فهرست:
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات و مفاهیم
1-1 طرح مسئله.........................................................................................................................................................2
1-2 ضرورت و اهمیت تحقیق.................................................................................................................................5
1-3 اهداف تحقیق.....................................................................................................................................................6
1-3-1 هدف اصلی....................................................................................................................................6
1-3-2 اهداف فرعی..................................................................................................................................6
1-4 سوالات تحقیق...................................................................................................................................................7
1-4-1 سوال اصلی...................................................................................................................................7
1-4-2 سوالات فرعی...............................................................................................................................7
1-5 فرضیات تحقیق.................................................................................................................................................8
1-6 تعریف مفاهیم.....................................................................................................................................................9
1-7 کاربردهای تحقیق...........................................................................................................................................16
فصل دوم: پیشینه تحقیق و چارچوب نظری
2-1 بررسی تحقیقات پیشین...............................................................................................................................18
2-1-1 پیشینه طرح..............................................................................................................................19
2-2 چارچوب نظری تحقیق..................................................................................................................................26
2-2-1 سینمای دینی از دیدگاه برایان پی. استون.........................................................................26
2-2-2 تبیین مولفههای سینمای دینی از منظر اندیشه اسلامی.................................................................29
2-2-2-1 تبیین نظریه آیت الله جوادی آملی در باب هنر...........................................................30
2-2-2-1-1 سینمای دینی با عدل محوری، نه اعتدال محوری................................31
2-2-2-1-1-1 عدل محوری، با استناد به کدام منابع................................33
2-2-2-1-2 نگاه فقیهانه در سینمای دینی...................................................................35
2-2-2-1-3 جمال و رابطه آن با هنر..............................................................................36
2-2-2-1-3-1 جمال و هنر دینی..................................................................37
2-2-2-1-3-2 زبان فطرت زبان بین المللی است.......................................38
2-2-2-1-3-3 لزوم پرداخت به جمال محض در سینمای دینی.............39
2-2-2-1-4 فرایند محسوس کردن معقول....................................................................41
2-2-2-1-4-1 فرایند شکلگیری هنر، از دیدگاه حکما.............................41
2-2-2-1-4-2 نظریه آیتاللهجوادیآملی،محسوس کردن معقول...........44
2-2-2-2 مبنای فطری سینمای دینی (تبیین مبانی نظری شهید آوینی)..............................47
2-2-2-2-1 ذائقه ی بیمار مخاطب سینما و لزوم تغییر آن.......................................49
2-2-2-2-2 اصالت شخص هنرمند در رسیدن به هنر متعهد...................................50
2-2-2-2-3 جذابیت، بودن یا نبودن؛ مسئله این است...............................................52
2-2-2-2-4 تفاوت افق سینمای اسلامی به مثابه تفاوتی روشن...............................55
2-2-2-2-5 آرمان آوینی و اوضاع امروز سینما و تلویزیون.........................................56
2-2-2-2-6 آغازی بر یک پایان........................................................................................58
2-2-2-2-7 جمع بندی دیدگاه شهید آوینی................................................................60
فصل سوم: روش تحقیق
3-1 روش تحقیق....................................................................................................................................................62
3-2 ابزار گردآوری اطلاعات .................................................................................................................................64
3-3 روش تجزیه-تحلیل اطلاعات.......................................................................................................................65
فصل چهارم: یافته های تحقیق
4-1 تعریف سینمای دینی...................................................................................................................................67
4-1-1 ابتناء تعریف سینمای دینی بر تعریف دین........................................................................69
4-2 سینمای دینی ممکن یا غیر ممکن...........................................................................................................71
4-2-1 سابقه سینمای دینی در جهان.............................................................................................74
4-3 بایدها و نباید های سینمای دینی..............................................................................................................75
4-3-1 ناکارآمدی عقل ابزاری سکولار..............................................................................................75
4-3-2 لزوم علم، برای ورود به سینمای دینی................................................................................78
4-3-3 لزوم توجه به توقع محتوایی و دینی جامعه........................................................................79
4-3-4 بایدها و نبایدهای سینمای دینی، از منظر متفکران اسلامی.........................................82
4-3-5 مفاد و موضوعات سینمای دینی...........................................................................................83
4-3-5-1 موضوع سینمای دینی .....................................................................................84
4-4 رسیدن به داستان دینی...............................................................................................................................86
4-4-1 شخصیت پردازی......................................................................................................................88
4-4-2 دیالوگ نویسی........................................................................................................................90
4-4-3 اصالت شخص نویسنده دین مدار، در رسیدن به داستان دینی...................................92
4-5 دیدگاه های موجود در امکان ایجاد فیلمنامه دینی.............................................................................93
4-5-1 نظریه اول................................................................................................................................94
4-5-2 نظریه دوم................................................................................................................................95
4-5-3 نظریه سوم................................................................................................................................96
4-5-4 نظریه چهارم.............................................................................................................................96
4-6 مقایسه و بررسی پیش فرض های مطرح..................................................................................................98
4-6-1 روایت تاریخ و شخصیت های مقدس...................................................................................98
4-6-2 واقع گرا بودن فیلمنامه.........................................................................................................100
4-6-3 به تماشا درآوردن نادیدنی ها و مرئی کردن نامرئی ها..................................................102
4-6-4 محتواگرایی در فیلمنامه دینی............................................................................................102
4-6-5 رعایت همه شئونات دین، در اثر.........................................................................................104
4-6-6 راه دینی شدن فیلمنامه از فیلمنامه نویس دین مدار می گذرد..................................105
4-6-7 جمع بندی..............................................................................................................................106
4-7 تعیین پیش فرض مختار و بیان دلایل...................................................................................................107
4-7-1 «فهم دینی»، «درک هنری» و «مطیع دین بودن»......................................................109
فصل پنجم: ارائه راهکار و نتیجه گیری
5-1 راهکارها برای دست یابی به فیلمنامه دینی..........................................................................................111
5-1-1 تشکیل اتاق فکر....................................................................................................................111
5-1-2 اصلاح شیوه ی آموزش دانشگاه های هنر........................................................................111
5-1-3 حمایت و ساخت فیلمنامه های دینی...............................................................................112
5-1-4 برطرف کردن دغدغه های معیشتی نویسندگان.............................................................113
5-1-5 کشف و تربیت نویسندگان متعهد به دین و مستعد به فیلمنامه نویسی...................113
منابع و مآخذ..........................................................................................................................................................115
منبع:
منابع و مآخذ
الف) کتاب ها:
1- قرآن کریم
2- آرام، علیرضا (1390). راهکارهای برگردان مفاهیم معنوی به فیلمنامه. قم: مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما.
3- آوینی، مرتضی (1375). حکمت سینما. تهران: فارابی.
4- آوینی، مرتضی (1377). آیینه جادو، ج1. تهران: ساقی.
5- آوینی، مرتضی (1373). آینه جادو، ج2. تهران: کانون فرهنگی-هنری ایثارگران.
6- آوینی، مرتضی (1381). آینه جادو، ج3. تهران: ساقی.
7- بخشی، حامد (1387). مناسک گرایی در عرصه فیلم های کوتاه دینی. سینمای دینی از تئوری تا عمل؛ مجموعه مقالات. مشهد: حوزه هنری خراسان رضوی.
8- بوردول، دیوید؛ تامسون، کریستین (1377). هنر سینما (فتاح محمدی، مترجم). تهران: نشر مرکز.
9- بورکهارت، تیتوس (1376). هنر مقدس (اصول و روش ها). (جلال ستاری، مترجم). تهران: سروش.
10- پترسون، مایکل؛ هاسکر، ویلیام؛ رایشنباخ، بروس؛ یازینجر، دیوید (1383). عقل و اعتقاد دینی؛ درآمدی بر فلسفه دین (احمد نراقی، ابراهیم سلطانی، مترجمان). تهران: طرح نو.
11- پرایس، جون.ا (1391). فهم فلسفه، ج1 (رضا علیزاده، مترجم). تهران: روزنه.
12- پی.استون، برایان (1383). مفاهیم مذهبی و کلامی در سینما (امید نیک فرجام، مترجم). تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
13- تبریزی، غلامرضا (1382). مقدمه ای بر جامعه شناسی تاریخی اسلام. مشهد: دفتر تبلیغات اسلامی خراسان.
14- جمشیدی، حسن (1379). مبانی و لوازم نقد دینی. سینما از نگاه اندیشه؛ مجموعه مقالات. تهران: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
15- جوادی آملی، عبدالله(۱۳۸۸). از معقول تا محسوس در هنر اسلامی. قم: زلال کوثر-دانشکده صدا و سیمای قم.
16- جوادی آملی، عبدالله (1375). هنر وزیبایی از منظر دین. تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
17- جوادی آملی، عبدالله (1381). دین شناسی. قم: نشر اسرا.
18- حافظ نیا، محمدرضا (1387). مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سمت.
19- حسینی، محمد (1382). ریخت شناسی قصه های قرآنی. تهران: ققنوس.
20- دهخدا، علی اکبر (1375). لغت نامه دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.
21- ربانی، تقی (1389). آیین برنامه سازی درباره تاریخ مقدس. تهران: مرکز پژوهشهای سازمان صدا و سیما.
22- ریمون-کتان، شیمولیت (1387). روایت داستانی بوطیقای معاصر (ابوالفضل جری، مترجم) تهران: نیلوفر.
23- سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ حجازی، الهه (1386). روش های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: آگاه.
24- سوانه، پیر (1388). مبانی زیباشناسی (محمدرضا ابوالقاسمی، مترجم). تهران: نشر ماهی.
25- سینگر، لیندا (۱۳۸۳). بازنویسی فیلمنامه (عباس اکبری، مترجم). تهران: سوره مهر.
26- شلهارت، لورا (۱۳۸۸). راهنمای عملی فیلمنامه نویسی (پدرام لعل بخش، مترجم). تهران: افراز.
27- شووان، فریدهوف (1376). اصول و معیارهای هنر جهانی. (سید حسین نصر، مترجم). تهران: حوزه هنری.
28- فرهادپور، مراد (1386) بادهای غربی؛ گزیده ای از گفتگوها و سخنرانی ها. تهران: هرمس.
29- فرید، مهرداد (1380). سینما، دین، ایران. تهران: سوره مهر.
30- فلوطین (1366). دوره آثار فلوطین، ج2 (محمد حسن لطفی، مترجم). تهران: انتشارات خوارزمی.
31- فورستر، ای. ام. (1369). جنبه های رمان (ابراهیم یونسی، مترجم). تهران: نگاه.
32- فیلد، سید (1389). چگونه فیلمنامه بنویسیم (عباس اکبری، مترجم). تهران: نیلوفر.
33- قادری، نصرالله (1388). آناتومی ساختار درام. تهران: کتاب نیستان.
34- کاشانی، علی اصغر (1383). سینمای دینی پس از پیروزی انقلاب. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
35- گِریس، پاملا (1390). راهکارهای برگردان مفاهیم معنوی به فیلمنامه؛ مجموعه مقالات. (علیرضا آرام، مترجم). قم: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما.
36- گریک، نوئل (۱۳۸۸). راهنمای عملی نمایشنامه نویسی (علی اکبر علیزاد، مترجم). تهران: بیدگل.
37- لاوین.ت.ز (1383). از سقراط تا سارتر (پرویز بابایی، مترجم). تهران: انتشارات آگاه.
38- مارتین، والاس (1382). نظریه های روایت (محمد شهبا، مترجم). تهران: مینوی خرد.
39- مخملباف، محسن (1361). مقدمه ای بر هنر اسلامی. تهران: حوزه اندیشه و هنر اسلامی.
40- مددپور، محمد (1376). سیر و سلوک در سینما. تهران: کویر.
41- مددپور، محمد (1375). دیدار بینی. تهران: حوزه هنری.
42- مریدی، محمدرضا (1387). سینمای معناگرا و نسبی نگری فرهنگی. سینمای دینی از تئوری تا عمل؛ مجموعه مقالات. مشهد: حوزه هنری خراسان رضوی.
43- مرینگ، مارگارت (۱۳۸۱). فیلمنامه نویسی (داود دانشور، مترجم). تهران: سمت.
44- مصباح، محمدتقی (1386). چکیده ای از اندیشه های بنیادین اسلامی. قم: مؤسسه اموزشی پژوهشی حضرت امام خمینی(ره)
45- مصباح، محمدتقی (1391). آموزش فلسفه، ج ۱. قم: مؤسسه اموزشی پژوهشی حضرت امام خمینی(ره)
46- مقام معظم رهبری(مدظلهالعالی) (1389). نکته های ناب (گزیده بیانات رهبر فرزانه انقلاب در جمع دانشجویان و دانشگاهیان). قم: نشر معارف.
47- مک کی، رابرت (۱۳۸۲). داستان؛ ساختار، سبک و اصول فیلمنامه نویسی (محمد گذرآبادی، مترجم). تهران: هرمس.
48- میرباقری، داوود (1380). سینما، دین، ایران. تهران: سوره مهر.
49- هیک، جان (1382). بعد پنجم (بهزاد سالکی، مترجم). تهران: قصیده سرا.
50- مک کی، رابرت (1390). داستان؛ ساختار، سبک و اصول فیلمنامه نویسی.
51- میرخندان، سیدحمید (1392). مطالعات دینی فیلم. تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
52- ناصری، حسین (1377). پیش درآمدی بر مبانی فقهی کاربردی تصویر در سینما. سینما از نگاه اندیشه؛ مجموعه مقالات. تهران: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
53- نوعی، سیدمحمد (1387). سینمای دینی و رویکردهای آن. سینمای دینی از تئوری تا عمل؛ مجموعه مقالات. مشهد: حوزه هنری خراسان رضوی.
54- یوسف زاده، غلامرضا (1387). درآمدی بر ساختار روایت دینی. قم: مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما.
ب) مقالات:
1- استادحبیب، مهدی (1392). از نفی سیتما تا اثبات فلسفه؛ مروری بر کتاب دین و سینما نوشته محمد مددپور. تصویر نامه، (6)، 126-141.
2- اسفندیاری، عبدا.. (1383). سینما در حوزه معارف دینی. بیناب، (7). 116-123.
3- افشار، اسدالله (1386). سینما + دین = سینمای دینی. رسالت، (6233)، 6.
4- بلخاری قهی، حسین (1383). هنر دینی از زبان صاحب نظران. بیناب، آبان ماه.
5- جوادی آملی، عبدالله (1391). ویژگی های هنر و سینمای اسلامی. بازیابی 23 بهمن 1391، سبک زندگی: www.hamsae.blogfa.com
6- جوادی آملی، محمدتقی (1390). مرکز آموزشی تخصصی هنر اسلامی حوزه هنری، بازیابی مرداد 1390، رجا: www.rajanews.com
7- جوادی آملی، محمدتقی(1391). بایدهای دینی و اخلاقی در حوزه سینما، بازیابی 18 بهمن 1391، سینما انقلاب: cinemaenghelab.ir
8- حسینی، حسن. یادداشتی بر خصوصیات قصه دینی و ارتباط آن با فیلمنامه دینی. دیدگاه سینما، (2و3).
9- دانشنامه رشد. ویژگی های اصلی یک فیلم نامه خوب، دانشنامه رشد: daneshnameh.roshd.ir
10- ذکرگو، امیرحسین (1385). مفهوم فرم و درجات کمال هنری در آراء کوماراسوامی. خیال، 1 (18)، 68-74.
11- دانش، مهرزاد (1390). سینمای دینی از ابهام تا روشنگری. سروش، (1151و1152).
12- رحیم پور ازغدی، حسن (1392). امکان ندارد که با عقل ابزاری سکولار سینمای دینی ساخت، بازیابی 8 دی 1392، حوزه هنری: www.farsnews.com
13- روزبه، احمد (1377). دین و سینمای دینی. قدس، (5/5).
14- سالک، رضا؛ مهرداد، فرید (1377). نسبت سینما و دین و سینمای دینی. نقدسینما (13).
15- سیف الله، داد (1375). سینمای دینی. نقد سینما (8).
16- شاهحسینی، مجید (1390). سینمای دینی؛ چیستی و هستی آن. پاسدار اسلام، (360)، 36-40.
17- صالحی، مریم (1390). مقاله سینمای دینی و انتقال هنرمندانه آموزه های الهی. رسالت، (20/9).
18- طاهری، محمد (1388). نگاهی به سیر آرا و عقاید درباره نظریه محاکات. ادب پژوهی، (10)، 207-226.
19- علوی طباطبایی، ابوالحسن (1384). اقتباس از متون دینی در سینمای غرب. فیلم نگار، (41).
20- فرید، مهرداد؛ سالک، فرید (1378). شرایط لازم برای تحقق سینمای دینی. نقد سینما، (16)، 13-18.
21- قائم مقامی، عباس (1375). سینمای دینی. نقد سینما (8).
22- گلدمن، ویلیام. ویژگی های اصلی یک فیلم نامه خوب، دانشنامه رشد: daneshnameh.roshd.ir
23- محمدی، کامران (1388). چالش های فراروی نویسنده در خلق داستان دینی. همشهری، (23/1).
24- نبوی، اکبر (1375). سینمای دینی. نقد سینما (8).
25- یثربی، چیستا (1380). ریخت شناسی تطبیقی سینمای دینی در شرق و غرب. شما، (3/8/).