پایان نامه بررسی ژئومورفولوژیکی حوضه آبخیز گشت رودخان با تاکید بر مخاطرات محیطی

فهرست:

چکیده................................................................................................................................. 1

مقدمه................................................................................................................................... 2

فصل اول:  کلیات تحقیق

1-1 بیان مسئله..................................................................................................................... 4

1-2 سوال تحقیق.................................................................................................................. 5

1-3 اهداف تحقیق................................................................................................................ 5

1-4 فرضیه تحقیق................................................................................................................ 5

1-5 روش تحقیق................................................................................................................. 5

1-6 روش گردآوری اطلاعات .............................................................................................. 5

1-7 ابزار گردآوری اطلاعات................................................................................................. 5

1-8 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات....................................................................................... 6

1-9  سوابق تحقیق............................................................................................................... 6

1-10 محدودیتهای تحقیق..................................................................................................... 8

1-11 قلمرو تحقیق............................................................................................................... 8

1-12 واژه ها و مفاهیم.......................................................................................................... 9

فصل دوم:  مبانی نظری تحقیق

2 -1 ژئومورفولوژی ........................................................................................................... 11

2-2 نگرش سیستمی در ژئومورفولوژی................................................................................. 11

2 – 3 پدیده های  ژئومورفولوژی......................................................................................... 12

2 -3-1 خط الراسها .......................................................................................................... 12

2 -3- 2 دامنه.................................................................................................................... 12

 2 -3-2-1 انواع دامنه ها ................................................................................................... 12

2 -3-2-2 بریدگی شیب یا تغییر ناگهانی شیب دامنه ها ........................................................ 13

2 -3-2-3 پرتگاه ها........................................................................................................... 13

2 -3-2-4 فرسایش دامنه ها................................................................................................ 14

2 -3-3 مخروط افکنه ........................................................................................................ 15

2- 4 مورفومتری (ریخت سنجی)......................................................................................... 16

2-5 سیستم فرسایش رودخانه ای ....................................................................................... 16

2 -5-1 مئاندر.................................................................................................................... 16

2 -5-2 کانیون................................................................................................................... 17

2 -5-3  دره رود............................................................................................................... 17

2-6 برنامه ریزی ژئومورفیک............................................................................................... 17

2- 7 طبیعی ...................................................................................................................... 18

2-7-1 خطر و احتمال خطر ............................................................................................... 18

2-7-2 خطرهای محیطی .................................................................................................... 19

2-7-2-1 خطرات طبیعی اقلیمی ........................................................................................ 19

2-7-2-1 -1 هیدرولوژیکی ............................................................................................... 19

2-7-2-1 -2 زمین شناسی ................................................................................................. 19

2-7-2-1 -3 بیولوژیک ..................................................................................................... 20

2-7-2-1 -4 تکنولوژیک ................................................................................................... 20

2-7-2-1 -5 زلزله ............................................................................................................ 21

2-7-2-1 -6 زمین لغزش .................................................................................................. 21

2-7-2-1-7 بهمن برف ..................................................................................................... 22

2-7-2-1-8 خشکسالی ..................................................................................................... 23

2-8 مخاطرات رودخانه ای  ............................................................................................... 23

2-9 دلایل سیل ................................................................................................................. 24

2-9 -1 دلایل طبیعی ......................................................................................................... 24

2-9 -2 دلیل انسانی .......................................................................................................... 25

2-10 انواع سیل ................................................................................................................ 25

2-10-1 سیل ناگهانی ........................................................................................................ 25

2-10-2 سیل رودخانه ای................................................................................................... 25

2-10-3 سیل ساحلی ......................................................................................................... 26

2-11 مشخصات سیل ........................................................................................................ 26

2-11-1 پیش بینی سیل های رودخانه ای............................................................................. 26

فصل سوم: مواد و روشها

3-1 مواد............................................................................................................................ 28

3-2 روش......................................................................................................................... 32

3-2-1 روش SPI.............................................................................................................. 33

فصل چهارم: یافته های تحقیق

4-1 موقعیت...................................................................................................................... 35

4-2 بررسی توپوگرافی حوضه گشت رودخان....................................................................... 35

4-3 زمین شناسی حوضه .................................................................................................... 38

4-4  خاکهای حوضه ی گشت رودخان................................................................................ 41

4-5 پوشش گیاهی حوضه گشت رودخان............................................................................. 44

4-6  فیزیوگرافی حوضه آبریز گشت رودخان ...................................................................... 49

4-6 -1 حوضه آبریز........................................................................................................... 49

4-6 -2 خصوصیات ژئومتری حوضه.................................................................................... 51

4-6-2-1 مساحت حوضه آبخیز.......................................................................................... 51

4-6-2-2 محیط حوضه....................................................................................................... 51

4-6-2-3 شبکه رودخانه..................................................................................................... 51

4-6-2-4 تراکم شبکه رودخانه حوضه گشت رودخان........................................................... 52

4-6-2-5 رده بندی رودخانه............................................................................................... 52

4-6-2-6 نسبت انشعاب..................................................................................................... 53

4-6-2-7 طول آبراهه اصلی................................................................................................ 53

4-6-2-8 شکل حوضه........................................................................................................ 54

4-6-2-8-1 ضریب فشردگی (گراویلیوس) ........................................................................ 54

4-6-2-8-2 نسبت دایره ای ............................................................................................... 54

4-6-2-8-3 ضریب گردی (میلر) حوضه ............................................................................ 55

4-6-2- 9 روش مستطیل معادل ......................................................................................... 55

4-6-2-10 ارتفاع حوضه.................................................................................................... 56

4-6-2-11 شیب حوضه...................................................................................................... 59

4-6-2-11-1 شیب ناخالص رودخانه اصلی......................................................................... 59

4-6-2-11-2 شیب اراضی حوضه....................................................................................... 59

4-6-2-12 زمان تمرکز....................................................................................................... 59

4-6-2-12-1 روش کرپیچ ................................................................................................. 60

4-6-2-12-2 روش تمرکز به روش کالیفرنیا........................................................................ 60

4-7 ویژگیهای اقلیمی حوضه  گشت رودخان....................................................................... 61

4-7 -1 بررسی شبکه ایستگاههای هواشناسی ....................................................................... 61

4-7-2 بررسی داده‏های بارش.............................................................................................. 62

4-7-2- 1 عوامل موثر در ایجاد بارش.................................................................................. 62

4-7 -3 انتخاب پایه زمانی مشترک ..................................................................................... 63

4-7 -4 بازسازی داده‏های کمبود ......................................................................................... 63

4-7 -5 روشهای غیر گرافیکی روش آزمون همگنی (ران تست) ........................................... 63

4-7 -6 تواتر طبیعی بارندگیهای سالانه................................................................................. 65

 4-7 -7 شاخص بارندگی یا نمایه بارندگی........................................................................... 67

 4-7 -8 انحراف معیار بارندگی حوضه ............................................................................... 69

 4-7 -9 ضریب تغییرات ................................................................................................... 69

4-7 -10 بارندگی ماهیانه ................................................................................................... 70

4-7 -10-1رژیم بارندگی.................................................................................................... 71

4-7 -10-2 توزیع فصلی بارش........................................................................................... 71

4-7 -11 احتمال وقوع بارندگی در حوضه گشت رودخان..................................................... 72

4-7 -12 فرسایندگی باران در حوضه................................................................................... 73

4-7 -13 برف .................................................................................................................. 75

4-7 -14 دما...................................................................................................................... 75

4-7 -15 روند تغییرات میانگین ماهانه دما ........................................................................... 76

4-7 -16 تغییرات روزانه و فصلی دما ................................................................................. 78

4-7 -17 رژیم فصلی دما در حوضه ................................................................................... 78

4-7 -18 تعداد روزهای یخبندان ........................................................................................ 79

 4-7 -19 رطوبت ............................................................................................................. 80

4-7 -20 تبخیر ................................................................................................................. 81

4-7 -21 تبخیر و تعرق پتانسیل به روش ترنت وایت .......................................................... 82

4-7 -22 ساعات آفتابی و مقدار ابرناکی .............................................................................. 85

4-7 -23 باد ..................................................................................................................... 86

4-7 -24 طبقه بندی اقلیمی ................................................................................................ 88

4-7 -24-1 روش دمارتن اصلاح شده ................................................................................ 88

 4-7 -24-2 روش ترنت وایت .......................................................................................... 89

4-7 -24-3 سیستم طبقه بندی آمبرژه .................................................................................. 91

4-7 -24-4 منحنی آمبروترمیک .......................................................................................... 92

4-8 هیدرولوژی حوضه ی گشت رودخان............................................................................ 93

4-8-1 بررسی آبدهی فصلی حوضه ی گشت رودخان.......................................................... 93

4-8-2 تداوم جریان رودخانه ای ........................................................................................ 95

4-8-3 حجم آب جاری شده............................................................................................... 95

4-8-4 ارتفاع آب جاری شده.............................................................................................. 96

4-8-5 توزیع گامبل (cumble).......................................................................................... 97

4-8-6 آب نمود یا هیدروگراف طبیعی حوضه آبریز گشت رودخان........................................ 98

4-8-7 تعیین ضریب رواناب و نگهداشت سطحی............................................................... 100

4-8-8 برآورد میزان فرسایش خاک و تولید رسوب به روش فورنیه...................................... 102

4-9 مخاطرات طبیعی حوضه گشت رودخان....................................................................... 103

4-9-1زمین شناسی........................................................................................................... 104

4-9-2 گسل ................................................................................................................... 104

4 -9-3 شیب .................................................................................................................. 107

4-9-4 پوشش گیاهی........................................................................................................ 107

4-9-5 توپوگرافی............................................................................................................. 108

4-9-6 شبکه آبها.............................................................................................................. 110

4-9-7 ژئو مورفولوژی...................................................................................................... 111

4-9-8 فیزیوگرافی........................................................................................................... 112

4-9-9 فرسایش............................................................................................................... 112

4-9-9-1 فرسایش سطحی................................................................................................ 113

4-9-9-2 فرسایش شیاری................................................................................................. 114

4-9-9-3 فرسایش خندقی................................................................................................ 114

4-9-9-4  فرسایش آبراهه ای( کنار رودخانه ای ).............................................................. 115

4-9-9-5 فرسایش توده ای .............................................................................................. 116

4-9-9-6 فرسایش سیلابی................................................................................................ 117

4-9-9-7 فرسایش مکانیکی یا فرسایش ناشی از عملیات شخم و شیار................................. 118

4-9-9-8 فرسایش  یخچالی ............................................................................................ 118

4-9-9-9 بهمن برف ....................................................................................................... 119

4-9-10 سیل................................................................................................................... 119

4-9-11  لغزش............................................................................................................... 121

4-9-12 آتش سوزی........................................................................................................ 124

4-9-13 خشکسالی.......................................................................................................... 124

4-9-13-1  روش SPI..................................................................................................... 125

فصل پنجم: نتیجه گیری و آزمون فرضیه 

5 - 1 نتیجه گیری............................................................................................................. 128

5-2 پاسخ به فرضیه.......................................................................................................... 131

5-3 پیشنهادات................................................................................................................ 131

منابع و مآخذ.................................................................................................................... 133

.

منبع:

-آزاد غلامی، فریدون و حجتی، سیده لیلا، 1384، بررسی بلایای طبیعی (سیلاب) در حوضه آبخیز قلعه رودخان فومن، همایش زمین شناسی مهندسی و محیط زیست، دانشگاه آزاد واحد اسلامشهر

2-اسمیت، کیت، مخاطرات محیطی، 1382، ترجمه مقیمی، ابراهیم و گودرزی نژاد، شاپور، انتشارات سمت

اشرف دوان، منیر الاسلام و کوماموتو، 2002 ،خطر سیل در برنامه ریزیهای کاربری زمین در داکای بنگلادش

3-بذر پرست، مجید، 1382، اکوتوریسم دره گشت رودخان با تأکید بر قابلیتها و محدودیتهای اقلیمی، پایان نامه کار شناسی ارشد جغرافیا، دانشگاه آزاد واحد رشت.

4-بهبهانی، محمود رضا، 1380، هیدرولوژی آبهای سطحی، دانشگاه تهران.

5-جاودانی خلیفه، ناصر، 1373، مطالعه هیدروکلیمای حوضه آبریز طورق، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیای طبیعی، دانشگاه تبریز.

6-جعفرپور، ابراهیم، 1367، اقلیم شناسی، دانشگاه تهران.

7-جهاد کشاورزی، 1381، سیل خیزی غرب استان گیلان

8-خالدی، شهریار، 1380، بلایای طبیعی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی ،

9-دفتر امور فنی و تدوین معیارها 1380، راهنمای مهار سیلاب رودخانه (روش سازه­ای)، نشریه شماره 242، سازمان مدیریت و برنامه ریزی.

10-دفتر تحقیقات و معیارهای فنی و برنامه ریزی، 1375، دستور العمل مطالعات فیزیوگرافی در حوضه آبخیز، انتشارات سازمان مدیریت و برنامه ریزی.

11-رفاهی، حسنقلی، 1378، فرسایش آبی و کنترل آن،انتشارات دانشگاه تهران.

12-رمضانی، بهمن 1382، بررسی و شناخت عامل سیل مرداد 1377 ماسوله گیلان، سوانح شماره 101

13-رمضانی، بهمن و عبدالهی، علی، 1382، در بررسی بارش – رواناب حوضه آبریز شهرک ماسوله گیلان، مجله سپهر شماره 41.

14-رمضانی، بهمن، 1380، شناخت بلایای طبیعی  ماسوله در چارچوب جغرافیای طبیعی، طرح پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

15-رهنمایی، محمدتقی، 1370، توانهای محیطی ایران، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران. 

16-رهنمایی، محمدتقی، 1371، توانهای محیطی ایران، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران. 

17-زاهدی، مجید، 1378، هیدرولوژی آبهای سطحی، بخش نخست، ترجمه نشر آناس.

18-زمردیان، محمد جعفر، 1381، کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامه ریزی شهری و روستایی، انتشارات دانشگاه پیام نور. .

19-سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، 1383 ،نقشه توپوگرافی 1:50000 ،شیت چوبر و هیر

20-سرور، جلیل الدین و ثروتی، محمدرضا، 1379، توصیف و تفسیر نقشه‏های توپوگرافی و زمین‏شناسی، انتشارات حرف نو.

21-سلامی ریگ، محمد رضا، 1386، مخاطرات طبیعی دره گرگانرود و تاثیر آن بر روی روستای مستقر در دره، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

22-سلطانی، نبی ا...، علیقلی زاده، فیروز، 1380، تحلیل روابط بین عوامل محیط طبیعی در الگو توزیع فضایی سکونتگاههاو جمعیت در ناحیه بهار همدان، مجله علمی تخصص جهاد.

23-سیدان، سیدجواد و محمدی، فرح، 1376، فصل نامه تحقیقات جغرافیایی، ویژه اقلیم سال دوازدهم، شماره 2.

24-شرکت تحقیقات آب و آبخیز داری، 1377، نیز در طرح جامع مهار سیلاب استان گیلان 

25-شرکت جهاد تحقیقات آب و آبخیزداری، 1377، مطالعات طرح جامع مهار سیلاب استان گیلان، گزارش زمین شناسی، ریخت شناسی رودخانه، زمین شناسی مهندسی و منابع قرضه.

26-شرکت سهامی آب منطقه ای  گیلان، آمار بارش و... ایستگاههای مورد مطالعه.

27-شرکت سهامی آب منطقه ای گیلان، 1382، بیلان آب و امکانات توسعه بهره برداری از منابع آب، محدوده مطالعاتی فومنات.

28-شرکت سهامی آب منطه ای گیلان، آمار عناصر اقلیمی ایستگاههای اطراف حوضه مورد مطالعه.

29-شرکت فنی مهندسی نیوار، 1380، اقلیم و گردشگری، انتشارات سازمان هواشناسی.

30-شرکت جهاد تحقیقات آب و آبخیزداری،‌1377، مطالعات طرح جامع مهار سیلاب، استان گیلان، گزارش زمین شناسی، ریخت شناسی، خاکشناسی و پوشش گیاهی.

31-ضیابی، حجت ا...، 1370، کاربرد قوانین آماری در هیدرولوژی مهندسی، انتشارات جهاد دانشگاهی.

32-عابدی، قدرت الله، 1377 ، بررسی بلایای طبیعی و نقش آن در توسعه پایدار با تاکید بر ایران، مجله سپهر شماره23.

33-علیجانی، بهلول و کاویانی، محمد رضا، 1371، مبانی آّب و هواشناسی، انتشارات سمت، چاپ سوم.

34-علیجانی، بهلول و کمالی، غلامرضا و فتاحی، ابراهیم، 1378، برآورد مقدار ذخیره و ذوب برف در مناطق کوهستانی، مجله نیوار، شماره 41.

35-علیجانی، بهلول، 1381، آب و هوای ایران، انتشارات دانشگاه پیام نور، چاپ پنجم.

36-علیزاده، امین و دیگران، 1379، هوا و اقلیم شناسی، انتشارات فردوسی مشهد، چاپ سوم.

37-علیزاده، امین، 1368، اصول هیدرولوژی کاربردی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول.

38-علیزاده، امین، 1374، هوا و اقلیم شناسی، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، چاپ اول.

39-علیزاده، امین، 1376، اصول هیدرولوژی کاربردی، انتشارات آستان قدس رضوی.

40-علیزاده، امین، 1377، اصول هیدرولوژی کاربردی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دهم.

41-علیزاده، امین، 1379، اصول هیدرولوژی کاربردی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوازدهم.

42-علیزاده، امین، 1381، حوضه آبریز و خصوصیات فیزیکی آنها، ماهنانه تخصص مهندسی 48رودخانه، شماره 5.

43-فرج زاده، منوچهر، 1384،خشکسالی از مفهوم تا راهکار ،انتشارات سازمان جغرافیایی

44-کردوانی، پرویز، 1370، ژئوهیدرولوژی در جغرافیا، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.

45-کردوانی، پرویز، 1376، منابع و مسایل آب ایران، انتشارات دانشگاه تهران، جلد اول.

46-گروه طراحان محیط، مهندسی مشاوره باغ و درخت، 1377، طرح هادی و مدیریت بهروری پارک جنگلی و تاریخی گشت رودخان، اداره کل منابع طبیعی استان گیلان.

47-محمودی ،فرج الله ،1383،ژئوموفولوژِی دینامیک، انتشارات دانشگاه پیام نور.

48-مخدوم، مجید،1373،زیستن در محیط زیست، انتشارات دانشگاه تهران.

49-مشیری، سید رحیم، آسایش، حسین، 1381، روش شناسی و تکنیکهای تحقیق در علوم انسانی با تأکید بر جغرافیا، انتشارات قومس چاپ اول.

50-موحد دانش، علی اصغر، 1373، هیدرولوژی آبهای سطحی، انتشارات سمت.

51-موحد دانش، علی اصغر، 1373، هیدرولوژی آبهای سطحی، انتشارات سمت، چاپ اول.

52-مهدوی،‌ محمد، 1378، هیدرولوژی کاربردی، انتشارات دانشگاه تهران، جلد دوم.

53-مهدوی، محمد، 1378، هیدرولوژی کاربردی، انتشارات دانشگاه تهران، جلد دوم.

54-مهدوی، محمد، 1380، هیدرولوژی عمومی، مؤسسه فرهنگی و انتشاراتی آیه.

55-مهدوی، محمد، 1381، هیدرو لوژی کاربردی، انتشارات دانشگاه تهران، جلد اول.

56-مهدوی، مسعود، 1372، آمارو روشهای تجزیه و تحلیل داده هادر جغرافیا، نشر قومس، چاپ اول.

57-مهدوی،‌محمد، 1374، هیدرولوژی کاربردی، انتشارات دانشگاه تهران، جلد اول.

58-مهندسین مشاور پندام، 1382، مطالعات شناسایی سرشاخه های تعدادی از رودخانه های گیلان، گزارش مطالعاتی زمین شناسی ناحیه ای، تکنولوژی و لرزه خیزی و زمین شناسی، جلد پنجم.

59-مهندسین مشاور، جاماب، 1373، بررسی اقلیمی طرح جامع آب ایران، وزارت نیرو.

60-مهندسین مشاورپندام، 1372، مطالعات شناسایی سر شاخه های تعدادی از رود خانه های گیلان، گزارش هواشناسی.

61-نادرصفت، محمد حسین، 1382، ژئومورفولوژی عمومی، دانشگاه آزاد شهر ری، جلد اول.

62-نعیمی، حسین، 1386، بررسی مخاطرات طبیعی دره سفید رود با تاکید بر حرکات دامنه ای (محدوده مورد مطالعه از رود سفید رود (تا سد تاریک) پایان نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا

63-نقشه ارزیابی منابع واستعداد اراضی استان گیلان، 250000 : 1، مؤسسه تحقیقات خاک و آب، وزارت کشاورزی و منابع طبیعی.

64-نقشه توپوگرافی  25000 : 1، سازمان جنگلها و مراتع کشور، شیت نظرلات و شالما، سال 1361

65-نقشه توپوگرافی  50000 : 1، سازمان جغرافیایی ارتش، شیت فومن و شولم، 1334 و 1383.

66-نقشه توپوگرافی و خطوط ارتباطی، نقاط روستایی و تقسیمات سیاسی  50000 : 1، سازمان برنامه و بودجه گیلان، شیت فومن و شولم، سال 1368.

67-نقشه زمین شناسی استان گیلان، 250000 :1، شرکت کارتوگرافی سحاب، تلفیق از نوع‏گل سادات، استانداری گیلان.

68-نقشه زمین شناسی بندر انزلی و ماسوله، 100000 : 1، سازمان زمین شناسی، 1383 یا 1382.

69-نقشه کار بری اراضی، 100000 : 1، وزات کشاورزی، اداره کل آمارو اطلاعات، شیت بندر انزلی، سال 1372.

70-نیکنام،فریدون و نوروزی،غلامرضا، 1356، استفاده از هواشناسی  در آبخیزداری، انتشارات دفتر حفاظت آب و آبخیزداری، سازمان جنگلها و مراتع.

71-وزارت کشاورزی، 1361، مطالعه و طراحی پروژهای نمونه حفاظت از خاک و آب، کنترل هرزآب.

72-ولایتی، سعدا...، 1379، هیدرولوژی کاربردی، دانشگاه پیام نور، چاپ اول. 

.