پایان نامه بررسی میزان تأثیر نظارت ذیحساب بر عملکرد عاملین ذیحساب ناجا

پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت مالی و بودجه

شهریور ماه 1390

چکیده

باتوجه به وظایفی که قانون گذار برای اعمال نظارت های مالی به منظور اجرای صحیح بودجه و تطبیق کلیه پرداختها با قوانین و مقررات مالی و محاسباتی بر عهده ذیحسابان قرار داده است، در عمل در سطح یگانهای ناجا اغلب مشاهده می گردد به دلیل عدم رعایت قوانین و مقررات پرداختهایی خارج از ضوابط صورت گرفته و منجر به معرفی عاملین ذیحساب یا حتی ذیحساب و مسئولین یگانها برای پاسخگویی به مراجع ذی ربط گردیده، لذا به منظور بررسی علل وقوع این مسئله در صدد برآمدیم به منظور حصول اطمینان از اجرای صحیح قوانین و مقررات مالی و محاسباتی، و همچنین به منظور جلوگیری از سوء استفاده منابع (عمومی و غیر عمومی ) و بهره برداری مؤثر و مفید از منابع مالی، فیزیکی و نیروی انسانی در یگان های تابعه ناجا، تحقیقی تحت عنوان (بررسی میزان تأثیر نظارت ذیحساب بر عملکرد عاملین ذیحساب ناجا) تعریف، که این تحقیق در 6 ماهه اول سال 1390 انجام یافته است. نوع تحقیق کاربردی و از نظر روش توصیفی، پیمایشی بوده و به روش پرسش نامه ای صورت گرفته است، پرسش نامه تحقیق مشتمل بر 20 سؤال است، که پس از تایید اساتید راهنما، مشاور و تعدادی از خبرگان به منظور دستیابی به هدف تحقیق در بین جامعه آماری به صورت تمام شماری که بالغ بر 120 نفر اعم از کارشناسان اداره کل مالی و ذیحسابی ناجا، عاملین ذیحساب و مدیران مالی، فرماندهی انتظامی استان ها، شهرستان ها و معاونت های مستقر در ستاد ناجا می باشند، توزیع گردید. برای تعیین پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که با توجه به ضریب 89% بدست آمده از اعتبار مطلوبی برخوردار بود. همچنین همانگونه که بیان گردید برای تعیین روایی پرسش نامه نیز ضمن استفاده از تعدادی پرسش های استاندارد و از نظر خبرگان نیز استفاده شده است. مهمترین روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق پرسش نامه و مقیاس سنجش داده ها طیف لیکرت بوده است. در این تحقیق 3 فرضیه مطرح شد که پس از جمع آوری داده ها در قالب پرسش نامه و فرضیات تحقیق از طریق آزمون T و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد آزمون قرار گرفتند که یافته های تحقیق نشان دهنده این بود که نظارت ذیحساب بر دقت، سرعت و صحت، در نتیجه عملکرد عاملین ذیحساب ناجا تأثیر دارد.

واژگان کلیدی

ذیحساب:  Treasury officer  عامل ذیحساب: Chief  Financial  Oficer (C.O.F)

نظارت:      Supervison           عملکرد:   Performance                  ناجا:   Naja

1-1- مقدمه

نظام جمهوری اسلامی ایران همانند هر نظام حکومتی دیگر در جهان در ابعاد تصویب، اجراء و نظارت قوانین و مقررات اعم از مالی و غیر مالی به حیات خود ادامه می دهد تا همزمان با آن شاهد چرخه حیات مستمر و دائمی جامعه باشد و در روند تکاملی و پویایی زندگی به وظایف خود کمتر همت ببندد و بار مسئولیت را به انجام رساند بدیهی است که رسیدن به اهداف مصروحه در قانون اساسی،  مدنی و مالی، محاسباتی و انجام تکلیف و دین توسط تمام ارگان ها و سازمان ها و نهاد ها مستلزم رعایت سیاست ها و قوانین درج شده در آن منابع بوده و با تعریف پست ذیحساب در ماده 31 قانون محاسبات عمومی کشور مصوب سال 1366 و تعریف ذیحساب  مأموری است که به موجب حکم وزارت امور اقتصادی و دارایی ازبین مستخدمین رسمی واجد صلاحیت به منظور اعمال نظارت و تامین هماهنگی لازم در اجرای مقررات مالی و محاسباتی در وزارتخانه ها و مؤسسات و شرکت های دولتی و دستگاههای اجرایی محلی و مؤسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی به این سمت منصوب می شود و انجام سایر وظایف مشروحه زیر را بعهده خواهد داشت: 

1-نظارت بر امور مالی و محاسباتی و نگهداری و تنظیم حسابها طبق قانون و ضوابط و مقررات مربوط و صحت و سلامت آنها.

2-نظارت بر حفظ اسناد و دفاتر مالی.

3-نگهداری و تحویل و تحول وجوه نقدینه ‌ها و سپرده ‌ها و اوراق بهادار.

4-نگهداری حساب اموال دولتی و نظارت بر اموال مذکور.

تبصره 1 - ذیحساب زیر نظر رئیس دستگاه اجرائی وظایف خود را انجام می‌دهد.

تبصره 2 – ذیحساب مؤسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی موضوع ماده 5 این قانون در مورد وجوهی که از محل درآمد عمومی در یافت می دارند، با حکم وزارت امور اقتصادی و دارایی و با موافقت آن دستگاه منصوب خواهند شد با توجه به تعریف فوق و اهم وظایف ذیحساب در ماده 31 قانون محاسبات عمومی کشورمشخص گردیده است. باتوجه به این ماده قانونی:

1- وظایف نظارتی ذیحساب شامل:

الف) نظارت بر امور مالی ومحاسباتی.

ب) نظارت بر حفظ اسناد و دفاتر مالی و تاکید اساسی و حیاتی قانون به امر نظارت مالی ذیحساب دارد.

2- وظایف اجرایی ذیحساب شامل:

الف) نگهداری و تحویل و تحول وجوه نقدینه ها و سپرده ها و اوراق بهادار.

ب) نگهداری حساب اموال دولتی و نظارت بر اموال مذکور.

ج) نگهداری و تنظیم حساب ها بر طبق قانون و ضوابط و مقررات مربوط و صحت و سلامت آن ها.

به عبارت دیگر نقش اجرایی نیز در این ماده قانونی برای ذیحساب شمرده است در درجه دوم اهمیت قرار دارد ولی به هر حال نباید ذیحساب را صرفا" یک عامل نظارتی در دستگاههای اجرایی شمرد و پرستیژ اجرایی او را نادیده نگاشت و دو بعدی وظیفه ذیحساب باعث می شود کنترل داخلی ضعیف شود. 

به دنبال چندین سال عملکرد ذیحسابان ( به طور روشن در سال 1349(بعد از تصویب قانون محاسبات عمومی ) در دستگاههای اجرایی و آشکار شدن نقاط ضعف و قوت این سیستم اخیرا" دیدگاههای جدیدی مبنی بر استفاده از عملکرد ذیحسابان و سیستم ذیحساب محوری در دستگاههای اجرایی در بین برخی از صاحب نظران مالی پدید آمده است. همانطور که ماده 31 ق م عمومی کشور در مورد و ظایف ذیحساب نگاشته است و قانون برای ذیحساب هم نقش نظارتی و هم نقش اجرایی قائل است، آن قانون ذیحساب را هم یک قاضی امر تطبیق اسناد و مدارک با قوانین و مقررات می بیند و نقش نطارتی به او می دهد و هم به عنوان یک مجری مالی، مسئله مهم درخواست وجه و تأمین اعتبار و پرداخت برای هزینه ها و نگهداری حساب اموال دولتی و غیره رابه او می سپارد. با داشتن وظایف نظارتی و همچنین وظایف اجرایی فوق و روش ذیحسابان توسط قانون  و سنگین بودن مسئولیت ناشی از پاسخگویی مالی مردم و مرجع ذی ربط، صاحب نظران مالی در عرصه کشور را به این فکر وداشته است که  آیا عملکرد این سیستم صحیح است یاخیر؟ آیا نباید روسا و مقامات بالای خود دستگاههای اجرایی، مسئولیت اجرایی و همچنین پاسخگویی حاصل از اعمال دستگاه تحت نظر خود داشته باشند و ذیحساب صرفا"وظایف نظارتی را بر عهده داشته باشند تا هم جریان کار و امور در دستگاهها بهتر و سریعتر بچرخد و هم مقامات دستگاه با مسئولیت و دلگرمی بیشتر به کار خود ادامه دهند. (قانون م. ع. کشور مصوب 1361)

1-2- بیان مسئله

تعریف مسئله و  بیان سؤالهای اصلی تحقیق

بر قراری یک نظام نظارت مالی مناسب کمک مؤثری به استفاده صحیح از منابع مالی در تحقق برنامه‌های مصوب، حفظ و حراست از بیت‌المال، حصول اطمینان از صحت و دقت و قانونی بودن فعالیت‌های مالی مربوط به اجرای بودجه، انطباق هزینه‌ها و سایر پرداختها با قوانین و مقررات موضوعه و عدم تجاوز هزینه‌ها از اعتبارات مصوب می‌نماید. سیستم نظارت قبل از خرج که بخش مهمی از نظام نظارت مالی یک کشور را تشکیل می‌دهد، به دلیل ارتباط نزدیکی که با انجام مخارج مربوط به طرح‌ها و فعالیت‌ها و برنامه‌های مورد نظر در بودجه دارد، همواره مورد توجه بوده و چگونگی اجرای آن کم و بیش مورد انتقاد مسئولان اجرایی کشور می‌باشد. در ایران وظیفه نظارت مالی قبل از خرج، در اجرای ماده 90 قانون محاسبات عمومی کشور به عهده وزارت امور اقتصادی و دارایی محول گردیده و دامنه آن نیز به تطبیق مخارج دستگاههای اجرایی با قوانین و مقررات موضوعه و کنترل بودجه مصوب تخصیص یافته محدود شده است. در حال حاضر وزارت امور اقتصادی و دارایی وظیفه نظارت مالی قبل از خرج را از طریق انتصاب ذیحساب در دستگاههای اجرایی، اعمال می‌نماید.

علی رغم وظایف نظارتی که بر عهده ذیحساب و عامل مربوط وجود دارد، لکن سالیانی است، شاهد بوده ایم که: در مواردی به علت سوء استفاده های مالی در امور مالی یگانها توسط خود عامل یا کارکنان مرتبط با امور مالی از جمله کارپردازان و حسابداران به وقوع پیوسته و همچنین بعضی از فرماندهان و مدیران ارشد که مسئولیت تشخیص به آنها تفویض گردیده (به علت عدم آشنایی کامل با قوانین مالی ) با اتکا به تایید و نظرعاملین ذیحساب دستورات مالی (خلاف قانون ) را صادرکرده یا اسناد مختلف را امضاء کرده اند که بدلیل مغایرت های قانونی توسط واحدهای نظارتی درون سازمانی یا برون سازمانی مورد پیگرد قانونی قرار گرفته و به میز محاکمه سپرده شده اند. لذا با عنایت به اینکه ذیحسابان در حکم چشم و گوش قوه مجریه در دستگاهها بوده و وظیفه نظارت را برعهده دارند، این سؤال اساسی مطرح می شود: آیا عدم اجرای صحیح امر نظارت ذیحساب بر انجام امور محوله توسط عامل ذیحساب منجر به تخلفات مالی یا سوء استفاده های مالی گردیده است ؟

1-3- اهداف تحقیق

1)ارزیابی وظیفه نظارتی ذیحساب و مدیرکل مالی ناجا.

2)شناسایی و تجزیه و تحلیل عواملی که موجب بروز مشکل و نابسامانی در امر نظارت مالی گردیده است.

3)ارائه راه حلها جهت رفع مشکلات و اعمال نظارت مالی.

بدون تردید تقویت بازرسی و نظارت در هر یگانی تضمین کننده اجرای قانون، عامل حفظ اموال بیت المال و جلب اعتماد مسئولین ناجا نسبت به ذیحساب و تداوم بخش اطمینان مدیران و تثبیت نظارت و بازرسی ضامن سلامتی یگانها و گامی در جهت حفظ مصالح سازمانی.

بنابراین هدفهای اساسی نظارت مالی را می توان به شرح ذیل بیان کرد:

‌الف- تامین مقاصد ذیحساب یعنی انطباق هرگونه پرداخت پس از مراحل خرج.

ب- حفظ محدودیتهای مالی، یعنی میزان پرداختهای قطعی و تعهدات از اعتبارات مصوب تجاوز نکرده و پرداختها طبق مقررات به عمل آمده و اجرای عملیات با برنامه ها و هدفهای پیش بینی شده مطابقت داشته باشد.

ج- ایجاد مکانیزم و روشهای مناسب برای کنترل درآمدها و انجام هزینه ها.

د- بررسی و کنترل و نظارت بر عملکرد مالی به منظور اعمال صحیح قوانین و مقررات که در نهایت باعث استفاده بهینه از منابع مالی و باعث کاهش انحراف در اهداف سازمان شود.

1-4- اهمیت و ضرورت تحقیق

مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا (بودجه باید با انظباط مالی هزینه شود). (نامه شماره2733/86ظ مورخ 30/11/1387ستاد کل نیروهای مسلح – مع . ط . ب )

نظارت بر عملکرد مالی یگانهای تابعه ناجا یکی از ضرورتهای رسیدن به اهداف سازمان است، هر چه عملکرد ضعیف تر باشد و تغییر و تحولات در یگان سرعت بیشتری بگیرد، تضمین دستیابی به اهداف مشکل تر خواهد شد و در نتیجه به نظارت و بازرسی جدی و دقیق تری نیازمند خواهیم بود. سیاستهای نظارتی در محیطهای پویا و متلاطم همانند ترمز عمل می کنند و به ما گوشزد می کنند که اگر مراقب نباشیم و از این امر مهم غفلت بورزیم ممکن است چنان از هدفهای تعیین شده دور شویم که برگشت غیر ممکن یا در صورت برگشت دیر شده باشد و نیازها و اهداف تغییر کرده باشند،   بنابراین نتیجه این خواهد شد که همواره در تلاشیم ولی هیچوقت به مقصد نمی‌رسیم، از این رو بخصوص در شرایط فعلی به نظر می رسد که توجه بیش از پیش به امر نظار ت بر عملکرد مالی راهگشای بسیاری از مشکلات امروز سازمان ما خواهد بود. سیاست های نظارتی در محیطهای سازمانی خصوصا"سازمانهایی همچون ناجا به دلیل تعدد و تنوع ماموریت هایش همواره نیاز به تغییر و تحولات منطبق با شرایط محیطی دارد، علاوه بر اینکه عملکرد را کنترل و هدایت می نماید همانند ترمز در خودرو عمل نموده و به ما هشدار می دهد که از هرگونه انحراف از اعتبارات واگذاری شده در چهارچوب موافقتنامه های مبادله شده پرهیز نموده و با توجه به توافقات صورت گرفته عمل نماییم.

1-5- روش تحقیق

برای پردازش یافته‌ها و تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری هر نوع کار تحقیقی بستگی زیادی به انواع روش تحقیق بکار گرفته شده دارد. انتخاب روش انجام تحقیق بستگی به هدفها و ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرائی آن دارد. هدف از انتخاب روش تحقیق برای آن است که محقق مشخص نماید چه شیوه و روشی را اتخاذ کند تا تحقیقات وی دقیق‌تر، آسان‌تر، سریع‌تر و ارزان‌تر و دستیابی به پاسخهایی برای پرسشهای تحقیق مورد نظر عملی شود.

در این پژوهش بنا بر ما هیت، از آمار توصیفی و همچنین از آزمونهای استنبا طی جهت تجزیه و تحلیل یافته‌های پژوهش بهره‌گیری خواهد شد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی است.

6- جامعه آماری و حجم نمونه (درصورت لزوم)

جامعه آماری دراین تحقیق عبارت است از: کارشناسان اداره کل مالی و ذیحسابی ناجا و عاملین ذیحساب و مدیران مالی ف. انتظامی استانها، شهرستانها و معاونت های مستقر در ستاد ناجا که در مجموع تعداد 120 نفر می باشند که به صورت تمام شمار پرسش نامه در بین جامعه آماری توزیع گردید.

1-7- ابزارگردآوری اطلاعات

ابزار اندازه گیری استفاده از روش پرسش نامه ای است، که در انجام این تحقیق مبانی مرتبط به موضوع جمع آوری گردیده و نیزاستفاده از پرسشنامه پیرامون موضوع تحقیق و فرضیات آن اقدام خواهد شد.

1-8- سؤالهای تحقیق (اصلی فرعی )

1-8-1- سؤال اصلی

آیا نظارت ذیحساب بر عملکرد عامل ذیحساب مؤثر می باشد؟

1-8-2- سؤالات فرعی

آیا نظارت ذیحساب باعث دقت (رعایت قوانین ومقررات ) از سوی عامل ذیحساب می گردد؟

آیا نظارت ذیحساب باعث سرعت در انجام وظایف عاملین ذیحساب می گردد؟

آیا نظارت ذیحساب باعث صحت انجام وظایف عاملین ذیحساب می گردد؟

1-9- فرضیه ها

1-9-1- فرضیه اصلی

نظارت ذیحساب بر عملکرد عاملین ذیحساب مؤثر می باشد.

Abstract

According co duties that lwgivir has undertaked to treasury officer for financial controlling for the purpose of being ful filled bvdget and to compare all of the payments with financial laws and accounts But sometimes in the Najas units because of non obseruance laws by chief financial officers treasuey  officers responsible persons of units they have sent to court for instruction. For feasibility survey and prevention of abuse of resources and effective revenue operation from financial resources physical and human power in naja units a survey on grounds (to survey the Control of  treasury officer on chief financial officers functionll) and the survey has done during the early 6 month of 1390 Research is base on applied research and its descriptive approach is based on survey opproach and the research has done base don questionnaire this questionnaire research has 20 questions that ofter approuing by guidance and Councillor professors and some of the edits have distributed for goal a chieve ment of  researck among statistical society who are 120 of Najas experts for determining of reliability I have used Alpha  Kronbakh approach that accoeding to its coefficienty is % 89 and shows that its reliabitlity es desirable Also for determining of questionnaire validity I have used erom edites view and some of the standard questions. The most important approach for in formation gathering in this research are questionnaire and scale of data basedon likert spectrum. In this research I have expresscd thre a hypotheses and affer gathering data in the form of questionnair and research hypotheses through T test they have tested by S.P.S.S software and research data shows that there are some effe ctive factors; treasuryofficer on a ccuracy speed and also chief financial officer funtoin

       Keywords:Chief Financial Oficer(C.O.F).Treasuryofficer  Supervison.Performance.Naja

فهرست منابع و مآخذ

1- استونر، جیمزآرتورفینچ. و ادوارد فریمن. ( 1375)، مدیریت جلد سوم، ترجمه اعرابی، سید محمد و پارساییان، علی موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، تهران، شرکت چاپ نشر بازرگانی.

2- افجه ای، سید علی اکبر. ( 1364)، مدیریت اسلامی، تهران، جهاد دانشگاهی.

3- الوانی، سید مهدی. (.137 )، مدیریت عمومی، تهران، انتشارات نشر نی.

4- انصاری، ولی ا... ( 1386)، حقوق اداری، بی جا.

5- باباجانی، جعفر. (  1382)، بررسی های حسابداری و حسابرسی، تهران، مجله دانشکده مدیریت دانشگاه تهران. 

6- پوراسد، علیرضا. ( 1386)، آیین نامه تضمینات برای معاملات دولتی، تهران، انتشارات پیام رسان.

7- پیر نیا، حسین. ( 1345)، ایران باستان، تهران، انتشارات سمت کتاب دوم.

8- تقوی دامغانی، سید رضا. (1371)، نگرش برمدیریت اسلامی، تهران، انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی.

9- تقی زاده، محمود. ( 1353)، برنامه ریزی اقتصادی، اجتماعی (ویژه جهان سوم)، تهران، انتشارات معاونت برنامه ریزی و نظارت ریاست جمهوری. 

10- جعفری، محمد تقی، شرح نهج البلاغه، جلد6، بی جا.

11- حافظ نیا، محمدرضا. (1381)، مقدمه ای برروش تحقیق در علوم انسانی، چاپ هفتم، تهران،  انتشارات سمت.

12- حسینی عراقی، سید حسین. (1380)، کنکاش در قوانین مالی و محاسباتی کشور، تهران،  انتشارات پژوهشکده امور اقتصادی و دارایی.

13- دانایی فرد، حسن. الوانی، سید مهدی. و عادل آذر. (1383)، روش شناسی، پژوهشی کمی در مدیریت، رویکردی جامع، جلد اول و دوم، تهران، انتشارات صفاراشراقی.

14- دلشاد تهرانی، مصطفی. دولت آفتاب، تهران، انتشارات صدرا، جلد اول.

15- دوانی، غلامحسین. (1383)، مجموعه قوانین و مقررات دیوان محاسبات عمومی کشور باآخرین اصلاحات، انتشارات تهران.

16- دهخدا، علی اکبر. (1346)، لغت نامه، تهران، بی جا.

17- رخشنده رو، علیرضا. (1378)، جایگاه و نقش نظارت، تهران، مجموعه مقالات چهارمین اجلاس.

18- رضاییان، علی. (1369)، اصول مدیریت، تهران، انتشارات سمت.

19-  ری شهری، محمد مهدی (1370)، میزان الحکمه، تهران، بی نا.

20- سلطانی، رامین. (1385 )، مطالعه تطبیقی جایگاه و اختیارات دستگاههای نظارت و بازرسی .تهران.

21- سمیعی، عبدالحمید. (1380)، حسابداری دولتی در ایران، تهران، انتشارات مرکزآموزش مدیریت دولتی.

22- سید رضی، نهج البلاغه، (بی تا)، انتشارات فیض السلام.

23- شیخ ودودی، ابوحمزه. (1381)، کلیات دیوان محاسبات عمومی کشور، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

24- عاصمی پور، محمد جواد. ( 1356)، اصول مدیریت در تئوری و عمل اهواز، شرکت ملی نفت ایران.

25- علامه طبرسی، (بی تا)، تفسیر مجمع البیان، ترجمه کرمی، علی سازمان، تهران، چاپ و انتشارات وزارت ارشاد.

26- عمرانی، احمد. (1386)، بررسی تأثیر نظارت سازمان بازرسی کل کشور بر عملکرد یگانهای انتظامی تهران بزرگ، پایان نامه، دانشگاه علوم انتظامی.

27- فاضل، جواد. ( 1374)، سخنان علی(ع) از نهج البلاغه، تهران، چاپ رنگین.

28- فرماندهی ا نتظامی  ناجا، (1389)، دستورالعمل نگهداری اسناد هزینه (اجرای مواد39و40قانون دیوان محاسبات کشور).

29- دیوان محاسبات کشور. ( 1388)، فصلنامه دانش حسابرسی، تهران، سال نهم، شماره37.

30- بازرسی کل ناجا، (1386)، فصلنامه علمی تخصصی نظارت و بازرسی، جلد،2.

31- دیوان محاسبات کشور، (1366با آخرین اصلاحات سال 1383)، قانون محاسبات عمومی کشور،تهران، انتشارات دیدار.

32- معاونت برنامه ریزی و نظارت ریاست جمهوری( بی تا)، قانون برنامه و بودجه کشور، تهران.

33- قانون استخدامی کشور(1345)، بی جا.

34- قوچانی، محمودی. ( 1374)، شرح عهدنامه مالک چاب دوم، (بی جا).

35- کونتر و همکاران. (بی تا) اصول مدیریت، ترجمه طوسی و همکاران، جلد2.

36- کلانتری، خلیل. (1386)، پردازش و تحلیل داده ها در تحقیقات اجتمایی- اقتصادی، تهران، شریف.

37- گرانتوسکی، (بی تا)، تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز.

38- مومنی، منصور. (1386)، تحلیل داده های آماری با استفاده از Spss، تهران، انتشارات کتاب نو.

39- وزارت امور اقتصادی و دارایی (1388)، هفته نامه تحلیلی اخبار اقتصادی.

40- وزارت امور اقتصادی و دارایی، (1388)، هفته نامه خبری تحلیلی اقتصادی و دارایی شماره 308.

Management control model: (newyorkhold rinhart.pp1-2) 41- mEarlp. Strang and Robert D. smith.1968

42-Richardi. Levin and charles A . Kirkpatreck. 1988. quautitative Approche to manageem ent , Thirde D. Newyork, Mograw Hill, co p.277.

http:/www.ghadeer.org/social-l- 43