پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی (M.A)
سال تحصیلی 93-1392
چکیده
موضوع تحقیق حاضر بررسی رابطه مدل تعالی سازمانی (EFQM) و عملکرد آموزش و پرورش جغتای می باشد. در این تحقیق 5 بعد از ابعاد مدل تعالی سازمانی ایی اف کیو ام شامل: رهبری، خط مشی و استراتژی، کارکنان، شراکت ها و منابع، و فرآیند ها در آموزش و پرورش جغتای مورد ارزیابی قرار گرفته. روش انجام تحقیق به صورت میدانی و ابزار گرد آوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد تعالی سازمانی و عملکرد که به ترتیب آلفای کُرنباخ بدست آمده95%و 88% می باشد. جامعه آماری این تحقیق معلمان، معاونین، مدیران و پرسنل اداری آموزش و پرورش جغتای جامعه آماری ما را تشکیل می دهند که به صورت تصادفی ساده تعداد104نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شد. تکنیک آماری مورد استفاده در این تحقیق، آمار توصیفی و استنباطی می باشد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با کمک نرم افزار spssانجام شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد بین تعالی سازمانی و عملکرد آموزش و پرورش جغتای رابطه معناداری وجود دارد. همچنین رابطه سایر مؤلفه ها را تایید می نماید. نتایج کلی تحقیق بیانگر این است که 47%از تغییرات عملکرد تحت تاثیر مدل تعالی سازمانی می باشد.
کلید واژه ها: تعالی سازمانی EFQM، عملکرد، آموزش و پرورش، توانمند ساز ها.
فصل اوّل:
کلیّات تحقیق
-1- مقدّمه
دنیایی که در آن به سر می بریم بسیار پیچیده و واجد دو ویژگی عمده؛ منابع محدود و نیازهای نامحدود می باشد. همین عامل موجب توجّه روز افزون به بهره وری گردیده است. بهروری و یا بهبود عملکرد سازمان ها؛ می تواند پشتیبان برنامه رشد و توسعه و ایجاد فرصت های تعالی سازمانی شود. امروزه بنگاه و سازمان های مختلف کشور در فرآیند جهانی شدن و پیوستن به منظومه تجارت جهانی با چالش های بیشماری مواجه هستند. حضور در بازار های جهانی و حتّی باقی ماندن در بازارهای داخلی مستلزم رقابت با رقبای قدرت مند است. با توجّه به گسترش و پیچیدگی اهداف، فرآیند ها و ساختار سازمانی در صحنه رقابت، سازمان هایی می توانند به بقای خود ادامه دهند که نسبت به خواست ها و انتظارات مشتریان و ذینفعان پاسخگو باشند(هداوند،1385). سازمان های آموزشی نیز از این قائده مستثنی نیستند. سازمان های آموزشی از یک طرف به خاطر قدمت چندین ساله خود و از طرفی به دلیل نیروی انسانی متقاضی آموزش عالی با چالش های زیادی مواجه بوده اند. فعّالیّت های آموزشی هر کشور را می توان سرمایه گذاری یک نسل برای نسل دیگر دانست(بازرگان،1383).در عصر کنونی با رخ دادن تحوّلات شگرف در زمینه های صنعت، مدیریّت و خدمات، نظام ارزیابی اجتناب ناپذیر شده است به گونه ای که نبود نظام ارزیابی جامع و مستمر در ابعاد مختلف (رهبری، کارکنان، منابع، اهداف، استراتژی) به عنوان یک از علائم بیماری و ضعف سازمان قلمداد می شود(صالح اولیاء،1383).
طبق گزارشات خبر گزاری فارس(1383) نظام های آموزشی به عنوان بارزترین نمود سرمایه گذاری نیروی انسانی در زمینه شکوفایی جامعه نقش اساسی را به عهده دارند. عملکرد مدیران به عنوان مهم ترین جزء این نظام ها اهمیّتی ویژه دارد و اگر قرار است در آموزش تحوّلی صورت گیرد بایستی از مدیریّت شروع شود. وزارت آموزش و پرورش، از نهادهای بخش عمومی است که رویکرد آن به روی تعالی دانش و فرهنگ عامّه مردم تمرکز دارد و با توجّه به اهمیّتی که این سازمان می تواند در بر طرف کردن نیازهای مردم داشته باشد، باید مورد بررسی قرار گیرد تا بدین وسیله نقاط ضعف و قوّت و فاصله بین وضع موجود و وضع مطلوب درآن شناخته شود و با توجّه به آن ها تدابیری جهت غلبه بر ضعف ها و بهبود عملکرد سازمان فراهم آید. در این پژوهش قصد داریم، عملکرد اداره آموزش وپرورش شهرستان جغتای را با استفاده از مدل تعالی سازمانی(EFQM)[1] مورد ارزیابی قرار دهیم، و همچنین از میزان موفقیّت این سازمان در اجرای برنامه ها و رسیدن به اهداف خود، در معیارهای مختلف مدل، آگاهی یابیم.
1-2- بیان مسئله
در جهان پیچیده و بی ثبات امروز که پیشرفت و توسعه کشورها، سازمان ها و موسسات کوچک و بزرگ در گروه علم و دانش بشری است، ضرورت توجّه به کیفیّت آموزش و بهره وری حاصل از آن از اهمیّت ویژه ای بر خوردار است. انجام این کار منوط به اعمال مدیریّت صحیح و داشتن نگرش مثبت به مفهوم آموزش از یک طرف و داشتن معیارها و شاخص های مناسب در جهت ارزشیابی و عملکردهای آموزشی، از طرف دیگر می باشد(حیاتی،1385). درحال حاضر، فلسفه و دید گاه و شیوه مدیریّت کیفیّت جامع در آموزش به عنوان یک ضرورت اجتناب ناپذیر در سراسر جهان مطرح است (تورانی،1382).
ارزیابی در هر سازمان با هدف شناخت وضع موجود و شناسایی نقاط ضعف، ضمن کنترل و بررسی سیاست ها و استراتژی های اعمال شده، زمینه را برای برنامه ریزی و سیاستگذاری جهت افزایش نقاط قوّت سازمان و افزایش خدمات و رضایت بیشتر مشتریان فراهم می کند(انصاری جابری،1388).ارزیابی این امکان را فراهم می کند تا سازمان بتواند در مسیر تعالی، وضعیت خود را شناسایی، عملکرد خود را اندازه گیری و براساس یافته های حاصل نسبت به بهبود وضعیّت خود اقدام نماید و همه کارکنان خود را در فرآیند بهبود مستمر درگیر نماید(تری،2005)[2].
هر سازمان صرف نظر از حوزه فعّالیّت، اندازه، ساختار یا بلوغ سازمانی نیازمند ایجاد یک چارچوب مدیریّتی مناسب است(بلال زاده،1387). جوایز کیفیّت و مدل های خاصّ آن نزدیک به چند دهه است که ذهن نظریّه پردازان سازمان ها را به خود مشغول کرده است. جایزه دمینگ و جایزه کیفیّت مالکوم بالدریج از آن جمله است. اروپا به ویژه بعد از حرکت جمعی کشورهای این قارّه به سوی اتحاد و یکپارچگی کامل سیاسی – اقتصادی، ضرورت توافق بر تعیین چنین جایزه ای را بیش از بیش احسان کرد(آسواولانگ باتم،2002)[3].
بر این اساس بنیاد کیفیّت اروپا متشکل از 14 کشور صنعتی اروپا مدل تعالی را پیشنهاد داد. سازمان هایی که تفکّر بهبود مستمر به عنوان یک اصل و ارزش در آن ها نهادینه شده است همواره به شناسایی و درک وضعیّت و موقعیّت خود علاقه مند هستند(سالیس،2002)[4]. مدل تعالی یک چارچوب غیر تجویزی برای خود ارزیابی است(رحمتی،1386). استقرار سیستم مدیریّت کیفیّت و ارزیابی مبتنی بر آن، از جمله راهکار های مهم ارتقای کیفیّت آموزش و پرورش و مدارس است(گلاتورن،1994). امّا مروری اجمالی بر تحوّلات اداری طی سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نشان می دهد که رویکردی مناسب برای نظارت بر عملکرد مدارس به کار نرفته است. نظارت های موجود، فاقد ویژگی های نظارت اثر بخش هستند.
بدون بررسی و کسب آگاهی از میزان پیشرفت و دستیابی به اهداف و بدون شناسایی چالش های پیش روی سازمان و کسب بازخورد و اطّلاع از میزان اجرای سیاست های تدوین شده و شناسایی مواردی که به بهبود جدّی نیاز دارند، در عملکرد سازمان بهبود میسّر نخواهد شد، لذا ارزیابی عملکرد و میزان دسترسی به اهداف از جمله نیازهای محسوس در هر سازمان می باشد در همین راستا مدل تعالی سازمانی به عنوان ابزاری قوی در پاسخگویی به این نیاز سازمان ها از موفقیّت چشمگیری برخوردار بوده و توانسته تا حدود زیاد در آسیب شناسی سازمانی و تعیین مسیر حرکت جهت دسترسی به تعالی منابع انسانی مورد استفاده قرار گیرد. ارزیابی آموزشی می تواند نقش مؤثّری در فراهم آوردن کیفیّت آموزشی و در نتیجه بالا بردن عملکرد افراد و دسترسی به نوآوری و خلاقیّت داشته باشد(گلدبرگ وکول،2002)[5]. با به کارگیری این مدل ها ضمن این که سازمان می تواند میزان موفقیّت خود را در اجرای برنامه های بهبود در مقاطع مختلف زمانی مورد ارزیابی قرار دهد، می تواند عملکرد خود را با سایر سازمان ها به ویژه بهترین آن ها مقایسه کند.
امّا به موازات پیدایش تکنیک های مدیریّت ی متنوع، مدل های تعالی سازمانی از دهه 1950 میلادی متولّد شدند. مدل های تعالی سازمانی با الگو برداری از شرکت های موفّق دنیا توانسته اند چار چوب مناسبی را برای مدیریّت سازمان ها در محیط رقابتی ارایه نمایند. ویژگی بارز این مدل ها، نوع نگرش به سازمان (کل نگری) است که به مدیریّت این امکان را می دهد تا ضمن ارزیابی سازمان تحت امر خود، بتواند آن را با سایر سازمان های مشابه مقایسه نماید. از سوی دیگر، مدل ها معمولاً بگونه ای طرّاحی شده اند که امکان استفاده از تکتیک های مختلف را برای سازمان فراهم می سازند. مدل تعالی سازمانی بر اساس 9 حوزه پایه گذاری شده است. 5 حوزه این مدل مربوط به توانمند سازها بوده و بیان کننده اجزاء تشکیل دهنده یک سازمان و چگونگی تعامل آن ها با یکدیگر است و 4 حوزه بعدی نتایج حاصل از عملکرد سازمان را تشکیل داده و نتایج مطلوب حاصل از اجرای توانمند سازها معرفی می کند.
در حوزه توانمند سازها رویکردها نقش ایفا می کنند و نتایج را شکل می دهند. مدل تعالی سازمانی معرّف آن است که برتری سازمانی تابع رویکردهای آن است و برتری در هریک از حوزه های عملکرد مشتری کارکنان و جامعه از طریق تعامل مناسب حوزه های توانمند ساز یعنی رهبری، خطّ مشی و راهبردها، کارکنان، شراکت ها و منابع و فرآیندها و تأمین و تحقّق معیارهای مرتبط با آن ها قابل دستیابی است(نجمی،1384).
از سوی دیگر مشاهدات و مطالعات اوّلیّه نشان می دهد بسیاری از فعّالیّت های موجود در مدیریّت آموزش و پرورش شهرستان جغتای مورد بررسی قرار نگرفته، که این پدیده خود منجر به عدم قضاوت از کارکردهای آن مدیریّت خواهد شد. بنابراین برای بررسی و ارزیابی واقعی، عملکرد آموزش و پرورش جغتای با توجّه به شاخص های توانمند سازی مانند رهبری، خطّ مشی و استراتژی، منابع انسانی، کارکنان، شراکت ها و منابع مورد ارزیابی و قضاوت قرار خواهدگرفت. با عنایت به توضیحات فوق برآنیم که به این سئوال اساسی پاسخ دهیم. آیا بین مدل تعالی سازمانی ایی اف کیو ام و عملکرد آموزش و پرورش شهرستان جغتای در سال تحصیلی 93-92 رابطه وجود دارد؟
1-3- اهمّیّت وضرورت تحقیق
تعالی سازمانی مجموعه اقدامّات برجسته مدیریّت و رسیدن به نتایج سازمان بر مبنای هشت مفهوم اساسی، یعنی: نتیجه محوری، مشتری مداری، رهبری، ثبات هدف، مدیریّت به وسیله فرآیند و حقایق، توسعه افراد و مشارکت، یادگیری مداوم، نوآوری و بهبود، افزایش شرکاء و پاسخگویی عمومی است. در غالب متون سازمانی امروز، به این تعریف استناد می شود (ویکیپیدیا). بهبود کیفیّت در زمینه هایی مانند صنعت و تولید، بهداشت و آموزش و پرورش در جهان امروز، ضرورت محسوب می شود. در قلمرو آموزش و پرورش، به دلایلی نظیر کاهش روز افزون بودجه ها، پایین بودن سطح دانش و مهارت دانش آموختگان و پافشاری مردم و دولت ها برای بازسازی یا بهسازی نظام های آموزشی، توجّه به کیفیّت اهمیّت پیدا کرده است. در سطح جهانی، اقدامّاتی نظیر خود گردان کردن مدارس، ارج نهادن به ابتکارات مدیران و طولانی کردن ساعات درسی و سال تحصیلی، از نشانه های بارز توجّه به کیفیّت به شمار می روند. در این شرایط، صاحب نظران مدیریّت در آموزش و پرورش مفاهیم مدیریّت فراگیر را با مختصری تغییر و تعدیل، ابزار مهمی برای بازسازی نظام های آموزش و پرورش قلمداد می کنند (علاقه بند، 1382).
متأسفانه فرهنگ مدیریّت سنّتی در کشوری مثل ایران نهادینه گردیده است که مطمئناً اعمال مدیریّت نوین با مقداری مقاومت روبرو می شود. البتّه در سال های اخیر گام های مثبتی به سوی اعمال و نهادینه کردن مدیریّت نوین در ایران برداشته شده است، ولی با اهداف و آرمان های مطلوب بسیار فاصله دارد(عزیزی،1379).
آموزش وپرورش یکی از نهادهای بسیار مهم و اساسی در هر جامعه ای است. آموزش و پرورش پویا، سالم و اثر بخش نقش کلیدی در تعلیم و تربیت نیروی انسانی مفید و متخصّص برای جوامع در حال تغییر و تحول دارد(بازرگان،1382). مدل تعالی سازمانی چارچوبی روشمند برای ارزیابی عملکرد سازمان ها در دو حوزه فرآیندها و نتایج حاصل از این فرآیندها است. دستاوردهای حاصل از ارزیابی در این مدل عبارتست از: نقاط قوّت سازمان و زمینه های قابل بهبود آن که برای دستیابی به بهبود آن فهرستی از برنامه های اولویّت بندی شده را نیز پیشنهاد می کند. براساس آموخته های مدیریّتی کیفیّت جامع توجّه به ارزش ها مفاهیم بنیادین لازمه موفقیّت و ایجاد بهبود مستمر سازمان ها است(قوی دل،1386).
مدل تعالی سازمان های دارای 8 اصل عمده از جمله نتیجه گرایی، مشتری گرایی، رهبری و پایداری هدف، مدیریّت بر مبنای فرآیندها و واقعیّت ها، توسعه و مشارکت کارکنان، یادگیری و نوآوری و بهبود مستمر، توسعه مشارکت همکاران، پاسخگویی عمومی است.سازمان های متعالی، در حکم سازمان هایی مسئول با ایجاد کردن شفافیّت وپاسخگویی مناسب به ذینفعانشان درقبال عملکردخود،مسیرتعالی رامی پیمایند(نجمی و حسینی،1387).
برای ارزیابی عملکرد، علل مختلفی بیان شده است، پارکر علل ارزیابی عملکرد را این گونه بیان می کند: ارزیابی عملکرد، مشخّص می کند که مشکل در کجاها وجود دارد و کجاها نیاز به بهبود دارد. ارزیابی عملکرد، به سازمان ها کمک می کند تا فرآیندهایشان را به خوبی بشناسند و به این شناخت برسند که چه چیزی را می دانند و چه چیزی را نمی دانند. اطمینان از این که تصمیمات مبتنی بر واقعییّات هستند نه مفروضات و حدسیّات(پارکر،2000)[6].
در این تحقیق بررسی رابطه مدل تعالی سازمانی و عملکرد آموزش و پرورش شهرستان جغتای مورد آزمون قرار خواهدگرفت. با استفاده از مدل تعالی سازمانی عملکرد آموزش و پرورش با توجّه به ابعاد پنج گانه آن مورد بررسی و ارزیابی قرار می دهیم و نقاط قوّت و ضعف آن شناسایی، راهکارهای بهبود عملکرد ارائه خواهد شد. بر این اساس، با توجّه به نیاز حیاتی آموزش و پرورش به بهبود کیفیّت آموزشی و پرورشی و کمبود منابع کاربردی در این زمینه امید است:
یافته های پژوهش مورد استفاده مدیران سطوح مختلف آموزش و پرورش قرار گرفته و همچنین نتایج حاصله در پژوهش بتواند مورد استفاده برنامه ریزان و سیاستگذاران وزارت آموزش و پرورش قرار گیرد.
Abstract
The present study scrutinized the performance of Joghatay educational system based on the EFQM organizational model. Five dimensions of the model including Leadership, Policy and Strategy, People, Partnerships and Resources, and Processes of Joghatay Office of Education were investigated in the present research. Through the field work, survey, a questionnaire whose Cronbach’s Alpha was 95% was administered to collect the required data. The population in the present study consisted of all the teachers, principals, assistant principals, and staff of Joghatay Office of Education of whom 104 subjects were randomly selected. The study was based on the descriptive method of analysis and the data was analyzed through SPSS. The overall findings of the study indicated that there was a significant relationship between the EFQM organizational excellence model and the performance of the educational system of Joghatay where 47% of the performance changes were influenced by the EFQM model criteria.
Key terms: EFQM, performance, Joghatay Office of Education, enablers, results
منابع فارسی
احمدی،عباداله و انصاری مهر،سمیرا.(1387). بررسی تاثیر فرهنگ سازمانی مدارس بر بهبود مدارس.
از دیدگاه دبیران دبیرستان های ناحیه یک شهرستان شیراز ؛ فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی .دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار: سال دوم،شماره 3 ،پاییز 1387.
افشار جهانشاهی،اصغر و روشن،علیقلی.(1385).ارزیابی عملکرد شرکت سیمان داراب براساس الگوی تعالی سازمانیEFQM. پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه سیستان و بلوچستان.
اقبال و همکاران. (1387). ارزیابی عملکرد مدیریت منابع انسانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان براساس مدل تعالی بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت با دو رویکرد پرسشنامه و پروفرما،فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت سلامت،شماره 34 ،ص 49.
الهی،شعبان. (1378). مثلث عملکرد سازمانی مجموعه مقالات دومین جشنواره شهید رجایی،ارزیابی عملکرد دستگاه‌های اجرایی کشور،تهران،سازمان امور اداری و استخدامی کشور.
امیری، محمد رضا و سکاکی، سید محمد رضا. (1384). راهنمایی ارزیابی عملکرد سازمان براساس مدل تعالی(EFQM) چاپ اول، تهران: انتشارات سرآمد.
امیران، حیدر. (1384). راهنمای گام به گام سرآمدی سازمانی بر اساس مدل هایEFQMوINQA، انتشارات مشاورین کیفیت ساز ، چاپ سوم.
انصاری جابری،مسعود.(1388).ارزیابی مرکز تربیت مربی کرج با استفاده ازالگوی تعالی سازمانی. پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه تربیت معلم.
ایزدی،احمدرضا و ملکی،محمدرضا.(1384).مقایسه نتایج در دو بیمارستان تأمین اجتماعی تهران بر اساس الگوی تعالی سازمانی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین.سال دوازدهم،شماره 2.
بازرگان،عباس.(1383).ارزشیابی آموزشی.تهران:انتشارات سمت.
بزرگی ، فرزاد.(1383).اصول و مبانی نظری مدل تعالی .مدیریت شماره 90-89.
بلال زاده ،مسعود.(1387). "سیستم مدیریت کیفیت جامع مبتنی براستاندارد ایزو9001:2000 ومشتری مداری "،همایش ملی نظارت ارزیابی آموزش عالی.انجمن آموزش عالی ایران .
تورانی، حیدر.(1382). کیفیت بخشی آموزش و پرورش دوره ابتدایی با رویکرد مدیریت.
ثقه‌ای،احسان. (1384). ارزیابی عملکرد دستگاه‌های دولتی .
جلوداری ممقانی،بهرام. (1385). تعالی سازمان EFQM، چاپ دوم، تهران: انتشارات مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
جلوداری ممقانی، بهرام .(1384). تعالی سازمان, مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران, چاپ اول.
چاوشی ،امین .(1383). مقایسه مدل های ارزیابی عملکرد نظام آموزش عالی و انتخاب مدل برتر در مجموعه مقالات همایش آموزش عالی و توسعه پایدار، موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی حسن زاده ،رمضان.(1385).روشهای تحقیق در علوم رفتاری ،انتشارات ساولان،تهران.
حیاتی، محمد علی .( 1385).نظریه های کیفیت در مدیریت و کاربست آن در نظام آموزشی(اینترنت)
خاکی، غلامرضا. (1378). روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی، تهران، وزارت فرهنگ و آموزش عالی، مرکز تحقیقات علمی کشور; کانون انتشاراتی درایت، چاپ اول
خلعتبری، جواد. (1390). مباحث اساسی در روش تحقیق ،تهران :ساد،1390.
خواجه آزاد،مجتبی و زارعی ، علی.(1387).ارزیابی و مقایسه کیفیت آموزش پزشکی عمومی دانشگاه بقیه الله بر اساس استاندارد های ملی و جهانی .همایش ملی و ارزیابی آموزش عالی .انجمن آموزش عالی ایران.
دشتی زاده ،محمدامین.(1383).حرکت به سوی تعالی با استفاده از مدل تعالی سازمانیEFQM در شرکت مهندسی سازه فرافن .پایان نامه کارشناسی ارشد .دانشگاه شهید بهشتی. دانشکده علوم اداری.
رازانی, عبدالمحمد. (1381). آشنایی با مدل های مهم برتری سازمانی، تهران: انتشارات مام، چاپ اول.
رحمتی،مریم.(1386).ارزیابی عملکرد شرکت قطار های مسافربری رجاء با استفاده از مدل تعالی سازمانی EFQM ، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه مازندران.
رحیمی،غفور. (1385). ارزیابی عملکرد و بهبود مستمر سازمان،مجله تدبیر، شماره 173،ماه مهر، ص 44-41 رضایت مندی، علیرضا . (1374). ابزارهای سر آمدی, انتشارات موسسه علمی دانش پژوهان برین, چاپ دوم.
سکاران، اوما. (1381). روشهای تحقیق در مدیریت، ترجمه: محمد صائبی و محمود شیرازی، تهران، مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی، چاپ دوم
سنجری ،احمد رضا.(1382).آموزش عاملان تغییردومدل ترکیبی از تئوری و عمل .ماهنامه تدبیر شماره 104.
صالح اولیاء ، محمد. (1383). طراحی یک سیستم ارزیابی برای واحدهای پژوهشی.
طبرسا،غلامرضا. (1378). بررسی و تبیین نقش اقتضائات استراتژیک در انتخاب الگوی ارزیابی عملکرد سازمان‌های دولتی،مجموعه مقالات دومین جشنواره شهید رجایی ارزیابی عملکرد دستگاه‌های اجرایی کشور،تهران،سازمان امور اداری و استخدامی کشور
عادلی، علیرضا. (1384). " ارزیابی عملکرد نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایراندر برقراری نظم و امنیت شهرستان بم" پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم انتظامی.
عزیزی ،نعمت ا....(1379).مفهوم کیفیت و نظام های بهبود آن در آموزش و پرورش.فصلنامه تعلیم و
علاقه بند،علی.(1382).مقدمات مدیریت آموزشی ،تهران :نشر روان.
غلامی، حسین و نورعلیزاده، حمیدرضا. (1381). "مقایسه روشهای ارزیابی عملکرد"، مجموعه مقالات اولین کنفرانس ملی مدیریت عملکرد، تهران: جهاد دانشگاهی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
فیض، محمد.(1391).تحلیل استراتژیک مدیریت منابع انسانی در ایران.
قربانی ، زهراو پرداختچی،محمد حسن و امام جمعه ،محمد.(1387).ارزیابی عملکرد دانشگاه تربیت دبیر شهیدرجایی بر اساس مدل تعالی EFQM در حوزه های رهبری و منابع انسانی .فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار.سال دوم ،شماره 3.
قوی دل،علی.(1386).اصول و مبانی مدل تعالی سازمانی EFQM ،(اینترنت).
کریمی، تورج. (1385). "مدل های نوین ارزیابی عملکرد سازمانی"، مجله تدبیر، شماره 171کیفیت جامع،تهران: قو،چاپ دوم.
کوهن، لوئیس و هالیدی، میشل.(1372).آمار در علوم تربیتی و تربیت بدنی، ترجمه علی دلاور، تهران :انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
گرامی،محمدرضا و نورعلیزاده،حمید رضا. (1384). تعالی سازمان‌ها،الگوی‌تعالی بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت(EFQM)، چاپ اول، تهران: انتشارات سرآمد.
محبی مقدم, علی اکبر .(1382) . مدل تعالی سازمانی EFQM تکنیک ها و روشها ی اجرایی, انتشارات یاس بهشت.
مهر علی زاده،یداله.(1387).ارزیابی میزان تحقق اهداف برنامه ی سوم توسعه ی آموزش و پرورش مقطع متوسطه استان خوزستان بر اساس الگوی اروپایی تعالی سازمان EFQM.طرح پژوهانه معاونت پژوهشی دانشگاه چمران اهواز.
میرفخرالدینی سید حیدر، صادقی آرانی زهرا .(1389). ارزیابی دانشکده های دانشگاه یزد از نظر بکارگیری مدیریدت دانش با استفاده از رویکرد ترکیبی EFQM و TOPSIS فازی. فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران2(4):83-111.
میرسپاسی، ناصر. (1386). مدیریت استراتژیک منابع انسانی و روابط کار با نگرش به روند جهانی شدن، تهران: انتشارات میر.
-نجمی، منوچهر .(1384). مدل سرآمدی EFQM از ایده تا عمل، موسسه مطالعات بهره وری و منابع انسانی، چاپ اول.
نجمی، منوچهر و حسینی،سیروس.(1383). چرخشی در حرکت به سوی سرآمدی سازمانی با استفاده از مدل EFQM.مجله استاندارد.شماره ی149.
نجمی،منوچهر و حسینی،سیروس.(1387).مدل سرآمدی EFQM از ایده تا عمل .تهران:سرآمد.
نشریه: جهان اقتصاد: آذر 1385 - شماره 196 (7 صفحه - از 24 تا 30).
نورتن ، باب.(1381). تعالی سازمانی،ترجمه بدری نیک فطرت ، انتشارات کیفیت و مدیریت، تهران،چاپ اول.
هداوند،سعید.(1385).مدیریت ارزشیابی کیفیت در نظام آموزشی سازمان های صنعتی،شرکت صنایع الکترونیک ایران.
هومن، حیدر علی.(1376). شناخت روش علمی در علوم رفتاری، ج3،تهران: نشر پارسا.
فهرست منابع انگلیسی
Bard,E.(2003).Internal Evaluation as an Approach toRevitalize University System.www.user.edu/dept>
Calvo-Mora, Aand Leal, A and Roldan, J.L, 2006,”Using enablers of the EFQM model to manage institutions of higher education”,Department of Business Administration and Marketing, Faculty of Business and Economic Science,University of Seville, Seville, Spain, QualityAssurance in Education. Vol.14 No.2.
Chang,M,Y.Hung ,D.Yen and P.Tseng.(2009).The research on the critical success factors of knowledge management and classification fram work project in the Execultive Yuan of Taiwan Gover nment .Expert System with Application.36:5376-5386.
Chong ,S.C.and Y.S.Choi.(2005).Critical factors of knowledge management implementatonn success.
Chourides ,P.D Longbottom, and W.Murphy:2003. Excellence in KM: an empirical study to identify critical factors & performance measures. Measuring business excellence 7 (2):29-45
Davies, J ,2008, “Integr”ation :is it the key to effective implementation of the EFQM Excellence Model ?”, Center for Organisational Excellence Research, Salford Business School, University of Salford, Salford, UK, International Journal of Quality & Reliability Management. Vol.25No.4.
Ghalayini ,A.M.Noble, J.S.and Crowe,T.J.(1997). An Integrated Dynamic performance Measurement system for Improving Manufacturing competitiveness.
Glattorn, Allan A (1994).developing a quality curriculurn.ASCD. European Foundation For Quality Management(2003). Assessing for Excellence. A practical suide to self assessment. Brussels:EFQM.erreira, Marice(2003).
Goldberg , Jaklen and cool , Brayan.(2002).Quality Management in Education .www.emeraldinsight.com.
Ghoorchian , N. (2009). Pattern Design Evaluation Branch , Islamic Azad University based on excellence indicators using datenvelopment analaysis Technique, Journal of Education Administration new approach . Marvdasht Islamic Azad University, secend year :No. V, Fall.(in Persian).
Haind, F.(2004).quality management in vocational training the use of standard and their application .website:www.cinterfor.org.uy.
Kalomora,deldan.(2006).An EFQM model sehf – assessment exercise at Spanish university .Journal of Education Administration:36.N0: 2/2007.www.emeraldinsigh.
Kaplan. R.S and Norton, D.P. (1992),”The Balanced scorecard: Measures that Drive performance”Harvard Business Review, January-February.
Kaplan ,Roberts,/Norton, David P,” The Balanced Scorecard”, Harvard Business School,Press,1996.
Male Cristina and Colurcio Maria.(2006).The evolving path of TQM towards businessexcellenc and stakcholder valu.
Marr,B. and Neely,A.(2001), “Measuring E-business performance “,Twelfth An nual conference of the productionand Operations Management Society, Orlando Fl.7Marr, B. and Schiuma, G.(2003),”Business performance Measurement: past,present and future”. Management Decision 41/8.
Moeller, J.(2001).The EFQM Excellence Mole , German experience with the EFQM approach in Health , International Journal quality in Health care, vol:13No:1.
Niven, Paul R. B. (2003).Scorecard step –by-step. For Government and Nonprofit Agencies john wiley.
Osseo Asare , E, Augustus and longbottom, David and Murphy D,William. (2005).Leadership best practices for sustaining quality in UK higher education from the perspective of the EFQM Excellence Model.Quality Assurance in education Vol .13 No.2.
Parker, Charles (2000),performnagement , the journal available , Vol.49,No.2.
Salehi , M.(2010).PhD courses Course brochure (DBA) management
Theories, Open Education Teacher Training University in Tehran University.(inPersian).
Sallis ,Edward (2002). Total quality management ineducation .Third edition ,This edition published in the Taylor&Francis e-Library.
Tari,Jose. (2005). An EFQM model self- assessment exercise at University System.www.user.edu.dep.
Valjo,p and snaho, A.(2006).Improving quality at hospital psychiatric
Ward Level through the use of the EFQM . Internationaln Journal quality.