پایان نامه بررسی رابطه بین هوش چند گانه و تفکر انتقادی مدیران دانشگاه های آزاد اسلامی استان اردبیل

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته مدیریت اجرایی

گرایش استراتژیک

اسفند  ماه 1391 

چکیده

پژوهش حاضر از نظر روش، پیمایشی و از حیث هدف، کاربردی است. جامعه آماری تحقیق حاضر را مدیران دانشگاه های آزاد اسلامی استان اردبیل تشکیل می دهد. برای تعیین حجم نمونه از جدول مورگان استفاده شده که با سطح اطمینان 95% برابر که حجم نمونه برابر یا 66بدست آمده است. برای نمونه گیری از نمونه ها؛ از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده گردیده گردید.برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز پژوهش به وسیله دو پرسشنامه استاندارد تعدیل شدهپرسشنامه ی هوش چندگانه گاردنر و پرسشنامه ی تفکر انتقادی واتسون_گلاسرانجام می‌گیرد. پایاییبرایپرسشنامه هوش چندگانه برابر با 906/0 و برای پرسشنامه تفکر انتقادی برابر با 832/0 بدست آمده است. به منظور تجزیه و تحلیل داد‌های بدست آمده از پرسشنامه‌های جمع‌آوری شده از روشهای آماری توصیفی و استنباطی استفاده شده است. بدین ترتیب که برای توصیف پاسخ‌های داده شده به سؤالات پرسشنامه‌ی تحقیق از جدول فراوانی و درصد پاسخ‌های مربوط به هر یک از سؤالات استفاده شده است. و همچنین برای نشان‌دادن بعضی از داده‌های آماری بصورت منسجم، از نمودار ستونی استفاده گردیده  و در سطح استنباطی برای آزمون فرضیه‌ها از آزمون همبستگی اسپیرمن (r ) استفاده شده است. برای تعیین سطح معنی‌دار بودن r از آماره آزمون t استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان داد که بین هوش چندگانه مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل و تفکر انتقادی آنها رابطه معنی داری وجود دارد. اما در بعد هوش موسقیایی رابطه ای وجود ندارد.

واژه های کلیدی:هوش چندگانه،تفکر انتقادی،مدیر.

                                                                                                             فصل اول

کلیات تحقیق

1-1-مقدمه

به اعتقاد روانشناسان تربیتی ، هوش کیفیتی است که مسبب موفقیت تحصیلی می‌شود و از این رو یک نوع استعداد تحصیلی به شمار می‌رود. آنها برای توجیه این اعتقاد اشاره می‌کنند که کودکان باهوش نمره‌های بهتری در دروس خود می‌گیرند و پیشرفت تحصیلی چشم گیری نسبت به کودکان کم هوش دارند. مخالفان این دیدگاه معتقدند کیفیت هوش را نمی‌توان به نمره‌ها و پیشرفت تحصیلی محدود کرد، زیرا موفقیت در مشاغل و نوع کاری که فرد قادر به انجام آن است و به گونه کلی پیشرفت در بیشتر موقعیتهای زندگی بستگی به میزان هوش دارد.

از طرفی، یکی از ویژگی های اساسی انسان آگاهی از رفتار خود و برخورداری از نیروی تفکر[1]  است . به عبارت دیگر انسان می تواند از رفتار خود اگاه باشد و در برخورد با مسائل و امور متفاوت از نیروی تفکر خود استفاده کند (شریعتمداری، 1379 ). اگر چه علاقه به توسعۀ توانایی های تفکر انتقادی[2] در محافل آموزشی پدیده ای جدید نیست و منشاء چنین علاقه ای به مکتب افلاطون برمی گردد (مایرز، ترجمۀ ابیلی، 1386 ). برای آنکه نسلی پویا و تلاشگر داشته باشیم، باید شیوه های قضاوت دربارۀ جامعه و تفکر در مورد زندگی خویش و دیگران را بیاموزیم.

1-2-عنوان و موضوع تحقیق

        عنوان تحقیق ((بررسی رابطه بین هوش چندگانه و تفکر انتقادی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل)) می باشد. موضوع اصلی این تحقیق، بررسی رابطه بین هوش چندگانه با میزان تفکر انتقادی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل است.

1-3-بیان مساله

    مدیریت یک سازمان برای انطباق با تغییرات و به منظور بقا و رشد در محیطهای جدید، ویژگیهای خاصی را می طلبد که عموماً مدیران برای پاسخ به آنها با مشکلات بسیاری مواجه می‌شوند. مدیران موفق عصر تغییر و آشوب مدیرانی هستند که هوشمندانه و توانمندانه بتوانند کشتی سازمان را با بهره گیری از انواع هوشها به سر منزل مقصود برسانند.

  سازمانها برای اینکه بتوانند در محیط پرتلاطم ورقابتی امروز باقی بمانند، باید خود را به شیوه های تفکر نوین سازمانی مجهزسازند و به طورمستمر خود را بهبود بخشند. در این زمینه یکی از مهمترین مولفه های شخصیتی که می تواند به مدیران و متولیان سازمان کمک کند. هوش چندگانه و تفکر انتقادی است که مدیران با بالا بردن توان و قدرت تفکر انتقادی قادر به حل مسائل جاری خواهند بود (مختاری پور و سیادت، 1384، 20).

امرزه اکثر سازمان‌ها و افراد، هوش و تفکر انتقادی  را مزیتی رقابتی و قابلیت استراتژیک می‌دانند. در محیط و بازار جهانی، هوش و تفکر انتقادی بالا اهرم های مورد نیاز رهبران و مدیران تلقی می‌شوند. سازمان‌ها و مدیرانی که ارزش استراتژیک اینها را درک کنند، می‌توانند از تفاوت‌ها و تنوع  ها برای ایجاد مزیت رقابتی استفاده کنند. از این‌رو:

افراد دارای هوش و تفکر انتقادی بالا قادرند اثر قابل توجهی بر راهبردهای مدیریتی مختلف داشته باشند. این افراد جزء دارایی‌های ارزشمند سازمان هستند و به خصوص در زمان بحران ارزش خود را بیشتر نمایان می‌سازند.

با گسترش فعالیت‌ها، نیاز به قابلیتی که مدیران را دربرخورد با پیچیدگی‌های مختلف محیطی پیش رو یاری رساند، بیش از پیش احساس می‌شود لذا مدیرانی که قادر به درک پیچیدگیهای مدیریتی در کلاس جهانی باشند. به عبارتی دارای هوش چندگانه و قدرت تفکر انتقادی بالا باشند، موفق تر عمل کرده و بهتر میتوانند به اهداف سازمانی برسند (رحمانی و تهران پور، 1388، 40-42).

گاردنر (1983) بیان داشت که هر انسان دارای حداقل از هفت هوش طبیعی برخوردار است. وی این هوشها را تحت عناوین هوش زبانی یا کلامی[3]، هوش موسیقیایی یا موزون[4]، هوش منطقی یا ریاضی[5]، هوش بصیری یا فضایی[6]، هوش بدنی یا جنبشی[7]، هوش درون فردی[8]، هوش میان فردی[9] اعلام کرد. همچنین در سال 1999 هوش طبیعت‌گرایی[10] را هم به هفت هوش دیگر اضافه کرد (حسین نژاد و بالغی زاده، 1381، 44).

با توجه به موضوعات گفته شده در این تحقیق بر آنیم تا رابطه بین هوش چندگانه مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی منطقه13 با میزان تفکر انتقادی آنها را بر اساس نظریه هوش چندگانه گاردنر و تفکز انتقادی تفکر انتقادی واتسون و گلیزر بسنجیم.

1-4-اهداف تحقیق

الف) اهداف کلی

هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی رابطه بین هوش چندگانه مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها است.

ب) اهداف کاربردی

1. بررسی رابطه هوش موسیقیایی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها.

2. بررسی رابطه هوش حرکتی  مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها.

3. بررسی رابطه هوش منطقی  مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها.

4. بررسی رابطه هوش فضایی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها.

5. بررسی رابطه هوش زبانی  مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها.

6. بررسی رابطه هوش اجتماعی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها.

7. بررسی رابطه هوش درون فردی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیلبا میزان تفکر انتقادی آنها.

8. بررسی رابطه هوش طبیعت گرایی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها.

ج) اهداف ویژه تحقیق

1. بررسی رابطه بین هوش چندگانه مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها.

2. ارائه پیشنهادهایی به منظور ارتقای تفکر انتقادی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با تاکید بر هوش چندگانه.

3. بررسی میزان تاثیر هوش چندگانه مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل بر میزان تفکر انتقادی آنها.

4. تعیین ترتیب تأثیر هر یک از ابعاد هوش چندگانه بر میزان تفکر انتقادی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل

1-5-سوال تحقیق

میزان تاثیر تحصیلات مدیران بر هوش چندگانه آنها تا چه اندازه می باشد؟

میزان تاثیر تحصیلات مدیران بر تفکر انتقادی آنها تا چه اندازه می باشد؟

میزان تاثیر سابقه مدیریت مدیران بر هوش چندگانه آنها تا چه اندازه می باشد؟

میزان تاثیر سابقه مدیریت مدیران بر تفکر انتقادی آنها تا چه اندازه می باشد؟

1-6-فرضیه های تحقیق

بین هوش چندگانه مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها رابطه وجود دارد.

بین هوش موسیقیایی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها رابطه وجود دارد.

بین هوش حرکتی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها رابطه وجود دارد.

بین هوش منطقی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها رابطه وجود دارد.

بین هوش فضایی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها رابطه وجود دارد.

بین هوش زبانی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها رابطه وجود دارد.

بین هوش اجتماعی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها رابطه وجود دارد.

بین هوش درون فردی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها رابطه وجود دارد.

بین هوش طبیعت گرایی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها رابطه وجود دارد.

1-7-اهمیت و ضرورت تحقیق

ظهور سازمانهای اجتماعی و گسترش روزافزون آنها یکی از ویژگی های بارز تمدن بشری است از طرفی تنوع و گوناگونی یکی از ویژگیهای بارز در دنیای مدیریت امروز است. بدیهی است هر سازمان برای نیل به اهدافش نیاز به مدیران هوشمند و متفکری را دارد که با استفاده از انواع هوشهای چندگانه خود و بکارگیری مهارت تفکر انتقادی، ضمن بسیج امکانات، سازمانها را به سوی هدف مشخص و معین رهبری و هدایت نماید. با توجه به اهمیت هوش، مخصوصاً هوش چندگانه برای مدیران سازمانها در ایجاد تفکر خلاق، کشف الگوها، تحلیل مشکلات و تأثیرات مثبت و مستقیم این هوش بر عملکرد خود و کارکنان، ضرورت آشنایی آنان  با این مفهوم را بیش از پیش طلب می نماید.

به طور کلی اینگونه می توان گفت که بهترین حوزه مناسب برای مقایسه هوش و تفکر محیط کار است زیرا فرد در محیط کارخود علاوه برتوانمندیهای علمی( که از هوش عقلی نتیجه می شود) از سایر قابلیتهای خود نیز استفاده می کند. از این رو، در حوزه توسعه منابع انسانی در سازمانها مفهوم هوش چندگانه و در کنار آن تفکر انتقادی به کار گرفته شده اند تا به سایرمهارتهای فردی، علاوه بر قابلیتهای تخصصی، توجه شود( بابایی و مومنی، 1384).

از طرفی مدیریت و اداره کردن موقعیت رشد و توسعه، نیازمند شایستگی و کفایت است. البته قبل از آن باید توان، قابلیت و بنیه مدیر افزایش یابد. مدیری که از شایستگی و توان هوشی بالایی برخوردار است، می تواند با به کارگیری هریک از انواع هوش چندگانه خود و قدرت تفکر انتقادی و تحلیل آنها، چنان اطمینانی را در کارکنان به وجود آورد که آنها تمام وقت و توان خود را صرف تحقق اهداف سازمان نمایند. در چنین شرایطی است که سازمان به طور مداوم رشد و توسعه می‌یابد و این رشد و توسعه منجر به پیشرفت جامعه و سازمان و شرکت   می گردد(صادقی و دیگران، 1385).

اما باید توجه داشت که هرچه در سازمان به سمت سطوح بالاتر می رویم، اهمیت هوش در مقایسه با هوش عقلی افزایش می یابد. به همین علت هوش و موضوع تفکرانتقادی از اهمیت زیادی برای یک مدیر سازمان در رهبری و مدیریت آن سازمان در راستای نیل به اثربخشی آن سازمان  برخوردار می شود و مدیران باید با بهره گیری از توانایی های ذهنی خود در راستای نیل به اثربخشی سازمان تلاش نمایند (Goleman et al, 2001,p. 47).

 در پایان قابل ذکر است که مدیری که از توانایی  بالایی در حوزه تفکر انتقادی بهره مند باشد و یا بتوانیم با تکنیکهای که در این تحقیق به آن اشاره خواهیم کرد توان تفکر انتقادی مدیر را بالا ببریم این مدیر بهتر فرصتهای محیطی را کشف و شناسایی خواهد کرد و هر پیشامدی را فرصت تلقی نخواهد کرد زیرا همیشه هر اتفاق یک فرصت نیست. اینها مواردی هستند که با توجه به مفاهیم هوش چندگانه و تفکر انتقادی کاربردی تر خواهند شد.

1-8-قلمرو تحقیق

الف) قلمرو موضعی

 محدوده تحقیق از نظر موضوع، بررسی رابطه بین هوش چندگانه مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها می‌باشد.

ب) قلمرو مکانی

قلمرو مکانی تحقیق حاضر دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل می‌باشد.

ج) قلمرو زمانی

از نظر زمانی قلمرو تحقیق سال 1391 می‌باشد. که در جدول 1-1 نشان داده شده است.

Abstract

The research method was Survey and Respect to the target application. The study population consists of Ardabil Islamic Azad University Managers. Morgan used to determine sample size by 95% Confidence level, obtained 66 sample size. simple sampling was used for Sampling. To collect data for this study Was used from two-adjusted standardized questionnaire, Gardner's Multiple Intelligence Questionnaire and Watson-Glaser Critical Thinking Questionnaire. Stability of Organizational Intelligence questionnaire was 0/906%, and effectiveness questionnaire was 0/832%. To analyze the data collected through questionnaires, descriptive and inferential statistical methods was used. It was that to describe the question responses , frequency table and percentage of responses to each question are used. In deductive level Spearman correlation (r) to test the research hypotheses was used. To determine the significance level of r, t test was used. The findings showed that there is a significant relationship between multiple intelligences and critica

Azad University managers But then there is not a relationship between musical intelligence.

Key words: multiple intelligences , critical thinking , managers

منابع

ارنشتاین، آلن سی، هانکینس، فرانسیس پی ، 1373 ،. مبانی فلسفی، روانشناختی و اجتماعی برنامه درسی، ترجمۀ سیاوش خلیلی شورینی، تهران: یادواره کتاب.

بامدادى، جلال و صدق‏پور، صالح، 1377، تفکر انتقادی، نشریه لوح، شمارۀ سوم، بهمن 1377

تقی‌زاده ، هوشنگ و تاری، غفار، 1386، الگوی گرافیکی روش تحقیق در علوم انسانی، نشر حفیظ، تهران، چاپ اول.

جهانی، جعفر ، 1380، نقد و بررسی مبانی فلسفی الگوی آموزشی تفکر انتقادی لیپمن، رساله دکتری چاپ نشده، دانشگاه تهران.

حبیبی پور، مجید، 1384، آموزش تفکر به دانش آموزان ، انشارات ترمه

حیت مایزر، 1380، آموزش تفکر انتقادی ، مترجم خدایار ابیلی انتشارات سمت

حافظ‌نیا، محمدرضا، 1384، مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها.

حسینی، سید عباس و بهرامی مسعود، 1381، مقایسه تفکر انتقادی در دانشجویان سال اول و سال آخر کارشناسی، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، شماره 21.

خاکی، غلامرضا،1383، روش تحقیق در مدیریت، تهران، مرکز انتشارات علمی دانشگاه‌آزاد.

دلاور، علی،1385، احتمالات و آمار کاربردی در روان شناسی و علوم تربیتی، نشر ویرایش، چاپ دوازدهم،

سیف، علی اکبر ، 1379 .، روانشناسی پرورشی ،روانشناسی یادگیری و آموزش،، تهران: آگاه.

سیف، علی اکبر،1386،  روانشناسی پرورشی نوین- روانشناسی یادگیری و آموزش، تهران، ویرایش ششم چاپ اول- چاپ مکررچهلم پاییز1386 - 5150 نسخه - چاپ نیل

شریعتمداری، علی ، 1379 ،. تعلیم و تربیت اسلامی، تهران: امیرکبیر.

شریعتمداری، علی ، 1382 ،. روانشناسی تربیتی، تهران: امیرکبیر.

شریعتمداری، علی اصول تعلیم و تربیت انتشارات سال 1374 ، دانشگاه تهران

شعبانی ، حسن ، 1381 ،. مهارتهای آموزشی و پرورشی ،روشها و فنون تدریس،، تهران: انتشارات سمت.

شعبانی، حسن ، 1380 ،. تاثیر روش حل مسئله به صورت کارگروهی بر روی تفکر انتقادی و پیشرفت تحصیلی دان شآموزان پایه چهارم ابتدایی در شهر تهران، رساله دکتری چاپ نشده، دانشگاه تربیت مدرس.

شعبانی، حسن ، 1382 ،. روش تدریس پیشرفته ،آموزش مهارتها و راهبردهای تفکر،، تهران: انتشارات سمت.

شعبانی، حسن، 1371،کلیات روشن تدریس انتشارات سمت

صادقی، لیلا، 1387، بررسی هوش چندگانه دانشجویان، دانشگاه تهران، دانشکده : علوم تربیتی و روانشناسی، پایانامه کارشناسی ارشد.

عباسی یادکوری، مروارید ، 1381 ،. بررسی محتوای کتاب مطالعات اجتماعی مقطع متوسطه در پرورش مهار تهای تفکر انتقادی بر مبنای دیدگاه اجتماعی برنامه درسی، پایان نامۀ کارشناسی ارشد، تهران: دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی.

مارزینو، رابرت جی. و دیگران ، 1380 ،. ابعاد تفکر در برنام هریزی وتدریس، ترجمۀ قدسی احقر، تهران: یسطرون.

مایرز، چت ، 1374 ،. آموزش تفکر انتقادی، ترجمۀ خدایار ابیلی، تهران: انتشارات سمت.

هاشمیان نژاد، فریده ، 1380 ،. ارائه چهارچوب نظری در خصوص برنامه درسی مبتنی برتفکر انتقادی در دوره ابتدایی با تاکید بر برنامه درسی مطالعات اجتماعی، رساله دکتری چاپ نشده، دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات تهران.

منابع لاتین

Andolina, Mike, 2001, Critical thinking for working students, Columgia, Delmar press.

Burke, Catherine g.،2003، What is critical Tjomlomg, available at: http:// www. Usc.edu/ schools/sppd/private/documents/ doctoral/resources/crotocal thinking.pd

Ennis, Robert h. ،2002، An outline of goals for a critical thinking curriculum and its assessment, available at:http://faculty. ed. Uiuc.edu/rhennis

Johnson, Elanine b. ،2002، Contextual Teaching and learning: what it is and why its here to stay, u nited kingdom, Corwin press.

Paul, Richard and Elder, Linda،2000، Critical Thinking: the path to responsible citizenship, High school Magazine, 7 no810015ap2000.

Smith- stoner, marilyn،1999، Critical Thinking activites for nursing, philadelphia, lippincott Williams & wilkins press.

Staib, Sharon،2003، teaching and measuring critical thinking, journal of nursing education, vol.42, no. 11, pp 498-508.

Winningham, maryll. And preusser, barbaraa.،2001، crotoca; tjomlomg om ,edoca;- sirgoca;  ettomgs،a case study approach،, Missouri, mosby, inc press.

Zechmeister, Eugine b. and james e. Johnson ،1992، Critical Thinking a functional approach, California, brooks/ cole press.

Neil A. Stillings, Steven W. Weisler, Christopher H. Chase, Mark H. Feinstein, Jay L. Garfield, Edwina L. Rissland, 1995, an introduction to Cognitive science MIT Press, - Psychology - 544 pages