پایان نامه علفهای هرز

وزارت آموزش وپرورش

اداره کل مدارس عالی فنی وحرفه ای 

مقدمه:

بشراز زمان قدیم به كشاورزی توجه داشته است وهمیشه در جهت بهبود وتوسعه آن كوشیده وبرای افزایش تولیدات ورونق كشاورزی از تمام عوامل و امكانات موجودر هر دوره بهره گرفته است.

بسیاری از مردم ‌‌‍‍‍كشاورزی را مادر تمدن وصنعت و شاخص درجه رشد وترقی هر  كشوری می دانند ومعتقدند كه بدون كشاورزی پویا استقلال سیاسی واقتصادی كامل هر كشور دور از انتظاراست به خصوص در عصری كه ما زندگی می كنیم از تولیدات كشاورزی به عنوان صلاحی مؤثر در جهت تحكیم حاكمیت وسلطه سیاسی استفاده می شوند.روند افزایش جمعیت جهان از یك سو وتولیدات كشاورزی ونحوه توزیع آنها از سوی دیگر نشان میدهد كه تامین مواد غذایی مورد نیاز بشر با مشكلات فراوان همراه است وتعداد قابل توجهی از مردم یا از كمبود مواد غذایی و سوء تغذیه رنج می برند.

افزایش تولیدات كشاورزی به دو طریق امكانپذیر است :یكی ازدیاد سطح زیر كشت ودیگری افزایش عملكرد در واحد سطح ،افزایش سطح زیر كشت در بسیاری از مناطق با محدودیتهایی از قبیل نبودن اراضی مساعد و كمبود منابع آب وسایر وعوامل تولیدی روبروست ؛ولی برای حصول نتیجه مطلوب در زمینه افزایش تولید در واحد سطح باید اصول و قواعد كشاورزی به موقع ودر حد معقول به كار گرفته شود واز عوامل تولید حداكثر استفاده به عمل آید.

یكی از اصول بسیار مهم كشاورزی كه تاثیر قابل توجهی در افزاش تولید در واحد سطح دارد آن است كه محصول را در مراحل مختلف تولید از گزند عوامل زیان اور حفظ كنند.همواره بخشی از تولیدات كشاورزی بر اثر حمله ی این نوع عوامل از لحاظ كمّی‌ و كیفی آسیب می بینند و در بعضی موارد كل محصول از بین می رود.به غیر از سیل،تگرگ،بادو سرمای بی موقع،عوامل دیگری مانند:بیماریهای گیاهی،آفات و علفها هرز به محصولات كشاورزی خسارت وارد می كنند.

علفهای هرزبعنوان یكی از مهم ترین عوامل كاهش دهنده محصولات كشاورزی به شمار می روند،بطوریكه كه مشكلات این گیاهان،ملیونها كشاورز وهزاران محقق را به خود مشغول داشته است.به عقیده برخی از محققان ،خسارت علفهای هرز به محصولات زراعی می تواند بین 10تا 100 درصد متغیر باشد وبطوری كه اگر این گیاهان بدرستی كنترل یا مدیریت نشوند،زیان آنها به تولیدات كشاورزی می تواند بیش از آفات وبیماریها باشد.

 از250000 گونه گیاهی شناخته شده حدود 250 گونه (1/0 درصد)آن علف هرزمی باشند كه 76 گونه از آنها جزء مضر ترین علفهای هرز دنیا به شمار می روند.

این 76 گونه به 30خانواده گیاهی تعلق دارند كه حدود نیمی ازآنها با آنكه دركشور ما سابقه طولانی دارد اما تا دهه اخیر بعنوان فعالیتی جنبی به حساب می آمد.شناخت بیشتر نقش علفهای هرز در كاهش تولید باعث آن گردیده كه در سالهای اخیر توجه به شناخت وكنترل این گیاهان بیشتر شود. به طوری كه امروزه تلاش تعدادی ازكشاورز ان ما درجهت كنترل علفهای هرز،مبتنی بر روشهای علمی است كه دركشور های پیشرفته رایج می باشد.

از طرف دیگر مشكلات زیست محیطی ناشی ازكاربرد بی رویه علفكش ها سبب شده كه در رابطه با كنترل علفهای هرز قبل از هر چیزتوجه ویژه ای به شناخت بیولوژی واكولوژی این گیاهان معطوف شود. برای دست یابی به یك نظر جامع درمورد مسئله علفهای هرز،شناخت دقیق فلور علفهای هرز ضروری است، در حقیقت ماهیت فلور علفهای هرز تا حد زیادی زمان و روش كنترل را تعیین می كند.

بنا براین شناسایی و برآورد جمعیت علفهای هرز هر منطقه به عنوان  یك نیاز اولیه   برای اتخاذ روشی موثر در اجرای برنامه های كنترل مطرح است. شناسایی فلور

علفهای هرز یك منطقه علاوه بر نقشی كه در مدیریت این گیاهان دارد،می تواند در زمینه استفاده های دارویی و مرتعید از این گیاهان نیز حائز اهمیت باشد. 

تعریف علفهای هرز:

 علف هرز گیاهی است كه به طور ناخواسته در مزارع وباغها می روید. برای زراعت اصلی میهمانی نا خواسته است كه كمیت وكیفیت ودر نتیجه ارزش اقتصادی محصول زراعی رابه شدت پایین می اورد وضمن ایجاد اختلال در عملیات زراعی،هزینه های تولید را بالا می برد. اصطلاح علف هرز در مقابل ان دسته از گیاهانی به كار میرود كه كشاورز انها را كشت می كند. بین علفهای هرز، گیاهان بسیاری هستند كه مصرف خوراكی یا دارویی دارند، ولی چون نا خواسته روییده اند،دست پرورده انسان نیستند، ورقیبی برای محصولات كشت شده به حساب می ایند ضرر انها برای محصول به مراتب بیش از منفعتشان است.

گفته می شود كه گندم در مزرعه جو علف هرز است،یعنی با وجود ارزشی كه گندم دارد چون به طور خودرو در جایی زوییده است كه كشت آن هدف كشاورز نبوده علف هرز محسوب می شود .مزرعه مانند سفره گسترده ای است كه كشاورز آن را برای تغذیه وپرورش گیاه مورد نظرش آماده ساخته است؛ولی علفهای هرز از راه های مختلف خود را به آنجا رسانیده خوراك صاحب خانه را مصرف می كنند و اورا دچار گرسنگی و ضعف می رساند.به طور كلی هر گیاهی كه بیجا رشد كرده باشد علف هرز است.

ازگیاهان خودرویی كه در یك مزرعه می رویندبعضی مانند پنیرك و گل قاصد همیشه و در همه جا علف هرز محسوب می شوند؛ولی بعضی را همیشه علف هرز نمی نامیم.

  اینكه یكگیاه علف هرز شناخت می شود  نه به مشكلاتی ه تولید می كند بسگی دارد.به عنوان مثل،در یك مزرعه جو كه به عنوان قصیل برای تغذیه و تعلیف دام مورد استفاده قرار می گیرد مشكل بتوان گندم یا یولاف را علف هز نامید،زرا وجود آنها مشكل ایجاد نمی كند؛ولی اگر همین مزرعه جو برای تولید بذر كشت شده باشد،مخلوط شدن بذرگندم یا یولاف با بذر جو ایجاد مشكل می كند و برای جدا كردن آنها هزینه باید كرد.

صفات مشخص علف هرز:

  یك گیاه هرز علاوه بر ناخواسته بودن مشخصه های دیگری نیز دارد،مانند دارا بودن قدرت تولید بذر و در نتیجه تولید جمعیتهای بزرگ؛داشتن قدرت فراوان برای تثبیت سریعجمعیت خود در زمین؛توانایی حفظ قوه نامیه بذرهای دفن شده برای مدت طولانی؛سازگاری وسیع برای انتشاردر شرایط گوناگون؛دارا بدن اندامهای روییشی تكثیر شونده؛ووانایی اشغال سریع ارازی آماده شده كه كشاورز برای كشت و زرع و تولید مایحتاج خود در نظر گرفته است.

  در استفاده ز مواد مورد نیاز برای رشد،گیاهان هرز با گیاهان زراعی شدیدا رقابت می كنند. با توجه به اینكه تمام گیاهان سبز برای رشد و نمو به نور،آب ومواد غذایی  نیاز دارند سایه افكنی و مصرف آب و مواد غذایی به وسیله علف هرز باعث می شود كه برای رشد گیاه زراعی كمبود به وجود آید. موفقیت علف هرز در این رقابت به عوامل متعددی بستگی دارد از جمله: زمان جوانه زدن علفهای هرزو گیاه زراعی،تراكم علف هرز در مزرعه،فرم رویش علف هرز وعوامل دیگری كه بعدا بررسی خواهند شد.

  بعضی از علفهای هرز از بافتهای زنده ما مرده ریشه خود موادی ترشح می كنند كه باعث كم كردن یا كند كردن رشد گیاهان زراعی می شود.مرغ،كتان وحشی وكاهوی وحشی،نمونه ین گونه علفهای هرز هستند.

فهرست اسامی تیره های علفهای هرز:

تیره تاج خروس؛ Amaranthaceae   تیره گاو زبان؛ Boraginaceae     

تیره میخك؛ Caryophyllaceae        تیره اسفناج؛ Chenopodiaceae

تیره كاسنی؛ Comositae               تیره پیچك صحرایی؛ Convolvulaceae

تیره شب بو؛ Cruciferae                       تیره اویارسلام؛ Cyperaceae

تیره خواجه باشی؛ Dipsaceae                تیره فرفیون؛ Euphorbiaceae

تیره شاه تره؛ Fumariaceae                  تیره شمعدانی؛ Geraniaceae

تیره غلات؛ Gramineae                       تیره گل راعی؛ Guttiferae

تیره نعناع؛ Labiatae                            تیره بقولات؛ Legominosae

تیره دارواش؛ Loranthaceae                تیره پنیرك؛ Malvaceae

تیره گل جالیز؛ Orobanchaceae           تیره شبدر ترشك؛ Oxalidaceae

تیره شقایق(خشخاش)؛ Papaveraceae     تیره خرفه؛ Portulacaceae

تیره بارهنگ(ترشك)؛ Plantaginaceae  تیره هفت بند؛ Polygonaceae

تیره پامچال؛ Primulaceae                  تیره آلاله؛ Ranunculaceae

تیره روناس؛ Rubiaceae                     تیره میمون؛ Scrophulariaceae

تیره سیب زمینی؛ Solanaceae              تیره چتریان؛ Umbelliferae

تیره گزنه؛ Urticaceae                        تیره قیچ(اسپند)؛ Zygophyllaceae

طبقه بندی:

  علفهای هرز  بر حسب آب و هوا،اقسام زمین،محل رویش،گونه های بسیار زیاد ومتنوعی دارند و بر حسب صفاتی كه می توانند در مبارزهخ با آنها موثر باشد، مثل طول دوره زندگی،شكل ظاهری،چگونگی زیان،به طرق مختلف طبقه بندی می شوند.

1.طبقه بندی بر حسب طول دوره زندگی:

   دوره زندگی یك گیاه با جوانه زدن شروع می شوند و با تولید مثل پایان می پذیرد. بر این اساس می توان گیاهان را بر سه گروه كلی یكساله،دوساله،چندساله تقسیم كرد:

1ـ1. علفهای هرز یكساله:

  علفهای هرز یكساله آنهایی هستند كه همه مظاهر زندگی آنها در یك سال یا كمتر از یك سال طول می كشد.بعضی از گیاهان این دوره را در مدت یك ماه یا كمتر طی می كنند و بیشتر به نواحی گرمسیر تعلق دارند كه با استفاده از بارانهای نادر سبز می شوند و بر اثرگرمای زیاد در مدت كوتاه به ثمر رسیده از بین می میرود،مانند ستیپا و بعضی از گونههای شقایق پاپاور. برخی دیگر در همان اوایل بهار كه شرایط رویش مساعدتر است در یك دوره كوتاه و قبل ازآنكه محصول زراعی به ثمر برسد به تكامل می رسند،مثل سورنجان. برخی هم به همراه محصول زراعی به نمو خود ادامه داده با به دست آمدن محصول زندگی آنها به پایان می رسد،مانند تلخه. در صورتی كه شرایط زندگی مثل نور،رطوبت و گرما برای این گونه علفهای یكساله فراهم باشد ممكن است در همان سال نسلهای دیگری نیز تولید كنند. بطور    كلی،علفهای هرز یكساله با بذر سبز می شوند و دوره زندگی خود را یك سال كامل می كنند.گیاهان یكساله ممكن است تابستانی یا زمستانه باشند.گیاهان یكساله تابستانه در بهار جوانه می زنند،پس از رشد كردن و گل دادن تا اواخر تابستان بذر تولید می كنند و در پاییز از بین می روند.گیاهان یكساله زمستانه زمستانی،در پاییزجوانه می زنند،پس از رشد كردن و گل دادن تا اواخر تابستان بذر تولید می كنند و در پاییز از بین می روند.گیاهان یكساله زمستانی،در پاییز جوانه می زنند و قبل از یخبندان تولید برگهای خوابیده یا روزت كرده در بهار سال بعد به رشد خود ادامه می دهند و پس از گل دادن و تولید بذر در تابستان می میرند.

منابع:

  نام كتاب                مولفین                   مترجمین ـ ویراسته

اكولوژی علفهای هرز      استیون.ادوسویچ ـ جودی اس.هالت       دكتر عوض كوچكی ـ دكتر حمید رحیمیان ـ مهندس مهدی نصری محلاتی ـ مهندس حمید خیابانی.

ناشر: انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.

علفهای هرز انگلی جهان     پاركرـ رایش           مهندس سید رضا موسوی ـ مهندس پرمیز شیمی.

ناشر: انتشارات برهمند.

گیاهان هرز ایران             دكتر هادی كریمی.                 مهندس امید اقتداری

ناشر: مركز نشر دانشگاهی تهران.

علفهای هرز(اصول و روش كنترل)      مهندس سید اكبر ساداتی ـ مهندس یحیی ابطالی          

ناشر: مركز انتشارات توسعه علوم.

علفهای هرز(روش های كنترل آنها)    مهندس محمد علی رستگار       مهندس محمد رضا داهی

ناشر: مركز نشر دانشگاهی تهران.

Http://edu.tebyan.net

Http://nasseryaa.persianblog.com

Http://alvand.basu.ac.ir

Http://www.parsbiology.com

Http://www.dalin.ir

Http://www.keshavarzejavan.com

Http://www.weed.ir

Http://www.lawnmowingaustralia.com

Http://www.inf4dumbbells.com

Http://www.chemfree.weedcontrol.com

Http://www.weedcontrol.gardningbeauty.com