پایان نامه بررسی و آسیب شناسی نظام تصمیم گیری در بین مدیران سازمان های دولتی استان آذربایجان غربی و رابطه آن با سطح نوآوری سازمانی

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد «M.A»

گرایش: تحول

پاییز 1391

چکیده

       مطالعه حاضر تحت عنوان «بررسی و آسیب شناسی نظام تصمیم گیری در بین مدیران سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی و رابطه آن با سطح نوآوری سازمانی» بر روی 140 نفر از مدیران ارشد ومیانی سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی که به صورت نمونه در دسترس انتخاب شده اند، به روش توصیفی(از نوع پیمایشی)و با استفاده از پرسشنامه «سبک های تصمیم گیری» بروس و اسکات و پرسشنامه «نوآورانه بودن سازمان» مقیمی اجرا گردیده است؛ نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه های تحقیق بر اساس آزمونهای تحلیل رگرسیون چند گانه، باینومیال و فریدمن به شرح زیر می باشد:

       فرضیه اصلی: از بین سبک های مختلف تصمیم گیری(عقلایی، وابستگی، مشارکتی، شهودی، اجتنابی و آنی) فقط بین سبک تصمیم گیری مشارکتی با نوآوری سازمانی رابطه معنی دار آماری به دست آمده است (p< 0/01).

فرضیه 1. براساس آزمون باینومیال، می توان با اطمینان 99/0 ادعا کرد، سبک تصمیم گیری غالب مدیران در سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی آنی نمی باشد(84 % درصد مخالف).

فرضیه 2. براساس آزمون باینومیال، می توان با اطمینان 99/0 ادعا کرد، سبک تصمیم گیری غالب مدیران در سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی اجتنابی نمی باشد(62 % درصد مخالف).

فرضیه 3. براساس آزمون باینومیال، می توان با اطمینان 99/0 ادعا کرد، سبک تصمیم گیری غالب مدیران در سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی عقلایی می باشد(99 % درصد موافق).

فرضیه 4. براساس آزمون باینومیال، می توان با اطمینان 99/0 ادعا کرد، سبک تصمیم گیری غالب مدیران در سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی شهودی می باشد(64 % درصد موافق).

فرضیه 5. براساس آزمون باینومیال، می توان با اطمینان 99/0 ادعا کرد، سبک تصمیم گیری غالب مدیران در سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی وابستگی می باشد(91 % درصد موافق).

فرضیه 6. براساس آزمون باینومیال، می توان با اطمینان 99/0 ادعا کرد، سبک تصمیم گیری غالب مدیران در سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی مشارکتی می باشد(83 % درصد موافق).

سؤال جانبی: براساس آزمون فریدمن، اولویت بندی سبک های غالب تصمیم گیری در بین مدیران سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی به ترتیب عقلایی، وابستگی، مشارکتی، شهودی، اجتنابی و آنی    می باشد.

فصل اول

کلیات و طرح تحقیق

مقدمه

       امروزه با پیچیدگی وتخصصی شدن رقابت، نوآوری به عنوان یکی از مزیت های اصلی برای حیات سازمانها محسوب می شود. همه سازمانها برای بقا و ماندن نیازمند ایده های نو و بدیع هستند. ا یده های نو و بدیع همچون روحی در کالبد سازمان دمیده می شود و آن را از نیستی و فنا نجات می دهد. نوآوری نه تنها سازمان ها را قادر می سازد نسبت به رقبا مزیت رقابتی  به دست آورند، بلکه ابزار سودمندی را برای ارتقای عملکرد سازمانی ارائه می کند. دانش  تصمیم گیری به عنوان منبع عمده برای نوآوری و بهره وری سازمانی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. هدف عمده دانش تصمیم گیری در قالب تنوع در سطوح تصمیم گیری، ایجاد و سازماندهی محیطی است که در آن افراد دانش خود را توسعه داده، با یکدیگر تبادل نموده، دانش دیگران را با دانش خود ترکیب کرده ونهایتاً آن را به کار بندند. بکارگیری و استفاده از     سبک های تصمیم گیری متنوع در اتخاذ تصمیمات در سطوح مختلف سازمانی به اقتضای زمان، از ناحیه مدیران  به نوبه خود به نوآوری در سازمان منجر خواهد شد؛ از این رو است که تصمیم گیری در قالب علمی خود و به اشکال مختلف در یک سیستم، به عنوان منبع و مرجعی اصلی در نوآوری شناخته شده است و از الزامات اساسی فرآیند نوآوری در سازمان محسوب می شود (آقایی فیشانی، 1377).

1-1 بیان مسأله

       تصمیم گیری برای استفاده کارا از نیروی انسانی، تجهیزات و دیگر منابع سازمانی برای هر مدیری امری ضروری است و یک مدیر همیشه در صدد است تا بیشترین بهره‌وری را از امکانات و منابع خود برای دستیابی به هدفهای از پیش تعیین شده سازمانی محقق سازد. در فرآیند تصمیم گیری، تحصیلات، اطلاعات و تجربیات شخصی مدیر کافی به نظر نمی رسد؛ از این رو مدیران از روشهای گوناگون، سبکهای مدیریتی مختلف، مدل های تصمیم گیری متفاوت و مشاوران زیادی بهره می گیرند تا بتوانند به استانداردهای مطلوب خود و اهداف مورد نظر سازمان دست یابند. همچنین تصمیم گیری در مدیریت همواره از جهات مختلف مورد بررسی قرار می گیرد؛ این مفهوم ممکن است از دیدگاههای مختلف مطالعه شود ولی شاید مهمترین و قدیمی ترین پایه تقسیم بندی تصمیم گیری مربوط به میزان اثر فرد یا گروه در تصمیم گیری باشد. لذا تصمیم گیری در هر سازمان از مهمترین فعالیت های مدیریت محسوب می شود و هر یک از نظام های تصمیم گیری نیز دارای مقتضیات و معایب و مزایای خاص خویش هستند (آقایی فیشانی، 1377).

       برخی از مدیران به مدیریت و تصمیم گیری مشارکتی و برخی دیگر به مدیریت و تصمیم گیری متمرکز و غیر مشارکتی متوسل می شوند؛ لذا هر جا سازمانی هست، چنین فرآیندی هم وجود دارد و هر یک از  سبکهای مدیریت و مدل های تصمیم گیری نیز که نظام های تصمیم گیری مدیران در سازمان ها، مناطق و کشورهای مختلف را تشکیل می دهند دارای محاسن و معایبی هستند و بعضاً تحت الشعاع عوارض و آسیبهای متعدد قرار گرفته و باعث می شوند که برخی از سازمانها از دستیابی به خلاقیتها و نوآوری های سازمانی لازم برای ادامه حیات در دنیای رقابتی کنونی بازمانده و ضمن از دست دادن    سرمایه های محدود و حیاتی سازمان و متضرّر شدن در صحنه های رقابتی، به اهداف و آرمانهای ایده آل سازمانی خود نیز دست پیدا نکنند (سعادت، 1372).

       نوآوری از کلمه لاتین " Innovate " به معنای « ساختن یک چیز جدید » استخراج شده است. شوچیتی اولین کسی بود که نوآوری را در قالب مفهوم علمی مطرح کرد. در واقع وی در پی شناخت عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی کشورها بود که در این راستا به نقش و اهمیت حیاتی نوآوری در رشد کشورها پی برد (آقایی فیشانی، 1377).

       آسیب شناسی دانشی است که در آن بافت های بیمار در گیاه یا موجودات زنده مطالعه و بررسی    می شود. بنابراین استفاده از این واژه در مدیریت جامعه و سازمان بر این پیش فرض استوار است که آنها، ساختاری زیستی دارند و می توان در آنها عناصر بیماری زا را شناخت و بافت های آسیب دیده و آسیب پذیر را بازشناسی نمود (الوانی، 1384).

       از این نظر هدف آسیب شناسی نظام تصمیم گیری در بین مدیران، درک و شناخت روابط و تأثیرات متقابل مدل تصمیم گیری موجود و گرایش به نوآوری سازمانی و نیز اثرات مطلوب و نامطلوب آنها در سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی است.

       در حال حاضر سازمانهای متعددی در استان آذربایجان غربی در زمینه های مختلف اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، خدماتی، انتظامی، امنیتی و... فعالیت می نمایند که برخی از این سازمان ها خصوصی، برخی نیمه خصوصی و تعداد زیادی نیز سازمان های دولتی هستند (در حال حاضرتعداد سازمان های فعال دراستان آذربایجان غربی هفتاد سازمان می باشد).

       امروزه تحولات روز افزون زندگی بشر در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژیکی و... موجب گردیده است که ضرورت ایجاد ایده های نو و خلاق، نسبت به گذشته افزایش یابد و مباحث مربوط به تحول و تغییر پارادایم ها و روند و رخدادها وتصویرها در ابعاد مختلف زندگی جدی تر گرفته شود که سازمانها نیز یکی از بسترهای مهم این رویدادها می باشند و مجبورند با آن همگام بشوند؛ نوآوری یک فرآیند است که در این فرآیند ابتدا فرد اجازه می دهد تصورش به آسمانها صعود کند، سپس آن را به زمین می‌آورد و مهندسی می کند (مهندسی ایده‌) تا تبدیل به ایده شود، سپس ایده‌ها را از طریق مدیریت ایده به ایده های عملی، مفید و مناسب تبدیل می کند (شهرآرای و همکاران، 1375).

       امروزه سازمان ها برای زنده ماندن و گریز از مرگ و ایستایی و انطباق با محیط ناپایدار و متغیر بیرون، به تحول و نوآوری نیاز دارند. درپیش روی مدیران همه سازمان ها شعار « نابودی در انتظار شماست مگر اینکه نوآور باشید » قرار دارد. مسائل امروز سازمانها با راه حل های دیروز حل شدنی نیست وشرایط محیطی به حدی پیچیده، پویا و نامطمئن گردیده که سازما نها دیگرنمی توانند بدون نوآوری حیات بلندمدت خود را تضمین نمایند.

       نظام تصمیم گیری مدیران در ایران و به تبع آن در استان آذربایجان غربی و سازمانهای دولتی آن نیز دارای برخی مشکلات، و مبتلا به پاره ای آسیبها و عوارضی می باشد که به دفعات در گذر زمان و به اشکال گوناگون خود را در عملکرد سازمان های دولتی استان، اعم از اجرایی، خدمات رسان، اقتصادی، نظامی و... نشان داده و با سطح نوآوری سازمانی در نهادها وسازمانهای مذکور نیز در ارتباط می باشند.

       لذا تحقیق حاضر در صدد بررسی و شناسائی آسیب ها و عوارض موجود در نظام تصمیم گیری مدیران در سازمان های دولتی استان آذربایجان غربی و شناخت رابطه آن با سطح نوآوری سازمانی در این سازمان ها به منظور ارائه راهکارهای سازنده و مناسب به مسئولین و دست اندر کاران در این زمینه        می باشد.

1-2 اهمیت و ضرورت تحقیق

       جوهر تمامی فعالیتهای مدیریت تصمیم گیری است، تصمیم گیری از اجزای جدایی ناپذیر مدیریت به شمار می آید و در هر وظیفه مدیریت به نحوی جلوه گر است. در تعیین خط مشی های سازمان، در تدوین هدفها، طراحی سازمان، انتخاب، ارزیابی، و در تمامی افعال و اعمال مدیریت تصمیم گیری جزء اصلی و رکن اساسی است. مدیر همواره مواجه با مواردی است که اخذ تصمیم را از جانب او طلب کند، و کیفیت و چگونگی این تصمیمات است که میزان توفّق و تحقق هدفهای سازمان را معین می کند. از این رو آشنایی با شیوه ها و روشهای تصمیم گیری و آگاهی از تکنیک های اخذ تصمیم برای مدیران بسیار حائز اهمیت بوده و با بهره گیری از این شیوه ها و ابزارهاست که توانایی مدیران در اخذ تصمیمات کارآمدتر و مؤثرتر افزایش می یابد (الوانی، 1384).

       بشر در این عصر با جهشی کوانتمی و یا عمیق ترین خیزش اجتماعی با خلا قانه ترین نو سازی مواجه گردیده است. در این عصر نقش ماهواره ها و رسانه های گروهی و ارتباطات جهانی به نحو شگفت‌آوری متحول گشته و انتقال معارف بشری و عصر اطلاعات را به درون کشورها، شهرها، روستاها، مدرسه ها و خانه‌ها به خوبی میسر ساخته است (صافی، 1381).

       در جامعه ما علی رغم داشتن نیروهای مستعد، تواناییهای خلاق هرز می‌رود، علت اصلی این امر نا‌مشخص بودن جایگاه خلاقیت و فقدان بستر رشد آن است. در حالیکه درجامعه روبه رشد و توسعه ما نیز توجه به این مسأله نقش حیاتی دارد. زیرا برای نائل شدن به پیشرفتهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، آموزشی به افراد مستعد و خلاق نیازمند هستیم (حسینی، 1381).

       در چنین عصری برای اداره سازمانهای گوناگون، باید به  نوآوری، نوجویی و نوخواهی و بهره گیری از دستاوردهای اخلاقی، علمی، فنی بشری همت گماشت و راه را در این سازمانها برای نو آوری و ارائه طرحهای مناسب هموار کرد و مدیرانی مبتکر و خلاق را برای رده‌های متفاوت مدیریت برگزید. مدیران توانمندی که قادر باشند با اتخاذ تدابیر و شیوه‌های بایسته، در سازمانهای دولتی، زمینه را برای تجلّی و بروز استعدادها و خلاقیتهای کارکنان در راستای متحول نمودن سیستمها و سازمانها فراهم سازند (صافی، 1381).

1-3 اهداف تحقیق

1-3-1 هدف کلی:

       شناسایی رابطه بین « سبک های تصمیم گیری مدیران » با « نوآوری سازمانی » در سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی

1-3-2 اهداف جزئی:

1- تعیین سبک غالب تصمیم گیری مدیران در سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی

2- تعیین سطح گرایش به نوآوری سازمانی در سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی

3- بررسی و تعیین نوع و میزان ارتباط بین سبک های تصمیم گیری و نوآوری سازمانی در سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی

 1-4 فرضیه های تحقیق

1-4-1 فرضیه اصلی:

      بین « سبک های تصمیم گیری مدیران » در سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی با « نوآوری سازمانی » رابطه معنی داری وجود دارد.

-4-2 فرضیه های فرعی:

1. نظام غالب تصمیم گیری مدیران سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی آنی است.

2. نظام غالب تصمیم گیری مدیران سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی اجتنابی است.

3. نظام غالب تصمیم گیری مدیران سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی عقلایی است.

4. نظام غالب تصمیم گیری مدیران سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی شهودی است.

5. نظام غالب تصمیم گیری مدیران سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی وابستگی است.

6. نظام غالب تصمیم گیری مدیران سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی مشارکتی است.

1-5  متغیرهای تحقیق و تعاریف مفهومی و عملیاتی آنها

       در مطالعه حاضر سبک های تصمیم گیری مدیران (عقلایی- شهودی- وابستگی- اجتنابی- آنی- مشارکتی) متغیر" مستقل" و نوآوری سازمانی، متغیر "وابسته" قلمداد می شود.

1-5-1 سبک تصمیم گیری عقلایی (تعریف مفهومی):

        این سبک بیانگر شناسایی تمامی راهکارهای ممکن، ارزیابی نتایج هر راهکار از تمامی جنبه های مختلف و در نهایت انتخاب راهکار بهینه و مطلوب توسط تصمیم گیرنده در هنگام مواجهه با شرایط تصمیم گیری می باشد. به عبارتی در این سبک تصمیم گیری، مسأله رخ داده به طور دقیق قابل تعریف بوده و فرد تصمیم گیرنده از یک فرآیند ثابت و کاملاً مشخص جهت انتخاب و اجرای بهترین راه حل و دستیابی به اهداف پیروی می کند (هادی زاده مقدم، 1387).

1-5-2 سبک تصمیم گیری عقلایی (تعریف عملیاتی):

       منظور از سبک تصمیم گیری عقلایی در این مطالعه، نمره ای است که آزمودنیها از سؤالات (1-4-7-13- 25) پرسشنامه بروس و اسکات کسب نموده اند.

1-5-3 سبک تصمیم گیری شهودی (تعریف مفهومی):

       تصمیم گیری شهودی فرآیندی ناخودآگاه است که در سایه تجارب استنتاج شده بدست می آید. در این شیوه تصمیم گیری فرد تصمیم گیرنده منطق روشنی در رابطه با درست بودن تصمیم خود ندارد بلکه با تکیه بر بینش، فراست، و برداشتهای درونی خود آن چیزی را که فکر می کند درست است انجام می دهد (هادی زاده مقدم، 1387).

1-5-4 سبک تصمیم گیری شهودی (تعریف عملیاتی):

       منظور از سبک تصمیم گیری شهودی در این مطالعه، نمره ای است که آزمودنیها از سؤالات (3-12- 16-17) پرسشنامه بروس و اسکات کسب نموده اند.

1-5-5 سبک تصمیم گیری وابستگی (تعریف مفهومی):

       این سبک بیانگر عدم استقلال فکری و عملی تصمیم گیرنده و تکیه بر حمایت ها و راهنمایی های دیگران در هنگام اتخاذ تصمیم است (هادی زاده مقدم، 1387).

1-5-6 سبک تصمیم گیری وابستگی (تعریف عملیاتی):

       منظور از سبک تصمیم گیری وابستگی در این مطالعه، نمره ای است که آزمودنیها از سؤالات (2- 5- 10- 18- 22) پرسشنامه بروس و اسکات کسب نموده اند.

1-5-7 سبک تصمیم گیری آنی (تعریف مفهومی):

       سبک تصمیم گیری آنی بیانگر احساس اضطرار تصمیم گیرنده و تمایل وی به اخذ تصمیم نهایی در  کوتاه ترین و سریع ترین زمان ممکن است، به عبارتی دیگر مدیرانی که از سبک تصمیم گیری آنی برخوردارند در هنگام مواجه شدن با موقعیت تصمیم گیری، بلافاصله و بی درنگ تصمیم اصلی خود را اتخاذ می کنند (هادی زاده مقدم، 1387).

1-5-8 سبک تصمیم گیری آنی (تعریف عملیاتی):

       منظور از سبک تصمیم گیری آنی در این مطالعه، نمره ای است که آزمودنیها از سؤالات (8- 15- 20- 24) پرسشنامه بروس و اسکات کسب نموده اند.

Abstract:

The present study entitled: Investigating & Pathology decision makings system, in between  managers of public sector organizations of West Azerbaijan province  and its Relationship with organizational innovation level, has been sampling on 140 high rank and ordinary managers by using questionnaire of decision makings Style of Bruce and Scott, and questionnaire of being innovative organization,  reconstructing survey that has attempted to do it. The result of hypothesis is based on Regression analysis test, Binomial and Freidman is as following:

Main Hypothesis:

Among various decision makings style, just, Participatory decision-making style, has a meaningful relationship Statistical, with organizational innovation level (p<0/01).

Hypothesis 1. Based on Binomial test, whit 0/99 Assurance can be claimed, Dominant decision makings style managers, in public sector organizations of West Azerbaijan province is not Immediate (%84 percent opposed).

Hypothesis 2. Based on Binomial test, whit 0/99 Assurance can be claimed, Dominant decision makings style managers, in public sector organizations of West Azerbaijan province is not Avoidant (%62 percent opposed).

Hypothesis 3. Based on Binomial test, whit 0/99 Assurance can be claimed, Dominant decision makings style managers, in public sector organizations of West Azerbaijan province is  Rational (%99 percent Agreeing).

Hypothesis 4. Based on Binomial test, whit 0/99 Assurance can be claimed, Dominant decision makings style managers, in public sector organizations of West Azerbaijan province is  Intuitive (%64 percent Agreeing).

Hypothesis 5. Based on Binomial test, whit 0/99 Assurance can be claimed, Dominant decision makings style managers, in public sector organizations West Azerbaijan province is Dependence  (%91 percent Agreeing).

Hypothesis 6. Based on Binomial test, whit 0/99 Assurance can be claimed, Dominant decision makings style managers, in public sector organizations West Azerbaijan province is Participatory  (%83 percent Agreeing).

Lateral question:

-Base on Freidman test, the priority of various decision makings styles in public  organizations of West Azerbaijan province are: Rational, Dependence, Participatory, Intuitive, Avoidant and Immediate. 

منابع و مآخذ

الف) فارسی

1. آقایی فیشانی، ت. ، 1377، خلاقیت و نوآوری در انسان ها و سازمان ها، تهران، انتشارات ترمه، چاپ اول.

2. آقاداود، س. وهمکاران، 1389،  بررسی عوامل مؤثر بر نوآوری سازمانی در میان مدیران(مطالعه موردی مدیران ارشد مخابرات استان اصفهان)، فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال چهارم، شماره یازدهم، زمستان 1389، صص 170-127.

3. ابراهیم زاده، ر. ، 1386، روش شناسی  حل خلاق مسأله در سازمان و مدیریت، انجمن علمی حسابداری مؤسسه آموزش عالی امین فولادشهر.

4. احمدی، ب. ، 1378،  بررسی میزان تغییر و نوآوری مدیران و رابطه آن با سیستم‌های مدیریت لیکرت، از نظر دبیران دبیرستانهای پسرانه شهر ارومیه، پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد، اداره کل آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی.

5. احمدی، پ. ، 1386، ارتباط استراتژیک موثر بر نوآوری سازمانی،  ماهنامه تدبیر، سال هجدهم، شماره 186.

6. اسبوران، ا. ا. ، ترجمه: قاسم زاده، ح. ، 1368، پرورش استعداد همگانی ابداع و خلاقیت، تهران، انتشارات نیلوفر.

7. ال دفت، ر. ، ترجمه: پارسائیان، ع. و اعرابی، س. م. ، 1385، تئوری و طراحی سازمان، تهران، دفتر پژوهش های فرهنگی.

8. ارغوانی، ف. ، 1379، بررسی و تجزیه وتحلیل اثرات فرهنگی بر نوآوری سازمانی در واحدهای صنعتی استان قم، پایان نامه کارشناسی ارشدمدیریت دولتی، دانشگاه تهران.

9. استونر، ج. ا. ا. و فری من، آ. ا. و  گیلبرت، د. آ. ، ترجمه: پارسائیان، ع. و اعرابی، س. م. ، 1379، مدیریت منابع انسانی، تهران، دفتر پژوهش های فرهنگی، چاپ اول.

10. الوانی، س. م. ، 1380، تصمیم گیری و تعیین خط مشی دولتی، تهران، شرکت چاپ و نشر بازرگانی، چاپ نهم.

11. الوانی، س. م. ، 1383، مدیریت عمومی، تهران، نشر نی، چاپ بیست و یکم.

12. الوانی، س. م. ، 1385، مدیریت عمومی، تهران، نشر نی، چاپ بیست و شش.

13. اقتداری، ع. م. ، 1387، سازمان و مدیریت، تهران، انتشارات مولوی، چاپ سی و هشتم.

14. ایران نژاد پاریزی، م. ، 1386، اصول و مبانی مدیریت، تهران، نشر مدیران، چاپ اول.

15. بابلان، ع. ، 1373، مقایسه زمینه‌های تغییر و نوآوری در سبکهای مدیریتی x و y از نظر دبیران استان اردبیل، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.

16. برومند، ز. ، 1374، مدیریت رفتار سازمانی، انتشارات دانشگاه پیام نور.

17. بیات، ح. ر. ، 1375، بررسی و تجزیه وتحلیل اثرات فرهنگی بر نوآوری سازمانی درسازمانهای دولتی استان زنجان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده مدیریت و حسابداری.

18. هرگنهان، ب. آ. و السون، م. ا. ، ترجمه: سیف، ع. ا. ، 1386، مقدمه‌ای بر نظریه‌های یادگیری، تهران، روان، چاپ یازدهم.

19. پیر خائفی، ع. ر. ، 1379، پرورش خلاقیت، کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان.

20. جان بزرگی، ح. ، 1384، فرایند تصمیم گیری در سازمان، توسعه مدیریت، شماره 69، ص 51-41.

21. کل، ج. ا. ، ترجمه: خلیلی شورینی، س. ، 1374، تئوریها و فرایند مدیریت، تهران، مرکز آموزش مدیریت دولتی، چاپ اول.

22. حاضر، م. ، 1374، تصمیم گیری در مدیریت، تهران، مرکز آموزش مدیریت دولتی، چاپ دوم.

23. حسینی، ا. ا. ، 1381، ماهیت خلاقیت و شیوه‌های پرورش آن، تهران، انتشارات آستان قدس رضوی.

24. حمیدی زاده، م. ر. ، 1377، بررسی و تحلیل روش تصمیم گیری عقلایی – سازمانی، فصلنامه مدیر ساز، سال سوم، شماره 2و1، صص 93-71.

25. حمیدی زاده، م. ر. ، 1377، تصمیمات: انواع سازو کارها، فصلنامه مدیر ساز، سال اول، شماره 2، صص 54-38.

26. خداداد حسنی، س. ح. ، 1378، نوآوری در سازمانها (مفهوم انواع و فرایندها)، مجله اقتصاد و مدیریت، انتشارات دانشگاه آزاد، شماره 42.

27. رابینز، ا. ، ترجمه: الوانی، س. م. و دانایی فرد، ح. ، 1377، تئوری های سازمان، تهران، انتشارات صفار.

28. رضازاده، س. ، 1389، بررسی رابطه سبکهای عمومی تصمیم گیری و هوش معنوی مدیران دانشگاههای فردوسی و علوم پزشکی مشهد، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.

29. رضائیان، ع. ، 1379، مبانی سازمان و مدیریت، تهران، انتشارات سمت.

30. رضائیان، ع. ، 1383، اصول مدیریت، تهران، انتشارات سمت، چاپ چهاردهم.

31. زارعی، ح. ، 1373، خلاقیت و نوآوری، مجله دانش مدیریت، شماره 24.

32. سام خانیان، م. ر. 1381، خلاقیت و نوآوری در سازمان و مدیریت آموزشی، تهران، انتشارات اسپند هنر.

33. سعادت، ا. ،1372، فرایند تصمیم گیری در سازمان، تهران، موسسه انتشارات دانشگاه تهران.

34. سعادت، ا. ، 1370، تصمیم گیری در بحران، مطالعات مدیریت، دوره اول، شماره دوم، صص86-68.

35. سلیمانی، ا. ، 1384، کلاس خلاقیت، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان، چاپ دوم.

36. شکری، ع. ، 1387، بررسی نقش اطلاعات مالی در تصمیم گیری مدیران شرکت ملی گاز استان آذربایجان غربی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بناب.

37. شهرآرای، م. و مدنی پور، ر. ، 1375، سازمان خلاق و نوآور، مجله دانش مدیریت، شماره 33 و 34.

38. صافی، ا. ، 1381، مدیریت و نوآوری در مدارس، تهران، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان.

39. صمدآقایی، ج. ، 1378، تکنیکهای خلاقیت فردی و گروهی، تهران، انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی.

40. ضیایی، م. ح. ، 1381، بررسی تأثیر سبک رهبری مدیران بر رضایت شغلی کارکنان شرکت برق استان سیستان و بلوچستان، پایان نامه کارشناسی ارشد، مؤسسه تحقیقات و آموزش مدیریت (وابسته به وزارت نیرو).

41. طالب بیدختی، ع. و انوری، ع. ر. ، 1383، خلاقیت و نوآوری در افراد و سازمانها، ماهنامه تدبیر، سال پانزدهم، شماره 152.

42. عالی، ص. ، 1379، مدیریت خلاق و نوآوری در سازمان، ماهنامه تدبیر، شماره 110، صص 65- 59.

43. عبدالملکی، ی. ، 1381، بررسی رابطه بین یادگیری سازمان و میزان تغییر و نوآوری در ادارات مناطق نوزدهگانه آموزش و پرورش شهر تهران، پایانامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.

44. عبیری، غ. ح. ، 1387، نظامهای تصمیم گیری و عوامل تعیین کننده، بانک و اقتصاد، شماره 87، ص 51.

45. عریضی، ح. ر. ، 1378، رابطه جو سازمانی مدرسه و خلاقیت مدیر مدرسه با توانانیهای شناختی دانش‌آموزان، چکیده مقالات همایش تبیین جایگاه مدیریت آموزشگاهی، معاونت برنامه‌ریزی و نیروی انسانی، مرکز آموزش و بهبود مدیریت، صص 38و 37.

46. علاقه بند، ع. ، 1384، مقدمات مدیریت آموزشی، تهران، انتشارات روان.

47. فخیمی، ف. ، 1379، سازمان و مدیریت، تهران، چاپ غزال، چاپ اول.

48. فرهنگ، ق. ، 1379، بررسی عوامل موثر بر خلاقیت مدیران شرکت روغن‌نباتی پارس در شهر تهران، پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد ، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.

49. قربانی نامور، ف. ، 1385، اصول و مبانی مدیریت، تبریز، انتشارات پژوهش های دانشگاه، چاپ اول.

50. قناد رضایی، ع. ، 1369، مقایسه مدیران دارای تحصیلات دانشگاهی و مدیران فاقد تحصیلات دانشگاهی در زمینه تغییر و نوآوری از نظر دبیران مدارس راهنمایی پسرانه تهران، پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.

51. کریمی، ی. ، 1378، روانشناسی تربیتی، تهران، انتشارات ارسباران.

52. محمدی، ن. ، 1384، خلاقیت و نوآوری، روزنامه همشهری، سال سیزدهم، شماره 3730.

53. مرادپور، ع. ، 1384، بررسی رابطه بین سبک تصمیم گیری مدیران با عملکرد مالی بانک های تجاری دولتی، پایان نامه کارشناسی ارشد گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه تهران.

54. مرکز آموزش مدیریت دولتی تبریز، 1376، مطالعه ارتباط خلاقیت و اثربخشی مدیران مدارس ابتدایی استان آذربایجان شرقی، مرکز تبریز، ناشر، مؤلف.

55. مقیمی، س. م. ، 1377، نظریه های سازمان و مدیریت با رویکردی پژوهشی، تهران، نشرترمه، چاپ اول.

56. نجف بیگی، ر. ، 1387، سازمان و مدیریت، تهران، نشرترمه، چاپ اول.

57. نژاد ایرانی، ف. ، 1381، مدیریت خلاقیت و نوآوری در سازمانها، تهران، انتشارات نشر پیک سبحان.

58. هادی زاده مقدم، ا. و طهرانی، م. ، 1387، بررسی رابطه بین سبکهای عمومی تصمیم گیری مدیران در سازمانهای دولتی، دوره 1، شماره 1، ص 123.

59. هرسی، پ. و بلانچارد، ک. ، ترجمه: علاقه بند، ع. ، 1370، مدیریت رفتار سازمانی، انتشارات   امیر کبیر.

60. هواخور، ط. ، 1390، تاثیر سبک تصمیم گیری افراد بر رفتار اخلاقی آنان در بستر فناوری اطلاعات، پایان نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه تهران.

61. هومن، ح. ع. ، 1383، استنباط آماری در پژوهش رفتاری، تهران، انتشارات سمت.

62. نوری، ب. ، 1377، بررسی رابطه بین نوع رشته تحصیلی مدیران مدارس با ایجاد تغییر و نوآوری در مدارس ابتدایی شهرستان ایلام،  پایان نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.

ب)انگلیسی

1. Cumming, B. , 1998, Innovation Overview And Future Challenges, European Journal Of Innovation Management, Vol 1, No 1, PP. 21-29.

2. Dewett, T. , 2004, Employee Creativity And The Role Of Risk, European Journal Of Innovation Management, Vol 7, No 4, PP. 256-266.

3. Battens, j. , 1981, Possibilities and Expectation, Addision Wesley, P. Company.

4. Katz, D. & Kahn, L. , 1978, The Social Psychology of Organizations, New York, Wiley.

5. Mohr, L. B. , 1969, Determinates of Innovation in Organizations, The American Political Science Review, Vol 63, PP. 111-126

6. Rosenfeld, R. & Servo, J. C. , 1990, Facilitating Innovation in Larg Organization, IN M. A. West & J. L. Farr (EDS) Innovation and Creativity at Work: Psychological and Organization Strategies, West Sussen, John Wiley & Sons, PP. 251-264.

7. Lee, Z. & Et Al, 1999, Innovation Or Liquidate - Are All Organizations Covinced - Phased Study Into The Innovation, Management Decision, Vol 37, No 1, PP. 57-.