پایان نامه طراحی و پیاده سازی یک مدرسه مجازی

پایان نامه مقطع کارشناسی

سال 1384

مقدمه

برنامه‌های توسعه منابع انسانی یکی از مهمترین چالش‌های دولت‌ها در استقرار نظام‌های جامع مبتنی بر فناوری ارتباطات و اطلاعات می‌باشند. همان گونه که فناوری ارتباطات و اطلاعات مکمل بازآفرینی سازمان‌ها در بسیاری از فرآیندهای کاری روزمره خود بوده است که نمونه‌های آن شامل بانکداری الکترونیکی، تجارت الکترونیکی، پست الکترونیکی، دولت الکترونیکی و ... می‌شود، حوزه یادگیری الکترونیکی یا آموزش الکترونیکی نوید بخش اجرائی شدن آرمان‌های به نظر دور از دسترس تا دو دهه قبل می‌باشد. حذف محدودیت زمان، مکان و سن آموزش‌گیرنده که به عنوان آرمان‌های دوردست مطرح بوده است، امروزه دیگر محدودیت‌‌های بزرگی به نظر نمی‌رسند. از سوی دیگر نیازهای گسترده مهارتی جوامع دانائی محور و مبتنی برفناوری اطلاعات با ادامه استفاده از روش‌های سنتی نظام آموزشی قابل پاسخگویی نمی‌باشد. اگرچه نظام آموزش سنتی نیز دارای ویژگی‌هایی است که نادیده انگاشتن آن ویژگی‌ه، اثربخشی یادگیری را کاسته و عامل بروز ناهنجاری‌های بسیاری می‌گردد.

     فناوری‌های یادگیری مبتنی بر کامپیوتر، یادگیری مبتنی بر وب، دانشگاه مجازی، کلاس مجازی بر خط که در سایه توسعه شبکه‌های گسترده جهانی ا مکان‌پذیر گشته‌اند، راه را بر ظهور شیوه‌های نوین آموزش هموار ساخته‌اند. امروزه روند رشد سرمایه‌گذاری جهانی در نظام‌های سنتی کاملاً رو به افول و در سال 2003 به مبلغ هفت میلیارد دلار رسیده، حال اینکه سرمایه‌گذاری در نظام‌های آموزش الکترونیکی دارای رشد روزافزون بوده و در سال 2003 به رقم 6 میلیارد رسیده است.

e-learning چیست؟

تعریف لغوی:

به مجموع فعالیت‌های آموزشی اطلاق می‌گردد که با استفاده از ابزارهای الکترونیک اعم از صوتی، تصویری، رایانه‌ای شبکه‌ای، مجازی صورت می‌گیرد.

تعریف مفهومی:

یادگیری فعال و هوشمندی است که ضمن تحول در فرآیند یاددهی و یادگیری و مدیریت دانایی، در گسترش، تعمیق و پایدار نمودن فرهنگی ICT نقش اساسی و محوری خواهد داشت.

 سیر پیدایش و تحول آموزش مجازی

تاریخ تفکر آموزش از راه‌دور را باید در اواسط قرن بیستم جستجو کرد. ایده آموزش غیرحضوری که پیشینه تاریخی آموزش اینترنتی یا دانشگاه مجازی قلمداد می ‌شود، به طرح دانشگاه آزاد (open university) که از سوی کشور انگلیس مطرح گردید، مربوط می‌شود. براساس این طرح، متقاضیان با استفاده از برنامه‌های تلویزیونی، آموزش‌های علمی لازم را می‌گذراندند و سپس مدرک دریافت می‌کردند. همچنین با ابداع مفهوم ”کلینیک آزاد“ در ایالات متحده آمریکا (در دهه 1960) و با راه‌اندازی کارگاه مشورتی و کرسی‌های آموزشی در داخل این کشور، گام عملی بزرگتری در این زمینه برداشته شد. در دهه هفتاد میلادی با توجه به دسترسی گسترده و عمومی به کامپیوتر در آمریکا، تدریس غیرحضوری با استفاده از شیوه‌ای تحت عنوان «modem bulletin board» رایج شد و برای اولین بار، ارائه واحدهای درسی به صورت «on line» در اوایل دهه 1980 توسط یکی از بنیانگذاران دانشگاه مجازی در ایالات متحده آمریکا ابداع گردید. در سال 1988 برای اولین بار یک برنامه نرم‌افزاری قدرتمند که بیانگر تحول انقلابی در سیستم الکترونیکی بود، تحت عنوان «استاد دیجیتالی» (Digital-Prophessor) که یکی از موارد استفاده اولیه از کامپیوتر تلفنی در امور آموزشی را پیشنهاد می‌کرد، در آمریکا مورد استفاده قرار گرفت. از آن زمان تاکنون، دانشگاه مجازی تحولات زیادی را پشت‌سر گذاشته است؛ از جمله در سال 1995 مراکز علمی آموزشی آمریکا با ایجاد تغییراتی در این سیستم و تقویت آن، به امکان گسترش شیوه آموزش الکترونیکی به سراسر دنیا دست یافته‌اند. اگرچه در ابتدای کار، افکار عمومی، کمپ‌ها و وب‌سایت‌های جهانی، از جمله سایت‌های مربوط به آموزش مجازی را هوس زودگذر «‍Passimg fad» تلقی می‌کردند، اما امروزه شاهد ایجاد صدها سایت آموزشی با قابلیت ارائه بیش از پانصد عنوان درسی کم هزینه بر روی اینترنت جهانی هستیم که موضوعات بسیار گسترده و متفاوت علمی را تحت پوشش خود قرار داده‌اند. طبق یک برآورد آماری، بیش از یک میلیارد نفر در سراسر دنیا به اینترنت دسترسی داشته و به آن ملحق شده‌اند و یک میلیون نفر از آنها به سیستم آموزشی الکترونیکی دانشگاه‌های معتبر دنیا پیوسته و از این طریق به ادامه تحصیل پرداخته‌اند. بنابراین می‌توان ادعا کرد که در سطح بین‌المللی و با استفاده از تکنولوژی مدرن ارتباطات، یک مجمع جهانی یادگیری ایجاد شده است که نه تنها مراکز مختلف علمی، بلکه استادان و حتی دانشجویان رشته‌های مختلف علمی را با یکدیگر آشنا می‌کند و توان علمی آموزشی آنان را بدون محدودیت زمانی و مکانی مورد استفاده مشترک قرار می‌دهد. بی‌تردید، در آینده نزدیک، آموزش غیرحضوری بیشترین فضا را در اینترنت اشغال خواهد کرد.

آموزشگاه های مجازی

اگر تا دیروز آموزش تنها از معلمان و مربیان سود می برد و کتاب به عنوان اصلی ترین منبع اطلاعاتی در امر آموزش محسوب می گشت. امروزه آموزش با روش ها و ابزارها و محیط های جدید ارتباطی روبه رو شده است. پیشرفت های اخیر در صنعت رایانه و اطلاع رسانی؛ ورود و ظهور شبکه های اطلاع رسانی محلی، ملی، منطقه ای و بین المللی و به ویژه اینترنت چن   رسانه ای ها؛ فن آوری های ارتباطی ، ابزارها و روش های جدید را پیش روی طراحان،    برنامه ریزان و مدیران و مجریان برنامه های آموزشی قرارداده است. نفوذ فن آوری های جدید اطلاعاتی به مراکز آموزشی (از مدارس تا دانشگاه ها) و حتی منازل، روابط ساده معلمی و شاگردی را به طور کلی دگرگون ساخته است به این ترتیب، الگوهای سنتی یادگیری متحول  شده اند و کاربران با حجم گسترده ای از اطلاعات و دانش مواجه هستند.

در حال حاضر بسیاری از کشورهای پیشرو در زمینه ارتباط از راه دور، در حال ایجاد و راه اندازی           دانشگاه ها و کلاس های مجازی یا توسعه نظام های سنتی خود هستند. ایجاد و اداره این مؤسسات علاوه بر فواید بسیار آن از قبیل افزایش تعداد دانشجو، حذف بسیاری از موانع فیزیکی و جغرافیایی، دسترسی سریع و مؤثر به منابع اطلاعاتی دنیا، امکان برقراری ارتباط بیشتر و گسترده تر بین اساتید و دانشجویان، جذب اساتید و نیروی انسانی زبده و متخصص مورد نیاز از سراسر دنیا،  حذف یا کاهش موانع و محدودیت های دست و پاگیر اداری، مشکلات و چالش هایی را نیز به همراه خواهد داشت. اما آنچه مسلم است، دانشگاه های مجازی محل مناسبی برای ظهور و بروز استعدادها، خلاقیت و نوآوری ها خواهند بود. فن آوری اطلاعات موجب افزایش فرایند آموزش می گردد و از مهمترین دستاوردهای آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- افزایش کیفیت یادگیری و آموخته های دانش آموزان و دانشجویان؛

- سهولت دسترسی سریع و به موقع اطلاعات در زمان بسیار اندک؛

- کاهش برخی هزینه های آموزشی؛

- بالا بردن کیفیت، دقت و صحت مطالب درسی و علمی؛

- ارتقای علمی دانش آموزان و دانشجویان؛

درحال حاضر، نظام های آموزشی دستخوش تغییرات شگرفی شده اند. کارتویگ و مایکل میلوف در سال 1998 وضعیت در حال تغییر آموزش را در ایالات متحده مورد بررسی قرار دادند که البته این بررسی تا حد زیادی با وضع موجود اروپا مشابهت دارد. آنها در مواجه با گرایش ها و توسعه فن آوری به دیدگاهی از یک زیر ساخت آموزش جهانی رسیدند که در آن نقش مدارس و دانشگاه ها به نحو مؤثری تغییر خواهد یافت. به عبارتی، یک تغییر بنیادین در نظام آموزش به وجود خواهد آمد. تویگ و میلوف، این گرایش ها را ملاحظه کردند:

- تعداد دانش آموزان ودانشجویان درحال افزایش هستند.

- گروه مختلفی از دانش پژوهان طالب آموزش هستند. از سوی دیگر مشارکت زنان، تعداد دانشجویان بزرگ سال و اقلیت های مذهبی در حال رشد است. از طرفی دانشجویان تجارب مختلفی را به همراه دارند.

- کار و تحصیل به گونه ای فزاینده در هم تنیده اند و این امر منجر به ایجاد تمهیداتی در آموزش جهت انعطاف پذیری بیش تر شد ه است.

- عموم گرایش به آموزش مادام العمر است.

- آموزش مادام العمر منجر به تأکید بر آموختن یا فراگیری آموزش می شود.

- به دلیل تفاوت های میان دانشجویان، نیاز به تطبیق و تنظیم شیوه های مختلف آموزش و روش های آموزشی جایگزین وجود دارد.

- در تدوین دوره ها بایستی تجارب و پیش زمینه های مختلف دانشجویان را به حساب آورد.

- مؤسسات آموزش عالی برای یک مدت طولانی انحصار فراهم ساختن آموزش را دردست داشته اند، اما به تدریج شرکت ها و نهادهای عمومی نیز از دانش برخوردار شده اند که می توانند برای اهداف آموزشی به کار بروند.

- آموزش تحت فشار دائمی بودجه قرار دارد. بنابراین، آموزش مؤثرتر و کاراتر مورد نیاز است.

- دانشجویان هرچه بیش تر شبیه به مصرف کنندگانی رفتار می کنند که می خواهد انتخاب های آگاهانه ای از چگونکی و محل آموزش خود داشته باشند. این حاکی از آن است که دانشجویان دیگر به یک مؤسسه متعهد نیستند.

- آموزگاران رفتاری از خود نشان می دهند که نشان دهنده امید بیش تر آنها به شغل شان نسبت به سابق است.

- افراد ترک تحصیل کرده بسیار زیادی در نظام آموزشی مجازی وجود دارند.

به نظر این دو نظریه پرداز، محیط های آموزشی آینده به صورت زیر خواهد بود:

- دانشجو محور؛

- متعامل و پویا؛

- برخوردار از قابلیت کار گروهی در خصوص مسائل جهان واقعی؛

- قادر ساختن دانشجویان به تعیین روش های آموزشی مورد نظر خودشان؛

- تأکید برکارکردهایی نظیر دانش اطلاعات برای حمایت از آموزش مادام العمر.

لزوم استفاده از اطلاعات با توجه به گستردگی و تنوع اطلاعات تولید شده در دنیا و نیز ضرورت دستیابی مؤثر به اطلاعات مورد نیاز، نیازمند کسب مهارت ها و دانش های جدیدی است. امروزه هر فرد تحصیل کرده می بایستی دارای نهارت های لازم جهت کسب اطلاع و اطلاع یابی باشد. در واقع، سواد اطلاعاتی اساس یادگیری مادام العمر است و بین همه رشته ها، در همه محیط های یادگیری و در کلیه سطوح آموزشی امری لازم و مشترک به شمار می آید. یک فر با سود اطلاعاتی کسی است که این ویژگی ها را داشته باشد:

- اطلاعات مورد نیاز را تشخیص دهد؛

- دسترسی مؤثر و کارآمد به اطلاعات مورد نیاز داشته باشد؛

- اطلاعات و منابع را ارزیابی کند؛

-  اطلاعات گزینش شده را به مجموعه دانش پایه اش اضافه کند؛

مراجع

1- مرجع کامل ASP.NE/ نویسنده: استفان/ مترجم: بابک احترامی

2- آموزش گام به گام C#.NET/ نویسنده: John Sharp و Jon Jagger/ مترجم: مهرداد توانا، مهندس عاطفه شیخونی

3- آموزش SQL SERVER 2000/ نویسنده: وی مایر، ساوتل/ مترجم: پریسا گوهری

4- استفاده از سایت های :

www.iade.net

http://iritn.com

www.iranu.com