پایان نامهی کارشناسی ارشد رشتهی مهندسی عمران گرایش سازه
مهرماه 1390
فصل اول
کلیات
1-1 مقدمه
در سالهای اخیر پیشرفتهای زیادی در زمینهی مهندسی زلزله و طراحی سازهها انجام گرفته است بگونهای که امروز با اعتماد و اطمینان بیشتری میتوان سازههای مقاوم در برابر زلزله را طراحی نمود. بسیاری از سازههای بتنی به دلایل 1- خطاهای محاسباتی 2- اشتباه در ساخت و اجرا 3- ضعف آییننامههای قدیمی 4- تغییر کاربری سازه و بارهای بهرهبرداری وارده به سازه 5- خوردگی و زنگ زدگی آرماتورها و . . . ضوابط آیین نامههای جدید را ارضا نمیکند، به همین جهت تقویت سازهها با پلیمرهای مسلح شده با الیاف [1](FRP) به شکل صفحه یا ورق، مزایای اقتصادی قابل توجهی در صنعت ساختمان ایجاد میکنند. پیشرفتهای اخیر در FRP اشاره میکند که در آینده این مواد نقش بزرگی در کاربردهای ساختمانی و ترمیم سازهها خواهند داشت.
در دههی گذشته FRP کاربردهای زیادی در مهندسی عمران پیدا کرده است. رشد تقاضا برای استفاده از FRP در تقویت تیرها، ستونها، دیوارها، دالها و لولههای بتنی نیاز زیادی برای درک رفتار کوتاه مدت و دراز مدت سیستم کامپوزیت تحت وضعیت بارگذاری و شرایط محیطی مختلف ایجاد کرده است. مواد مرکب ممکن است شرایط بهرهبرداری مختلفی را تحمل کنند که احتمال دارد برخی شرایط تهاجمی واقعی را شامل شوند. برای مثال، آب و هوای گرم و مرطوب، دمای بالای طولانی مدت، تغییرات ناگهانی درجه حرارت محیط و خوردگی شیمیایی میتواند دوام FRP را تحت تأثیر قرار دهد. چسبندگی و پیوستگی مواد مرکب ممکن است دستخوش فرسایش محیطی شده و بر پیوند سطح مشترک بتن و این مواد تأثیر بگذارند. این ممکن است، عملکرد و دوام سیستم کامپوزیت را دگرگون سازد. دلیل دیگری برای اینچنین عدم اتصال بین کامپوزیت و بتن، متناسب نبودن دمای بین الیاف و ماتریس است که میتواند تنشهای فشاری در الیاف ایجاد کند. دلیل دیگر توانایی مواد مرکب در جذب رطوبت میباشد که ممکن است بر یکپارچگی بین الیاف و ماتریس تأثیر بگذارد.
هم اکنون استفاده از FRP در تقویت سازهها به طور چشمگیری افزایش یافته این در حالیست که در مورد دوام FRP اطلاعات کافی در دسترس نمیباشد که یکی از این موارد واکنش قلیایی سنگدانهها است. در این تحقیق از پلیمر مسلح شده با الیاف شیشه [2](GFRP) از نوع E-glass[3] که از نظر الکتریکی عایق خوبی بوده و دارای مقاومت مکانیکی نسبتاً بالایی میباشد و در مقایسه با سایر الیاف، قیمت ارزان و مناسبی دارد، استفاده شده است.
خرابی سازه های بتنی در نتیجه واکنش بین مایعات قلیایی درون حفرهها (که عمدتاٌ منشأ آنها از سیمان پرتلند است) و کانیهای واکنشزا که در بعضی از سنگدانههاست میتواند اتفاق بیافتد. این مکانیزم خرابی به نام واکنش قلیایی سنگدانه، شناخته شده و به شکلهای مختلف روی میدهد که از همه معمولتر واکنش قلیایی- سیلیکاتی است. این واکنش اولین بار در سال 1940(1319شمسی) در ایالات متحده گزارش شده است[1]. هر چند که خرابی در اثر این واکنش در کشور ما به ندرت گزارش گردیده است ولی احتمالاٌ تعداد زیادی از سازههای بتنی کشور ما از جمله سد شهریار واقع در استان آذربایجان شرقی که سنگدانهها از آنجا تهیه شده است نیز تحت تأثیر این واکنش قرار دارند. این در حالیست که در صورت استفاده از با سیمان با قلیایی زیاد احتمال بروز این واکنش بیشتر میباشد. از اینرو توجه به این واکنش با اهمیت خواهد بود.
واکنش قلیایی- سیلیسی عمومیترین نوع واکنش قلیایی سنگدانهها در جهان است و هنگامی بروز میکند که واکنش بین محلول قلیایی درون حفرهها و کانیهای سیلیسی در بعضی از سنگدانهها رخ دهد و تشکیل ژل قلیایی سیلیکات کلسیم بدهد. ژل یاد شده آب را جذب نموده و افزایش حجم پیدا میکند که در نتیجه ترک خوردن بتن را به همراه دارد. از واکنش های دیگر قلیایی سنگدانهها، واکنش قلیایی-کربناتی است. این واکنش وقتی رخ میدهد که قلیاییهای سیمان با سنگدانههای آهکی دولومیتی واکنش نشان دهند. واکنش قلیایی سنگدانههای فعال بعد از عملآوری بتن صورت میگیرد و سبب انبساط درونی و تخریب بتن میگردد، لذا مقاومت پیوستگی FRP و بتن نسبت به زمان و تحت شرایط محیطی ناملایم نیازمند بررسی و درک عوامل مؤثر بر FRP هنگامی که در معرض شرایط محیطی مختلف قرار میگیرد، میباشد.
1-2 ضرورت انجام تحقیق
در طی سالهای اخیر، موضوع تقویت و مقاومسازی سازهها بطور گستردهای در جوامع علمی و مهندسی مطرح گردیده است.در این ارتباط، بسته به نوع سازه و هدف از مقاوم سازی، روشهای متنوعی از سوی محققین پیشنهاد شده است. از سوی دیگر واکنش قلیایی سنگدانههای فعال که بعد از عملآوری بتن صورت میگیرد و سبب انبساط درونی و تخریب بتن میگردد، میتواند سبب ایجاد خرابی و خسارت زیادی در سازههای بتنی گردد. یکی از روش هایی که به طور گسترده در مورد ترمیم و تقویت اعضای بتنی مورد استفاده قرار گرفته و در حال افزایش است، کاربرد ورقهای FRP میباشد. لذا درک رفتار کوتاه مدت و دراز مدت سیستم کامپوزیت تحت وضعیت بارگذاری و شرایط محیطی مختلف و شناخت و تشخیص انجام واکنش قلیایی در اعضای سازهای بتن مسلح کاملاً ضروری میباشد.
1-3 اهداف تحقیق
از اهداف این تحقیق میتوان موارد زیر را برشمرد:
· بررسی دوام تیرهای بتن مسلح تقویت شده با پلیمرهای تقویت شده با الیاف شیشه (GFRP) تحت واکنش قلیایی سنگدانهها.
بعد از انجام واکنش قلیایی در تیرها و تقویت آنها با GFRP، این تیرها از نظر تحمل بار خمشی با تیرهایی که در آنها واکنش قلیایی صورت نگرفته مقایسه میشوند.
· بررسی دوام تیرهای بتن مسلح تقویت شده با ورق GFRP در محلول قلیایی.
تأثیر محلول هیدروکسید سدیم یک نرمال در انجام واکنش قلیایی و نقش GFRP در بهبود مقاومت خمشی تیرها بررسی میشود.
· بررسی تأثیر ورق GFRP بر افزایش مقاومت خمشی تیرهای بتن مسلح تقویت شده با این ورقها.
تاثیر ورقGFRP در بهبود مقاومت خمشی تیرهای بتن مسلح تقویت شده با این ورقها در مقایسه با تیرهای بدون تقویت بیان میشود.
1-4 روش تحقیق
با توجه به اهداف ذکر شده از روش تحقیق تجربی استفاده شده است. لذا پس از پس از جمعآوری مطالب درباره تقویت تیرهای بتن مسلح با FRP و دوام مواد کامپوزیتی در محیطهای مختلف و همچنین تأثیر افزودنی قلیا بر بتن و تشریح واکنش قلیایی سنگدانهها، مصالح و مواد بکار رفته در این تحقیق تشریح میشوند که این موارد در فصل دوم و سوم ارائه شدهاند. سپس دو سری تیر بتن مسلح یکی حاوی ماسه فعال و دیگری با ماسه غیر فعال طراحی و ساخته شد. براین اساس 16 تیر بتن مسلح 400×80×80 میلیمتر قالببندی و بتنریزی گردید و پس از 28 روز عمل آوری به هشت گروه تقسیمبندی شدند و در دو شرایط محیطی قرار گرفتند. این تیرها به مدت هشت ماه در این محیطها نگهداری و سپس تحت آزمایش خمش تک نقطهای تست شدند.
در فصل چهارم جزئیات ساخت و طراحی نمونهها و روند انجام آزمایش بطور کامل ارائه شده است. پس از انجام آزمایش بار گسیختگی تیرها و جابجایی متناظر با آنها بدست آمد که نتایج با هم مقایسه شدند و تحت بررسی بیشتر قرار گرفتند. همچنین برای اندازهگیری انبساط نمونهها 6 تیر غیر مسلح نیز در نظر گرفته شد که در فصل پنجم نتایج آزمایش نمونهها و بحث و بررسی بر روی نتایج صورت گرفته و در پایان نتایج حاصل از این تحقیق بیان شده است.
فصل دوم
مروری بر تحقیقات انجام شده
2-1 مقدمه
به دنبال فرسوده شدن سازهها و نیاز به تقویت آنها برای برآورده کردن شرایط سخت گیرانه طراحی، طی دو دهه اخیر تاکید فراوانی بر روی تعمیر و مقاومسازی سازهها در سراسر جهان صورت گرفته است. از طرفی، بهسازی لرزه ای سازه ها بخصوص در مناطق زلزله خیز اهمیت فراوانی یافته است. در این میان تکنیک استفاده از مواد مرکب FRP به عنوان مسلح کننده خارجی به دلیل اجرای سریع در مقاومسازی و احیای سازهها جذابیت ویژهای یافتهاند. تکنولوژی استفاده از مصالح FRP روی اعضای سازهای نخستین بار در ((پژوهشگاه و آزمایشگاه مرکزی سوئیس)) معرفی شد [2]. البته قبل از آن، از سال 1984، آزمایشهایی در زمینهی تقویت تیرهای بتن مسلح با صفحات پلیمری کربن[4] (CFRP)، انجام شده بود. مزیت اصلی مصالح FRP نسبت بالای مقاومت به وزن و مقاومت زیاد در مقابل خوردگی است.
مقاومت بالا با وجود وزن کم، سبب میشود که جابجایی و حمل و نقل آنها راحتتر باشد و هزینهی استفاده از آنها و نیروی کار کاهش یابد و مقاوم بودن آنها در برابر خوردگی سبب دوام و پایداری عملکرد آنها میشود. مقاومت صفحات FRP حداقل 2 تا 10 برابر صفحات فولادی است در حالیکه وزن آنها تقریباٌ 20 درصد وزن فولاد است [3]. استفاده از صفحهی پلیمر مسلح شده با الیاف شیشه (GFRP) به دلیل مقاومت بالای آن نسبت به وزنشان و پایداری در محیطهای خورنده رو به افزایش است. الیاف شیشه بر اساس خواص و ترکیب شیمیایی آنها تقسیمبندی میشوند یک نمونه از این الیاف نوع E-Glass[5] است که به دلیل مقاومت کششی و الکتریکی بالا بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد اما، عمده دلیل استفاده از GFRP در مهندسی عمران ارزانی آن میباشد.
دوامFRP شامل مقاومت در برابر ترکخوردگی، اکسیدهشدن، تجزیهی شیمیایی، ناپیوستگی، آب، خستگی، و عوامل ناشی از اشیاء خارجی برای یک دورهی مخصوص از زمان تحت شرایط بارگذاری مقتضی و تحت در معرض قرار گرفتن شرایط بهرهبرداری میباشد. در تیرهای مسلح تقویت شده باFRP ، علاوه بر خود المان تیر، نواحی اصلی تأمین دوام، خود کامپوزیت FRP و سطح مشترک بتن به کامپوزیت میباشد. دوام سیستم رزین به چند عامل بستگی دارد که شامل اجزا و خواص رزین همچنین زمان وشرایط عملآوری میباشد. کامپوزیتهای FRP از عوامل گوناگونی تأثیر میپذیرند، که بستگی به محیط بهرهبرداری دارد. عملکرد دراز مدت پیوند بین بتن و کامپوزیت FRP، به چسب و بتن بستگی دارد[4].
آب منفذی بتن دارای خاصیت قلیایی بالا باpH بالاتر از 13 عاملی مورد توجه در دوام کامپوزیت FRP است. تنها الیاف کربن در محیطهای قلیایی مقاوم هستند در صورتیکه الیاف شیشه در این محیطها مقاوم نیستند. ماتریس رزین الیاف را محافظت میکند و معمولاٌ تجزیه را به تأخیر میاندازد و عملکرد کلی کامپوزیت FRP به نوع و کیفیت ماتریس و الیاف تقویتکننده بستگی دارد. ترکیب یونهای قلیایی و pH بالا ممکن است منجر به تجزیه رزین یا پیوند بین رزین و لایهی بتن شود. همچنین واکنش قلیایی سنگدانههای فعال بعد از عملآوری بتن صورت میگیرد و سبب انبساط درونی و تخریب بتن میگردد، لذا مقاومت پیوستگی FRP و بتن نسبت به زمان و تحت شرایط محیطی ناملایم نیازمند بررسی و درک عوامل مؤثر بر FRP هنگامی که در معرض شرایط محیطی مختلف قرار میگیرد، میباشد[5].
2-2 خصوصیات مواد مرکب
کلمهی مرکب در علم مهندسی مواد به معنی ترکیب دو یا چند ماده در مقیاس ماکروسکپی میباشد. بعضی از مواد در مقیاس میکروسکپی نیز با هم ترکیب میشوند مانند آلیاژها؛ اما نتیجهی این ترکیب در مقیاس ماکروسکپی، معمولاً یک مادهی همگن میباشد. خصوصیاتی که در مواد مرکب میتوانند مورد بررسی قرار گیرند، عبارتند از: مقاومت مکانیکی، وزن، تأثیرات درجهی حرارت، مقاومت در برابر سایش و خوردگی، خستگی، اقتصاد و . . . در ادامه به شرح مختصری از خصوصیات این الیاف پرداخته میشود.
الیاف تشکیل دهنده
FRP (Fiber Reinforced Polymer)، نوعی مادهی کامپوزیت متشکل از دو بخش فیبر یا الیاف تقویتی است که به وسیلهی یک ماتریس رزین از جنس پلیمر احاطه شده است. با تقویت کردن پلیمر توسط الیاف کربن اولین باری بود که پلیمرها قادر بودند با فلزات جهت کابردهای ساختاری مشابه به رقابت بپردازند. در شکل 2-1 اجزای تشکیل دهندهی FRP نشان داده شده است [6].
Alkali–aggregate reactivity (AAR) is a chemical reaction that occurs in some concrete structures. AAR is a reaction between pore solution alkali hydroxide and some siliceous aggregates. The concrete damage including expansion and cracking induced by AAR is very important. Moreover, Fiber reinforced polymers (FRPs) in the form of sheets or plates can offer substantial economic advantages for the construction industry. Recent advances in FRPs, indicate that they have considerable potential in the future construction and repair applications. In the last decade, FRPs have found many applications in civil engineering industry. The demand growing for the use of FRPs in concrete structures created a great need for understanding the short and long-term behavior of the composite materials under different loading and environmental conditions. Therefore, durability study of reinforced concrete (RC) beams strengthened with GFRP sheets under alkali reaction of aggregates was considered in this investigation
For the purpose, Two concretes were formulated: reactive concrete that undergoing alkali aggregate reaction and non-reactive concrete. The test program consisted of sixteen beams categorized into eight groups. Also to estimate influence of shear warping, two beams confined with one layer GFRP at the end of flexural GFRP sheets. To aceelerate alkali reaction of aggregates, the alkali content of reactive concrete were increased from 0.66% to 1.75% of (Na2O)e of the cement mass by adding NaOH to the water of mix design. after 8 months The flexural capacity and mid span deflection of the strengthened groups were compared with control ones to evaluate the effectiveness of strengthening and Alkali aggregates reactivity. The results indicated that the flexural strength of RC beams could be increased by using GFRP sheets at the tension face of beams and Alkali–aggregate reactivity decreases flexural strength of RC beams.
منابع و مراجع
[1] Stanton، T. E. (1940). "Expansion of Concrete through Reaction between Cementand Aggregate." Proceedings، ASCE، V. 66، No. 10، pp. 1781-1811.
[2] Meier، U.، Deuring، M.، Meirer، H.، Schwegler، G. (1993). "CFRP bonded sheets، Fiber-Reinforced-Plastic (FRP) Reinforcement for Concrete Structures." Properties and Aplications، edited by Nanni، A. Elsevier Science، Amsterdam، The Netherlands.
[3] Darby، J. J. (1999). "Role of Bonded Fiber-Reinforced Composites in Strengthening of Structures." Strengthening of Reinforced Concrete Structures Using Externally-Bonded FRP Composites in Strauctural and Civil Engineering، edited by L. C. Hollaway and M. B. Leeming، Woodhead Publishing، Cambridge، UK.
[4] ACI 440L. (2005). "Durability of Fiber Reinforced Polymer (FRP) Composites Used With Concrete." American Concrete Institute (ACI), Committee 440، Draft Report.
[5] Karbhari، V. M.، Chin، J. W.، Hunston، D.، Benmokrane، B.، Juska، T.، Morgan، R.، Lesko، J. J.، Sorathia، U.، Reynaud، D. (2003). "Durability Gap Analysis for Fiber-Reinforced Polymer Composites in Civil Engineering." Journal of Comp. Const.، ASCE.، Vol. 7، No. 3، PP. 238-247.
[6] Teng، J. G.، Chen، J. F.، Smith، S. T. (2001). "FRP Strengthened RC Beams." Assessment of Debonding Strength Models، Vol. 24، PP. 397-417.
[7] Meier، U. and Winistorfer، A. (1995). "Retrofitting of Structures through External Bonding of CFRP Sheets". Non- Metallic (FRP) Reinforcement for Concrete Structures، Proceedings of the second International RILEM Symposiun، Ghent، Belgium، edited by L. Taerwe، pp. 509-516، E & FN Spon، London. UK.
[8] Barbero، E. J. (1999). "Introduction to Composite materials design." Taylor & Francis Publications.
[9] MBraceTM Composite Strengthening System Engineering Desing Guidelines، (2002). Third Edition. Mastet Builders، Inc.، Cleveland، Ohiio.
[10] Teng، J. G.، Chen، J. F. Chen، S. T.، Smith، Lam، L. (2002). "Fiber Reinforced Polymers Strengthened RC Structures." John Wiley & Sons، UK، PP. 245.
[11] Chaar، G. K.، Lamb، G. E. (2002). "Design of Fiber Reinforced Polymer Materials for Seismic Rehabilitation of Infilled Concrete Structures. " US Army Corps of Engineering Research and Development Center.
[12] Bodin، F. B،. David، E. (2004). "Use of Carbon Textile to control premature failure of Reinforced Concrete Beams Strengthened with bonded CFRP Plates." Journal of textiles، France: University of lille، Vol. 33، No. 3.
[13] Vistap، M.، Zhao، K. L. (2000). "Use of Composites for 21st Century Civil Infrastructure." Computer Methods in Applied Mechanics and Engineering. University of California، San Diego، La Jolla Ca، Vol. 185، PP. 433-454.
[14] Al-Salloum، Y. A. (2009). "Flexural Behavior of RC Beams Strengthened with FRP Composite Sheets Subjected to Different Load." Department of Civil Engineering، King Saud University P.O. Box 800، Riyadh 11421، Saudi Arabia.
[15] Almusallam، T. H ،.and Al-Salloum، Y. A. (2006). "Use of Glass FRP Sheets as External Flexure Reinforcement in RC Beams." Department of Civil Engineering، King Saud University P.O. Box 800، Riyadh 11421، Saudi Arabia.
[16] Malek، A. M.، Patel، K. (2002). "Flexural Strengthening of Reinforced Concrete flanged Beams with Composite Laminates." Journal of Composites for Construction، Vol. 6، No. 2، pp. 97-103.
[17] Alagusundaramoorthy، P.، Harik، I. E.، Choo، C. C. (2003). "Flexural Behavior of R/C Beams Strengthened with Carbon Fiber-Reinforced Polymer Plates and Steel." Journal of Composites for Construction، Vol. 7، No. 4، pp. 292-301.
[18] Duthinh، D.، Starnes، M. (2004). "Strength and Ductility of Concrete Beams Reinforced with Carbon Fiber Reinforced Polymer Sheets or Fabric." Journal of Composites for Construction، Vol. 8، No. 1، pp. 59-69.
[19] Meissner، H. S. (1941). "Cracking in Concrete due to Expansion Reaction Between Aggregate and High-Alkali Cement as Evidenced in Parker Dam." Proc. Am. Conc. Inst. 37، pp. 549–568.
[20] حاج قاسمعلی، سعید (1386). " بررسی رفتار خمشی تیرهای بتن مسلح تحت اثر واکنش قلیایی در بارگذاری دراز مدت." پایان نامهی دکتری دانشکدهی مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
[21] Burrows، R. W. (1998). "The Visible and Invisible Cracking of Concrete." ACI Monograph No. 11، The American Concrete Institute، Farmington Hills، MI، pp. 78.
[22] Blaine، R. L.، Arni ، H. T.، Evans، D. H.، Defore، M. R.، Clifton، J.R.، Methey، R. G. (1971). "Compilation of Data from Laboratory Studies." Building Science Series 36، Part 6 42، National Bureau of Standards، Washington، DC، pp. 115.
[23] Osbaeck، B. (1984). "The Influence of Alkalis on Strength Development of Blended Cements." The Chemistry and Chemically Related Properties of Cement، Br. Ceram. Proc. 35، pp. 375– 383.
[24] Odler، I.، Wonnemann، R. (1983). "Effects of Alkalies on Portland Cement Hydration." Alkali Oxides Incorporated into the Crystal Lattice of Clinker Minerals، Cem. Concr. Res. 13، pp. 477– 482.
[25] Vivian، H. E. (1950). "Studies in Cement Aggregate Reaction: Part XIII." The Effect of added Sodium Hydroxide on the Tensile Strength of Mortar." Bulletin No. 256، CSIRO، Melbourne، pp. 48–52.
[26] Shayan، A.، Ivanusec، I. (1989). "Influence of NaOH on Mechanical Properties of Cement Paste and Mortar with and without Reactive Aggregate." 8th International Conference on Alkali–Aggregate Reaction، Society of Materials Sciences، Kyoto، Japan، pp. 715– 720.
[27] Jawed، I.، Skalny، J. (1978). "Alkalis in cement: a review: II. Effects of Alkalis on Hydration and Performance of Portland Cement." Cem. Concr. Res. 8، pp. 37– 52.
[28] Almusallam، T. H. (2006). "Load-Deflection Behavior of RC Beams Strengthened with GFRP Sheets Subjected to Different Environmental Conditions." Department of Civil Engineering، King Saud University، P.O. Box 800، Riyadh 11421، Saudi Arabia.
[29] Rostasy، F. S. (1997). "Durability of FRP in Aggressive Environments." Proceedings of the Third International Symposium on Non-Metallic (FRP) Reinforcement for Concrete Structures، Japan: Sapporo، Vol. 2، pp. 107-114.
[30] Katsuki، F. Uomoto، T. (1995). "Prediction of Deterioration of FRP Rods due to Alkali Attack." Proceedings of the Second International Symposium on Non-Metallic (FRP) Reinforcement for Concrete Structures، Belgium: Ghent. PP. 82–89.
[31] Uomoto، T.، Nishimura، T. (1999). "Deterioration of Aramid، Glass and Carbon Fibers due to Alkali، Acid and Water in Different Temperatures." Proceedings of the Fourth International Symposium on Fiber Reinforced Polymer Reinforcement for Reinforced Concrete Structures، PP. 515–522.
[32] Chajes، M. J.، Thomson، T. A.، Farschman، C. A. (1995). "Durability of Concrete Beams Externally Reinforced with Composite Fabrics." Journal of Constr. Build. Mat.، Vol. 9، No. 3، PP. 141–148.
[33] Toutanji، H.، Ortiz، G. (1997). "Durability of Concrete Beams Strengthened with FRP Plates." Proceedings of the International Conference on Rehabilitation and Development of Civil Engineering Infrastructure Systems، Lebanon: Beirut. Vol. 2.
[34] Green، M.، Bisby، L. A. (1998). "Effects of Freeze–Thaw Action on the Bond of FRP Sheets to Concrete." Durability of Fiber Reinforced Polymer (FRP) Composites for Construction، Canada: Kingston، Ont، Queen’s University.
[35] Ekenel، M.، Myers، J. J.، Khataukar، A. L. (2005). "Affect of Environmental Conditions During Installation Process on Bond Strength between CFRP Laminate and Concrete Substrate." Third International Conference Composites in Construction، France: Lyon. PP. 397–404.
[36] Almusallam، T. H.، Al-Salloum، Y. A.، Alsayed، S. H. (2001). "Behavior of Concrete Cylinders Confined with GFRP Sheets in Severe Environmental Conditions." Proceedings of the Third International Conference on Concrete Under Severe Conditions، Canada: Vancouver. PP. 1723-1729.
[37] Ren، H.، Hu، A.، Zhao، G. (2003). "Freeze–Thaw Resistance Behavior of Bonded Joints between FRP and Concrete." Journal of Dalian Univ Technol.، Vol. 43، No. 4، PP. 495-499.
[38] ضوابط عمومی طراحی سازههای آبی بتنی، (1384). نشریه 312، صفحه 118.
[39] مبحث نهم مقررات ملی ساختمان، (1388). "طرح و اجرای ساختمانهای بتن آرمه."
[40] دفتر امور فنی تدوین معیارها و کاهش خطرپذیری ناشی از زلزله، (1385)."راهنمای طراحی و ضوابط اجرایی بهسازی ساختمانهای بتنی موجود با استفاده از مصالح تقویتی FRP"، نشریه شماره 345.
[41] Sakai Y.، Ushijima، S.، Hayashi، S.، Sano، T. (1997). "Mechanical Characteristics of Carbon Fiber Sheet with Methyl Methacrylate Resin." Proceeding of the Third International Symposium on Non-Metallic (FRP) Reinforcement for Concrete Structures، Sapporo، Japan، Vol. 2، pp. 243-250.