دانلود پروژه دانشجویی اقتصاد روستایی

موضوع علم اقتصاد

اقتصاد علم تخصیص بهینه منابع کمیاب است. در جهان کنونی با توجه به رشد روز افزون جمعیت، افزایش نیازهای بشری و محدودیت شدید منابع لازم است تا در جهت استفاده بهینه از منابع اقدام شود. منابع طبیعی محدود بوده وبه علت بهره برداری بی رویه بشر از آن، هر ساله در حال کاهش است. محدود بودن عوامل و منابع تولید و نامحدود بودن خواسته های بشری باعث اصل کمیابی در اقتصاد گردیده است.

کمیابی به معنای کمبود، ندرت، محدودیت، نیاز، نارسایی، وحتی قناعت وصرفه جویی است. اقتصاد دانان قانون کمیابی را به معنای این فرض فنی می دانستند که نیازها و خواسته های انسان بسیار- اگر نگوئیم بی نهایت-  ولی وسایل وی محدود – ولو اصلاح پذیر - است.[1]

در نیم قرن اخیر رشد سریع جمعیت از یک طرف و پیشرفت تکنولوژی در بهره‌برداری از منابع از طرف دیگر موجب تشدید تخریب منابع طبیعی گردیده است. در طول دوره‌های گذشته انسان برای رفع نیازهای خود با محیط اطراف کنشهای متفاوتی نشان داده است. کنش انسان با محیط باعث شکل‌گیری فضای جغرافیایی و تغییرات در محیط طبیعی می‌شود. نحوه رفتار انسان تحت تأثیر نگرشهای مختلف، نوع بهره‌برداری از محیط را بوجود می‌آورد. عمده‌ترین رفتار انسان با محیط و یا روابط متقابل انسان و محیط شامل کنشهای زیر است:

- تطابق با محیط   

- تسلط بر محیط    

- افزایش ظرفیت محیط 

- تنسیق و ترمیم محیط

به علت وجود شرایط اقتصادی، اجتماعی و تکنولوژیکی، بهره‌برداری از محیط در گذشته بیشتر براساس انطباق با محیط بوده است. به علت افزایش جمعیت و به تبع آن افزایش نیاز به مواد غذایی و گسترش نیازهای بشری، انسان ناگزیر بوده جهت رفع آنها به استفاده از طبیعت و مواهب آن شدت بیشتری ببخشد. با شدت گرفتن بهره‌برداری از محیط تعادل میان انسان و طبیعت بهم خورد. در این مرحله انسان سعی کرد با به خدمت گرفتن توانائیهای خود و تکنولوژی بر میزان بهره‌برداری از محیط و توان تولیدی منابع بیافزاید. بکارگیری ادوات و نهاده‌های کشاورزی و بهره‌برداری مفرط از منابع آبی در همین راستا بوده است. با افزایش سرمایه‌گذاریها امکان به زیر کشت بردن زمینهای بیشتر، استفاده از ماشین آلات، تسطیح زمین و … بیشتر شد. در نتیجه ظرفیت تولیدی مناطق افزایش یافت. اما بهره‌برداری بی‌رویه از منابع، رفته رفته منجر به تخریب و از بین رفتن آن منابع گردید. کاهش سطوح آب زیرزمینی، هجوم آب سفره‌های شور به سوی منابع آب شیرین، شوری منابع آب و خاک، فرسایش خاک، کاهش جنگل‌ها، آلودگی‌ آبهای سطحی و… از نمونه‌های آن بوده است. در چنین شرایطی علم اقتصاد به دنبال  ارائه راه حل هایی است تا بتواند منابع محدود و کمیاب را به نحو مطلوب بهره برداری کند. تنها در چنین شرایطی است که می توان انتظار داشت رفتارهای بشر در جهت استفاده عقلانی از منابع و توجه به استفاده حداکثر با حداقل هزینه شکل خواهد گرفت.

از آنجا که موضوع علم اقتصاد رفتار بشر و چگونگی تولید، توزیع و مصرف است، لذا اقتصاد بدنبال جستجوی راههای مناسب برای تنظیم روابط بین تولید، توزیع و مصرف می باشد. اقتصاد علمی است که به کمک قواعد و قوانین اقتصادی به علت و معلول مسائل و مکانیسم پدیده‌های اقتصادی نظیر: چگونگی ترکیب منابع و عوامل توسعه و ثروتها، قیمت گذاری آنها، تشکیل و توزیع درآمدها و تغییرات جاری وتحول بنیانی آنها، دخالت پول و اعتبارات و… می پردازد.

حالات تعادل و عدم تعادل بین منابع و مصارف درسطوح مختلف و وجوه تمایزآنها از همدیگر مشخص می‌گردد. در اقتصاد جدید راه‌حل‌ها، ابزار و همچنین چگونگی عمل روی پدیده‌ها تعیین شده و تحول آینده اقتصاد پیش‌بینی می شود و عدم تعادلهای احتمالی مورد پیشگیری قرار می‌گیرد و تعادل و تحول مطلوبتری بر اساس هدفها و مقدورات، برنامه‌ریزی می‌شود.

بنابراین، می‌توان اقتصاد را به دو دسته اقتصاد محض و اقتصاد عملی نیزتقسیم کرد. موضوع اقتصاد محض که مستقل از پدیده‌های انسانی و پولی است، عبارت است از جستجو و کشف قوانین طبیعی و خودکار که بر اساس آن تولید محصولات، تشکیل سرمایه و توزیع ثروت جامعه صورت می‌گیرد و هدف اقتصاد عملی جستجوی قواعدی است که بهترین نوع سازماندهی جامعه و استفاده از قوانین اقتصاد محض را به منظور حصول حداکثر ثروت و فایده تامین می‌نماید. اقتصاد عملی به نوعی اقتصاد اجتماعی نیز نامیده می‌شود که هدف آن بهزیستی جامعه بشری است.

 اقتصاد علمی است که موضوع آن بررسی روشهای تخصیص منابع و عوامل محدود (زمین، کار، سرمایه) جهت تولید منابع و محصولات به منظور ارضای نیازها، همچنین ترتیب توزیع و مصرف آنها است، اقتصاد علم انتخاب، علم تخصیص منابع کمیاب، علم ثروت است.[2]

به عبارتی دیگر: موضوع علم اقتصاد عبارت از بررسی روشهایی است که بشر به وسیله پول یا بدون وسیله آن برای بکار بردن منابع کمیاب به منظور تولید کالا و خدمات در طی زمان و همچنین برای توزیع آنها بین افراد و گروهها در جامعه به منظور مصرف در زمان حال و آینده انتخاب می‌کند.

"اقتصاد به عنوان مطالعه نحوه استفاده بهینه از منابع محدود برای تامین خواسته های نامحدود است. در اقتصاد انتخاب و اختیار وجود دارد، شخصی که درآمد محدود دارد باید اقلامی خریداری کند که با توجه به قید بودجه، بالاترین رضایتمندی را در وی ایجاد کند."[3]

        رابطه اقتصاد و جغرافیا

      رابطه اقتصاد و جغرافیا ناشی از همان تأثیر عامل مکان در تحلیل و عمل اقتصادی است. در واقع جغرافیا داده‌های بررسی عوامل طبیعی و چارچوب فضائی را در اختیار اقتصاد می‌گذارد، به عبارتی جغرافیا رابطه انسان را با طبیعت نشان می‌دهد و فضا یا محیط فعالیت آنها را فراهم می‌سازد. اقتصاددان وقتی طبیعت را به منزله منبع مواد اولیه و عمل حمل و نقل یا نصب ماشین‌آلات و یا محل استقرار صنایع و تجارت و به طور کلی فعالیت اقتصادی و حرکات انسانها و سرمایه‌ها مورد توجه قرار می‌دهد و در این موارد به بررسی و اتخاذ تصمیم اقدام می‌ورزد، به داده‌های جغرافیایی و معلومات جغرافیدان نیاز مبرم دارد. اگر داده‌های جغرافیایی مساعد و سازگار نباشد رنج و مشقت انسانها در فعالیت اقتصادی به مراتب بیشتر و هزینه‌های مادی و استهلاک نیروی انسانی وسرمایه‌ها دوچندان خواهدبود. خصوصیات مکانها، چگونگی رابطه بین مکانها، انسانها، داده‌های اجتماعی و فرهنگی، تأثیرات محیطی و عوامل دیگر جغرافیایی در برنامه‌ریزیهای اقتصادی بسیار موثر می‌باشد.

ازموضوعات اساسی علم اقتصاد، تولید است. آن چیزی که دارای اهمیت اساسی است ؛ نوع تولید، مکان تولید وچگونگی تولید است. در علم اقتصاد وقتی بخواهیم تعیین کنیم که چه چیزی تولید شود ویا کجا تولید شود به علم جغرافیا نیازمندیم. مکان تولید به قابلیتها و محدودیتهای محیطی بستگی دارد. میزان تولید، هزینه تولید و کیفیت آن تا حدود زیادی به قابلیتهای محیطی بستگی دارد. آیا می توان در مناطق گرم و خشک  محصول برنج تولید کرد.؟ جواب این سئوال ممکن است مثبت باشد اما با چه هزینه ای؟.

 امروزه با کمک پیشرفتهای علم وتکنولوژی تولید انواع محصولات کشاورزی در اغلب مکانها میسر شده است. اما علم اقتصاد با توجه به نیاز جامعه، هزینه تولید و مزیتهای نسبی هرمنطقه نوع تولید را تعیین می کند. آن چیزی که در اقتصاد مهم است ، این است که تولید تا چه اندازه اقتصادی و به عبارتی به صرفه است. بنابر این، نوع تولید و مکان تولید به عوامل جغرافیایی بستگی دارد. عامل دیگری که در تولید نقش دارد، مصرف است. مصرف کنندگان در مکانهای مختلف استقرار دارند. نوع و میزان مصرف به نیاز، سلیقه، درآمد و حتی شرایط محیطی و مکانی بستگی دارد. لذا رابطه بین  اقتصاد و جغرافیا در موضوعات این دو علم که همانا ((تولید، توزیع و مصرف)) و ((انسان، محیط و نوع وویژگی روابط بین آن دو )) است، شکل می گیرد.

جغرافیای اقتصادی که یکی از شاخه های مهم جغرافیای انسانی است، به مطالعه توانهای محیطی، تولید تجاری(کشاورزی و صنعتی)،توزیع و پراکندگی مراکز تولید و مصرف،نظامهای مختلف تولید، حمل و نقل و مبادله کالاها و مراکز می پردازد. جغرافیای اقتصادی را می توان به سه بخش عمده تقسیم کرد:

الف: جغرافیای کشاورزی که مشتمل بر بخشهای زیر است:

تولیدات کشاورزی شامل تولیدات عمده کشاورزی از قبیل غلات،چغندر قند ، پنبه،چای،میوه و تره بار، توزیع جغرافیایی و مناطق عمده کشت آنها.

دامپروری و تولیدات عمده دامی، توزیع جغرافیایی آنها، شیلات شمال و جنوب و مسائل مربوط به اقتصاد ماهی

ب: جغرافیای صنعتی شامل:  صنایع استخراجی، صنایع کارخانه ای، صنایع دستی و کوچک.

ج: بازرگانی ایران که به بررسی وضع شبکه راههای داخلی، تجارت خارجی و بررسی وضع صادرات و واردات ، توزیع کالا و خدمات و وضع بازارها می پردازد.

 به طور کلی جغرافیای اقتصادی اصول و محورهای زیر را مد نظر قرار می دهد؛" 1 - مطالعه مکان فعالیتهای اقتصادی از نظر ساخت،کارکرد و روند تحول

2-بررسی تاثیرات متقابل محیط و فعالیتهای اقتصادی بر یکدیگر

3-رابطه میان فعالیتهای اقتصادی"[4]

بنابر این، جغرافیا با دو دسته از عوامل؛ طبیعی شامل مواد خام ، منابع انرژی، مورفولوژی، توپوگرافی، شرایط آب و هوایی، منابع سطحی و زیرزمینی از یک طرف وعوامل انسانی نظیر پراکندگی استقرار انسان و سکونتگاهها ، بازار، نیروی انسانی، سیستم شبکه ارتباطی، سرمایه، قوانین و... از طرف دیگر ارتباط تنگاتنگ با علم اقتصاد و موضوعات آن – تولید ، توزیع و مصرف- دارد.

موضوع  دیگری که بین علم اقتصاد و جغرافیا رابطه برقرار می کند برنامه ریزی است. ‌برنامه ریزی تعیین یک طرح مشخص و یک الگوی مناسب برای توسعه و شکوفایی زندگی انسان ها، با پیش بینی و آینده نگری مسائل خاص اجتماعی و اقتصادی است. بدون شک برنامه ریزی نمی تواند بدون توجه به امکانات مادی و انسانی موجود، صورت گیرد. بنابراین هدف اساسی در برنامه ریزی ایجاد شرایطی است که بتواند از امکانات موجود حداکثر استفاده را برده و در کوتاه ترین مدت به هدف تعیین شده که همانا رشد و توسعه در زندگی انسانهاست، برسد.

1- زاکس، ولفگانگ ، نگاهی نو به مفاهیم توسعه ،ترجمه:فریده فرهی و وحید بزرگی، تهران : نشر مرکز، 1377،ص34. 

1- منتظر ظهور، محمود ،اقتصاد خرد کلان ، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران 1371، ص27.

2- موسی‌نژاد‌، محمد قلی‌، تخصیص بهینه منابع برای خودکفایی درمحصولات کشاورزی‌،  وزارت امور اقتصادی ودارایی‌، معاونت امور اقتصادی‌، چاپ  اول ، تهران1373، ص2. 

 منابع

آسایش، حسین ، مشیری ،سید رحیم ، 1381، روش شناسی و تکنیک های تحقیق علمی در علوم انسانی با تاکید بر جغرافیا ، تهران: قومس.

آسایش، حسین ، 1376، اقتصاد روستایی، چاپ دوم ، دانشگاه پیام نور .

ابراهیمی، حسین ، 1380، بررسی مزیت نسبی کشاورزی و الگوی بهینه کشت، دانشگاه فردوسی مشهد ، دانشکده علوم اداری و اقتصادی ، پایان نامه دوره کارشناسی ارشد.

  اخباری ، محمد، 1383، رابطه برابری با رشد اقتصادی از دیدگاه مکاتب اقتصادی، اقتصاد و جامعه ، تهران موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی.

اردشیری ، مرادعلی،1367، مجموعه مقالات اولین کنگره ملی بررسی توسعه کشاورزی ایران، سازمان تحقیقات و منابع طبیعی.

ارجمند نیا ،اصغر،1373،  برنامه ریزی توسعه مراکز اسکان روستایی، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال دوم .

استاز، ام.جان ،1370، توسعه کشاورزی در جهان سوم ، ترجمه:کریم درویشی ،کورش تاج و دیگران، تهران :  وزارت کشاورزی ، مرکز تحقیقات روستایی و اقتصاد کشاورزی .

استاز، ام. جان ، کارل ایشر،1377، اقتصاد کشاورزی و فرایند توسعه اقتصادی ، ترجمه: غلامرضا آزاد و احمد یزدان پناه ، تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی.

ایران نژاد، ژیلا،1378 ،اعتبارات کشاورزی و جایگاه نظام بانکی در کشاورزی ایران ،فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه سال سوم ،شماره 26

 ایران نژاد ، ژیلا، 1375، سرمایه گذاری و اعتبارات در بخش کشاورزی ایران، تهران : وزرات کشاورزی، مرکز مطالعات برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی،

 ب.تولون،1374،جغرافیای سکونت ،ترجمه:محمد ظاهری،انتشارات دانشگاه  تربیت معلم تبریزز

 بانک جهانی، 1383، توسعه پایدار در جهان در حال تحول، ترجمه:علی حبیبی، غلامرضا گرائی نژاد و نسرین قبادی، تهران: سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ، معاونت امور پشتیبانی، مرکز مدارک علمی و انتشارات.

 بهفروز، فاطمه،1374، زمینه های غالب درجغرافیای انسانی، تهران: موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، چاب اول

 تودارو، مایکل ،1374،توسعه اقتصادی در جهان سوم ،جلد اول ،ترجمه غلامعلی فرجادی ،تهران،سازمان برنامه و بودجه

  تیاسن، آمار، 1377، اقتصاد کشاورزی و فرایند توسعه اقتصادی ، ترجمه: غلامرضا آزاد و احمد یزدان پناه، تهران، وزارت بازرگانی، شرکت چاپ و نشر بازرگانی.

 جان دبلیو لانگ ورث،1379،توسعه اقتصادی چین با مقایسه های بین المللی،ترجمه مصطفی مهاجرانی، موسسه پژوهشهای برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی ،بخش اطلاعات و انتشارات.

 جزایری، ادریس و دیگران ، 1378، توسعه از الگوی قدیم و الگوی جدید، تهران:  وزارت کشاورزی، معاونت برنامه ریزی و بودجه،  موسسه پژوهشها ی برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی،

 جعفری ، سید عباس ، 1383،  رویکرد بازار آب و الزامات آن ، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه،  تهران:موسسه پژوهشهای برنامه ریزی و ااقتصاد کشاورزی.

 چمبرز‌، رابرت‌‌، 1376 ، توسعه روستایی‌، اولویت بخشی به فقرا ،‌ ترجمه‌ مصطفی ازکیا‌‌، انتشارات دانشگاه‌ تهران،

 جنیفر،آ،الیوت،1378، مقدمه ای بر توسعه پایدار در کشور های در حال توسعه ،ترجمه:عبدالرضا رکن الدین افتخاری ، حسین رحیمی،تهران ، موسسه توسعه روستایی ایران .

‌  جوان، جعفر،1380، جغرافیای جمعیت ایران، مشهد: جهاد  دانشگاهی مشهد.

 جی . لیپسی، ریچارد، هاربری، کالین، 1378، اصول علم اقتصاد ، اقتصاد خرد، ترجمه : منوچهر فکری ارشاد، مشهد: نشر نیکا.

  خادم آدم ،ناصر،1375 ، سیاست  اقتصاد کشاورزی در نظامهای مختلف و ایران ،تهران: انتشارات اطلاعات.  

 ختایی، محمود، 1378، بخش کشاورزی و نقش آن در توسعه اقتصادی کشور، تهران: وزارت کشاورزی، موسسه پژوهشها و اقتصاد کشاورزی،

 خطیب، محمد علی، 1373، اقتصاد توسعه، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران،

 خوش اخلاق ، رحمان1378،اقتصاد منابع طبیعی ،چاپ اول ،اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان.

 دبرتین ، دیوید، 1376، اقتصاد تولید کشاورزی، ترجمه: محمد قلی موسی نژاد ، رضا نجار زاده، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، موسسه تحقیقات اقتصادی.

 درخشان ،حسن،1375،بررسی وضعیت اعتبارات اعطاء شده توسط بانک کشاورزی، مجموعه‌ مقالات اولین کنفرانس اقتصادی کشاورزی ایران‌، جلد دوم، دانشگاه سیستان‌ و بلوچستان‌، 1375

 دیوید والر، کالیر، پل، 1383، جهانی شدن رشد و فقر، ترجمه : غلامحسین فیروز فر ، تهران: موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی،

 رامشت، محمد حسین ،1372،جغرافیای خاکها ،چاپ دوم ،دانشگاه اصفهان

 رحیمی ، حسین،1383، جغرافیا و توسعه پایدار، مشهد؛ اقلیدوس.

 رحیمی، عباس، 1383، تبیین ویژگیهای صنایع تبدیلی‌ و تکمیلی بخش کشاورزی ‌ و صنایع روستایی‌، تهران:  نشر جامعه‌نگر‌، دفتر امور صنایع تبدیلی و تبدیلی بخش کشاورزی.

 رزاقی ، ابراهیم،1367،اقتصاد ایران، تهران، نشر نی.

 رکن الین افتخاری، عبد الرضا ، 1382، نقش روستا در امنیت غذایی، خلاصه مقالات همایش کشاورزی و توسعه ملی ، تهران : موسسه پژوهشهای برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی.

 رکن الدین افتخاری، عبدالرضا ، 1373، بررسی دیدگاههای مختلف در ارتباط با فرایند یکپارچه سازی اراضی زراعی (قسمت اول)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال دهم، شماره1.

 رونقی ، ح، 1373،چاره اندیشی برای کمبودهای بخش کشاورزی، ماهنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 5و6

 زرگر، اکبر، 1378، درآمدی بر شناخت معماری روستایی ایران، تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.

 سابورویامادا،اندازه گیری و تجزیه و تحلیل بهره وری در کشاورزی ،ترجمه جواد نیازی ،فرهاد ماهر و غلامرضا حیدری،

 سازمان برنامه‌ و بودجه، 1379 ،گزارشی درباره نواحی صنعتی روستایی، تهران، دفتر هماهنگی امور مناطق‌، ، نشریه شماره 94.

 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ،1383، قانون برنامه چهارم اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران .

 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ،1383، مبانی نظری و مستندات برنامه چهارم توسعه، معاونت امور اقتصادی ، دفتر برنامه ریزی و مدیریت اقتصاد کلان .

 سعیدی، عباس، 1377، مبانی جغرافیای روستایی ، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت).

 سلی ، فیندل، 1373،  برنامه ریزی مهاجرتهای داخلی، ترجمه : عبدالعلی لهسایی زاده ، تهران .

 سلیمانی، مهدی،1373،بررسی بازار غیر متشکل پول در مناطق شهری ایران،پایان نامه کارشناسی ارشدموسسه بانک

 شادی‌ طلب‌، ژاله‌، الگوی‌ پس‌انداز‌ در جامعه روستایی ایران‌، مجموعه‌ مقالات اولین کنفرانس اقتصادی کشاورزی ایران‌، جلد دوم، دانشگاه سیستان‌ و بلوچستان‌، 1375 

 شاکری ، عباس، 1383، جایگاه بخش کشاورزی در فرایند توسعه اقتصادی کشور، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، تهران:موسسه پژوهشهای برنامه ریزی و ااقتصاد کشاورزی.

 شفاءالدین،مهدی،1352،اقتصاد کشاورزی روستایی،دانشسرای عالی سپاه دانش،واحد تعلیمات مکاتبه ای،چاپ سوم

 شهبازی ، اسماعیل، 1372  ، توسعه و ترویج روستایی ، تهران،موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران .

 صادقی،سید کمال،1375،تحلیل تقاضای سرمایه گذاری بخش خصوصی در کشاورزی، مجموعه‌ مقالات اولین کنفرانس اقتصادی کشاورزی ایران‌، جلد دوم، دانشگاه سیستان‌ و بلوچستان‌، 1375 

 صفی نژاد،جواد، 1352 بنه نظامهای بهره برداری سنتی موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران

 طالب مهدی  نگاهی جامعه شناسانه به مسائل اعتبارات روستایی در ایران ‘  معاونت ترویج و مشارکت مردمی جهاد سازندگی 1372.

 طاهرخانی، مهدی،1379 ، صنعتی شدن روستا سنگ‌ بنای استراتژی آینده توسعه‌ روستایی،  وزارت جهاد کشاورزی‌ معاونت عمران و صنایع روستایی

عظیمی ،حسین،1374، مدارهای توسعه نیافتگی در اقتصاد ایران، چاپ چهارم، تهران ، نشر نی.

 فائو، 1375، برنامه سرشماری جهانی کشاورزی در سال 2000، ترجمه: حسین نیر ، وزارت کشاورزی، اداره کل آمار و اطلاعات.

فرجی ، عبدالرضا، 1382،جغرافیای اقتصادی ایران(1):کشاورزی ، تهران ، دانشگاه پیام نور

 قره‌باغیان،  مرتضی ،1375 ، اقتصاد رشد و توسعه ، جلد اول ، تهران : نشر نی

 کالیر، پل، دیوید والر ، 1383، جهانی شدن رشد و فقر، ترجمه: غلامحسین فیروز فر ، تهران: موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی.

 کانث ، جان، 1374، الگوی نظری در اقتصاد توسعه ، ترجمه: غلامرضا آزاد، تهران، نشر دیدار .

 گریک ،دیوید ، 1375 ، مقدمه ای بر جغرافیای کشاورزی ، ترجمه : عوض کوچکی،سیاوش دهقانیان،علی کلاهی ، مشهد ، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد .

 متوسلی ، محمود ،1382، توسعه اقتصادی ، مفاهیم ، مبانی نظری، رویکرد نهاد گرایی و روش شناسی، تهران ، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت) .  

 محمدی داوود ، آیتی محسن، 1377، کلیات اقتصاد :نگرش اسلامی، تهران: پیوند.

 مدرسی طباطبایی، حسین،1362، زمین در فقه اسلامی، جلد اول تهران ، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

 مردوخی‌، با یزید‌، 1377، فرایند توسعه صنعتی ایران‌ طی نیم قرن  اخیر‌، تهران، مجموعه مقالات‌ همایش پنجاه سال برنامه‌ریزی در ایران‌، جلد دوم، مباحث‌ برنامه‌ریزی بخشی، منطقه ای و نظام‌ فنی واجرایی‌، سازمان برنامه‌ و بودجه.

 مرکز آمار ایران ،1383، گزیده نتایج سرشماری عمومی کشاورزی-1382، دفتر انتشارات و اطلاع رسانی.

 مرکز آمار ایران ،1375، نتایج  تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن-1376، دفتر انتشارات و اطلاع رسانی.

 مرکز آمار ایران ،1384، سالنامه آماری کشور سال 1383، تهران مرکز آمار ایران ، دفتر انتشارات و اطلاع رسانی.

 مرتضوی تبریزی،مسعود،1383، مهاجرت روستائیان به شهرها،تهران:انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.

 مطیعی لنگرودی ، سید حسن، 1382، برنامه ریزی روستایی با تاکید بر ایران، مشهد: جهاد دانشگاهی مشهد.

  مطیعی لنگرودی ، سید حسن، 1381 ، جغرافیای اقتصادی ایران (کشاورزی) ،مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.

 منتظر ظهور، محمود ،1371، اقتصاد خرد کلان ، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران .

 موسسه توسعه آسیاواقیانوسیه، وابسته به سازمان ملل،1365، برنامه ریزی در سطح محلی و توسعه روستایی، ترجمه :عباس مخبر، تهران وزارت برنامه و بودجه،مرکز مدارک اقتصادی،اجتماعی و انتشارات.

 موسسه انتشارات آگاه، مجموع مقالات ،1362،

 موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی ،1367، ماهنامه بررسیهای بازرگانی، سال دوم، شماره 6، آبان.

 مهندسان مشاور DHV از هلند، 1375، رهنمودهایی برای برنامه ریزی مراکز روستایی (جلد دوم) ، صنعتی سازی روستاها ، ترجمه : اصلانی ، رشید، خرمایی ، علیرضا و شاهپوری،بهنام، تهران: وزارت جهاد سازندگی، مرکز تحقیقات و بررسی مسائل روستایی .

 موسی‌نژاد‌، محمد قلی‌، 1373[ ،تخصیص بهینه منابع برای خودکفایی درمحصولات کشاورزی‌،  وزارت امور اقتصادی ودارایی‌، معاونت امور اقتصادی‌، چاپ  اول ، تهران.

 نراقی، یوسف، 1375 ، توسعه و کشورهای توسعه نیافته ، شرکت سهامی انتشار، ص73.

 نوری نائینی،محمد سعید، 1367، مجموعه مقالات اولین کنگره ملی بررسی توسعه کشاورزی ایران، سازمان تحقیقات و منابع طبیعی ،

 نونژاد ، مسعود، اقتصاد توسعه، شیراز، نشر کوشا مهر، چاپ اول ، 1381، ص158-147

 وزارت جهاد سازندگی (1369)،مقدمه‌ای بر توسعه صنایع روستایی با نگاهی بر صنایع  روستایی ایران، معاونت‌ طرح‌ و برنامه

 وزارت جهاد سازندگی،‌ 1377، گزارش عملکرد گذشته‌ و تبیین وضع موجود‌، دفتر صنایع روستایی‌ جهاد سازندگی

 وحیدی،منوچهر،1364،آب و آبیاری در ایران، تهران،سازمان برنامه و بودجه.

 ولفگانگ زاکس، 1377،  نگاهی نو به مفاهیم توسعه ،ترجمه:فریده فرهی و وحید بزرگی، تهران : نشر مرکز.

 هاشمی ، حسن و دیگران، 1378، پنج مقاله در باب نیروی انسانی در بخش کشاورزی ، وزارت کشاورزی، موسسه پژوهشهای برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی،

 هایامی، یوجیرو، 1381 ، اقتصاد توسعه، ازفقر تا  ثروت ملل، ترجمه: غلامرضا آزاد ، تهران، نشر نی . 

 یاسوری ، مجید ، 1380، بازساخت محیط برای توسعه پایدار، دانشگاه فردوسی مشهد، پایان نامه دوره دکتری.

 ی، سو، آلوین، 1378، تغییر اجتماعی و توسعه ، تهران : انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.

 Abraham, J.(1994) “Rural industries and Rural industrializstion in Developing Economy: indian  Experience,” Journal of Rural of Reconstraction; vol, 27,pp,45-52.

Chambers , Robert. 1986 " Rural development, putting the last first, longman scientific & technical . p35-40

88- Cecchini, Simon & Talat Shah. Information Communications & Technology as a Tool for Empowerment. World Bank EmpowermentSourceBook. 2002               

89-FAO. 2000. Improving access to Agricultural Information. 1stConsultation on Agricultural Information Management 

90- Farrel, Clare. 2001.Information Flows in Rural and Urban Communities: Access, Processes and People. International and RuralDevelopment Department (IRDD).University of Reading. UK   

91 -  Oded Stark. (1991), the migiration of labour combrige mass bassil , Blak well , 6

92- Joachim Singelmann , 1996, Will Rural Areas still matter in the 21st century ?  Rural Sociology Vol.,61,no 1.

93-   Misra, R.P. Achyuta, R.N (1990) “micro – level Rural planning: principle, Methods and case stydy”, concept publishing company, New Delhi.

94- Saadan, Kamarudin. 2001.Conceptual Framework for the Developmentof Knowledge Management System in Agricultural Research andDevelopment. Asia Pacific Advanced Network Conference, Malaysia                                             .

95    - http://www.ers.usda.gov/rural population and migration

 96- http://www.pew-partnership.org/viableeconomies/ruralecon.html

97-  http://www.pew-partnership.org/viableeconomies/capital.html

98-http://www.iran-emrooz.net/index.php ?/news2 /more /12

99- http://www.ers.usda.gov/briefing/Population/popchange/

100-          http://www.ers.usda.gov/briefing/Population/elderly/

101 -  Simon, Cecchini & Talat shah, Infromation & Communications Technologyas a Tool for Empowerment World Bank Empowerment Source Book, 2002

102- http://iranwsis.org 1/3/1383.