پایان نامه محیط زیست و ضرورت حفاظت از آن

مقدمه

محيط در فارسي به معناي احاطه كننده و در برگيرندة دنيا بوده و معادل انگليسي آن Environment ( محيط متغير و ناپايدار) ميباشد  . بطوركلي ميتوان گفت كه محيط اصطلاح جامعي براي تشريح شرايطي از قبيل محل، ‌درجه حرارت ،‌نور، آب و غيره است كه موجودات زنده در آن زندگي مي كنند . اما محيط زماني مورد بررسي است كه درآن ارتباطات بين عناصر و اجزاي تشكيل دهندة آن مد نظر قرار گيرند و به همين خاطر علم اكولوژي يا بوم شناسي اين ارتباطات را مورد بررسي قرار مي دهد. به عبارت بهتر ،‌اكولوژي دانش بررسي رابطه بين موجودات زنده با يكديگر و با محيط زيست ميباشد (10و6) . زندگي نوع بشر محيطي سالم و استفاده از هوا، خاك و آب غير آلوده حق طبيعي هر انساني مي باشد و انسان بنا به سرشت خود و سيستم هايي كه در خلقت او وجود دارد، نياز به هوايي پاك و محيط طبيعي سالم، تابش كافي آفتاب ، تامين غذاي سالم ، آرامش و آسايش ، درجه حرارت و رطوبت و فشار هواي متعادل و بالاخره شرايط مناسب براي استفاده از ابزار مختلف دارد . با وقوع انقلاب صنعتي و استفاده از انرژي هاي فسيلي در صنعت و احتراق و نهايتاً بدنبال توسعه شهرها و گسترش و پيشرفت تكنولوژي در دنيا تحولات عظيمي در نوع زندگي انسان و به تبع آن در محيط زيست بشر به وجود آمد كه روز به روز اين تحولات موجب نگراني بيش از پيش دانشمندان و طرفداران محيط زيست ميشود  . صدمه شديد به زيست محيط كره زمين و درگيري بشريت در نبردي براي بقا موجب شده است كه تمامي ملل دنيا با هم متحد شوند. اين امر نشان ميدهد كه از بحران زيست محيطي دنيا ‌، شناختي جهاني حاصل شده است ولي هنوز هيچ راهكار اجتماعي مناسبي براي مقابله به اين بحران وجود ندارد. بطوري كه دانشمندان و رهبران تجاري آمريكا ، طرفداران محيط زيست را آدم هاي بدعنق ميدانند و رهبران سياسي كشورهاي جهان سوم نير دعاوي اين افراد را كوششي براي ممانعت از شركت اين كشورها در روند صنعتي شدن مي پندارند. لذا به جرأت ميتوان گفت كه اكثر جمعيت دنيا درك صحيحي از بحران زيست محيطي ندارند. در اين مقاله سعي براين است به مخاطرات زيست محيطي فرا روي بشر هزاره جديد و قوانين ملي و بين المللي مربوط به حفاظت از محيط زيست پرداخته و در خاتمه راهكارهايي براي مقابله با بحران زيست محيطي ارائه گردد .

اکولوژی محیط زیست انسان

محیط زیست از آب ، هوا ، خاک، انرژی و موجودات زنده تشکیل شده است. پایه‌های شناسایی این محیط زندگی ، علوم فیزیک ، شیمی ، زیست شناسی ، ریاضی و فنی و مهندسی هستند. جمعیت دنیا تا قرن 14 میلادی تقریبا یکنواخت بود و به علت پیشرفت تکنولوژی جدید و علوم پزشکی و ... جمعیت جهان بخصوص در کشورهای در حال توسعه ، در حال افزایش است. با تغییرات شدیدی که بشر در اکوسیستمهای محیط زیست خود فراهم می‌آورد، مشکلات بسیار زیادی را بوجود آورده است. اگر تدابیر بهداشت محیط انجام نپذیرد، طبیعی است که ادامه حیات بشر مختل خواهد شد.

آلودگی حرارتی محیط زیست

بعضی از کارخانه‌های تولید برق با توربین بخار کار می‌کنند. وقتی بخار از توربین خارج می‌شود توسط دستگاههای تقطیر ، دوباره مایع شده به توربین برگردانده می‌شود. برای سرد کردن دستگاههای تقطیر از آبهای سطحی استفاده می‌شود که پس از یک دور زدن به رودخانه و یا دریاچه برگردانده می‌شود و باعث گرم شدن آبها می‌شود که این فرآیند سبب بهم زدن شدید تعادل اکولوژی می‌گردد که آن را Thermal Pollution می‌گویند. که این آلودگی باعث کاهش اکسیژن محلول در آب شده و موجب مرگ موجودات آبزی می‌شود.

مواد زاید جامد و اثرات آن بر محیط زیست

دفع مواد زاید یکی از مهمترین مسائل در پاک نگه داشتن محیط زیست است. در بسیاری از شهرها و اجتماعات کوچک روشهای جمع آوری زباله ناقص بوده و تشکیلات منظمی برای دفع آنها وجود ندارد. لذا باعث جمع شدن حشرات و موشها می‌شود. و نیز به علت تجزیه مواد آلی آن ، بوی نامطبوع تولید می‌کند که برای سلامتی انسان مضر است. از بیماریهایی که توسط موشها منتقل می‌شود می‌توان به تیفوس و طاعون اشاره کرد.

مخاطرات زيست محيطي

اگر چهار مولفة تشكيل دهنده زيست محيط يعني هوا، آب ، خاك و صوت را به خاطر اهميت آنها در روند زندگي موجودات زنده به خصوص انسان موكداً مورد بررسي قرار داده و به مخاطرات و آلودگي هاي اين چند پارامتر بپردازيم قطعاً به بيراهه نرفته‌ايم . به طور كلي ، آلودگي عبارتست از هر گونه تغيير در ويژگي هاي اجزاي تشكيل دهندة‌ محيط ، به طوري كه استفاده پيشين از آنها ناممكن شود و به طور مستقيم يا غيرمستقيم حيات موجودات زنده را به مخاطره اندازد . آلاينده ها معمولاً در اثر فعاليت انسان پديده آمده و همراهان دائمي جوامع پيشرفته بشري مي باشند . افزايش جمعيت ، درآمد سرانه ، پيشرفت فن آوري و بالابردن استاندارد زندگي از عوامل مهم افزايش آلاينده هاي محيط زيست به حساب مي آيند.

مهمترين مواد آلوده كنندة هوا شامل منوكسيد كربن(CO) ،‌اكسيد ازت(N2O  ،NO2 ، NO) ، هيدروكربونها و اكسيدانهاي فتوشيميايي ، اكسيدهاي گوگرد(SO2،SO3) ،‌ذرات معلق ،‌سرب و كلروفلوئوروكربن (CFC) مي باشد . منابع توليد كنندة آلاينده هاي هوا ،‌خاك و آب به اختصار در جدول ( 1 ) آورده شده است .

جدول1- آلاينده هاي مهم هوا، آب، خاك و منابع توليد اين آلاينده ها (برگرفته ازمنابع 10، 5، 4)

آلاينده هاي هوا

منوكسيد كربن

اكسيدهاي ازت

هيدروكربنها

اكسيدهاي گوگرد

ذرات معلق

سرب

كلروفلوئوروكربن

منابع يا عوامل توليد

احتراق ناقص و اتومبيلها

تخمير باكتريايي و احتراق

تجزيه باكتريايي و واكنشهاي نفت و زغال سنگ

فساد مواد آلي و احتراق زغال سنگ

گردو غبار ، آتشفشانها و آتش سوزي جنگلها

احتراق بنزين و خازنها

يخچالها و دستگاههاي تهويه

آلاينده هاي آب

زباله هاي اكسيژن خواه

عوامل بيماريزا

تركيبات آلي مصنوعي و نفت

مواد معدني و كانيها

رسوبات

مواد راديواكتيو

گرما

منابع يا عوامل توليد

فاصلاب ، زباله هاي صنعتي و حيوانات اهلي

فاضلاب شهري و صنعتي

مواد سوختني ، سموم و پلاستيكها و تصادفات نفتكش ها

نمكهاي محلول يوني ،‌اسيدهاي معدني و تركيبات فلزي

فرسايش خاك و تخليه معادن

فرآيندهاي سنگ معدن ،‌سلاح هاي هسته اي و توليد انرژي

فرآيند هاي صنعتي

آلاينده هاي خاك

عناصر سمي مانند

Se,V,As,...

آفت كش ها مثل

D.D.T

كودهاي شيميايي

فضولات آلي

پاتوژنهاي خاكزي

سورفاكتانت ها

منابع يا عوامل توليد

كارخانه هاي ذوب فلزات ، زباله هاي شهري و صنعتي حشره كشها و ترافيك

بقاياي نباتي سمپاشي شده ، سموم روي خاك

مصرف بي رويه كودهاي شيميايي در مزارع

عدم به كارگيري صحيح كودهاي حيواني

عدم دفع صحيح فاضلابهاي شهري

مصرف شوينده هاي سخت

در جدول فوق ، اكثر آلاينده هاي خاك و آب ، هردو مولفة محيطي را تواماً‌ تحت تاثير قرار ميدهند .

آنچه كه از جدول 1 بر مي آيد اين است كه بشر به دست خود محيط زندگي خود را روز به روز رو به انحطاط پيش مي برد. بطوري كه فعاليت هايي مانند حمل ونقل ، احتراق مواد فسيلي ، فرآيندهاي صنعتي و وجود زباله هاي جامد از مهمترين عوامل توليد كنندة‌آلاينده هاي محيط زيست هستند كه بشر بيش از پيش به گسترش آنها مي افزايد . علاوه بر آلودگي هوا،‌ آب و خاك امروزه آلودگي صوتي نيز يكي از مهمترين معضلات زندگي شهري به حساب مي آيد . منابعي كه موجب آلودگي صوتي ميشوند عمدتاً شامل موتورها (اعم از موتور سيكلت تا موتور جت )‌،‌ وسايل خانگي توليد كنندة صدا ومشاغل صنعتي ميباشند. براساس پژوهش هاي انجام شده ، آلاينده هاي صوتي شهر تهران عبارتند از: الف) وسايل نقليه موتوري، ب) ‌آژير اتومبيل ها،‌ ج) ‌فرودگاهها،‌ د) مته هاي كمپرسي،  هـ )‌وسايل پخش صوت خانگي ،  و)‌بلندگوها و ز) سروصداي جمعيت در كوچه و خيابان  .

اما آلودگيهاي زيست محيطي مزبور موجب به خطر افتادن سلامتي انسان و جامعه ميشوند كه ميتوان به مخاطرات محيطي زير كه سلامتي نوع بشر را تهديد مي كند به طور فهرست وار اشاره كرد :

1-    عوامل عفوني كه منشاء‌ محيطي دارند و عمدتاً توسط آب ناسالم و وسايل ابتدايي دفع فاضلابها ( به خصوص در كشورهاي در حال توسعه ) موجب گسترش اين عوامل بيماريزا در جامعه مي‌شوند.

2-    محركهاي دستگاه تنفسي از جمله گاز دي اكسيد گوگرد،‌ دي اكسيد ازت ،‌فرم‌آلدئيد موجود در كفهاي عايق سازي منازل ،‌گرد وغبار و بخار فلزها مانند اكسيد قلع و اكسيد آهن ،‌ از عوامل تحريك يا تشديد بيماريهاي تنفسي در شهرهاي آلوده مي باشند.

3-    خفه كننده ها كه همانا گازهايي هستند كه مانع مصرف اكسيژن توسط سلولهاي بدن ميشوند مانند گاز منوكسيدكربن كه از احتراق ناقص سوختهاي فسيلي به وجود مي‌آيد.

4-    آلرژن‌ها مانند علف كشها ،‌حشره كشها و بعضي از فلزات مثل نيكل موجب حساسيت در افرادي ميشوند كه با آنها سرو كار دارند .

5-    عوامل رواني ناشي از سروصدا ، ازدحام و شلوغي شهرهاي بزرگ و ... از جمله مباحث مهم در علم بهسازي محيط است چرا كه جوامع انساني به شدت تحت تاثير اين عوامل قرار مي گيرد.

تخريب لايه ازن ،‌تهديدي جهان شمول

لايه ازن در استراتوسفر زمين كه انسان را از خطرات ناشي از تابش تشعشات فرابنفش خورشيد مصون مي دارد، بوسيله مواد شيميايي ساخته دست بشر سريعتر از آنچه كه دانشمندان پيش بيني كرده است، در حال نابودي است . بنابراين ، خطر در انتظار آيندة‌ بشر نيست بلكه هم اكنون در حال وقوع است . پژوهشهاي انجام شده در اتمسفر ،‌وجود غلظت هاي بسيار زيادي از منواكسيد كربن (CLO) را  تاييد كرده است .

منابع        
1- ايراني، نادر- يارندي، امير‌عباس (1372) - مواد اوليه محصولات پاك كننده و مسائل محيط زيست آنها در ژاپن- انتشارات شركت تحقيقات و توسعه صنايع شوينده و بهداشتي.   
2- تاريخچه شوينده‌ها (1368)- انتشارات كيميا.  
3- حسينيان، مرتضي (1364)- دترجنتها و آلودگي آب- ناشر شركت مهندسي مشاور مهاب‌ قدس.      
4- دبيري، مينو (1375)- آلودگي محيط زيست هوا، آب، خاك، صوت - انتشارات اتحاد.     
5- عراقي، عذرا (1372)- پروژه تحقيقات صنايع شوينده (بررسي وضعيت شوينده‌ها)- انتشارات شركت تحقيقات و توسعه صنايع شوينده و بهداشتي.        
6- کاظميان، حسين (1378)- حذف كاتيونهاي فلزات سنگين از فاضلابهاي صنعتي و معدني به كمك مبادله‌كننده‌هاي زئوليتي- سازمان انرژي اتمي ايران.
7- فصلنامه شيمي (1374)- صابونها و شوينده‌ها. 
8- محمودي‌ امين، زهرا (1376)- مقايسه فرمول و تكنولوژي ساخت محصول در ايران و كشورهاي پيشرفته انتشارات شركت تحقيقات و توسعه صنايع شوينده و بهداشتي.
9- نوري، جعفر- شهرياري ‌افشار، عباس- بررسي نقش دترجنتهاي آنيوني در آلودگي محيط‌زيست- دانشگاه آزاد اسلامي.
10- Sherman, J. D. et. al. Soap, Cosmet. Chem.Spec., December, 33 (1978); u. s. patent, 4, 094, 778 (1978).

www.sedaghathoor.blogfa.com/post-35.aspx

www.danesnameh.roshd.ir

www.cloudysky.ir/data/data0029.php

www.epa.gov/air now/aqibroch/aqi.htm

www.aqcc.org

www.fafati.com

www.a qcc.org/p-tehan-air.htm

www.epa.gov

www.daneshnameh.roshd.ir

www.parsarsis.blogsky.com

www.sasan11.blogfa.com/post-105.aspx

www.pqsiran.com

www.jomhourieslami.com