چکیده
امروزه موضوع سرمایه های فکری یکی از عناصر موفقیعت سازمان ها محسوب می شود و سازمان ها برای اینکه بتوانند در محیط پرتلاطم امروزی که جهان تبدیل به دهکده جهانی شده است موفق باشند باید شاخص های سرمایه فکری را در سازمان شان شناسائی کرده و به آنها بپردازند، تحقیق حاضر به بررسی رابطه سرمایه فکری با عملکرد سازمانی بانکک قوامین استان تهران می پردازد و به دنبال جواب دادن به این سوال هست که آیا بین سرمایه فکری با عملکرد سازمانی بانک قوامین استان تهران رابطه ی معناداری وجود دارد ؟
روش تحقیق این پژوهش توصیفی – همبستگی و از نظر هدف کاربردی می باشد ، جامعه مورد نظر مدیران و کارشناسان ارشد ستادی ، رئیس ، معاونین و کارمندان ارشد شعب بانک قوامین استان تهران است که تعداد 200 نفر جامعه آماری و 70 نفر نمونه آماری را تشکیل می دهند. در ارتباط با روائی ابزار سنجش به نظرات متخصصین اکتفا شده و پایائی پرسشنامه سرمایه فکری و عملکرد از طریق آزمون آلفای کرونباخ عدد 925% بدست آمده است . و از آمار توصیفی و استنباطی برای تجزیه و تحلیل نتایج استفاده شده است ، فرضیه های پژوهش با همبستگی پیرسن آزمون شدند و نتایج آزمون های آماری نشان داده است که رابطه بین ابعاد سرمایه فکری با عملکرد سازمان در بانک قوامین استان تهران معنادار است.
واژگان کلیدی : سرمایه فکری ، عملکرد سازمان ، سرمایه انسانی ، سرمایه ارتباطی ، سرمایه ساختاری ، بانک قوامین .
فصل اول: کلیات
1-1- مقدمه:
امروزه با متحول بودن محیط, سازمانها برای بقاو رقابت با سایر سازمانها و برای اینکه بتوانند فعالیت خودراتداوم ببخشند ناچارند در برابر تغییرات محیط پویا باشندو با شرایط محیط خود را وفق بدهند یکی ازعوامل موفقیت درمحیط متحول امروزی استفاده از دانش میباشد.
دانش در مقایسه با سایر عوامل تولید مانند زمین، سرمایه و ماشین آلات و... از ارجحیت بیشتری برخوردار شده است به طوری که در این اقتصاد، دانش به عنوان مهمترین عامل تولید محسوب می شود و از آن به عنوان مهمترین مزیت رقابتی سازمانها یاد برده می شود.یکی ازویژگیهای این دانش آن است که نامشهود می باشد، یعنی غیر قابل لمس و محسوس است و ارزشگذاری و اندازه گیری آن خیلی سخت و مشکل است. در صورتی که در گذشته سازمانها با استفاده از روشهای حسابداری قادر بودند تا ارزش و اندازه عوامل تولید خود را بطور کامل محاسبه کنند. امروزه این روشهای حسابداری دیگر دارای کارایی لازم نیستند، سازمانها در حال وارد شدن به اقتصاد مبتنی بر دانش هستند که در آن دانش به عنوان مهمترین عامل تولید ثروت محسوب میشود و در این میان سازمانهایی موفق هستند که به کمک ابزارهای مدیریتی وفناوریهای نوین، از فرصتهای ایجاد شده به نفع خود استفاده کنند که سرمایه فکری یکی از این ابزارهاست و رفته رفته مقوله دانش و سرمایه فکری جای خود را در سازمانها و شرکتها باز کرده است و به عنوان مهمترین بخشی از سرمایه شرکت است که در سودآوری و پایداری بلند مدت اکثر شرکتها نقش دارد. (ثاقب تهرانی و تدین، 1380)
لذا در این فصل پس از بیان مساله و اهمیت و ضرورت انجام تحقیق ،اهداف پژوهش را تبیین نموده و بر اساس آن فرضیه های تحقیق را بیان می کنیم.پس از بیان مختصر چارچوب نظری به تدوین مدل پژوهش اقدام شد.بیان روش تحقیق و تعاریف مفاهیم اساسی در پایان فصل آورده شده است.
1-2- بیان مسئله
در جهان امروز آنچه بیش از همه دارای اهمیت است، نیروی انسانی است بطوری که اقتصاددانان معتقدند آنچه در نهایت روند توسعه اقتصادی و اجتماعی یک کشور را تعیین میکند، منابع انسانی آن کشور است، نه سرمایه و یا منابع مادی دیگر. این منابع انسانی هستند که سرمایهها را متراکم میسازند، از منابع طبیعی بهره برداری میکنند، سازمانهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را بوجود میآورند و توسعه ملی را پیش میبرند. کشوری که نتواند مهارتها و دانش مردم خود را توسعه دهد و از آن در اقتصاد ملی به نحو مؤثری بهره برداری کند، قادر نیست هیچ چیز دیگری را توسعه بخشد.
دنیای کنونی عصر دانایی است. امروزه دیگر مواهب و دارائیهای طبیعی و مشهود کلید کامیابی جوامع و سازمانها نیست، بلکه برخورداری از سرمایههای فکری و مدیریت این سرمایههاست که در عرصه محیط پرتلاطم و چالشی رمز موفقیت محسوب میشود. این دسته از داراییها به دلیل ماهیتشان اغلب فراموش میشوند و همین امر نیز بر اهمیت آنها میافزاید. در واقع سرمایه فکری موجودیت دانشی یک سازمان است که در یک مقطع زمانی خاص در آن وجود دارد. سرمایه فکری همان منابع دانش محوری است که برای سازمان ارزش تولید میکنند ولی در صورتهای مالی وارد نمی شوند(پابلوس[1]،2004).
از سوی دیگر، این منبع نامشهود به عنوان یکی از ارزش افزاترین منابع شرکتها و سرمایه ای کلیدی در ثروت آفرینی مطرح شده است. از این رو ضرورت توسعه و مدیریت سرمایه فکری، به یک الزام جدی در عرصه کسب و کار تبدیل شده و با حرکت به سمت اقتصاد دانش پایه منجر به تغییر پارادایم حاکم اقتصاد صنعتی شده است. به گونه ای که میتوان شاهد پیدایی اقتصادی مبتنی بر اطلاعات و دانش بود، که اساس و بنیان آن بر محور سرمایه فکری استوار است. به تعبیری ساده شاید بتوان سرمایه فکری را بسته دانشی تشکیل شده از مجموعه منابعی نامشهود و پنهان اصول، فرهنگ، الگوهای رفتاری، قابلیت، شایستگیها، ساختارها، ارتباطات، فرایندها و پردازشهای منجر به دانش حساب آورد.(مار ، 2003)
حال با توجه به نقش و کارکرد سرمایه فکری در ایجاد مزیت رقابتی در سازمانها و بهبود عملکرد آنها این تحقیق در صدد پاسخ به این سوال اساسی است که آیا بین سرمایه فکری و ابعاد آن با عملکرد بانک قوامین استان تهران رابطه معناداری وجود دارد؟
1- 3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق :
امروزه عرصه ی رقابت جهانی، بر عناصر سرمایه فکری تأکید کرده و سازمانهای بین المللی به طرح چارچوبهای جهانی برای مدیریت سرمایه فکری میپردازند. براین اساس، سنجش سرمایه فکری هم در سطح کلان و هم در سطح خرد به ضرورتی غیرقابل انکار برای پذیرش و رقابت در بازارهای بین المللی و بعنوان پیش شرطی برای سرمایه گذاری تبدیل شده است. به باور بسیاری از نظریهپردازان، دهه آینده دهه ارزش آفرینی از خلال سرمایه فکری برای سازمانها و کشورهاست.
لذا توجه به موضوع سرمایه فکری در سطح جهانی و منطقهای، نظر یه جدید بودن این بحث میتواند به عنوان یک مزیّت برای کشورما به حساب آید. روزگاری تنها داشتن دارائیهای فیزیکی، کارکنانی حرفه ای و سپس بهرهمندی از فناوریهای نوین و روزآمد بعنوان ملاکی برای ارزش شرکتها به حساب میآمد. اما امروزه به وضوح میتوان گفت که دارائیهای فیزیکی مستهلک میشوند، کارکنان حرفه ای سازمانها را ترک میکنند و فناوریها همواره نسبت به فناوری آینده ناکارآمدتر و عقب مانده به حساب میآیند. از این رو، هنر مدیریت و سنجش سرمایه فکری، هنر توسعه دارائیهای نامشهود و فکری غیرقابل استهلاک و پرارزشتر، توسعه ظرفیت ارزش افزایی دارائیهای مالی فیزیکی، انتقال قابلیتهای دانش کارکنان حرفه ای و تبدیل آن به دانش سازمانی و یا دارائیهای تحت مالکیت فکری سازمان، ایجاد فناوریهای درون زا یا توسعه قابلیتهای به کارگیری فناوریهای خریداری شده و روزآمدسازی درونی آنها، و در نهایت ایجاد ارزش افزوده بیشتر و پایدارتر برای سازمان و ذینفعان آن، و ترغیب سرمایه گذاران به سرمایه گذاری در سازمان و بهبود اعتماد و اطمینان بازارهای مالی و سرمایهای است.(چن و همکاران ، 2004 ، کنان و همکاران ، 2004)
با توجه به آنچه ذکر شد میتوان گفت که پرداختن به مباحث سرمایه فکری در موسسات بازرگانی میتواند تصویر روشنی از داراییهای مشهود و نامشهود آنان فراهم نماید.از آنجاییکه بانکها نقش محوری در توسعه اقتصادی و تسهیل مبادلات تجاری دارند، توجه به سرمایه فکری و ابعاد ان از نظر تاثیرگذاری در مزیت رقابتی شان می تواند در افزایش رتبه عملکردی مورد توجه قرارگیرد.
از سوی دیگر، چون کارکنان شاغل با توانمندیها، مهارتها و خلاقیت خود در ایجاد این سرمایه فکری نقش بنیادی دارند. لذا انجام این تحقیق می تواند ضمن شناسایی وضعیت فعلی بانک از نظر نیروی انسانی در طرح ریزی نظام منابع انسانی بانک در توسعه آتی و بالاخص تنظیم نظام بهره وری و انگیزش کارکنان و بالطبع افزایش رضایت مندی، تعلق و وفاداری انان موثر باشد.
1-4- اهداف تحقیق
بررسی وجود رابطه بین سرمایه فکری با عملکرد سازمانی بانک قوامین استان تهران که در این راستا اهداف زیر دنبال میگردد:
بررسی وجود رابطه بین سرمایه انسانی با عملکرد سازمانی بانک قوامین استان تهران
بررسی وجود رابطه بین سرمایه ساختاری با عملکرد سازمانی بانک قوامین استان تهران
بررسی وجود رابطه بین سرمایه رابطه ای با عملکرد سازمانی بانک قوامین استان تهران
الویتبندی شاخصهای سرمایه فکری در خصوص وجود رابطه با عملکرد سازمانی بانک قوامین استان تهران
1-5- فرضیههای تحقیق
فرضیه اصلی:
بین سرمایه فکری و عملکرد سازمانی شعب بانک قوامین استان تهران رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیههای فرعی:
1 بین سرمایه انسانی و عملکرد سازمانی شعب بانک قوامین استان تهران رابطه معناداری وجود دارد.
2 بین سرمایه ساختاری و عملکرد سازمانی شعب بانک قوامین استان تهران رابطه معناداری وجود دارد.
3 بین سرمایه رابطه ای و عملکرد سازمانی شعب بانک قوامین استان تهران رابطه معناداری وجود دارد.
1-6- چارچوب نظری تحقیق
در تدوین چارچوب نظری حاضر برای تعیین مولفه های سرمایه فکری از نظریه روس و همکاران (2002) و درخصوص عملکردسازمانی از نظریه دیوید نیلی و همکاران (2002) استفاده شده است.
الف) طبق نظریه روس و همکاران ابعاد و مؤلفههای سرمایه فکری عبارتنداز: سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه رابطه ای.
ب) طبق نظریه دیوید نیلی (2002) سنجش عملکرد شامل ابعاد رضایت ذینفعان، همکاری و هم بخشی ذینفعان، استراتژیها، فرآیندها و قابلیتها را در بر میگیرد
1-8- متغیرهای تحقیق:
در مدل تحلیلی تحقیق متغیرهای سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه مشتری به عنوان متغیر مستقل و عملکرد سازمانی به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است.
1-9- روش تحقیق:
روش تحقیق توصیفی تحلیلی است واز نظر هدف کاربردی بوده و روش جمع آوری اطلاعات منابع اسنادی می باشد که از طریق کتابخانههای دیجیتالی، پایاننامهها و برخی سایتهای اینترنتی جمع آوری شده است.
1-10- قلمرو تحقیق:
الف) قلمرو موضوعی تحقیق:
قلمرو موضوعی تحقیق را سرمایه فکری و عملکرد سازمانی تشکیل می دهد.
ب) قلمرو مکانی تحقیق:
قلمرو مکانی این تحقیق، ادارات ستادی و شعب بانک قوامین استان تهران میباشد .
ج) قلمرو زمانی تحقیق:
محدوده زمانی تحقیق حاضر 18 ماه میباشد که از تیر ماه سال 90 آغاز و تا پایان دی ماه 1391 خاتمه مییابدو دوره جمع آوری پرسشنامه حدود سه ماه بوده است.
1-11- تعاریف مفهومی متغیرها
سرمایه فکری:منابع پنهان (نامشهود) سازمان است که بطور کامل در گزارشات حسابداری سنّتی نشان داده نمی شود. نه سرمایه انسانی و نه سایر اجزای تشکیل دهنده سرمایه فکری در سیستم حسابداری سنّتی قابل رؤیت نیستند (پابلوس[2]،2000)
سرمایه فکری از تمامی داراییهای دانش محور تشکیل شده است که بین عاملهای سازمانی (منابع انسانی و ارتباطات) و زیر ساختها (مجازی و فیزیکی) تمایز قائل میشود(مار و شیوما[3]،2004(
سرمایه انسانی:سرمایه انسانی اساس سرمایه فکری را تشکیل میدهد. به عبارتی دیگر، یک جزء اصلی و اولیه برای اجزای فعالیتهای سرمایه فکری به حساب میآید. سرمایه انسانی شامل عواملی است نظیر دانش کارکنان، مهارت، توانائی و نگرش آنان است، در نتیجه این عوامل، کارکنان به عملکردی ترغیب میشوند، که مشتریان مایلند بابت آن پول بپردازند و سود شرکت از آن راه بدست میآید( زاهدی و لطفی زاده،1386).
سرمایه ساختاری:سرمایه ساختار شامل تمام انباشتهای غیرانسانی دانش در یک سازمان است (انگستروم و همکاران[4]، 2003).
ساختارهای توانایی که به سازمان اجازه بهرهبرداری و استفاده فکری را میدهد این عوامل از دارائیهای کاملاً نامشهود تا مشهود تر طبقه بندی میشوند(سیزارمن[5]،2004)
سرمایه رابطهای: عبارتست از دانشی که در روابط سازمان با مشتریان، عرضه کنندگان مواد اولیه، سرمایه داران، شرکایی با استراتژیهای همگون و غیره وجود دارد(پابلوس،2003).
سرمایه ارتباطی، ارزش ارتباطی است که سازمان با گروههای مختلف در محیط بیرون برقرار میکند (بیلینجر و همکاران،2004)
-12- محدودیت های تحقیق:
1. عدم آشنایی اکثریت مدیران و معاونان با مفاهیم مورد پژوهش که در این زمینه سؤالاتی مطرح میکردند.
2. عدم همکاری برخی از مسئولین شعب در پاسخ دادن به پرسشنامه پایان نامه تحقیق
3. طولانی و زمانبر بودن اخذ مجوز از معاونت آموزش بانک
4. منحصر بودن اطلاعات پژوهش حاضر به پرسشنامه، اگر از ابزارهای گردآوری اطلاعات از جمله مطالعه کتابخانه ای و یا مصاحبه همراه می شد، اطلاعات دقیق تری بدست می آمد.
5 برای جمع آوری اطلاعات و بررسی موضوع سرمایه های فکری فقط از نظریه روس و همکاران استفاده شده است که نظریه های مختلفی درا ین زمینه وجود دارد.
Abstract
Todays the intellectual capital is one of the successful element of organizations ,to be success in this busy and tumult world they must identify and activate on indicators of intellectual capital .
The present study investigated and tride to identify the relatihionship between intellectual capital and organizational performance of Gharamin Bank of Tehran. The method used for study is descriptive – correlaztion .
In this research managers and staff experts of Ghavamin Bank in Tehran were members of Community which were 200 and sampel of study were 70 .
In order to testify this relation used from experts view points, also the questions on the questiononaries of intellectual and performance capital were based on cronbakh alfa model%925. Study hypothesis were tested by pierson’s correlation.
Model and the resules from statistical testing showed that:
There is a meaningful relationship between intellectual capital and organizational performance of ghavamin bank of tehran.
Key terms ;
Intellectual capital – organizational performance – human capital – costomer capital – structural capital – ghavamin bank .
منابع فارسی :
1- آذر عادل مؤمنی، منصور، 1380، «آمار و کاربرد آن در مدیریت»، جلد دوم، چاپ پنجم، تهران: انتشارات سمت.
2- اصلانی، امیر، 1384، «روشهای تحقیق در علوم اجتماعی»، تهران، نشر میدان.
3- بیگی، تورج(1386)، بررسی تطبیقی اثرات سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی صنعت بانکداری ایران در دو بخش دولتی و خصوصی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات دانشگاه بوعلی سینا.
4 پرویز راد ، پیمان (1381) ، " از اندازه گیری عملکرد تا مدیریت عملکرد " ، سومین کنفرانس بین المللی مدیریت کیفیت ، تهران .
5- ثاقب تهرانی، مهدی و تدین، شبنم، 1380، «مدیریت فناوری اطلاعات»، انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی.
6- خاکی، غلامرضا، (1379)، «روش تحقیق در مدیریت»، تهران: مرکز انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
7- خاوندکار، جلیل، خاوندکار، احسان و متقی، افشین، 1388، «سرمایه فکری؛ مدیریت توسعه و مدلهای سنجش»، تهران: مرکزآموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
8- دلاور، علی ،1380، «مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی» ، تهران : انتشارات رشد.
9- رابینز، اسیفن، پی، 1384، «مدیریت رفتار سازمانی»، ترجمه و تألیف فرزاد امیدواران، تهران: مؤسسه کتاب مهربان نشر.
10- رابینز، استیفن، 1386، «مبانی رفتار سازمانی»، ترجمه علی پارسائیان و سید محمود اعرابی، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
11- رضائیان، علی ، (1380)، مدیریت رفتار سازمانی ، تهران : انتشارات سمت.
12-رهنورد، فرج اله و کاظم نژاد، سعید (1388)، ایجاد همترازی بین عناصر سازمانی در پرتو نقاط مرجع استراتژیک و رابطه آن با عملکرد سازمانی، نشریه مدیریت دولتی، دوره یک، شماره 2، صص19-.
13- زاهدی، محمد و لطفیزاده، فرشته، 1386، «ابعاد و مدلهای اندازهگیری سرمایه فکری»، فصلنامه مطالعات مدیریت، شماره 55، صص64-3.
14- زنجیردار، مجید، کهن، علی، سلطانزاده، علیاکبر، 1387، «مدیریت اندازهگیری و گزارشی از سرمایه فکری»، ماهنامه اتاق بازرگانی، شماره 4، ص10.
15- سرمد، زهره، بازرگان، عباس، حجازی، الهه،(1380)، «روشهای تحقیق در علوم رفتاری»، چاپ پنجم تهران : انتشارات آگاه.
16- سکاران, اوما 1381، «روش تحقیق در مدیریت» ترجمه محمد صائبی و شیرازی، چاپ اول، تهران : مرکز آموزش مدیریت دولتی.
17- سلطانی، محمدعلی، 1381، «بررسی فرهنگ سازمانی و رابطه آن با عملکرد کارکنان در معاونت صدا و سیما»، مجلهرادیو، سال هفتم، شماره 47، ص77-81.
18- عبدالرحمانی، علی و پارسائیان، علی (1387) مدیریت مالی، انتشارات سمت.
19- عسگریان،مصطفی(1370)، مدیریتنیرویانسانی،تهران: جهاددانشگاهی.
20- علاقهبند، علی (1386). اصول مدیریت آموزشی. تهران: نشر روان.
21- علوی، علی و قریشی، روح اله (1386)، الگوی اندازه گیری سرمایه فکری در سازمانهای ایرانی، ماهنامه اندیشه مدیریت، سال اول، شماره 2، تهران، صص150-127.
22- علیپور آذر، رضوان(1381)، بررسی نگرش دبیران منطقه 9 نسبت به عملکرد آموزشی مدیران و عوامل مؤثر بر آن در مدارس، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد تبریز.
23 علیرضائی ، محمدرضا . و میرحسنی ، سیدعلی (1381) ، " ایجاد یک نظام ارزیابی عملکرد کارآمد برای کلیه سطوح عملکردی سازمانها " ، اولین کنفرانس ملی مدیریت عملکرد ، جهاد دانشگاهی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران .
24- غلامی، حسین و نورعلیزاده، حمیدرضا، 1384، «مقایسه روشهای ارزیابی عملکرد»، اولین کنفرانس ملی مدیریت عملکرد، جهاد دانشگاهی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
25- فطرس، محمدحسن و بیگی، تورج (1388)، الگوهای اندازه گیری سرمایه فکری با نگاهی به بخش خدمات، ماهنامه تدبیر، سال بیستم، شماره 203، صص35-24.
26- قرشی، روح اله (1386)، طراحی الگوی اندازه گیری سرمایه فکری سازمان، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق، معارف اسلامی و مدیریت.
27- قلیچ لی، بهروز، مشبکی، اصغر، 1385، «نقش سرمایه اجتماعی در ایجاد سرمایه فکری در سازمان: مطالعه دو شرکت خودروسازی»، فصلنامهدانشمدیریت، شماره 75، ص 125-147.
28- کاپلان رابرت، نورتوندیوید(1388)، نقشه استراتژیتبدیلداراییهای نامشهود به پیامدهای مشهود، ترجمه حسین اکبری،مسعود سلطانی و امیر ملکی، تهران: انتشارات آسیا.
29- کریمی،تورج(1385)، مدلهای نوین ارزیابی عملکرد سازمانی، مجله تدبیر، سال هفدهم ،شماره 171.
30- میرسپاسی، ناصر، 1376، «مدیریت منابع انسانی و روابط کار و نگرش راهبردی»، تهران: انتشارات شروین.
31- میرسپاسی، ناصر، 1382، «مدیریت استراتژیک منابع انسانی (با نگرش به روند جهانی شدن)»، تهران: انتشارات میر.
32- مورهد، گریگوری و گریفین، ریکی (1377)، رفتار سازمانی، ترجمه سید مهدی الوانی،تهران: انتشارات مروارید.
منابع خارجی:
Arora, A. and Gambardella, A. (1990), “Complementarity and external linkages : the strategies of the large firms in biotechnology”, Journal of Industrial Economics, Vol. XXX V III, pp. 361-379.
Bellinger, G., Castro, D., Mills, A. (2004), Data, Information, Knowledge, and Wisdom.http://www.systems-thinking.org/dikw/dikw.htm
Bititci, U., K. Mendibil, S. Nudurupati, T. Turner, and P. Garengo (2004), The interplay between performance measurement, organizational culture and management styles, In: A. Neely, M. Kennerly, and A. Waters (ed.), Performance measurement and management: public and private, Centre for Business Performance, Cranfield.University, Cranfield: 107-114.
Bloemer J. , Ruyter K. , Peeters P (1998), Investigating drivers of bank loyalty: the complex relationship between image, service quality and satisfaction, International Journal of Bank Marketing, MCB University Press, Vol. 16/7 pp. 276-286.
Bontis, N (1998) , Intellectual capital: an exploratory study that develops measures and models, journal of Managing Decision ,Vol. 36, No. 2, pp.63-76 .
Bontis, N. (2004) ‘National intellectual capital index: a United Nations initiative for theArab region’, Journal of Intellectual Capital, Vol. 5, No. 1, pp.13-39.
Brooking, A (1996) Intellectual Capital: Core Asset for the ThirdMillennium Enterprises, International Thomson Business Press, London, Vol. 8, No. 12-13, pp. 76.
Chen, J., Zhu, Z., & Xie, H.Y (2004), Measuring intellectual capital: a new model and empirical study, Journal of Intellectual Capital, 5(1), 195-212.
Edvinsson, L. and Malone, M.S (2003), IntellectualCapital: Realizing Your Company’s True Value by Finding its Hidden Brainpower, New York: Harper Business.
Engstrom, T. J.; Westnes, P.; and Westnes, S. F, (2003), Evaluating Intellectual Capital in the Hotel Industry, Journal of intellectual capital, Vol. 4, No.3, pp:287-303.
Hsu,Ya-Hui. Fang, Wenchang (2008), Intellectual capital and newproduct development performance: The mediating role of organizationallearning capability”, Technol. Forecast. Soc. Change, available .in[http://dx.doi.org/10.1016/j.techfore.2008.03.012]
12.Johnson W (), Leveraging intellectual capital through product and process management of human capital, Journal of Intellectual Capital; Vol. No. ;
13.Suibi, W. H.A (), An Integrative Taxonomy of Intellectual Capital: Measuring the Stock and Flow of Intellectual Capital Components in the Firm. International Journal of Technology Management, V(), -
Jardón, Carlos Maria F. and Martos, Maria Susana (2009), Intellectual capital and performance in wood industries of Argentina, Journal of Intellectual Capital, Vol. 10 Iss: 4, pp.600 - 616
Kong, Eric (2007), The Strategic importance of intellectual capital in the non-profit sector, journal of intellectual capital, vol 8, No.4, pp 721-731
Marr B., Schiuma G, Neely,A (2004), Intellectual capital – defining key performance indicators for organizational knowledge assets, Business Process Management Journal, Vol. 10 No. 5. pp. 551-569
17.Marr, B.(), Impacting Future Value: How to Manage your Intellectual Capital, Published by the Society of Management Accountants of Canada, the American Institute of Certified Public Accountants and The chartered Institute of Management Accountants.
18.Neely, A.D., RichardsA.H., Mills, J.F., Platts, K.W., Bourne, M.C.S., Gregory,M. and Kennerley, M(),Performance Measurement system Design: Developing and Testing aprocess-based Approach", International Journal of Operations&ProductionManagement, Vol. No.,pp
Tekgen, R. L(2004), Contact points and flash pints: Conceptulizing the use of justice mechanisms in the performance appraisal interview, human resource Management Review.vol.12(1).pp.101-123
20.Fernandez, Pablo(2008)." Valuing Companies by Cash Flow Discounting:Ten Methods and Nine Theories" A previous version of this paper was published in 2007: Managerial Finance, Vol. 33 No 11, pp. 853-876, new version in:(www.ssrn.com)
Vasile , B , (2008) . " factors of the earning functions and their influnce on the intellectual capital of an organization ", Journal of applied Quantitative methods,Vol.3 ,No.4.
Rose and Barrons, (2005) ."The Effect of Disclosing Intellectual Capital( The Core Asset for theThird Millennium Economic entities) on the Internal and ExternalFinacial Statements’Users".
Seetharman,a. hadi helmi bin zaini sooria and saravanana,s.(2002) “intellectual capital accounting and reporting in the knowledge economy”.journal of intellectual capital, vol.3, issue 2.
Gupta, O. and Roos, G. (2001), “Mergers and acquisitions through an Intellectual capital perspective”, Journal of Intellectual capital, Vol.2 No. 3, pp. 297-309.
Bonthis, N., Keow, W,C,C. and RIChardson, S. (2000), “Intellectual capital and Business performance in Malaysian Industries”, Journal of Intellectual capital, Vol. 1 No. 1, pp. 85-100.
Bontis,N.,Dargonetti,N,C., Jacobsen ,K.and Roos ,G.(1999), “ The knowledge toolbox: A review of the tools available to measure and manage intangible resource ”, European Management Journal , Vol .17 No.4 ,pp.391-402
Edvinsson, L. and Malone, M. (1997), Intellectual capital : Realizing your Company’s True value by Finding its Hidden Brain Prower, Harper collins Publisher Inc, New york, NY.
28.Roos, J. G, Roos, G, Dragonetti, N. C., & Edvinsson, L (1997).Intellectual capital: Navigating in the new business landscape.”Houndsmills, Basingtoke: Macmillan
29. Stewart, T.A. (1997), “Intellectual Capital: The New Wealth of Organizations”, Doubleday, New York, NY.
Bontis, N. (1996), “There’s a price on your head : managing intellectual capital strate gically”, Business Quarterly, Summer, pp. 40-47.