فصل اول : معرفی ویندوز سِرور 2003
ویندوز سرور 2003 نسبت به ویندوز 2000 گام بزرگی به جلو محسوب می‌شود. برای مدیران شبکه‌های ویندوز NT هم این نگارش جدید سیستم‌عامل مایکروسافت آن قدر ابزار و کنترل‌های مدیریتی زیادی را به ارمغان آورده است که آنها را از ادامه کار با NT منصرف می‌کند.
ویرایشهای ویندوز سرور 2003
* ویندوز سرور 2003 ویرایش standard
* ویندوز سرور 2003 ویرایش enterprise (نگارش‌های 32 و 64 بیتی)
* ویندوز سرور 2003 ویرایشdatacenter
* ویندوز سرور 2003 ویرایشweb server
ویرایش standard
ویرایش standard ویندوز سرور 2003 برای اغلب شبکه‌ها مناسب است. این ویرایش، چندپردازشی متقارن (SMP) چهارراهه و 4 گیگابابت RAM را پشتیبانی می‌کند. از ویرایش استاندارد می‌توان برای میزبانی network load balancing (ولی نه cluster services) و terminal server استفاده کرد.
ویرایش enterprise
ویرایش enterprise چنان طراحی شده است که همه نیازهای شرکت‌هایی با هر اندازه را برآورده می‌سازد. این ویرایش SMP هشت‌راهه، 32 گیگابایت RAM در نگارش سی و دو بیتی، 64 گیگابایت RAM در نگارش 64 بیتی، و همچنین خوشه‌بندی سرویس‌دهنده‌ها تا هشت گره را پشتیبانی می‌کند.
ویرایش enterprise جایگزین ویرایش advanced server ویندوز 2000 شده است.
ویرایش datacenter
ویرایش datacenter که قدرتمندترین ویندوز به شمار می‌آید در نگارش سی و دو بیتی، SMPی 32 راهه و در نگارش 64 بیتی، SMPی 64 راهه را پشتیبانی می‌کند. این ویرایش در نگارش سی و دو بیتی 64 بیتی 512 گیگابایت RAM را پشتیبانی می‌کند.
ویرایش web
این محصول جدید ویندوز برای ایجاد و راه‌اندازی سایت وب ساخته شده است. این ویرایش شامل IIS نگارش 6/0 و اجزای دیگری است که امکان میزبانی برنامه‌ها و صفحات وب و سرویس‌های وب XML را فراهم می‌کنند. از ویرایش web نمی‌توان برای راه‌اندازی مزرعۀ سرویس‌دهندۀ وب که به خوشه‌بندی نیاز دارد استفاده کرد، و در آن نمی‌توان هیچ گونه سرویس مدیریت شبکه مثل اکتیودایرکتوری، سرویس‌های DNS ، یا سرویس‌های DHCP را نصب نمود.
خدمات نصب راه دور (RIS) در سِرور
قبلاً RIS فقط برای نگارش‌های سرویس‌گیرنده / ایستگاه کاری ویندوز موجود بود، اما اکنون توابع جدید NET RIS را در همه نگارش‌های ویندوز سرور 2003 غیر از datacenter می‌توان به کار گرفت.
Remote desktop در ابتدا در ویندوز 2000 معرفی شد.
نرم‌افزار سرویس‌گیرنده (با نام Remote Desktop Connection) در ویندوز XP (عضو سرویس‌گیرندۀ خانوادۀ ویندوز سرور 2003) قرار داده شده است. برای نگارش‌های ویندوز پیش از XP ، می‌توان نرم‌افزار سمت سرویس‌گیرنده را از سی‌دی ویندوز سرور 2003 ، یا از یک نقطه اشتراکی شبکه که حاوی فایل‌های نصب ویندوز سرور 2003 باشد نصب نمود.
فقط با چند کلیک ماوس می‌توان سرویس‌دهنده را برای دستیابی راه دور پیکربندی کرد. همۀ سرویس‌دهنده‌های ویندوز سرور 2003 یک گروه محلی به نام Remote Desktop Users Group دارند، که می‌توان به آن کاربر اضافه کرد و امنیت آن را پیکربندی نمود.
Remote Assistance
کسانی که در کار کمک‌رسانی به کاربران هستند می‌دانند که معمولا بهترین راه کمک کردن به یک کاربر، رفتن به سراغ ایستگاه کاری اوست. گاهی مشکل آن قدر پیچیده است که نمی‌توان راه‌حل را برای کاربر تشریح کرد، و گاهی کاربر به کمک‌رسانی دقیقی نیاز دارد که اگر بخواهیم صبر کنیم تا او خودش منو یا کادر مکالمه‌های مربوطه را پیدا کند مدت‌ها وقت می‌برد. Remote Assistance امکان کار بر روی کامپیوتر کاربر از راه دور، بدون این که میز خود را ترک کند را فراهم می‌سازد. Remote Assistance کار خود را به این روش‌ها انجام می‌دهد:
* کمک‌خواهی یک کاربر مبتدی از یک کاربر باتجربه.
*کمک‌رسانی کاربر باتجربه به کاربر مبتدی، بدون این که کاربر مبتدی تقاضای کمک کرده باشد.
استفاده از Remote Assistance در صورتی ممکن است که:
* روی کامپیوترها ویندوز سرور 2003 یا ویندوز XP در حال اجرا باشد.
* کامپیوترها از طریق یک LAN یا اینترنت به هم وصل شده باشند.
تقاضای کمک
کاربر کامپیوتری که ویندوز سرور 2003 یا ویندوز XP روی آن در حال اجراست می‌تواند از کاربر دیگری که پشت کامپیوتر ویندوز 2000 یا ویندوز XP نشسته است تقاضای کمک کند. تقاضاهای Remote Assistance به صورت پیش‌فرض در ویندوز XP فعال هستند، بنابراین کاربر ویندوز XP می‌تواند از هر کاربر باتجربه‌ای که پشت کامپیوتر ویندوز سرور 2003 یا ویندوز XP نشسته است تقاضای کمک کند. اما در کامپیوترهای ویندوز سرور 2003 باید ویژگی Remote Assistance را فعال نمود تا بتوان تقاضای کمک کرد.
کمک‌رسانی بدون دعوت
کاربر مجبور نیست برای تقاضای کمک این همه مراحل را در GUI طی کند؛ او می‌تواند با تلفن (یا راحت‌تر از آن، با صدای بلند) از جایگاه کمک‌رسانی تقاضای کمک کند. در این صورت فرد پشتیبان می‌تواند با استفاده از ویژگی Remote Assistance مستقیماً به کامپیوتر کاربر وصل شود. در واقع حتی اگر تقاضای کمک (از طریق پُست الکترونیکی یا به صورت شفاهی) هم صورت نگرفته باشد فرد پشتیبان می‌تواند با استفاده از این ویژگی اتصال مستقیم به کامپیوتر وصل شود. اما از آنجا که دستیابی به یک کامپیوتر دیگر، بالقوه خطرآفرین است، اگر این ویژگی با یک سیاست گروه فعال نشده باشد، فرایند با شکست مواجه می‌شود.
فصل دوم : نصب و روش‌های آن
مدل‌های نصب
ویندوز سرور 2003 را در شرایط بسیار مختلفی می‌توان نصب کرد. از نصب یک کپی از سیستم‌عامل بر روی کامپیوتری با یک درایو سخت پارتیشن‌بندی نشدۀ نو گرفته تا ارتقای یک نگارش قبلی یک سیستم‌عامل ویندوز.
ارتقا
با ارتقای درجا، تنظیمات فعلی، از جمله اَکانت کاربران و گروه‌ها، پروفایل‌ها، درایوهای اشتراکی، سرویس‌ها و جوازها حفظ می‌شوند. فایل‌ها و برنامه‌های نصب شده بر روی سیستم، از جمله تنظیمات رجیستری، آیکون‌های میز کار و پوشه‌ها نیز حفظ می‌شوند، اما این بدان معنی نیست که این برنامه‌ها الزاماً با ویندوز سرور 2003 سازگارند.
نصب کامل
در نصب کامل، هیچ چیزی، از جمله تنظیمات رجیستری، سرویس‌ها، پوشه‌ها و فایل‌های غیرمربوط، از سیستم‌عامل قبلی باقی نمی‌ماند. نصب کامل تضمین می‌کند که همه کامپیوترهای ویندوز سرور 2003 در خط پایۀ خاصی قرار می‌گیرند.
Winnt.exe در مقابل Winnt32.exe
Winnt.exe و Winnt32.exe اسامی رسمی نصب‌کننده‌های شانزده بیتی و سی و دو بیتی هستندت که در همه پلت فرم‌های ویندوز به کار می‌روند. این دو برنامه خدماتی یک مجموعه غنی از انتخاب‌های خط فرمانی برای صب و ارتقای کامپیوترها را در اختیار می‌گذارند، از جمله نصب غیرحضوری، پشتیبانی پویا از به‌روزرسانی، گزارش‌گیری کامل از نصب، و پشتیبانی از Emergency Management Services . بسته به روش مورد نظر برای نصب ویندوز سرور 2003 ، جهت نصب سیستم‌عامل روی کامپیوتر از یکی از این دو می‌توان استفاده کرد:
* Winnt.exe یک برنامه شانزده بیتی است و فقط برای نصب کامل ویندوز سرور 2003 به‌کار می‌رود.
* Winnt325.exe یک برنامه سی و دو بیتی است و آن را می‌توان برای نصب کامل یا ارتقا از یک نگارش سازگار ویندوز به‌کار برد.
استفاده از Winnt.exe
Winnt.exe یک باینری شانزده بیتی است و روی سیستم‌عامل‌های سی و دو بیتی اجرا نمی‌شود. این برنامه را می‌توان روی کامپیوتری که یک نگارش قدیمی‌تر ویندوز را دارد، برای نصب کامل (نه ارتقا) اجرا کرد.
استفاده از Winnt32.exe
Winnt32.exe برنامه سِتاپ باینری سی و دو بیتی است که می‌توان از آن برای نصب کامل، یا ارتقای ویندوز 95 یا نگارش‌های بعدی ویندوز استفاده کرد. هر چند Winnt32.exe می‌تواند روی یک نگارش قدیمی ویندوز اجرا شود، ولی همه نگارش‌ها را نمی‌تواند ارتقا دهد. از Winnt32.exe فقط برای ارتقای نگارش‌های سطح پایین خاصی از سیستم‌عامل‌های سرویس‌دهنده مایکروسافت می‌توان استفاده کرد. اما Winnt32.exe را می‌توان از یک پلت‌فرم غیر قابل ارتقا (مثل ویندوز 98) به منظور بازنویسی کامل سیستم‌عامل جاری، یا اجرای نصبی با بوت دوگانه اجرا نمود.
نصب از روی سی‌دی
احتمالا ساده‌ترین راه نصب استفاده از سی‌دی ویندوز سرور 2003 است، زیرا به هیچ سخت‌افزار اضافی یا به پشتیبانی شبکه نیازی ندارد. علاوه بر این، نصب از روی سی‌دی‌رام معمولا سریع‌تر از هر روش نصب دیگری است، زیرا برای انتقالات I/O ، به پاس پُرسرعت بین سی‌دی‌رام و CPU متکی است نه به اتصالات کُندتر شبکه که در سایر روش‌های نصب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بوت از روی سی‌دی ویندوز سرور 2003
سالهاست که پلت فرم ویندوز رسانه سی‌دی‌رام قابل بوت را پشتیبانی می‌کند و ویندوز سرور 2003 هم این روش نصب ساده و مفید را در اختیار می‌گذارد. به منظور بوت از روی سی‌دی، باید درایو سی‌دی‌ای داشته باشید که ISO 9660 EI Torito برای رسانه قابل بوت را پشتیبانی کند و بایوس کامپیوتر باید تنظیم شده باشد تا به عنوان اولین وسیلۀ قابل بوت، از درایو سی‌دی استفاده کند. از این روش تنها برای نصب ویندوز سرور 2003 می‌توان استفاده کرد و آن را نمی‌توان برای ارتقای یک نگارش قبلی ویندوز به کار برد.
نصب اتوماتیک
نصب اتوماتیک ویندوز سرور 2003 مدیران شبکه را قادر می‌سازد سیستم‌عامل را به آسانی و به سرعت در سرتاسر شبکه نصب کنند. مهم‌تر از آن این که این نصب‌ها بسیار همگون هستند، زیرا در طی فرایند نصب اتوماتیک تمام کامپیوترها از اطلاعات سِتاپ و پیکربندی و از فایل‌های نصب واحدی استفاده می‌کنند.
ویندوز سرور 2003 نصب اتوماتیک را با این سه روش پشتیبانی می‌کند:
* نصب غیرحضوری
* نصب SYSPREP
* (RIS) Remote Installation Services
نصب بر اساس تصویر
یک کامپیوتر اصلی کاملا پیکربندی شدۀ ویندوز سرور 2003 را در یک یا چند سیستم دیگر کپی می‌کند. SYSPREP یک روش نصب بر اساس تصویر است و RIS می‌تواند نصب بر اساس تصویر نیز انجام دهد.
نصب بر اساس فایل جواب
برای پیکربندی کامپیوترهای ویندوز سرور 2003 از یک فایل متنی استفاده می‌کند. فایل متنی حاوی جواب سوال‌هایی است که برنامه سِتاپ از کاربری که ممکن بود نصب را انجام دهد می‌پرسید، ازجمله اسم کامپیوتر، مُد جواز، و تنظیمات شبکه. سِتاپ غیرحضوری یک روش نصب بر اساس فایل جواب است و RIS می‌تواند یک روش نصب بر اساس فایل جواب نیز باشد.