پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A )
رشته:علوم تربیتی
گرایش : آموزش و پرورش ابتدایی
تابستان/ 1393
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش کلاس های آموزش الکترونیکی بر گزارشده برشیوه تدریس معلمان شرکت کننده در دوره بود. آزمودنی های پژوهش 296نفر بودند که 148نفر آنهارا معلمان ابتدایی آموزش دیده و 148نفر بقیه را معلمان آموزش ندیده شهرستان چایپاره تشکیل می دادند. آزمودنیها به صورت تصادفی خوشه ای برحسب جنسیت و شهری و روستایی انتخاب شدند. داده ها به وسیله پرسشنامه 22سوالی محقق ساخته که اعتبار و روایی آن مطلوب برآورد شد، جمع آوری گردید و در یک طرح علی مقایسه ای با آزمون آماری تحلیل واریانس چند متغیری تجزیه و تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان دادکه تفاوت معناداری بین روش تدریس معلمان آموزش دیده و آموزش ندیده از نظر انتقال شفاف و واضح مطالب با استفاده از محتوای الکترونیکی، بهره گیری از وسایل کمک آموزشی، سازماندهی، توالی و تنظیم مطالب با استفاده از محتوای الکترونیکی، تعامل با دانش آموزان با استفاده از رسانه های الکترونیکی و میزان مهارت و تسلط معلمان بر تهیه و کار با رسانه ها وجود دارد. هم چنین میزان تهیه و استفاده از محتوای الکترونیکی در تدریس توسط معلمان مؤنث مؤنث آموزش دیده بیشتر از معلمان مذکر است. تهیه و استفاده از محتوای الکترونیکی نقش تعیین کننده ای در انتقال شفاف مطالب ، تعامل با دانش آموزان در زمینه های مختلف ،سازماندهی و توالی مطالب و تسلط بر مطالب آموزشی دارد، تهیه و استفاده از آن به تمامی آموزشگران عرصه علم و دانش توصیه می شود.
کلید واژه ها: دوره آموزشی ، معلمان، محتوای الکترونیکی، روش تدریس
فصل اول
کلیات تحقیق
1-1- مقدمه
بحث آموزش و فرآیندهای مرتبط با آن در تمامی رشتهها و رویکردهای مدیریتی چه در صنعت و چه در خدمات ،جنبه مهم و با ارزشی پیدا کرده است. در کشورهای پیشرفته کلید اصلی رونق و پیشرفت آنها آموزش است و قفلهای جدید تنها با کلید آموزش گشوده میشود. این همه دلیل بر این ادعا است که آموزش رکن اصلی پیشرفت و ترقی در عرصه رقابت بازارهای جهانی است. بنابراین با این دیدگاه آموزش دیگر صرفاً به عنوان یک الزام سازمانی مطرح نمیشود بلکه یک راهبرد و جهتگیری کلان سازمانهاست تا بتوانند خود را در اهداف و مأموریت های سازمانی موفق و پیشرو ببینند. امروزه دیگر هدف از آموزش ارتقاء شغلی، افزایش ضریب حقوق و دستمزد و پربار نمودن شناسنامه آموزش افراد نیست بلکه هدف از آموزش عبارت است از شناسایی مشکلات و حل آنها با ابزارهای آموزش ، و در نهایت کمک به پیشرفت و بهبود سازمان و جلب رضایت سهامداران و مشتریان است (خراسانی،1382). با عنایت به موارد بالا سازمانها نیروی انسانی خود را از طرق مختلفی آموزش میدهند.
دورههای آموزش کوتاه مدت از جمله این روشها محسوب میشوند. فلذا امروزه آموزش نیروی انسانی به عنوان یک ابزار راهبردی بهترین خدمت را به جامعه در زمینه همراه کردن افراد با دانش و علوم و فناوری روز مینماید. تافلر (1974) در این زمینه میگوید: «جهان امروز به دنبال انقلابهای کشاورزی و صنعتی موج سومی(فناوری اطلاعات) را که سرآغاز شگفت انگیز تمدن تازه است آغاز کرده است» (مزرعهلی،1390: 4) . معلمان،کار گزاران اصلی ورود و تعامل موفقیت آمیز فناوری اطلاعات در نظام آموزشی هستند.همان طور که هر معلمی روش خودش را در استفاده از تخنه سیاه یا هر ابزار دیگری در تدریس دارد،چگونگی استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش و چگونگی تلفیق فناوری در تدریس،به تجربه و نگرش معلمان بستگی دارد و می تواند در سطوح و انواع مختلف صورت پذیرد(ییلدریم،2000).کارشناسان یونسکو تاکید می کنند که اگر معلمان الگوی کاربرد فن آوری اطلاعات و ارتباطات را درکلاس های خود تجربه نکنند،پرورش نسل جدید معلمانی که بتوانند از ابزار های فاوا به نحو کارآمدی در یادگیری خود بهره گیرند،امکان پذیر نخواهد بود(رستا،2002).به طوری که در پژوهش های مختلف(هم چون رایان،1991،بارون و همکاران 1999،آکپان و آندری،2000،والیس،2001،بلاک و همکاران،2002 و واکسمن و همکاران،2003)به اهمیت بهره گیری فن آوری اطلاعات و ارتباطات(محتوای الکترونیکی) در فرآیند یاددهی و یادگیری و اثر بخشی آن در بهبود یادگیری به واسطه امکان شبیه سازی،شبکه آموزشی،یادگیری به کمک کامپیوتر،آزمایشگاه مجازی،کارگاه های مجازی،هسته های پژوهش،کار گروهی با استفاده از کامپیوتر و اینترنت،جست و جو و پژوهش از طریق وب و تهیه درس و ارزشیابی اشاره نموده اند. وین ایک و همکاران(بی تا،به نقل از شریفی،1390)صلاحیت های فن آوری اطلاعات و ارتباطات(محتوای الکترونیکی) معلم را تحت عناوین استفاده از سخت افزار،استفاده از نرم افزار،استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیت فرا گیرنده بر شمرده اند.
1-2- بیان مساله
امروزه مدیران سازمانها، آموزش و توسعه منابع انسانی را از حیاتیترین وظایف خود در راه بهسازی تلقی میکنند و با توجه به منافع قابل اهمیت آن در محیط کار سرمایهگذاریهای بسیاری در این جهت به عمل میآورند. در حال حاضر بسیاری از سازمانها صرفنظر از نوع و میزان تحصیلات رسمی نیروی انسانی خود و با توجه به پویاییهای موجود در علوم و همچنین نیازمندیهای شغلی، دورههای آموزش متنوع و مداومی را برای آنها تدارک میبینند. سازمانها به وسیله آموزش، دانش و مهارتهای حرفهای نیروی انسانی خود را ارتقاء میبخشند و عملکرد شغلی آنها را با اهداف مورد نظر هماهنگ میکنند. (کیزر، 1995). در آموزش و پرورش نیز از آموزشهای کوتاه مدت برای آموزش معلمان جهت بهبود کیفیت تدریس آنان استفاده میشود (باردس[1]، 2008: 43-40) .
پذیرش و کاربرد فناوری اطلاعات (محتوای الکترونیکی )معلمان را دراجرای برنامه درسی وتدریس اثربخش و ایجاد نوآوری یاری مینماید . بطوریکه ضرورت استفاده از منابع یادگیری غیر از کتاب درسی طی چند دهه اخیر توجه اغلب دست اندرکاران نظام های آموزشی را در کشورهای مختلف به خود جلب کرده است . منظور از منابع غیر درسی هر گونه وسیلهای غیر از کتاب درسی اطلاق میشود. که در جریان آموزش در بهبود فرایند تدریس و یاددهی نقش مثبت و مفیدی داشته باشد (دادپناه ، 1388: 12).
نتایج اغلب تحقیقات انجام گرفته نشان میدهد که متاسفانه بعد از گذشت نیم قرن تجربه و آزمون و خطا و اتخاذ برنامه ها و سیاستهای گوناگون و گاه متضاد و ایجاد سرمایهگذاریهای مالی و انسانی هنوز نتوانستهایم که انگیزه و رغبتی حتی در حداقل انتظار برای استفاده جدی و پیگیر از منابع غیر کتاب درسی در بین معلمان خود ایجاد نماییم ( کرک آبادی، 1373). همچنین نتایج تحقیقات نشان میدهد که دانش آموزان نیز نسبت به استفاده از منابع غیر درسی برای فراگیری هر چه بهتر بی رغبت هستند . و این در حالی است که تولید محتوای الکترونیک برای یادگیری هر چه بهتر دانشآموزان روز به روز فراگیرتر میشود (داد پناه، 1388: 18) .
ذوفن (1379) معتقدند که استفاده از محتوای الکترونیکی موجب درگیر ساختن دانشآموزان با فرآیند یاددهی- یادگیری میشود و لذا آنان را به تفکر خلاق و مستقل تشویق مینمایند همچنین استفاده از محتوا های الکترونیکی به معلم قدرت میدهند تا در محیطهای یادگیری تغییرات اساسی و مؤثّری در شیوه تدریس خود ایجاد کنند همانطوری که از نتایج تحقیقات داخلی و خارجی بر میآید استفاده از منابع غیر کتاب درسی یعنی استفاده از فناوریهای جدید اثرات مفید و قابل توجهی در شیوه تدرس معلمان داشتهاند .
لوین و وادمانی(2008)با بررسی دیدگاه معلمان در زمینه عوامل موثر در به کار گیری فن آوری(محتوای الکترونیکی) در کلاس درس دریافتند در زمینه استفاده از محتوای الکترونیکی در کلاس،معلمان از الگوی کلی استفاده می کنند:الگوی اول به منشاء تاثیر تطبیق فن آوری توجه دارد و بر عوامل انسانی در این زمینه تاکید می کند و دومی به ماهیت تاثیر استفاده از فن آوری توجه دارد و در این زمینه بر تحول فنی و شناختی تاکید می کند.
فن آوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان رویکردی نوین،مکمل آموزش است نه جایگزین آن،هدف از توسعه آن،بهبود و کار آمدتر ساختن منابع آموزش و پرورش،به ویژه منابع انسانی است.گسترش فن آوری اطلاعات و استفاده از ابزار ها و مفاهیم نوین،زمینه بسط اطلاعات و دسترسی آسان و کم هزینه را برای فراگیران اعم از دانش آموزان،دانشجویان و معلمان به روش بر خط فراهم کرده و تبادل سریع اطلاعات و تعاملات فرهنگی را میسر می سازد(اخوان و دوست محمدی1389).در واقع،معلمانی که از محتوای الکترونیکی برای تدریس استفاده می کنند،نسبت به همکاران خود تعامل بیشتری دارند(گلاسر و هانافن،2008).به همین دلیل،امروزه سهم مهمی از چگونگی عملکرد معلمان مدارس،بر اساس میزان توانمندی و قابلیت های آنان در استفاده از محتوای الکترونیکی و فن آوری های نوین،سنجیده می شود.به طوری که معلمان اثر بخش،افرادی شناخنه می شوند که صلاحیت و توانایی استفاده از ابزار های نوین فن آوری را در روش های تدریس خود دارا باشند(شریفی،1390).
فناوری اطلاعات و ارتباطات دارای این پتانسیل است که آموزش را از طریق برنامه درسی حمایت کند،فرصت هایی جهت ارتباطات موثر بین معلم و دانش آموز فراهم آورد و در شیوه های تدریس،تغییر و نوآوری ایجاد کند.
فناوری های نوین آموزشی تاثیر بدون انکاری در آموزش و نظام آموزشی امروز دارد مورد تردید نیست،اما اینکه چگونه بتوان از این امکانات و فرصت های آموزشی بهره کافی را برد،به بررسی و پژوهش نیاز دارد و نظام آموزشی باید تلاش کند تا پیش از به کار گیری این فناوری ها زمینه مساعد ورود آن هارا به نظام آموزشی فراهم نماید.(صیف و بیراوند،1388:194).
لانسی معتقد است،رایانه ها در پیشرفت مهارت های فکری سطح بالا از قبیل تعیین مسایل،تشخیص اطلاعات،حل مسایل و طرح نتایج مناسب موثر بودند (خلیفه سلطانی،24:1390).استفاده از رایانه و محتوای الکترونیکی میتواند به تقویت مهارت آموزشی معلمان و پاسخ دادن به نیاز دانش آموزان برای فعالیت های آموزشی و پرورشی و در نهایت به ایجاد زمینه های جدید برای خلاقیت در فعالیتهای آموزشی اشاره نمود.
با توجه به مطالب یاد شده و با توجه به اینکه مدت زیادی از ورود محتوای الکترونیکی به عرصه فرآیند یاددهی و یادگیری معلمان و دانش آموزان نمیگذرد ؛ این سوال ذهن محقق را به خود مشغول نموده است که آیا برگزاری کلاسهای آموزش تولید محتوی الکترونیکی برای معلمان موجب تحول در شیوه تدریس آنان شده است؟ و آیا روش تدریس معلمان مشمول طرح آموزش با روش تدریس دیگر معلمانی که در طرح شرکت نکردند، متفاوت است پاسخ به این سوال اصلی تحقیق میتواند بسیاری از ابهامات مربوط به اثر بخشی فرآیند یادگیری و یاددهی را شفاف نماید .
1-3- ضرورت و اهمیت اجرای تحقیق :
استفاده از کتب درسی، گچ و تخته سیاه و وایت بردها هنوز مهمترین منابع آموزش معلمان را تشکیل داده و استفاده از روشهای سنتی و کلامی از رایجترین و متداولترین روشهای تدریس میباشد. بدیهی است که تداوم چنین وضعی عوارضی از قبیل بیعلاقگی، خستگی، عدم خلاقیت و مشارکت فعال دانشآموزان در جریان تدریس و نیز سطحینگری آنان در امور آموزشی را به دنبال داشته و در نهایت موجب اتلاف سرمایههای مادی و معنوی و کاهش سطح کیفی آموزش میگردد (فتحیان، 1387).
استفاده از فناوریهای جدید در فرایند یاددهی- یادگیری معمولاَ اثر بخشتر از روشهای سنتی بودهاند به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یک فناوری جدید منجر به فعالیتهای خلاقانهی تدریس در کلاس و نیز باعث ایجاد باورهای مثبت نسبت به تکنولوژی در معلمان و دانشآموزان گردیده است (یانگ و هونگ[2]، 2007)
در روشهای سنتی تدریس معلم به خاطر عدم استفاده از تجهزات آموزشی نمیتواند مطالب آموزشی را به طور شفاف به دانشآموزان انتقال دهد ، همچنین آماده سازی کلاس برای تفکر و بحث و سازماندهی و برقراری ارتباط موضوع مشکل میشود (ظهور ، 1381 )
به اعتقاد اوردان و وگن (2002 ) استفاده از محتوای الکترونیکی برای یادگیری میتواند منافع فراوانی همراه داشته باشد . در این نوع یادگیری ، یادگیرندگان در فرآیند یادگیری ، انعطاف بالایی دارند آنها میتوانند در هر مکان و زمان و مطابق میل خود به یادگیری مشغول شوند . همچنین در استفاده از محتوای الکترونیکی هزینههای آموزش 50 تا70 درصد کاهش پیدا میکند (توربان و همکاران ، 1386) .فلذا با توجه به مطالب یاد شده و اینکه در کشور ما مطالعه دقیقی در خصوص تاثیر کلاسهای آموزش تولید محتوای الکترونیکی بر روشهای تدریس معلمان صورت نگرفته است؛ بنابراین هر گونه تحقیق و پژوهش در زمینه تاثیر کلاسهای آموزش تولید محتوای الکترونیکی در شیوه تدریس معلمان از اهمیت و ضرورت بالایی برخوردار است .
1-4- اهداف تحقیق
هدف کلی تحقیق حاضر بررسی کلاسهای تولید محتوای الکترونیکی برگزار شده در شیوه تدریس معلمان مشمول طرح میباشد.
اهداف جزئی:
1-
2-
-5- فرضیه ها
1-
بین معلمان مذکر و مؤنث از نظر میزان بکارگیری محتوای الکترونیکی در تدریس تفاوت وجود دارد.
1-6- تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
تعریف مفهومی
شیوه تدریس: یکی از عناصر مهم برنامه درسی و طراحی آموزشی، انتخاب و اجرای روش مناسب در امور تدریس است. شاید بتوان گفت که این عنصر، در تمام الگوهای طراحی آموزشی، جایگاه ویژهای دارد و مهمترین قسمت به حساب میآید زیرا محتوا، رسانهها و ارزشیابی و کلیه مراحل تدریس در جای جای روش و الگوی تدریس قرار میگیرند که ما را به همه اهداف میرساند هنر معلم نیز در چگونگی انتخاب و اجرای روشهای تدریس نمایان میشود . براهنی، محمدتقی( 1371).
محتوای الکترونیکی: محتوای الکترونیکی به صورت ساده مجموعه ای از متن ها، عکس ها و انیمیشن های صوتی و تصویری است که برای آموزش یک مبحث درسی به وجود آمده است (علوی، 1389).
تعریف عملیاتی: محتوای الکترونیکی
نمراتی که آزمودنی در هر یک از مولفه های پرسشنامه محقق ساخته تهیه و بکارگیری محتوای الکترونیکی (تهیه و استفاده از محتوای الکترونیکی ، سازماندهی و تنظیم مطالب در موقع استفاده از محتوای الکترونیکی ، توالی مطالب به هنگام استفاده از محتوای الکترونیکی ، تعامل با دانش آموزان هنگام استفاده از محتوای الکترونیکی کسب می کند.
Abstract
The aim of this study was to examine the role of e-learning on teachers ,teaching methods participating in the course .the subjects were 296 people , from which 148 were those who had been trained for elementary school courses and 148 remainder teachers had not been trained for elementary courses . subjects were selected randomly based on gender and rural and urban areas.
Data were collected by a 22-item question air designed which had optimal validity. And were analyses in a casual- comparative design using multivariable statistical test.
Results showed that there are significant differences between teaching methods of trained and untrained teachers from view point of trans parent transmission of materials using electronic content , taking advantage of educational aids , organizing , sequencing and planning content using e-content , interaction with students using electronic media and teachers skill and proficiency level on providing and working with media.
Preparation and use of electronic content among female trained teachers is more than male teachers.
Preparation and use of electronic content has decisive role in transparent transmission of materials, in traction with students in different fields, organizing and sequencing materials and mastery on educational materials. Preparing and using it is recommended for all educators in science and knowledge field.
Key words: educational course, teachers, electronic content, teaching methods.
5-7- منابع و مآخذ
5-7-1- منابع فارسی
ابطحی، سید حسن. (1372). مدیریت منابع انسانی. ترجمه فریده آل آقا.تهران: مرکز آموزش مدیریت
دولتی.
امامی، مسعود. (1381). بررسی نظرات مدیران و معلمان مدارس راهنمایی اصفهان در مورد ضرورت و میزان کاربرد رسانههای آموزشی. پایاننامه ارشد رشته مدیریت آموزشی Tدانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
بختیاری، مریم.
(1386). میزان اثربخشی آموزشهای ضمن خدمت فناوری اطلاعات و ارتباطات معلمان دوره متوسطه شهر اصفهان دانش و پژوهش در علوم تربیتی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان) شماره سیزدهم.
براهنی، محمد تقی (1371). پیامدهای شناختی دوزبانگی، مقاله ارائه شده در سمینار بررسی ابعاد دوزبانگی، تهران.
بیگدلی، زاهد (1377). آموزش استفاده از کتابخانه های دانشگاهی، فصلنامه کتاب.
پارسا، فریدون (1381). فن آوری های جدید ارتباطات و کاربرد آن در آموزش و پرورش، پژوهشکده تعلیم و تربیت.
پارسا، محمد (1384). روان شناسی یادگیری بربنیاد نظریه ها. تهران: سخن.
پور بختیار، حسین (1384). نیاز سنجی دوره های آموزش ضمن خدمت (کوتاه مدت) و اولویتبندی این دورهها از دیدگاه دبیران مقطع متوسطه استان خوزستان، پژوهشکده تعلیم و تربیت، سازمان آموزش و پرورش استان خوزستان.
توربان، افرایم (1386). فن آوری اطلاعات در مدیریت، دگرگونی سازمان ها در اقتصاد دیجیتالی، ترجمه ریاحی و همکاران، تهران دانشگاه پیام نور.
ثمری، عیسی (1381). آموزش الکترونیکی، رهیافتی نوین در فرایند آموزش.آموزشهای علمی- کاربردی وزارت جهاد کشاورزی.
حق شنو، آرش (1387). نقش آموزش و استاندارد ایزوله 10015 در سیستم TPM،
ghods. Persiangig.com
حمزه بیگی، طیبه، مقصودی، مجتبی. (1383) . نگرشی بر برنامه درسی مبتنی بر فن آوری اطلاعات و نظام مدیریت یادگیری، انجمن برنامه ریزی درسی ایران.
خراسانی، اباصلت (1382). رویکرد جدید در اندازهگیری اثربخشی آموزشی در صنایع با تأکید بر مدل POT، مجله روش، شماره 83، سال سیزدهم.
خوشنویسزاده، محمدرضا (1387). اهمیت آموزشهای ضمن خدمت درسازمانها،
www. Mgtsolution .com
دادپناه، مریم (1388). بررسی میزان بکارگیری منابع یادگیری غیر کتاب درسی در فرایند یاددهی و یادگیری در هنرستانهای کار دانش شهر تبریز 88-1387،
دانشگاه آزاد تبریز .
ذوفن، شهناز (1383). کاربرد فناوریهای جدید در آموزش. تهران: سمت.
زاهدی، ش (1380). مقالههایی دربارهی آموزش در سازمانهای اداری. نوشته و ترجمهی گروهی از اساتید و نویسندگان مدیریت. انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی.
سلیمانی، آمنه (1389). کاربرد فن آوری اطلاعات در یادگیری و تدریس، تهران، بهینه.
شاه رکنی، سید حبیب الله، (1385). نقش مدیران در آموزش کارکنان، مجله تدبیر، شماره 169
شعبانی، حسن (1383). چالش ها و رویکردهای عصر اطلاعات و ضرورت تحول در ساختار و فرایندهای اجرای برنامه های درسی. انجمن برنامه ریزی درسی ایران.
شریفی ، همکاران(1391) فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی شماره چهارم،تابستان 1391
شعبانی، حسن (1386). مهارتهای آموزشی روشها و فنون تدریس، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها.
شعبانی، حسن (1387). مهارتهای آموزشی و پرورشی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها.
ظهور، علیرضا؛ اسلامی نژاد، طاهره (1381). شاخصهای تدریس اثربخش از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کرمان، فصلنامه پایش، شماره اول، شماره چهارم.
عطاران، محمد (1383). جهانی شدن، فناوری اطلاعات و تعلیم و تربیت، ناشر: موسسه توسعه فناوری آموزشی مدارس هوشمند.
علوی، الهه (1388). نگاهی به فناوری اطلاعات و نقش آن در آموزش علم، رشد آموزش زیست شناسی، دوره نوزدهم، شماره 1.
فتحی و اجارگاه، کوروش، (1386). درآمدی بر برنامهریزی آموزش ضمن خدمت کارکنان، انتشارات سمت، چاپ چهارم.
فتحیان، محمد. (1387). مبانی مدیریت و فناوری، مقاله تحقیقی، انتشارات دانشگاه علم و صنعت.
فردانش، هاشم. (1385). مبانی نظری تکنولوژی آموزشی. تهران: نشر سمت.
فلاح، علی نصرت. (1382). شناخت موانع و مشکلات دبیران در بکارگیری مواد و وسایل آموزشی در فرایند یاددهی – یادگیری در دوره راهنمایی تحصیلی استان لرستان. طرح پژوهشی، سازمان آموزش و پرورش استان لرستان، شورای تحقیقات، پژوهشکده تعلیم و تربیت.
کرک آبادی، رضا. (1373). بررسی نگرش مسئولین، مدیران و آموزگاران نسبت به وسایل و رسانه های آموزشی در مدارس ابتدایی استان سمنان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید بهشتی.
مزرعهلی، عبدالرحمان (1390). اثربخشی دوره های آموزشی کوتاه مدت گمرکات آذربایجان غربی در عملکرد نیروی انسانی، دانشگاه مهاباد.
موریس، دانیل؛ رینولذر، دیوید (1390). روش تدریس کارآمد، ترجمه محمدعلی بشارت، دانیل حمید شمسیپور. تهران انتشارات رشد.
نفیسی، عبدالحسین (1383) . الزام ها، شرایط و زمینه های مناسب برای کاربرد فن آوری اطلاعات در آموزش و پرورش ایران بر اساس یافته های مطالعات بین المللی. انجمن برنامه ریزی درسی ایران.
Refrences
-Adornt Esharenane E. and Kenneth 1. N. Nwalo(2008) Prospects for continuing professional education for library and information science professional in Nigeria: the case of Delta State. New Library World 104(11/12): 493-508.
- Bardes CL, Falcone DJ, Measuring teaching: a relative value scale in teaching and learning in mcdicine. Teaching Teacher and Education Journal 1998; 10: 40-43
- Davi, J., E. Chryssafidou, J. Zamora, D. Davies, K. Khan & A. Coomarasamy (2010), computer-based teaching is as good as face to face lecture-based teaching of evidence based medicine: a randomised controlled trial, BMC Med Educ, 7, p. 23.
- Keyser, B. B. (1995). "A systematic design for in service education of secondary school health teachers in illinois" Dissertation Abstracts international, Vol. 55, No. 10, P.3100.
- Siritongthaworn, S. & D. Krairit (2006), “Satisfaction in e-learning: the context of supplementary instruction”, Campus-Wide Information Systems, 23 (2), pp. 76-91.
-Yang, shu ching & huang , yen – fen (2007), A study of high school english teacher's behavior, concerns and beliefts in integrating in to english instruction . intormation technology.