان ورامین ) ، دانشگاه تهران ، 1386

دسترس ، ایراندخت ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، روند توسعه روستایی در سیستان بخش پشت آب ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات ، 80 – 1379

دهقان ، احمد ، فتحی ، هومن ، استراتژی توسعه پایدار بخش کشاورزی ، موسسه پژوهشهای برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی ، مدیریت امور پردازش و تنظیم یافته های تحقیقاتی ، 1384

دیاس اچ دی و دیگران ، درسنامه برنامه ریزی و توسعه روستایی ، وزارت جهاد سازندگی ، 1368

رضوانی ، محمد رضا ، جزوه کارگاه برنامه ریزی روستایی ، دانشگاه تهران ، دانشکده جغرافیا ، 1387

رضوانی ، محمد رضا ، مقدمه ای بر برنامه ریزی توسعه روستایی در ایران ، انتشارات قومس ، 1387

رفیعی امام ، عمار ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، برسی بیابان زایی دشت ورامین با تکیه بر مسائل آب و خاک ، دانشگاه تهران ، 1382

رهنمایی ، محمد تقی ، توان های محیطی ایران ، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران ، 1371

زمانی ، افسانه ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، خشکسالی و اثرات آن بر کشاورزی شهرستان اهواز ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری ، 81-1380

زمانی پور ، اسدالله ، ترویج کشاورزی در فرآیند توسعه ، دانشگاه بیرجند ، 1373

سازمان برنامه و بودجه ، لایحه برنامه توسعه اقتصادی – اجتماعی – فرهنگی ، جمهوری اسلامی ایران ، شماره 10 ، 1372-1368

سازمان برنامه و بودجه ، مجموعه قوانین و مقررات حفاظت محیط زیست ایران ، دفتر حقوقی و امور مجلس ، 1379

سازمان مدیریت و برنامه ریزی زنجان ، راهبردهای توسعه پایدار در طارم ، 1381

سالنامه آماری 1375 ، مرکز آمار ایران

سالنامه آماری 1385 ، مرکز آمار ایران

سرشماری نفوس و مسکن 1390 ، مرکز آمار ایران

سعیدی ، عباس ، مبانی جغرافیای روستایی ، انتشارات سمت ، 1386

سیمای جمعیت شهرستان ورامین ، فرمانداری شهرستان ورامین ، 1390

سیمای شهری – روستایی  شهرستان ورامین ، شهرداری ورامین ، 1385

سیمای کشاورزی شهرستان ورامین ، اداره جهاد کشاورزی شهرستان ورامین ، 1390

سیمای محیط زیست شهرستان ورامین ، اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ورامین ، 1388

شایان ، حمید ، حسین زاده ، سید رضا ، خسرو بیگی ، رضا ، ارزیابی پایدار توسعه روستایی ، فصلنامه جغرافیا و توسعه ، شماره 24 ، پاییز 1390

ولی شریعت پناهی ، مجید ، جزوه درس برنامه ریزی روستایی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری ، 1391

شهبازی ، اسماعیل ، توسعه و ترویج روستایی ، انتشارات دانشگاه تهران ، 1372 

شیرکوند ، سعید ، راهبرد های توسعه پایدار اقتصادی ، همایش راهبرد های توسعه پایدار در بخش های اجرایی کشور ، تهران ، 1382

صداقت کردار ، عبدالله ، فتاحی ، ابراهیم ، شاخص های پیش آگاهی خشکسالی در ایران ، مقاله جغرافیا و توسعه ، شماره 11 ، بهار و تابستان 1387

عزیزی ، قاسم ، ال نینو دوره های خشکسالی و تر سالی در ایران ، مجله پژوهش های جغرافیایی ، شماره 38 ، 1378

عزیزی ، قاسم ، تغییر اقلیم ، انتشارات قومس ، 1387

علیجانی ، بهلول ، آب و هوای ایران ، انتشارات دانشگاه پیام نور ، 1387

علیجانی ، بهلول ، کاویانی ، محمد رضا ، مبانی آب و هواشناسی ، انتشارات سمت ، 1387

علیزاده ، امین ، زهکشی اراضی ، دانشگاه فردوسی مشهد ، 1364

علیزاده ، امین ، هوا و اقلیم شناسی ، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد ، 1385

علوی زاده ، سید امیر محمد ، الگوی توسعه اقتصادی – اجتماعی با تاکید بر توسعه پایدار روستایی در ایران ، مجله سیاسی – اقتصادی ، شماره 245، 1386

فرج زاده ، منوچهر ، خشکسالی از مفهوم تا راهکار ، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح ، سال اول 1384

فراهانی ، ابراهیم ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، بررسی روند تغییرات کمی و کیفی آب های زیرزمینی دشت ورامین ، مرکز تحقیقات بیابانی و کویری دانشگاه تهران ، 1379

فرهنگ جغرافیایی آکسفورد ، 1977

قدیری معصوم ، مجتبی ، رساله دکتری ، توان های محیطی دشت مغان ، دانشگاه تهران ، 1376

قلی نیا ، جواد ، توسعه روستایی ایران سالهای 77-1373 ، مجله جهاد سازندگی ، شماره 231 -230 ، 1379

کردوانی ، پرویز ، خشکسالی و راهکار های مقابله با آن ، انتشارات دانشگاه تهران ، 1380

کردوانی ، پرویز ، منابع مسائل آب در ایران ، انتشارات دانشگاه تهران ، 1386

گریک ، دیوید ، مقدمه ای بر جغرافیای کشاورزی ، ترجمه علیرضا کوچکی ، سیاوش دهقانیان ، علی کلاهی اهری ، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد ، 1384

محمود زاده گتابی ، فاطمه ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، نقش کشاورزی در توسعه پایدار شهرستان بابل ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری ، 1388

مطیعی لنگرودی ، سید حسن ، جغرافیای اقتصادی ایران (کشاورزی) ، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد ، 1387

مطیعی لنگرودی ، سید حسن ، برنامه ریزی روستایی با تأکید بر ایران ، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد ، 1386

مطیعی لنگرودی ، سید حسن ، شمسایی ، ابراهیم ، توسعه و کشاورزی پایدار ، انتشارات دانشگاه تهران ، 1388

مطیعی لنگرودی ، سید حسن ، عمران فضای روستایی ایران ، هفتمین کنگره جغرافیایی ایران ، موسسه جغرافیایی دانشگاه تهران ، 1370

معاونت آمار و برنامه ریزی استان تهران ، وضعیت اقتصادی – اجتماعی شهرستان ورامین ، 1385

موسسه توسعه آسیا و اقیانوسیه وابسته به سازمان ملل ، برنامه ریزی در سطح محلی و توسعه روستایی ، رهبردهای جایگزین ، ترجمه عباس مخبر ، انتشارات برنامه و بودجه ، 1365

مهدوی ، مسعود ، مقدمه ای بر جغرافیای روستایی ایران ، انتشارات سمت ، 1385

مهدوی ، مسعود ، طاهر خانی ، مهدی ، کاربرد آمار در جغرافیا ، انتشارات قومس ، 1383

میسرا ، آریی ، توسعه روستایی - مسائل و مشکلات ، ترجمه علی اکبر ، انتشارات وزارت  جهاد سازندگی ، 1366

میسرا ، رامش ورپرساد ، برداشتی نو از توسعه اقتصادی – اجتماعی – فرهنگی ، سازمان برنامه و بودجه ، شماره 46 ، 1365

میسرا ، سوندرام ، گزینه های توسعه روستایی ، ترجه علی اکبر ، انتشارات وزارت جهاد سازندگی ، 1371

ناظمی ، امیر حسین ، توسعه پایدار منابع آب ، مجموعه مقالات اولین کنفرانس ملی بحران آب ، دانشگاه زابل ، 1380

نقی زاده ، فاطمه ، توسعه پایدار ، دانشنامه جامع مدیریت شهری وروستایی ، سازمان دهیاری ها و شهرداری های کشور ، 1388

نیک خلق ، علی اکبر ، جامعه شناسی روستایی ، انتشارات چاپخش ، 1381

ودود ،ناصر ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، اثرات خشکسالی های دهه هفتاد شمسی و تاثیرات آن بر کشت گندم منطقه مغان ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری ، 1384

وفا خواه ، مهدی ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، برآورد منطقه ای جریان های حداقل رودخانه های فصلی ، دانشگاه تربیت مدرس ، 1379

هودر ، رابرت ، جغرافیای توسعه در جهان و ایران ، ترجمه فضیله دادور خانی ، ناصر جوادی ، انتشارات قومس ، 1386

منابع و مآخذ لاتین :

Beran ,M.A, and Rodier, J.A , 1985. Hydrological aspect of drought . studies and report in Hydrology 39 , UNESCO – WMO, paris pp 20

Escap , 1996. showing the way: Metodologies For Successful Rural Poverty Alleviation Projects , Bankok

Hisdal , H .and Talluksen ,L.M.2000. Drought event definition . Art nIDE Tech Repor no.6 university of oslo , Oslo, Norway

Horbison , p .1990. Education man power and economic Growth , New York, Megro, Hill book co

Lea ,D.A.M and D.P chaudhri ,1983 . Rural Development and the state , London ,Methuen

Tate , E . L . and Gustard , A . 2000 . Drought definition : a hydrological perspective , In : Drought dnd Drought Mitigation in Europe ( ed .by . J .V .Vogt and F. Somma ) , Kluwer Academic Publishers , the Nether Lands , 23-48

Wilhite, D.A . 2000 Drought as a natural hazard: concepts and difintions .in : Drought : AGlobal Assessment , Vol . 1, wilhite , D.A. (ed). Routledge , New York , pp1-18

Wilhite , D.A.and Glantz , M.H. 1985 . understanding the Drought Phenomenon : The role of definition ,Water in ternational , 10 (3) , 111-120

Yevjevich , V.J. (ed) .1975 . Karst Hydrology and water Resources . water Resources Publications , Ft .collins . Colorado.

منابع اینترنتی :

www.amar .org

www.camelclimatechange.org                                                                                                                

www. Civilica.ir

www.climate.gmu.edu

www.drought.iranhydrology.net

 www.ec.gc.ca

www.geography.hunter.cuny.edu   

www.maghale.net

www.npr.org